Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤਂ
10. Nānātitthiyasāvakasuttaṃ
੧੧੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਾ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਾ ਅਸਮੋ ਚ ਸਹਲਿ 1 ਚ ਨੀਕੋ 2 ਚ ਆਕੋਟਕੋ ਚ વੇਗਬ੍ਭਰਿ ਚ 3 ਮਾਣવਗਾਮਿਯੋ ਚ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ વੇਲ਼ੁવਨਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਖੋ ਅਸਮੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਪੂਰਣਂ ਕਸ੍ਸਪਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
111. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho sambahulā nānātitthiyasāvakā devaputtā asamo ca sahali 4 ca nīko 5 ca ākoṭako ca vegabbhari ca 6 māṇavagāmiyo ca abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ veḷuvanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhito kho asamo devaputto pūraṇaṃ kassapaṃ ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਇਧ ਛਿਨ੍ਦਿਤਮਾਰਿਤੇ, ਹਤਜਾਨੀਸੁ ਕਸ੍ਸਪੋ।
‘‘Idha chinditamārite, hatajānīsu kassapo;
ਨ ਪਾਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਞ੍ਞਂ વਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ।
Na pāpaṃ samanupassati, puññaṃ vā pana attano;
ਸ વੇ વਿਸ੍ਸਾਸਮਾਚਿਕ੍ਖਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਅਰਹਤਿ ਮਾਨਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
Sa ve vissāsamācikkhi, satthā arahati mānana’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਸਹਲਿ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਮਕ੍ਖਲਿਂ ਗੋਸਾਲਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho sahali devaputto makkhaliṃ gosālaṃ ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਸੁਸਂવੁਤਤ੍ਤੋ,
‘‘Tapojigucchāya susaṃvutatto,
વਾਚਂ ਪਹਾਯ ਕਲਹਂ ਜਨੇਨ।
Vācaṃ pahāya kalahaṃ janena;
ਸਮੋਸવਜ੍ਜਾ વਿਰਤੋ ਸਚ੍ਚવਾਦੀ,
Samosavajjā virato saccavādī,
ਅਥ ਖੋ ਨੀਕੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ 9 ਆਰਬ੍ਭ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho nīko devaputto nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ 10 ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਜੇਗੁਚ੍ਛੀ ਨਿਪਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਚਾਤੁਯਾਮਸੁਸਂવੁਤੋ।
‘‘Jegucchī nipako bhikkhu, cātuyāmasusaṃvuto;
ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਞ੍ਚ ਆਚਿਕ੍ਖਂ, ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਕਿਬ੍ਬਿਸੀ ਸਿਯਾ’’ਤਿ॥
Diṭṭhaṃ sutañca ācikkhaṃ, na hi nūna kibbisī siyā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਆਕੋਟਕੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਆਰਬ੍ਭ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho ākoṭako devaputto nānātitthiye ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਪਕੁਧਕੋ ਕਾਤਿਯਾਨੋ ਨਿਗਣ੍ਠੋ,
‘‘Pakudhako kātiyāno nigaṇṭho,
ਯੇ ਚਾਪਿਮੇ ਮਕ੍ਖਲਿਪੂਰਣਾਸੇ।
Ye cāpime makkhalipūraṇāse;
ਗਣਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਸਾਮਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਾ,
Gaṇassa satthāro sāmaññappattā,
ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਦੂਰੇ’’ਤਿ॥
Na hi nūna te sappurisehi dūre’’ti.
ਅਥ ਖੋ વੇਗਬ੍ਭਰਿ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਆਕੋਟਕਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਪਚ੍ਚਭਾਸਿ –
Atha kho vegabbhari devaputto ākoṭakaṃ devaputtaṃ gāthāya paccabhāsi –
ਨ ਕੋਤ੍ਥੁਕੋ ਸੀਹਸਮੋ ਕਦਾਚਿ।
Na kotthuko sīhasamo kadāci;
ਨਗ੍ਗੋ ਮੁਸਾવਾਦੀ ਗਣਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ,
Naggo musāvādī gaṇassa satthā,
ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਾਚਾਰੋ ਨ ਸਤਂ ਸਰਿਕ੍ਖੋ’’ਤਿ॥
Saṅkassarācāro na sataṃ sarikkho’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਬੇਗਬ੍ਭਰਿਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨ੍વਾવਿਸਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho māro pāpimā begabbhariṃ devaputtaṃ anvāvisitvā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਆਯੁਤ੍ਤਾ, ਪਾਲਯਂ ਪવਿવੇਕਿਯਂ।
‘‘Tapojigucchāya āyuttā, pālayaṃ pavivekiyaṃ;
ਰੂਪੇ ਚ ਯੇ ਨਿવਿਟ੍ਠਾਸੇ, ਦੇવਲੋਕਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ।
Rūpe ca ye niviṭṭhāse, devalokābhinandino;
ਤੇ વੇ ਸਮ੍ਮਾਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ, ਪਰਲੋਕਾਯ ਮਾਤਿਯਾ’’ਤਿ॥
Te ve sammānusāsanti, paralokāya mātiyā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ, ‘ਮਾਰੋ ਅਯਂ ਪਾਪਿਮਾ’ ਇਤਿ વਿਦਿਤ੍વਾ, ਮਾਰਂ ਪਾਪਿਮਨ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਪਚ੍ਚਭਾਸਿ –
Atha kho bhagavā, ‘māro ayaṃ pāpimā’ iti viditvā, māraṃ pāpimantaṃ gāthāya paccabhāsi –
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਰੂਪਾ ਇਧ વਾ ਹੁਰਂ વਾ,
‘‘Ye keci rūpā idha vā huraṃ vā,
ਯੇ ਚਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਸ੍ਮਿਂ ਪਭਾਸવਣ੍ਣਾ।
Ye cantalikkhasmiṃ pabhāsavaṇṇā;
ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਤੇ ਨਮੁਚਿਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ,
Sabbeva te te namucippasatthā,
ਆਮਿਸਂવ ਮਚ੍ਛਾਨਂ વਧਾਯ ਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ॥
Āmisaṃva macchānaṃ vadhāya khittā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਮਾਣવਗਾਮਿਯੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho māṇavagāmiyo devaputto bhagavantaṃ ārabbha bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘વਿਪੁਲੋ ਰਾਜਗਹੀਯਾਨਂ, ਗਿਰਿਸੇਟ੍ਠੋ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Vipulo rājagahīyānaṃ, giriseṭṭho pavuccati;
ਸੇਤੋ ਹਿਮવਤਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਅਘਗਾਮਿਨਂ॥
Seto himavataṃ seṭṭho, ādicco aghagāminaṃ.
‘‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਉਦਧਿਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਚਨ੍ਦਿਮਾ 15।
‘‘Samuddo udadhinaṃ seṭṭho, nakkhattānañca candimā 16;
ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਗ੍ਗੋ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥
Sadevakassa lokassa, buddho aggo pavuccatī’’ti.
ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
Nānātitthiyavaggo tatiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਸਿવੋ ਖੇਮੋ ਚ ਸੇਰੀ ਚ, ਘਟੀ ਜਨ੍ਤੁ ਚ ਰੋਹਿਤੋ।
Sivo khemo ca serī ca, ghaṭī jantu ca rohito;
ਨਨ੍ਦੋ ਨਨ੍ਦਿવਿਸਾਲੋ ਚ, ਸੁਸਿਮੋ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ॥
Nando nandivisālo ca, susimo nānātitthiyena te dasāti.
ਦੇવਪੁਤ੍ਤਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮਤ੍ਤਂ।
Devaputtasaṃyuttaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā