| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā
੧੧੧. ਦਸਮੇ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਾਤਿ ਤੇ ਕਿਰ ਕਮ੍ਮવਾਦਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੇਕਗਾਥਾਹਿ ਕਥਯਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਛਿਨ੍ਦਿਤਮਾਰਿਤੇਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੇ ਚ ਮਾਰਿਤੇ ਚ। ਹਤਜਾਨੀਸੂਤਿ ਪੋਥਨੇ ਚ ਧਨਜਾਨੀਸੁ ਚ। ਪੁਞ੍ਞਂ વਾ ਪਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વਦਤਿ। ਸ વੇ વਿਸ੍ਸਾਸਮਾਚਿਕ੍ਖੀਤਿ ਸੋ – ‘‘ਏવਂ ਕਤਪਾਪਾਨਮ੍ਪਿ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨਮ੍ਪਿ વਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਅવਸ੍ਸਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਨਨਂ વਨ੍ਦਨਂ ਪੂਜਨਂ ਅਰਹਤੀਤਿ વਦਤਿ।
111. Dasame nānātitthiyasāvakāti te kira kammavādino ahesuṃ, tasmā dānādīni puññāni katvā sagge nibbattā, te ‘‘attano attano satthari pasādena nibbattamhā’’ti saññino hutvā ‘‘gacchāma dasabalassa santike ṭhatvā amhākaṃ satthārānaṃ vaṇṇaṃ kathessāmā’’ti āgantvā paccekagāthāhi kathayiṃsu. Tattha chinditamāriteti chindite ca mārite ca. Hatajānīsūti pothane ca dhanajānīsu ca. Puññaṃ vā panāti attano puññampi na samanupassati, saṅkhepato puññāpuññānaṃ vipāko natthīti vadati. Sa ve vissāsamācikkhīti so – ‘‘evaṃ katapāpānampi katapuññānampi vipāko natthī’’ti vadanto sattānaṃ vissāsaṃ avassayaṃ patiṭṭhaṃ ācikkhati, tasmā mānanaṃ vandanaṃ pūjanaṃ arahatīti vadati.
ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯਾਤਿ ਕਾਯਕਿਲਮਥਤਪੇਨ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਨੇਨ। ਸੁਸਂવੁਤਤ੍ਤੋਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਿਹਿਤੋ વਾ। ਜੇਗੁਚ੍ਛੀਤਿ ਤਪੇਨ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਕੋ। ਨਿਪਕੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ। ਚਾਤੁਯਾਮਸੁਸਂવੁਤੋਤਿ ਚਾਤੁਯਾਮੇਨ ਸੁਸਂવੁਤੋ। ਚਾਤੁਯਾਮੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬવਾਰਿવਾਰਿਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਸਬ੍ਬવਾਰਿਯੁਤ੍ਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬવਾਰਿਧੁਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬવਾਰਿਫੁਟੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ। ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬવਾਰਿવਾਰਿਤੋਤਿ વਾਰਿਤਸਬ੍ਬਉਦਕੋ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਬ੍ਬਸੀਤੋਦਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਕਿਰ ਸੀਤੋਦਕੇ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ , ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ વਲਞ੍ਜੇਤਿ। ਸਬ੍ਬવਾਰਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪવਾਰਣੇਨ ਯੁਤੋ। ਸਬ੍ਬવਾਰਿਧੁਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪવਾਰਣੇਨ ਧੁਤਪਾਪੋ । ਸਬ੍ਬવਾਰਿਫੁਟੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪવਾਰਣੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ। ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਞ੍ਚ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਮੇ’’ਤਿ ਸੁਤਂ ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਨ ਨਿਗੁਹਨ੍ਤੋ। ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਕਿਬ੍ਬਿਸੀਤਿ ਏવਰੂਪੋ ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਬ੍ਬਿਸਕਾਰਕੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ।
Tapojigucchāyāti kāyakilamathatapena pāpajigucchanena. Susaṃvutattoti samannāgato pihito vā. Jegucchīti tapena pāpajigucchako. Nipakoti paṇḍito. Cātuyāmasusaṃvutoti cātuyāmena susaṃvuto. Cātuyāmo nāma sabbavārivārito ca hoti sabbavāriyutto ca sabbavāridhuto ca sabbavāriphuṭo cāti ime cattāro koṭṭhāsā. Tattha sabbavārivāritoti vāritasabbaudako, paṭikkhittasabbasītodakoti attho. So kira sītodake sattasaññī hoti , tasmā taṃ na valañjeti. Sabbavāriyuttoti sabbena pāpavāraṇena yuto. Sabbavāridhutoti sabbena pāpavāraṇena dhutapāpo . Sabbavāriphuṭoti sabbena pāpavāraṇena phuṭṭho. Diṭṭhaṃ sutañca ācikkhanti diṭṭhaṃ ‘‘diṭṭhaṃ me’’ti sutaṃ ‘‘sutaṃ me’’ti ācikkhanto, na niguhanto. Na hi nūna kibbisīti evarūpo satthā kibbisakārako nāma na hoti.
ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯੇਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂਯੇવ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ વਦਤਿ। ਪਕੁਧਕੋ ਕਾਤਿਯਾਨੋਤਿ ਪਕੁਧੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ। ਨਿਗਣ੍ਠੋਤਿ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ। ਮਕ੍ਖਲਿਪੂਰਣਾਸੇਤਿ ਮਕ੍ਖਲਿ ਚ ਪੂਰਣੋ ਚ। ਸਾਮਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ। ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਤੇਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਨ ਦੂਰੇ, ਤੇਯੇવ ਲੋਕੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ વਦਤਿ। ਪਚ੍ਚਭਾਸੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਆਕੋਟਕੋ ਇਮੇਸਂ ਨਗ੍ਗਨਿਸ੍ਸਿਰਿਕਾਨਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍વਾ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਅવਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਤਿਅਭਾਸੀਤਿ।
Nānātitthiyeti so kira nānātitthiyānaṃyeva upaṭṭhāko, tasmā te ārabbha vadati. Pakudhako kātiyānoti pakudho kaccāyano. Nigaṇṭhoti nāṭaputto. Makkhalipūraṇāseti makkhali ca pūraṇo ca. Sāmaññappattāti samaṇadhamme koṭippattā. Na hi nūna teti sappurisehi na dūre, teyeva loke sappurisāti vadati. Paccabhāsīti ‘‘ayaṃ ākoṭako imesaṃ nagganissirikānaṃ dasabalassa santike ṭhatvā vaṇṇaṃ kathetīti tesaṃ avaṇṇaṃ kathessāmī’’ti patiabhāsīti.
ਤਤ੍ਥ ਸਹਾਚਰਿਤੇਨਾਤਿ ਸਹ ਚਰਿਤਮਤ੍ਤੇਨ। ਛવੋ ਸਿਗਾਲੋਤਿ ਲਾਮਕੋ ਕਾਲਸਿਗਾਲੋ। ਕੋਤ੍ਥੁਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਾਚਾਰੋਤਿ ਆਸਙ੍ਕਿਤਸਮਾਚਾਰੋ। ਨ ਸਤਂ ਸਰਿਕ੍ਖੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਦਿਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਕਾਲਸਿਗਾਲਸਦਿਸੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਸੀਹੇ ਕਰੋਸੀਤਿ?
Tattha sahācaritenāti saha caritamattena. Chavo sigāloti lāmako kālasigālo. Kotthukoti tasseva vevacanaṃ. Saṅkassarācāroti āsaṅkitasamācāro. Na sataṃ sarikkhoti paṇḍitānaṃ sappurisānaṃ sadiso na hoti, kiṃ tvaṃ kālasigālasadise titthiye sīhe karosīti?
ਅਨ੍વਾવਿਸਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਏવਰੂਪਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਅવਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤਿ, ਤੇਨੇવ ਨਂ ਮੁਖੇਨ વਣ੍ਣਂ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਅਨੁਆવਿਸਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿ, ਏવਂ ਅਨ੍વਾવਿਸਿਤ੍વਾ। ਆਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਨੇ ਯੁਤ੍ਤਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਪਾਲਯਂ ਪવਿવੇਕਿਯਨ੍ਤਿ ਪવਿવੇਕਂ ਪਾਲਯਨ੍ਤਾ। ਤੇ ਕਿਰ ‘‘ਨ੍ਹਾਪਿਤਪવਿવੇਕਂ ਪਾਲੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਯਂ ਕੇਸੇ ਲੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ। ‘‘ਚੀવਰਪવਿવੇਕਂ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਗ੍ਗਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪવਿવੇਕਂ ਪਾਲੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੁਨਖਾ વਿਯ ਭੂਮਿਯਂ વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਸੁ વਾ। ‘‘ਸੇਨਾਸਨਪવਿવੇਕਂ ਪਾਲੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਣ੍ਟਕਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਿ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ। ਰੂਪੇ ਨਿવਿਟ੍ਠਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਰੂਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਦੇવਲੋਕਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋਤਿ ਦੇવਲੋਕਪਤ੍ਥਨਕਾਮਾ। ਮਾਤਿਯਾਤਿ ਮਚ੍ਚਾ, ਤੇ વੇ ਮਚ੍ਚਾ ਪਰਲੋਕਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੀਤਿ વਦਤਿ।
Anvāvisitvāti ‘‘ayaṃ evarūpānaṃ satthārānaṃ avaṇṇaṃ katheti, teneva naṃ mukhena vaṇṇaṃ kathāpessāmī’’ti cintetvā tassa sarīre anuāvisi adhimucci, evaṃ anvāvisitvā. Āyuttāti tapojigucchane yuttapayuttā. Pālayaṃ pavivekiyanti pavivekaṃ pālayantā. Te kira ‘‘nhāpitapavivekaṃ pālessāmā’’ti sayaṃ kese luñcanti. ‘‘Cīvarapavivekaṃ pātessāmā’’ti naggā vicaranti. ‘‘Piṇḍapātapavivekaṃ pālessāmā’’ti sunakhā viya bhūmiyaṃ vā bhuñjanti hatthesu vā. ‘‘Senāsanapavivekaṃ pālessāmā’’ti kaṇṭakaseyyādīni kappenti. Rūpe niviṭṭhāti taṇhādiṭṭhīhi rūpe patiṭṭhitā. Devalokābhinandinoti devalokapatthanakāmā. Mātiyāti maccā, te ve maccā paralokatthāya sammā anusāsantīti vadati.
ਇਤਿ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪਠਮਂ ਏਤੇਸਂ ਅવਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤਿ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਜਾਨਿਤ੍વਾવ। ਯੇ ਚਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਸ੍ਮਿਂ ਪਭਾਸવਣ੍ਣਾਤਿ ਯੇ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਚਨ੍ਦੋਭਾਸਸੂਰਿਯੋਭਾਸਸਞ੍ਝਾਰਾਗਇਨ੍ਦਧਨੁਤਾਰਕਰੂਪਾਨਂ ਪਭਾਸવਣ੍ਣਾ। ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਤੇਤਿ ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਤਯਾ। ਨਮੁਚੀਤਿ ਮਾਰਂ ਆਲਪਤਿ। ਆਮਿਸਂવ ਮਚ੍ਛਾਨਂ વਧਾਯ ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾ ਮਚ੍ਛਾਨਂ વਧਤ੍ਥਾਯ ਬਲ਼ਿਸਲਗ੍ਗਂ ਆਮਿਸਂ ਖਿਪਤਿ, ਏવਂ ਤਯਾ ਪਸਂਸਮਾਨੇਨ ਏਤੇ ਰੂਪਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ વਧਾਯ ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ વਦਤਿ।
Itividitvāti ‘‘ayaṃ paṭhamaṃ etesaṃ avaṇṇaṃ kathetvā idāni vaṇṇaṃ katheti, ko nu kho eso’’ti āvajjento jānitvāva. Ye cantalikkhasmiṃ pabhāsavaṇṇāti ye antalikkhe candobhāsasūriyobhāsasañjhārāgaindadhanutārakarūpānaṃ pabhāsavaṇṇā. Sabbeva te teti sabbeva te tayā. Namucīti māraṃ ālapati. Āmisaṃva macchānaṃ vadhāya khittāti yathā macchānaṃ vadhatthāya baḷisalaggaṃ āmisaṃ khipati, evaṃ tayā pasaṃsamānena ete rūpā sattānaṃ vadhāya khittāti vadati.
ਮਾਣવਗਾਮਿਯੋਤਿ ਅਯਂ ਕਿਰ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਰਾਜਗਹੀਯਾਨਨ੍ਤਿ ਰਾਜਗਹਪਬ੍ਬਤਾਨਂ। ਸੇਤੋਤਿ ਕੇਲਾਸੋ। ਅਘਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਗਾਮੀਨਂ। ਉਦਧਿਨਨ੍ਤਿ ਉਦਕਨਿਧਾਨਾਨਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਰਾਜਗਹੀਯਾਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ વਿਪੁਲੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਹਿਮવਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਕੇਲਾਸੋ, ਆਕਾਸਗਾਮੀਨਂ ਆਦਿਚ੍ਚੋ, ਉਦਕਨਿਧਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਂ ਚਨ੍ਦੋ, ਏવਂ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ। ਦਸਮਂ।
Māṇavagāmiyoti ayaṃ kira devaputto buddhupaṭṭhāko. Rājagahīyānanti rājagahapabbatānaṃ. Setoti kelāso. Aghagāminanti ākāsagāmīnaṃ. Udadhinanti udakanidhānānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā rājagahīyānaṃ pabbatānaṃ vipulo seṭṭho, himavantapabbatānaṃ kelāso, ākāsagāmīnaṃ ādicco, udakanidhānānaṃ samuddo, nakkhattānaṃ cando, evaṃ sadevakassa lokassa buddho seṭṭhoti. Dasamaṃ.
ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
Nānātitthiyavaggo tatiyo.
ਇਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ
Iti sāratthappakāsiniyā
ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ਦੇવਪੁਤ੍ਤਸਂਯੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Devaputtasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nānātitthiyasāvakasuttavaṇṇanā
