Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
༡༠. ནཱནཱཏིཏྠིཡསཱཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ
10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā
༡༡༡. དསམེ ནཱནཱཏིཏྠིཡསཱཝཀཱཏི ཏེ ཀིར ཀམྨཝཱདིནོ ཨཧེསུཾ, ཏསྨཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཱ, ཏེ ‘‘ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སཏྠརི པསཱདེན ནིབྦཏྟམྷཱ’’ཏི སཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ‘‘གཙྪཱམ དསབལསྶ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱརཱནཾ ཝཎྞཾ ཀཐེསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ པཙྩེཀགཱཐཱཧི ཀཐཡིཾསུ། ཏཏྠ ཚིནྡིཏམཱརིཏེཏི ཚིནྡིཏེ ཙ མཱརིཏེ ཙ། ཧཏཛཱནཱིསཱུཏི པོཐནེ ཙ དྷནཛཱནཱིསུ ཙ། པུཉྙཾ ཝཱ པནཱཏི ཨཏྟནོ པུཉྙམྤི ན སམནུཔསྶཏི, སངྑེཔཏོ པུཉྙཱཔུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀོ ནཏྠཱིཏི ཝདཏི། ས ཝེ ཝིསྶཱསམཱཙིཀྑཱིཏི སོ – ‘‘ཨེཝཾ ཀཏཔཱཔཱནམྤི ཀཏཔུཉྙཱནམྤི ཝིཔཱཀོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདནྟོ སཏྟཱནཾ ཝིསྶཱསཾ ཨཝསྶཡཾ པཏིཊྛཾ ཨཱཙིཀྑཏི, ཏསྨཱ མཱནནཾ ཝནྡནཾ པཱུཛནཾ ཨརཧཏཱིཏི ཝདཏི།
111. Dasame nānātitthiyasāvakāti te kira kammavādino ahesuṃ, tasmā dānādīni puññāni katvā sagge nibbattā, te ‘‘attano attano satthari pasādena nibbattamhā’’ti saññino hutvā ‘‘gacchāma dasabalassa santike ṭhatvā amhākaṃ satthārānaṃ vaṇṇaṃ kathessāmā’’ti āgantvā paccekagāthāhi kathayiṃsu. Tattha chinditamāriteti chindite ca mārite ca. Hatajānīsūti pothane ca dhanajānīsu ca. Puññaṃ vā panāti attano puññampi na samanupassati, saṅkhepato puññāpuññānaṃ vipāko natthīti vadati. Sa ve vissāsamācikkhīti so – ‘‘evaṃ katapāpānampi katapuññānampi vipāko natthī’’ti vadanto sattānaṃ vissāsaṃ avassayaṃ patiṭṭhaṃ ācikkhati, tasmā mānanaṃ vandanaṃ pūjanaṃ arahatīti vadati.
ཏཔོཛིགུཙྪཱཡཱཏི ཀཱཡཀིལམཐཏཔེན པཱཔཛིགུཙྪནེན། སུསཾཝུཏཏྟོཏི སམནྣཱགཏོ པིཧིཏོ ཝཱ། ཛེགུཙྪཱིཏི ཏཔེན པཱཔཛིགུཙྪཀོ། ནིཔཀོཏི པཎྜིཏོ། ཙཱཏུཡཱམསུསཾཝུཏོཏི ཙཱཏུཡཱམེན སུསཾཝུཏོ། ཙཱཏུཡཱམོ ནཱམ སབྦཝཱརིཝཱརིཏོ ཙ ཧོཏི སབྦཝཱརིཡུཏྟོ ཙ སབྦཝཱརིདྷུཏོ ཙ སབྦཝཱརིཕུཊོ ཙཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསཱ། ཏཏྠ སབྦཝཱརིཝཱརིཏོཏི ཝཱརིཏསབྦཨུདཀོ, པཊིཀྑིཏྟསབྦསཱིཏོདཀོཏི ཨཏྠོ། སོ ཀིར སཱིཏོདཀེ སཏྟསཉྙཱི ཧོཏི , ཏསྨཱ ཏཾ ན ཝལཉྫེཏི། སབྦཝཱརིཡུཏྟོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན ཡུཏོ། སབྦཝཱརིདྷུཏོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན དྷུཏཔཱཔོ ། སབྦཝཱརིཕུཊོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན ཕུཊྛོ། དིཊྛཾ སུཏཉྩ ཨཱཙིཀྑནྟི དིཊྛཾ ‘‘དིཊྛཾ མེ’’ཏི སུཏཾ ‘‘སུཏཾ མེ’’ཏི ཨཱཙིཀྑནྟོ, ན ནིགུཧནྟོ། ན ཧི ནཱུན ཀིབྦིསཱིཏི ཨེཝརཱུཔོ སཏྠཱ ཀིབྦིསཀཱརཀོ ནཱམ ན ཧོཏི།
Tapojigucchāyāti kāyakilamathatapena pāpajigucchanena. Susaṃvutattoti samannāgato pihito vā. Jegucchīti tapena pāpajigucchako. Nipakoti paṇḍito. Cātuyāmasusaṃvutoti cātuyāmena susaṃvuto. Cātuyāmo nāma sabbavārivārito ca hoti sabbavāriyutto ca sabbavāridhuto ca sabbavāriphuṭo cāti ime cattāro koṭṭhāsā. Tattha sabbavārivāritoti vāritasabbaudako, paṭikkhittasabbasītodakoti attho. So kira sītodake sattasaññī hoti , tasmā taṃ na valañjeti. Sabbavāriyuttoti sabbena pāpavāraṇena yuto. Sabbavāridhutoti sabbena pāpavāraṇena dhutapāpo . Sabbavāriphuṭoti sabbena pāpavāraṇena phuṭṭho. Diṭṭhaṃ sutañca ācikkhanti diṭṭhaṃ ‘‘diṭṭhaṃ me’’ti sutaṃ ‘‘sutaṃ me’’ti ācikkhanto, na niguhanto. Na hi nūna kibbisīti evarūpo satthā kibbisakārako nāma na hoti.
ནཱནཱཏིཏྠིཡེཏི སོ ཀིར ནཱནཱཏིཏྠིཡཱནཾཡེཝ ཨུཔཊྛཱཀོ, ཏསྨཱ ཏེ ཨཱརབྦྷ ཝདཏི། པཀུདྷཀོ ཀཱཏིཡཱནོཏི པཀུདྷོ ཀཙྩཱཡནོ། ནིགཎྛོཏི ནཱཊཔུཏྟོ། མཀྑལིཔཱུརཎཱསེཏི མཀྑལི ཙ པཱུརཎོ ཙ། སཱམཉྙཔྤཏྟཱཏི སམཎདྷམྨེ ཀོཊིཔྤཏྟཱ། ན ཧི ནཱུན ཏེཏི སཔྤུརིསེཧི ན དཱུརེ, ཏེཡེཝ ལོཀེ སཔྤུརིསཱཏི ཝདཏི། པཙྩབྷཱསཱིཏི ‘‘ཨཡཾ ཨཱཀོཊཀོ ཨིམེསཾ ནགྒནིསྶིརིཀཱནཾ དསབལསྶ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ཝཎྞཾ ཀཐེཏཱིཏི ཏེསཾ ཨཝཎྞཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི པཏིཨབྷཱསཱིཏི།
Nānātitthiyeti so kira nānātitthiyānaṃyeva upaṭṭhāko, tasmā te ārabbha vadati. Pakudhako kātiyānoti pakudho kaccāyano. Nigaṇṭhoti nāṭaputto. Makkhalipūraṇāseti makkhali ca pūraṇo ca. Sāmaññappattāti samaṇadhamme koṭippattā. Na hi nūna teti sappurisehi na dūre, teyeva loke sappurisāti vadati. Paccabhāsīti ‘‘ayaṃ ākoṭako imesaṃ nagganissirikānaṃ dasabalassa santike ṭhatvā vaṇṇaṃ kathetīti tesaṃ avaṇṇaṃ kathessāmī’’ti patiabhāsīti.
ཏཏྠ སཧཱཙརིཏེནཱཏི སཧ ཙརིཏམཏྟེན། ཚཝོ སིགཱལོཏི ལཱམཀོ ཀཱལསིགཱལོ། ཀོཏྠུཀོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ། སངྐསྶརཱཙཱརོཏི ཨཱསངྐིཏསམཱཙཱརོ། ན སཏཾ སརིཀྑོཏི པཎྜིཏཱནཾ སཔྤུརིསཱནཾ སདིསོ ན ཧོཏི, ཀིཾ ཏྭཾ ཀཱལསིགཱལསདིསེ ཏིཏྠིཡེ སཱིཧེ ཀརོསཱིཏི?
Tattha sahācaritenāti saha caritamattena. Chavo sigāloti lāmako kālasigālo. Kotthukoti tasseva vevacanaṃ. Saṅkassarācāroti āsaṅkitasamācāro. Na sataṃ sarikkhoti paṇḍitānaṃ sappurisānaṃ sadiso na hoti, kiṃ tvaṃ kālasigālasadise titthiye sīhe karosīti?
ཨནྭཱཝིསིཏྭཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔཱནཾ སཏྠཱརཱནཾ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཏེནེཝ ནཾ མུཁེན ཝཎྞཾ ཀཐཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏསྶ སརཱིརེ ཨནུཨཱཝིསི ཨདྷིམུཙྩི, ཨེཝཾ ཨནྭཱཝིསིཏྭཱ། ཨཱཡུཏྟཱཏི ཏཔོཛིགུཙྪནེ ཡུཏྟཔཡུཏྟཱ། པཱལཡཾ པཝིཝེཀིཡནྟི པཝིཝེཀཾ པཱལཡནྟཱ། ཏེ ཀིར ‘‘ནྷཱཔིཏཔཝིཝེཀཾ པཱལེསྶཱམཱ’’ཏི སཡཾ ཀེསེ ལུཉྩནྟི། ‘‘ཙཱིཝརཔཝིཝེཀཾ པཱཏེསྶཱམཱ’’ཏི ནགྒཱ ཝིཙརནྟི། ‘‘པིཎྜཔཱཏཔཝིཝེཀཾ པཱལེསྶཱམཱ’’ཏི སུནཁཱ ཝིཡ བྷཱུམིཡཾ ཝཱ བྷུཉྫནྟི ཧཏྠེསུ ཝཱ། ‘‘སེནཱསནཔཝིཝེཀཾ པཱལེསྶཱམཱ’’ཏི ཀཎྚཀསེཡྻཱདཱིནི ཀཔྤེནྟི། རཱུཔེ ནིཝིཊྛཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི རཱུཔེ པཏིཊྛིཏཱ། དེཝལོཀཱབྷིནནྡིནོཏི དེཝལོཀཔཏྠནཀཱམཱ། མཱཏིཡཱཏི མཙྩཱ, ཏེ ཝེ མཙྩཱ པརལོཀཏྠཱཡ སམྨཱ ཨནུསཱསནྟཱིཏི ཝདཏི།
Anvāvisitvāti ‘‘ayaṃ evarūpānaṃ satthārānaṃ avaṇṇaṃ katheti, teneva naṃ mukhena vaṇṇaṃ kathāpessāmī’’ti cintetvā tassa sarīre anuāvisi adhimucci, evaṃ anvāvisitvā. Āyuttāti tapojigucchane yuttapayuttā. Pālayaṃ pavivekiyanti pavivekaṃ pālayantā. Te kira ‘‘nhāpitapavivekaṃ pālessāmā’’ti sayaṃ kese luñcanti. ‘‘Cīvarapavivekaṃ pātessāmā’’ti naggā vicaranti. ‘‘Piṇḍapātapavivekaṃ pālessāmā’’ti sunakhā viya bhūmiyaṃ vā bhuñjanti hatthesu vā. ‘‘Senāsanapavivekaṃ pālessāmā’’ti kaṇṭakaseyyādīni kappenti. Rūpe niviṭṭhāti taṇhādiṭṭhīhi rūpe patiṭṭhitā. Devalokābhinandinoti devalokapatthanakāmā. Mātiyāti maccā, te ve maccā paralokatthāya sammā anusāsantīti vadati.
ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ‘‘ཨཡཾ པཋམཾ ཨེཏེསཾ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཨེསོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཛཱནིཏྭཱཝ། ཡེ ཙནྟལིཀྑསྨིཾ པབྷཱསཝཎྞཱཏི ཡེ ཨནྟལིཀྑེ ཙནྡོབྷཱསསཱུརིཡོབྷཱསསཉྫྷཱརཱགཨིནྡདྷནུཏཱརཀརཱུཔཱནཾ པབྷཱསཝཎྞཱ། སབྦེཝ ཏེ ཏེཏི སབྦེཝ ཏེ ཏཡཱ། ནམུཙཱིཏི མཱརཾ ཨཱལཔཏི། ཨཱམིསཾཝ མཙྪཱནཾ ཝདྷཱཡ ཁིཏྟཱཏི ཡཐཱ མཙྪཱནཾ ཝདྷཏྠཱཡ བལི༹སལགྒཾ ཨཱམིསཾ ཁིཔཏི, ཨེཝཾ ཏཡཱ པསཾསམཱནེན ཨེཏེ རཱུཔཱ སཏྟཱནཾ ཝདྷཱཡ ཁིཏྟཱཏི ཝདཏི།
Itividitvāti ‘‘ayaṃ paṭhamaṃ etesaṃ avaṇṇaṃ kathetvā idāni vaṇṇaṃ katheti, ko nu kho eso’’ti āvajjento jānitvāva. Ye cantalikkhasmiṃ pabhāsavaṇṇāti ye antalikkhe candobhāsasūriyobhāsasañjhārāgaindadhanutārakarūpānaṃ pabhāsavaṇṇā. Sabbeva te teti sabbeva te tayā. Namucīti māraṃ ālapati. Āmisaṃva macchānaṃ vadhāya khittāti yathā macchānaṃ vadhatthāya baḷisalaggaṃ āmisaṃ khipati, evaṃ tayā pasaṃsamānena ete rūpā sattānaṃ vadhāya khittāti vadati.
མཱཎཝགཱམིཡོཏི ཨཡཾ ཀིར དེཝཔུཏྟོ བུདྡྷུཔཊྛཱཀོ། རཱཛགཧཱིཡཱནནྟི རཱཛགཧཔབྦཏཱནཾ། སེཏོཏི ཀེལཱསོ། ཨགྷགཱམིནནྟི ཨཱཀཱསགཱམཱིནཾ། ཨུདདྷིནནྟི ཨུདཀནིདྷཱནཱནཾ། ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ རཱཛགཧཱིཡཱནཾ པབྦཏཱནཾ ཝིཔུལོ སེཊྛོ, ཧིམཝནྟཔབྦཏཱནཾ ཀེལཱསོ, ཨཱཀཱསགཱམཱིནཾ ཨཱདིཙྩོ, ཨུདཀནིདྷཱནཱནཾ སམུདྡོ, ནཀྑཏྟཱནཾ ཙནྡོ, ཨེཝཾ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ བུདྡྷོ སེཊྛོཏི། དསམཾ།
Māṇavagāmiyoti ayaṃ kira devaputto buddhupaṭṭhāko. Rājagahīyānanti rājagahapabbatānaṃ. Setoti kelāso. Aghagāminanti ākāsagāmīnaṃ. Udadhinanti udakanidhānānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā rājagahīyānaṃ pabbatānaṃ vipulo seṭṭho, himavantapabbatānaṃ kelāso, ākāsagāmīnaṃ ādicco, udakanidhānānaṃ samuddo, nakkhattānaṃ cando, evaṃ sadevakassa lokassa buddho seṭṭhoti. Dasamaṃ.
ནཱནཱཏིཏྠིཡཝགྒོ ཏཏིཡོ།
Nānātitthiyavaggo tatiyo.
ཨིཏི སཱརཏྠཔྤཀཱསིནིཡཱ
Iti sāratthappakāsiniyā
སཾཡུཏྟནིཀཱཡ-ཨཊྛཀཐཱཡ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
དེཝཔུཏྟསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Devaputtasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya / ༡༠. ནཱནཱཏིཏྠིཡསཱཝཀསུཏྟཾ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttaṃ
ཊཱིཀཱ • Tīkā / སུཏྟཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ༡༠. ནཱནཱཏིཏྠིཡསཱཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā