Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā

    16. ஞாணவிப⁴ங்கோ³

    16. Ñāṇavibhaṅgo

    1. ஏககமாதிகாதி³வண்ணனா

    1. Ekakamātikādivaṇṇanā

    751. ஓகாஸட்டே²ன ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா ஆரம்மணஞ்சாபி ஞாணஸ்ஸ வத்து². யாதா²வகவத்து²விபா⁴வனாதி நஹேதாதி³அவிததே²கப்பகாரவத்து²விபா⁴வனா. யதா² ஏகங் நஹேது, ததா² ஏகங் அஞ்ஞம்பீதி ஹி க³ஹேதப்³ப³ங் அவிதத²ஸாமஞ்ஞயுத்தங் ஞாணாரம்மணங் யாதா²வகவத்து². யாதா²வகேன வா அவிதத²ஸாமஞ்ஞேன வத்து²விபா⁴வனா யாதா²வகவத்து²விபா⁴வனா.

    751. Okāsaṭṭhena sampayuttā dhammā ārammaṇañcāpi ñāṇassa vatthu. Yāthāvakavatthuvibhāvanāti nahetādiavitathekappakāravatthuvibhāvanā. Yathā ekaṃ nahetu, tathā ekaṃ aññampīti hi gahetabbaṃ avitathasāmaññayuttaṃ ñāṇārammaṇaṃ yāthāvakavatthu. Yāthāvakena vā avitathasāmaññena vatthuvibhāvanā yāthāvakavatthuvibhāvanā.

    து³கானுரூபேஹீதி து³கமாதிகானுரூபேஹீதி வத³ந்தி. ஓஸானது³கஸ்ஸ பன து³கமாதிகங் அனிஸ்ஸாய வுத்தத்தா து³கபா⁴வானுரூபேஹீதி வத்தப்³ப³ங். ஏவங் திகானுரூபேஹீதி எத்தா²பி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஓஸானது³கே பன அத்தோ²தி ப²லங், அனேகத்த²த்தா தா⁴துஸத்³தா³னங் தங் ஜனேதீதி அத்த²ஜாபிகா, காரணக³தா பஞ்ஞா. ஜாபிதோ ஜனிதோ அத்தோ² ஏதிஸ்ஸாதி ஜாபிதத்தா², காரணபஞ்ஞாஸதி³ஸீ ப²லப்பகாஸனபூ⁴தா ப²லஸம்பயுத்தா பஞ்ஞா.

    Dukānurūpehīti dukamātikānurūpehīti vadanti. Osānadukassa pana dukamātikaṃ anissāya vuttattā dukabhāvānurūpehīti vattabbaṃ. Evaṃ tikānurūpehīti etthāpi daṭṭhabbaṃ. Osānaduke pana atthoti phalaṃ, anekatthattā dhātusaddānaṃ taṃ janetīti atthajāpikā, kāraṇagatā paññā. Jāpito janito attho etissāti jāpitatthā, kāraṇapaññāsadisī phalappakāsanabhūtā phalasampayuttā paññā.

    10. த³ஸகமாதிகாவண்ணனா

    10. Dasakamātikāvaṇṇanā

    760. ‘‘சதஸ்ஸோ கோ² இமா, ஸாரிபுத்த, யோனியோ. கதமா…பே॰… யோ கோ² மங், ஸாரிபுத்த, ஏவங் ஜான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.152) வசனேன சதுயோனிபரிச்சே²த³கஞாணங் வுத்தங், ‘‘நிரயஞ்சாஹங், ஸாரிபுத்த, பஜானாமீ’’திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 1.153) பஞ்சக³திபரிச்சே²த³கங். ‘‘ஸங்யுத்தகே ஆக³தானி தேஸத்ததி ஞாணானி, ஸத்தஸத்ததி ஞாணானீ’’தி வுத்தங், தத்த² பன நிதா³னவக்³கே³ ஸத்தஸத்ததி ஆக³தானி சதுசத்தாரீஸஞ்ச, தேஸத்ததி பன படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ ஸுதமயாதீ³னி ஆக³தானி தி³ஸ்ஸந்தி, ந ஸங்யுத்தகேதி. அஞ்ஞானிபீதி ஏதேன இத⁴ ஏககாதி³வஸேன வுத்தங், அஞ்ஞத்த² ச ‘‘புப்³ப³ந்தே ஞாண’’ந்திஆதி³னா, ப்³ரஹ்மஜாலாதீ³ஸு ச ‘‘தயித³ங் ததா²க³தோ பஜானாதி ‘இமானி தி³ட்டி²ட்டா²னானி ஏவங் க³ஹிதானீ’தி’’ஆதி³னா வுத்தங் அனேகஞாணப்பபே⁴த³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி. யாதா²வபடிவேத⁴தோ ஸயஞ்ச அகம்பியங் புக்³க³லஞ்ச தங்ஸமங்கி³ங் ஞெய்யேஸு அதி⁴ப³லங் கரோதீதி ஆஹ ‘‘அகம்பியட்டே²ன உபத்த²ம்ப⁴கட்டே²ன சா’’தி.

    760. ‘‘Catasso kho imā, sāriputta, yoniyo. Katamā…pe… yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jāna’’nti (ma. ni. 1.152) vacanena catuyoniparicchedakañāṇaṃ vuttaṃ, ‘‘nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmī’’tiādinā (ma. ni. 1.153) pañcagatiparicchedakaṃ. ‘‘Saṃyuttake āgatāni tesattati ñāṇāni, sattasattati ñāṇānī’’ti vuttaṃ, tattha pana nidānavagge sattasattati āgatāni catucattārīsañca, tesattati pana paṭisambhidāmagge sutamayādīni āgatāni dissanti, na saṃyuttaketi. Aññānipīti etena idha ekakādivasena vuttaṃ, aññattha ca ‘‘pubbante ñāṇa’’ntiādinā, brahmajālādīsu ca ‘‘tayidaṃ tathāgato pajānāti ‘imāni diṭṭhiṭṭhānāni evaṃ gahitānī’ti’’ādinā vuttaṃ anekañāṇappabhedaṃ saṅgaṇhāti. Yāthāvapaṭivedhato sayañca akampiyaṃ puggalañca taṃsamaṅgiṃ ñeyyesu adhibalaṃ karotīti āha ‘‘akampiyaṭṭhena upatthambhakaṭṭhena cā’’ti.

    ஸெட்ட²ட்டா²னங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங். படிஜானநவஸேன ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் அபி⁴முக²ங் க³ச்ச²ந்தி, அட்ட² வா பரிஸா உபஸங்கமந்தீதி ஆஸபா⁴, பு³த்³தா⁴. இத³ங் பனாதி பு³த்³தா⁴னங் டா²னங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதமேவ வத³தி. திட்ட²மானோவாதி அவத³ந்தோபி திட்ட²மானோவ படிஜானாதி நாமாதி அத்தோ². அட்ட²ஸு பரிஸாஸு ‘‘அபி⁴ஜானாமஹங், ஸாரிபுத்த, அனேகஸதங் க²த்தியபரிஸங்…பே॰… தத்ர வத மங் ப⁴யங் வா ஸாரஜ்ஜங் வா ஓக்கமிஸ்ஸதீதி நிமித்தமேதங், ஸாரிபுத்த, ந ஸமனுபஸ்ஸாமீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.151) வசனேன த³ஸ்ஸிதஅகம்பியஞாணயுத்தோ த³ஸப³லோஹந்தி அபீ⁴தனாத³ங் நத³தி. ஸீஹனாத³ஸுத்தேன க²ந்த⁴கவக்³கே³ ஆக³தேன.

    Seṭṭhaṭṭhānaṃ sabbaññutaṃ. Paṭijānanavasena sabbaññutaṃ abhimukhaṃ gacchanti, aṭṭha vā parisā upasaṅkamantīti āsabhā, buddhā. Idaṃ panāti buddhānaṃ ṭhānaṃ sabbaññutameva vadati. Tiṭṭhamānovāti avadantopi tiṭṭhamānova paṭijānāti nāmāti attho. Aṭṭhasu parisāsu ‘‘abhijānāmahaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ…pe… tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmī’’ti (ma. ni. 1.151) vacanena dassitaakampiyañāṇayutto dasabalohanti abhītanādaṃ nadati. Sīhanādasuttena khandhakavagge āgatena.

    ‘‘தே³வமனுஸ்ஸானங் சதுசக்கங் வத்ததீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.31) ஸுத்தஸேஸேன ஸப்புரிஸூபஸ்ஸயாதீ³னங் ப²லஸம்பத்தி பவத்தி, புரிமஸப்புரிஸூபஸ்ஸயாதி³ங் உபனிஸ்ஸாய பச்சி²மஸப்புரிஸூபஸ்ஸயாதீ³னங் ஸம்பத்தி பவத்தி வா வுத்தாதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன தத்த² ச சக்க-ஸத்³த³ஸ்ஸ க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங். படிவேத⁴னிட்ட²த்தா அரஹத்தமக்³க³ஞாணங் படிவேதோ⁴தி ‘‘ப²லக்க²ணே உப்பன்னங் நாமா’’தி வுத்தங். தேன படிலத்³த⁴ஸ்ஸபி தே³ஸனாஞாணஸ்ஸ கிச்சனிப்ப²த்திபரஸ்ஸ பு³ஜ்ஜ²னமத்தேன ஹோதீதி ‘‘அஞ்ஞாஸிகொண்ட³ஞ்ஞஸ்ஸ ஸோதாபத்திப²லக்க²ணே பவத்தங் நாமா’’தி வுத்தங். ததோ பரங் பன யாவ பரினிப்³பா³னா தே³ஸனாஞாணப்பவத்தி தஸ்ஸேவ பவத்திதஸ்ஸ த⁴ம்மசக்கஸ்ஸ டா²னந்தி வேதி³தப்³ப³ங், பவத்திதசக்கஸ்ஸ சக்கவத்தினோ சக்கரதனட்டா²னங் விய.

    ‘‘Devamanussānaṃ catucakkaṃ vattatī’’ti (a. ni. 4.31) suttasesena sappurisūpassayādīnaṃ phalasampatti pavatti, purimasappurisūpassayādiṃ upanissāya pacchimasappurisūpassayādīnaṃ sampatti pavatti vā vuttāti ādi-saddena tattha ca cakka-saddassa gahaṇaṃ veditabbaṃ. Paṭivedhaniṭṭhattā arahattamaggañāṇaṃ paṭivedhoti ‘‘phalakkhaṇe uppannaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Tena paṭiladdhassapi desanāñāṇassa kiccanipphattiparassa bujjhanamattena hotīti ‘‘aññāsikoṇḍaññassa sotāpattiphalakkhaṇe pavattaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Tato paraṃ pana yāva parinibbānā desanāñāṇappavatti tasseva pavattitassa dhammacakkassa ṭhānanti veditabbaṃ, pavattitacakkassa cakkavattino cakkaratanaṭṭhānaṃ viya.

    ஸமாதீ³யந்தீதி ஸமாதா³னானி, தானி பன ஸமாதி³யித்வா கதானி ஹொந்தீதி ஆஹ ‘‘ஸமாதி³யித்வா கதான’’ந்தி. கம்மமேவ வா கம்மஸமாதா³னந்தி ஏதேன ஸமாதா³ன-ஸத்³த³ஸ்ஸ அபுப்³ப³த்தா²பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி முத்தக³த-ஸத்³தே³ க³த-ஸத்³த³ஸ்ஸ விய.

    Samādīyantīti samādānāni, tāni pana samādiyitvā katāni hontīti āha ‘‘samādiyitvā katāna’’nti. Kammameva vā kammasamādānanti etena samādāna-saddassa apubbatthābhāvaṃ dasseti muttagata-sadde gata-saddassa viya.

    அக³திகா³மினிந்தி நிப்³பா³னகா³மினிங். வுத்தஞ்ஹி ‘‘நிப்³பா³னஞ்சாஹங், ஸாரிபுத்த, பஜானாமி நிப்³பா³னகா³மினிஞ்ச படிபத³’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.153).

    Agatigāmininti nibbānagāminiṃ. Vuttañhi ‘‘nibbānañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi nibbānagāminiñca paṭipada’’nti (ma. ni. 1.153).

    ஹானபா⁴கி³யத⁴ம்மந்தி ஹானபா⁴கி³யஸபா⁴வங், காமஸஹக³தஸஞ்ஞாதி³த⁴ம்மங் வா. தங் காரணந்தி புப்³பே³வ கதாபி⁴ஸங்கா²ராதி³ங்.

    Hānabhāgiyadhammanti hānabhāgiyasabhāvaṃ, kāmasahagatasaññādidhammaṃ vā. Taṃ kāraṇanti pubbeva katābhisaṅkhārādiṃ.

    ‘‘இதா³னீ’’தி ஏதஸ்ஸ ‘‘இமினா அனுக்கமேன வுத்தானீதி வேதி³தப்³பா³னீ’’தி இமினா ஸஹ யோஜனா காதப்³பா³. கிலேஸாவரணங் தத³பா⁴வஞ்சாதி கிலேஸாவரணாபா⁴வங். கிலேஸக்க²யாதி⁴க³மஸ்ஸ ஹி கிலேஸாவரணங் அட்டா²னங், தத³பா⁴வோ டா²னங். அனதி⁴க³மஸ்ஸ கிலேஸாவரணங் டா²னங், தத³பா⁴வோ அட்டா²னந்தி. தத்த² தத³பா⁴வக்³க³ஹணேன க³ஹிதங் ‘‘அத்தி² தி³ன்ன’’ந்திஆதி³காய ஸம்மாதி³ட்டி²யா டி²திங் தப்³பி³பரீதாய டா²னாபா⁴வஞ்ச அதி⁴க³மஸ்ஸ டா²னங் பஸ்ஸந்தேன இமினா ஞாணேன அதி⁴க³மானதி⁴க³மானங் டா²னாட்டா²னபூ⁴தே கிலேஸாவரணதத³பா⁴வே பஸ்ஸதி ப⁴க³வாதி இமமத்த²ங் ஸாதெ⁴ந்தோ ஆஹ ‘‘லோகியஸம்மாதி³ட்டி²டி²தித³ஸ்ஸனதோ நியதமிச்சா²தி³ட்டி²டா²னாபா⁴வத³ஸ்ஸனதோ சா’’தி. எத்த² ச அதி⁴க³மட்டா²னத³ஸ்ஸனமேவ அதி⁴ப்பேதங் உபரி ப⁴ப்³ப³புக்³க³லவஸேனேவ விபாகாவரணாபா⁴வத³ஸ்ஸனாதி³கஸ்ஸ வக்க²மானத்தா. இமினா பன ஞாணேன ஸிஜ்ஜ²னதோ பஸங்கே³ன இதரம்பி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். தா⁴துவேமத்தத³ஸ்ஸனதோதி ராகா³தீ³னங் அதி⁴மத்ததாதி³வஸேன தங்ஸஹிதானங் தா⁴தூனங் வேமத்ததாத³ஸ்ஸனதோ, ‘‘அயங் இமிஸ்ஸா தா⁴துயா அதி⁴மத்தத்தா ராக³சரிதோ’’திஆதி³னா சரியாஹேதூனங் வா, ராகா³த³யோ ஏவ வா பகதிபா⁴வதோ தா⁴தூதி ராகா³தி³வேமத்தத³ஸ்ஸனதோதி அத்தோ². பயோக³ங் அனாதி³யித்வாதி ஸந்ததிமஹாமத்தஅங்கு³லிமாலாதீ³னங் விய காமராக³ப்³யாபாதா³தி³வஸேன பயோக³ங் அனாதி³யித்வா.

    ‘‘Idānī’’ti etassa ‘‘iminā anukkamena vuttānīti veditabbānī’’ti iminā saha yojanā kātabbā. Kilesāvaraṇaṃ tadabhāvañcāti kilesāvaraṇābhāvaṃ. Kilesakkhayādhigamassa hi kilesāvaraṇaṃ aṭṭhānaṃ, tadabhāvo ṭhānaṃ. Anadhigamassa kilesāvaraṇaṃ ṭhānaṃ, tadabhāvo aṭṭhānanti. Tattha tadabhāvaggahaṇena gahitaṃ ‘‘atthi dinna’’ntiādikāya sammādiṭṭhiyā ṭhitiṃ tabbiparītāya ṭhānābhāvañca adhigamassa ṭhānaṃ passantena iminā ñāṇena adhigamānadhigamānaṃ ṭhānāṭṭhānabhūte kilesāvaraṇatadabhāve passati bhagavāti imamatthaṃ sādhento āha ‘‘lokiyasammādiṭṭhiṭhitidassanato niyatamicchādiṭṭhiṭhānābhāvadassanato cā’’ti. Ettha ca adhigamaṭṭhānadassanameva adhippetaṃ upari bhabbapuggalavaseneva vipākāvaraṇābhāvadassanādikassa vakkhamānattā. Iminā pana ñāṇena sijjhanato pasaṅgena itarampi vuttanti veditabbaṃ. Dhātuvemattadassanatoti rāgādīnaṃ adhimattatādivasena taṃsahitānaṃ dhātūnaṃ vemattatādassanato, ‘‘ayaṃ imissā dhātuyā adhimattattā rāgacarito’’tiādinā cariyāhetūnaṃ vā, rāgādayo eva vā pakatibhāvato dhātūti rāgādivemattadassanatoti attho. Payogaṃ anādiyitvāti santatimahāmattaaṅgulimālādīnaṃ viya kāmarāgabyāpādādivasena payogaṃ anādiyitvā.

    (1.) ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (1.) Ekakaniddesavaṇṇanā

    761. ந ஹேதுமேவாதி எத்த² ச ந ஹேதூ ஏவாதி அத்தோ², ப்³யஞ்ஜனஸிலிட்ட²தாவஸேன பன ரஸ்ஸத்தங் -காரோ ச கதோ ‘‘அது³க்க²மஸுகா²’’தி எத்த² விய. இமினாபி நயேனாதி எத்த² புரிமனயேன ஹேதுபா⁴வாதி³படிக்கே²போ, பச்சி²மனயேன நஹேதுத⁴ம்மாதி³கொட்டா²ஸஸங்க³ஹோதி அயங் விஸேஸோ வேதி³தப்³போ³. சுதிக்³க³ஹணேன சுதிபரிச்சி²ன்னாய ஏகாய ஜாதியா க³ஹணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், ப⁴வக்³க³ஹணேன நவதா⁴ வுத்தப⁴வஸ்ஸ. தத³ந்தோக³த⁴தாய தத்த² தத்த² பரியாபன்னதா வுத்தா. உப்பன்னங் மனோவிஞ்ஞாணவிஞ்ஞெய்யமேவாதி ‘‘ந ரூபங் விய உப்பன்னா ச²விஞ்ஞாணவிஞ்ஞெய்யா’’தி ரூபதோ ஏதேஸங் விஸேஸனங் கரோதி.

    761. Na hetumevāti ettha ca na hetū evāti attho, byañjanasiliṭṭhatāvasena pana rassattaṃ ma-kāro ca kato ‘‘adukkhamasukhā’’ti ettha viya. Imināpi nayenāti ettha purimanayena hetubhāvādipaṭikkhepo, pacchimanayena nahetudhammādikoṭṭhāsasaṅgahoti ayaṃ viseso veditabbo. Cutiggahaṇena cutiparicchinnāya ekāya jātiyā gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ, bhavaggahaṇena navadhā vuttabhavassa. Tadantogadhatāya tattha tattha pariyāpannatā vuttā. Uppannaṃ manoviññāṇaviññeyyamevāti ‘‘na rūpaṃ viya uppannā chaviññāṇaviññeyyā’’ti rūpato etesaṃ visesanaṃ karoti.

    762. கப்பதோ கப்பங் க³ந்த்வாபி ந உப்பஜ்ஜதீதி ந கதா³சி ததா² உப்பஜ்ஜதி. ந ஹி கீ²ராதீ³னங் விய ஏதேஸங் யதா²வுத்தலக்க²ணவிலக்க²ணதா அத்தீ²தி த³ஸ்ஸேதி.

    762. Kappato kappaṃ gantvāpi na uppajjatīti na kadāci tathā uppajjati. Na hi khīrādīnaṃ viya etesaṃ yathāvuttalakkhaṇavilakkhaṇatā atthīti dasseti.

    763. ஸமோதா⁴னெத்வாதி லோகே விஜ்ஜமானங் ஸப்³ப³ங் ரூபங் ஸமோதா⁴னெத்வா. ஏதேன மஹத்தேபி அவிபா⁴வகத்தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸுகு²மத்தா ந விபா⁴வெஸ்ஸதீதி வாத³பத²ங் சி²ந்த³தி. சக்கு²பஸாதே³ மம வத்து²ம்ஹீதி அத்தோ². விஸயோதி இஸ்ஸரியட்டா²னந்தி அதி⁴ப்பாயோ.

    763. Samodhānetvāti loke vijjamānaṃ sabbaṃ rūpaṃ samodhānetvā. Etena mahattepi avibhāvakattaṃ dassento sukhumattā na vibhāvessatīti vādapathaṃ chindati. Cakkhupasāde mama vatthumhīti attho. Visayoti issariyaṭṭhānanti adhippāyo.

    764. அப்³போ³கிண்ணாதி அப்³யவஹிதா, அனந்தரிதாதி அத்தோ². வவத்தி²தானம்பி படிபாடினியமோ தேன படிக்கி²த்தோதி அத்தோ². அனந்தரதாதி அனந்தரபச்சயதா ஏதேன படிக்கி²த்தாதி அத்தோ².

    764. Abbokiṇṇāti abyavahitā, anantaritāti attho. Vavatthitānampi paṭipāṭiniyamo tena paṭikkhittoti attho. Anantaratāti anantarapaccayatā etena paṭikkhittāti attho.

    765. ஸமனந்தரதாதி ச ஸமனந்தரபச்சயதா.

    765. Samanantaratāti ca samanantarapaccayatā.

    766. ஆபு⁴ஜனதோதி ஆபு⁴க்³க³கரணதோ, நிவத்தனதோ இச்சேவ அத்தோ². எத்த² ச ‘‘பஞ்ச விஞ்ஞாணா அனாபோ⁴கா³’’தி ஆபோ⁴க³ஸபா⁴வா ந ஹொந்தீதி அத்தோ², ‘‘பஞ்சன்னங் விஞ்ஞாணானங் நத்தி² ஆவட்டனா வா’’திஆதீ³ஸுபி ஆவட்டனபா⁴வோ வாதிஆதி³னா அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.

    766. Ābhujanatoti ābhuggakaraṇato, nivattanato icceva attho. Ettha ca ‘‘pañca viññāṇā anābhogā’’ti ābhogasabhāvā na hontīti attho, ‘‘pañcannaṃ viññāṇānaṃ natthi āvaṭṭanā vā’’tiādīsupi āvaṭṭanabhāvo vātiādinā attho daṭṭhabbo.

    ந கஞ்சி த⁴ம்மங் படிவிஜானாதீதி எத்த² ந ஸப்³பே³ ரூபாதி³த⁴ம்மா த⁴ம்மக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி யதா²தி⁴ப்பேதத⁴ம்மத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘மனோபுப்³ப³ங்க³மா த⁴ம்மாதி ஏவங் வுத்த’’ந்தி ஆஹ.

    Na kañci dhammaṃ paṭivijānātīti ettha na sabbe rūpādidhammā dhammaggahaṇena gahitāti yathādhippetadhammadassanatthaṃ ‘‘manopubbaṅgamā dhammāti evaṃ vutta’’nti āha.

    ரூபாதீ³ஸு அபி⁴னிபதனங் தேஹி ஸமாக³மோ தேஸந்திபி வத்துங் யுஜ்ஜதீதி ஆஹ ‘‘ரூபாதீ³னங் அபி⁴னிபாதமத்த’’ந்தி. கம்மத்தே² வா ஸாமிவசனங். விஞ்ஞாணேஹி அபி⁴னிபதிதப்³பா³னி ஹி ரூபாதீ³னீதி. இத³ங் வுத்தங் ஹோதீதிஆதீ³ஸு ஹி அயங் அதி⁴ப்பாயோ – ஆரம்மணகரணேன படிவிஜானிதப்³பா³னி ரூபாதீ³னி ட²பெத்வா குஸலாகுஸலசேதனாய தங்ஸம்பயுத்தானஞ்ச யதா²வுத்தானங் ஸஹஜபுப்³ப³ங்க³மத⁴ம்மேன படிவிஜானிதப்³பா³னங் படிவிஜானநங் ஏதேஸங் நத்தீ²தி. ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘த³ஸ்ஸனாதி³மத்ததோ பன முத்தா அஞ்ஞா ஏதேஸங் குஸலாதி³படிவிஞ்ஞத்தி நாம நத்தீ²’’தி கிச்சந்தரங் படிஸேதே⁴தி.

    Rūpādīsu abhinipatanaṃ tehi samāgamo tesantipi vattuṃ yujjatīti āha ‘‘rūpādīnaṃ abhinipātamatta’’nti. Kammatthe vā sāmivacanaṃ. Viññāṇehi abhinipatitabbāni hi rūpādīnīti. Idaṃ vuttaṃ hotītiādīsu hi ayaṃ adhippāyo – ārammaṇakaraṇena paṭivijānitabbāni rūpādīni ṭhapetvā kusalākusalacetanāya taṃsampayuttānañca yathāvuttānaṃ sahajapubbaṅgamadhammena paṭivijānitabbānaṃ paṭivijānanaṃ etesaṃ natthīti. Evañca katvā ‘‘dassanādimattatopana muttā aññā etesaṃ kusalādipaṭiviññatti nāma natthī’’ti kiccantaraṃ paṭisedheti.

    அவிபாகபா⁴வேன அஞ்ஞங் அப்³யாகதஸாமஞ்ஞங் அனிவாரெந்தோ குஸலாகுஸலக்³க³ஹணஞ்ச கரோதீதி சவனபரியோஸானஞ்ச கிச்சங். பி-ஸத்³தே³ன ஸஹஜவனகானி வீதி²சித்தானி ஸம்பிண்டெ³த்வா பஞ்சத்³வாரே படிஸேத⁴னே அயங் அதி⁴ப்பாயோ ஸியா – ‘‘மனஸா சே பது³ட்டே²ன…பே॰… பஸன்னேன பா⁴ஸதி வா கரோதி வா’’தி (த⁴॰ ப॰ 1-2) ஏவங் வுத்தா பா⁴ஸனகரணகரா, தங்ஸதி³ஸா ச ஸுக²து³க்கு²ப்பாத³கா ப³லவந்தோ ச²ட்ட²த்³வாரிகா ஏவ த⁴ம்மக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி ந தேஸங் பஞ்சத்³வாரிகஜவனேன படிவிஜானநங் அத்தி², து³ப்³ப³லானங் பன புப்³ப³ங்க³மபடிவிஜானநங் தத்த² ந படிஸித்³த⁴ங் ‘‘ந காயகம்மங் ந வசீகம்மங் பட்ட²பேதீ’’தி விஞ்ஞத்தித்³வயஜனகஸ்ஸேவ பட்ட²பனபடிக்கே²பேன து³ப்³ப³லஸ்ஸ மனோகம்மஸ்ஸ அனுஞ்ஞாதத்தா. ததா² காயஸுசரிதாதி³குஸலகம்மங் கரோமீதி, தப்³பி³பரீதங் அகுஸலங் கம்மங் கரோமீதி ச குஸலாகுஸலஸமாதா³னங் பஞ்சத்³வாரிகஜவனேன ந ஹோதி. ததா² படிச்சஸமுப்பாத³வண்ணனாயங் வுத்தா ‘‘பஞ்சத்³வாரிகசுதி ச ந பஞ்சத்³வாரிகசித்தேஹி ஹோதி சுதிசித்தஸ்ஸ அதங்த்³வாரிகத்தா’’தி. யா பனாயங் பாளி ‘‘பஞ்சஹி விஞ்ஞாணேஹி ந கஞ்சி த⁴ம்மங் படிவிஜானாதி அஞ்ஞத்ர அபி⁴னிபாதமத்தா’’தி, தஸ்ஸா ரூபாதீ³னங் ஆபாத²மத்தங் முஞ்சித்வா அஞ்ஞங் கஞ்சி த⁴ம்மஸபா⁴வங் ந படிவிஜானாதீதி அயமத்தோ² தி³ஸ்ஸதி. ந ஹி ரூபங் படிக்³க³ண்ஹந்தம்பி சக்கு²விஞ்ஞாணங் ரூபந்தி ச க³ண்ஹாதீதி. ஸம்படிச்ச²னஸ்ஸபி ரூபனீலாதி³ஆகாரபடிவிஜானநங் நத்தீ²தி கிஞ்சி த⁴ம்மஸ்ஸ படிவிஜானநங் படிக்கி²த்தங், பஞ்சஹி பன விஞ்ஞாணேஹி ஸாதிஸயங் தஸ்ஸ விஜானநந்தி ‘‘அஞ்ஞத்ர அபி⁴னிபாதமத்தா’’தி ந வுத்தங். யஸ்ஸ பாளியங் ப³ஹித்³தா⁴பச்சுப்பன்னாரம்மணதா வுத்தா, ததோ அஞ்ஞங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴த³ங் இச்ச²ந்தேஹி பஞ்சத்³வாரஜவனேன படிஸம்பி⁴தா³ஞாணஸ்ஸ ஸஹுப்பத்தி படிஸித்³தா⁴. ரூபாரூபத⁴ம்மேதி ரூபாரூபாவசரத⁴ம்மேதி அத்தோ².

    Avipākabhāvena aññaṃ abyākatasāmaññaṃ anivārento kusalākusalaggahaṇañca karotīti cavanapariyosānañca kiccaṃ. Pi-saddena sahajavanakāni vīthicittāni sampiṇḍetvā pañcadvāre paṭisedhane ayaṃ adhippāyo siyā – ‘‘manasā ce paduṭṭhena…pe… pasannena bhāsati vā karoti vā’’ti (dha. pa. 1-2) evaṃ vuttā bhāsanakaraṇakarā, taṃsadisā ca sukhadukkhuppādakā balavanto chaṭṭhadvārikā eva dhammaggahaṇena gahitāti na tesaṃ pañcadvārikajavanena paṭivijānanaṃ atthi, dubbalānaṃ pana pubbaṅgamapaṭivijānanaṃ tattha na paṭisiddhaṃ ‘‘na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapetī’’ti viññattidvayajanakasseva paṭṭhapanapaṭikkhepena dubbalassa manokammassa anuññātattā. Tathā kāyasucaritādikusalakammaṃ karomīti, tabbiparītaṃ akusalaṃ kammaṃ karomīti ca kusalākusalasamādānaṃ pañcadvārikajavanena na hoti. Tathā paṭiccasamuppādavaṇṇanāyaṃ vuttā ‘‘pañcadvārikacuti ca na pañcadvārikacittehi hoti cuticittassa ataṃdvārikattā’’ti. Yā panāyaṃ pāḷi ‘‘pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānāti aññatra abhinipātamattā’’ti, tassā rūpādīnaṃ āpāthamattaṃ muñcitvā aññaṃ kañci dhammasabhāvaṃ na paṭivijānātīti ayamattho dissati. Na hi rūpaṃ paṭiggaṇhantampi cakkhuviññāṇaṃ rūpanti ca gaṇhātīti. Sampaṭicchanassapi rūpanīlādiākārapaṭivijānanaṃ natthīti kiñci dhammassa paṭivijānanaṃ paṭikkhittaṃ, pañcahi pana viññāṇehi sātisayaṃ tassa vijānananti ‘‘aññatra abhinipātamattā’’ti na vuttaṃ. Yassa pāḷiyaṃ bahiddhāpaccuppannārammaṇatā vuttā, tato aññaṃ niruttipaṭisambhidaṃ icchantehi pañcadvārajavanena paṭisambhidāñāṇassa sahuppatti paṭisiddhā. Rūpārūpadhammeti rūpārūpāvacaradhammeti attho.

    பஞ்சத்³வாரிகசித்தேன ந படிபு³ஜ்ஜ²தீதி கஸ்மா வுத்தங், நனு ரூபாதீ³னங் ஆபாத²க³மனே நித்³தா³படிபோ³தோ⁴ ஹோதீதி? ந, பட²மங் மனொத்³வாரிகஜவனஸ்ஸ உப்பத்திதோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘நித்³தா³யந்தஸ்ஸ ஹீ’’திஆதி³. பலோபெ⁴த்வா ஸச்சஸுபினேன.

    Pañcadvārikacittena na paṭibujjhatīti kasmā vuttaṃ, nanu rūpādīnaṃ āpāthagamane niddāpaṭibodho hotīti? Na, paṭhamaṃ manodvārikajavanassa uppattitoti dassento āha ‘‘niddāyantassa hī’’tiādi. Palobhetvā saccasupinena.

    அப்³யாகதோயேவ ஆவஜ்ஜனமத்தஸ்ஸேவ உப்பஜ்ஜனதோதி வத³ந்தி. ஏவங் வத³ந்தேஹி மனொத்³வாரேபி ஆவஜ்ஜனங் த்³வத்திக்க²த்துங் உப்பஜ்ஜித்வா ஜவனட்டா²னே ட²த்வா ப⁴வங்க³ங் ஓதரதீதி அதி⁴ப்பேதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Abyākatoyeva āvajjanamattasseva uppajjanatoti vadanti. Evaṃ vadantehi manodvārepi āvajjanaṃ dvattikkhattuṃ uppajjitvā javanaṭṭhāne ṭhatvā bhavaṅgaṃ otaratīti adhippetanti daṭṭhabbaṃ.

    தஸ்ஸா ஏவ வஸேனாதி தஸ்ஸா வஸேன ஏகவிதே⁴ன ஞாணவத்து² ஹோதீதி ச, வேதி³தப்³ப³ந்தி ச யோஜனா காதப்³பா³.

    Tassāeva vasenāti tassā vasena ekavidhena ñāṇavatthu hotīti ca, veditabbanti ca yojanā kātabbā.

    ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Ekakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (2.) து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (2.) Dukaniddesavaṇṇanā

    767. அத்த²-ஸத்³தோ³ அஞ்ஞத்ர ஸபா⁴வங் க³ஹெத்வா அதி⁴கரணேஸு பவத்தமானோ அதி⁴கரணவஸேன லிங்க³பரிவத்திங் க³ச்ச²தீதி அதி⁴ப்பாயேன ஜாபிதா ச ஸா அத்தா² சாதி ஜாபிதத்தா²தி அயமத்தோ² விபா⁴விதோதி த³ட்ட²ப்³போ³.

    767. Attha-saddo aññatra sabhāvaṃ gahetvā adhikaraṇesu pavattamāno adhikaraṇavasena liṅgaparivattiṃ gacchatīti adhippāyena jāpitā ca sā atthā cāti jāpitatthāti ayamattho vibhāvitoti daṭṭhabbo.

    து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Dukaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (3.) திகனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (3.) Tikaniddesavaṇṇanā

    768. பஞ்ஞாபரிணாமிதேஸூதி பஞ்ஞாய பரிபாசிதேஸு. ‘‘யோக³விஹிதேஸூதி இத³ஞ்ச விஸயவிஸேஸனமத்தமேவ, தஸ்மா யானி பஞ்ஞாய விஹிதானி அஹேஸுங் ஹொந்தி ப⁴விஸ்ஸந்தி ச, ஸப்³பா³னி தானி யோக³விஹிதானீதி த³ட்ட²ப்³பா³னி. ஸிக்கி²த்வா காதப்³ப³ங் ஸிப்பங், இதரங் கம்மங். அயமேதேஸங் விஸேஸோ. வட்³ட⁴கீகம்மந்தி ச அஸிக்கி²த்வாபி காதப்³ப³ங் தூ²லகம்மங் ‘‘கம்ம’’ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங், பஞ்ஞா ஏவ வா தத்த² தத்த² ‘‘கம்மங் ஸிப்ப’’ந்தி ச வேதி³தப்³பா³. நாக³மண்ட³லங் நாம மண்ட³லங் கத்வா ஸப்பே விஜ்ஜாய பக்கோஸித்வா ப³லிங் த³த்வா விஸாபனயனங். பரித்தங் ரக்கா², யேன ‘‘பூ²’’தி முக²வாதங் த³த்வா விஸங் அபனயந்தி, ஸோ உண்ணனாபி⁴ஆதி³மந்தோ பு²த⁴மனகமந்தோ. ‘‘அ ஆ’’திஆதி³கா மாதிகா ‘‘க கா’’திஆதி³கோ தப்பபே⁴தோ³ ச லேகா².

    768. Paññāpariṇāmitesūti paññāya paripācitesu. ‘‘Yogavihitesūti idañca visayavisesanamattameva, tasmā yāni paññāya vihitāni ahesuṃ honti bhavissanti ca, sabbāni tāni yogavihitānīti daṭṭhabbāni. Sikkhitvā kātabbaṃ sippaṃ, itaraṃ kammaṃ. Ayametesaṃ viseso. Vaḍḍhakīkammanti ca asikkhitvāpi kātabbaṃ thūlakammaṃ ‘‘kamma’’nti daṭṭhabbaṃ, paññā eva vā tattha tattha ‘‘kammaṃ sippa’’nti ca veditabbā. Nāgamaṇḍalaṃ nāma maṇḍalaṃ katvā sappe vijjāya pakkositvā baliṃ datvā visāpanayanaṃ. Parittaṃ rakkhā, yena ‘‘phū’’ti mukhavātaṃ datvā visaṃ apanayanti, so uṇṇanābhiādimanto phudhamanakamanto. ‘‘A ā’’tiādikā mātikā ‘‘ka kā’’tiādiko tappabhedo ca lekhā.

    குஸலங் த⁴ம்மங் ஸகங், இதரங் நோஸகங். சதுன்னங் ஸச்சானங் படிவிஜ்ஜி²தப்³பா³னங் தப்படிவேத⁴பச்சயபா⁴வேன அனுலோமனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். புப்³பே³ ‘‘யோக³விஹிதேஸு வா கம்மாயதனேஸூ’’திஆதி³னா பஞ்ஞா வுத்தா, புன தஸ்ஸா வேவசனவஸேன ‘‘அனுலோமிகங் க²ந்தி’’ந்திஆதி³ வுத்தந்தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘அனு…பே॰… பஞ்ஞாவேவசனானீ’’தி ஆஹ. எத்த² ச ஏவரூபிந்தி யதா²வுத்தகம்மாயதனாதி³விஸயங் கம்மஸ்ஸகதஸச்சானுலோமிகஸபா⁴வங் அனிச்சாதி³பவத்திஆகாரஞ்சாதி அத்தோ². யதா²வுத்தா ச பூ⁴மிஸபா⁴வபவத்திஆகாரனித்³தே³ஸா க²ந்திஆதீ³ஹி யோஜேதப்³பா³. யஸ்ஸா பஞ்ஞாய த⁴ம்மா நிஜ்ஜா²னபஜானநகிச்சஸங்கா²தங் ஓலோகனங் க²மந்தி அவிபரீதஸபா⁴வத்தா, ஸா பஞ்ஞா த⁴ம்மானங் நிஜ்ஜா²னக்க²மனங் ஏதிஸ்ஸா அத்தீ²தி த⁴ம்மனிஜ்ஜா²னக்க²ந்தீதி அத்தோ².

    Kusalaṃ dhammaṃ sakaṃ, itaraṃ nosakaṃ. Catunnaṃ saccānaṃ paṭivijjhitabbānaṃ tappaṭivedhapaccayabhāvena anulomanaṃ daṭṭhabbaṃ. Pubbe ‘‘yogavihitesu vā kammāyatanesū’’tiādinā paññā vuttā, puna tassā vevacanavasena ‘‘anulomikaṃ khanti’’ntiādi vuttanti adhippāyena ‘‘anu…pe… paññāvevacanānī’’ti āha. Ettha ca evarūpinti yathāvuttakammāyatanādivisayaṃ kammassakatasaccānulomikasabhāvaṃ aniccādipavattiākārañcāti attho. Yathāvuttā ca bhūmisabhāvapavattiākāraniddesā khantiādīhi yojetabbā. Yassā paññāya dhammā nijjhānapajānanakiccasaṅkhātaṃ olokanaṃ khamanti aviparītasabhāvattā, sā paññā dhammānaṃ nijjhānakkhamanaṃ etissā atthīti dhammanijjhānakkhantīti attho.

    769. அஸங்வரங் முஞ்சதீதி ஸமாதா³னஸம்பத்தவிரதிஸம்பயுத்தசேதனா ‘‘ஸீலங் பூரெந்தஸ்ஸ முஞ்சசேதனா’’தி வுத்தா. புப்³பா³பரபஞ்ஞாய ச தா³னஸீலமயதாவசனதோ முஞ்சஅபரசேதனாவஸேன ‘‘ஆரப்³பா⁴’’தி, புப்³ப³சேதனாவஸேன ‘‘அதி⁴கிச்சா’’தி ச வத்துங் யுத்தந்தி ‘‘அதி⁴கிச்சா’’திபி பாடோ² யுஜ்ஜதி.

    769. Asaṃvaraṃ muñcatīti samādānasampattaviratisampayuttacetanā ‘‘sīlaṃ pūrentassa muñcacetanā’’ti vuttā. Pubbāparapaññāya ca dānasīlamayatāvacanato muñcaaparacetanāvasena ‘‘ārabbhā’’ti, pubbacetanāvasena ‘‘adhikiccā’’ti ca vattuṃ yuttanti ‘‘adhikiccā’’tipi pāṭho yujjati.

    770. பஞ்சஸீலத³ஸஸீலானி விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஜாதியா ச பச்சயபூ⁴தேஸு ஸங்கா²ரப⁴வேஸு அந்தோக³தா⁴னீதி ‘‘உப்பாதா³ வா’’திஆதி³காய த⁴ம்மட்டி²திபாளியா ஸங்க³ஹிதானி. ப⁴வனிப்³ப³த்தகஸீலஸ்ஸ பஞ்ஞாபனங் ஸதிபி ஸவனே ந ததா²க³ததே³ஸனாயத்தந்தி பி⁴க்கு²ஆதீ³னம்பி தங் வுத்தங்.

    770. Pañcasīladasasīlāni viññāṇassa jātiyā ca paccayabhūtesu saṅkhārabhavesu antogadhānīti ‘‘uppādā vā’’tiādikāya dhammaṭṭhitipāḷiyā saṅgahitāni. Bhavanibbattakasīlassa paññāpanaṃ satipi savane na tathāgatadesanāyattanti bhikkhuādīnampi taṃ vuttaṃ.

    அதி⁴பஞ்ஞாய பஞ்ஞாதி அதி⁴பஞ்ஞாய அந்தோக³தா⁴ பஞ்ஞா. அத² வா அதி⁴பஞ்ஞானிப்³ப³த்தேஸு, தத³தி⁴ட்டா²னேஸு வா த⁴ம்மேஸு அதி⁴பஞ்ஞா-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³, தத்த² பஞ்ஞா அதி⁴பஞ்ஞாய பஞ்ஞா.

    Adhipaññāya paññāti adhipaññāya antogadhā paññā. Atha vā adhipaññānibbattesu, tadadhiṭṭhānesu vā dhammesu adhipaññā-saddo daṭṭhabbo, tattha paññā adhipaññāya paññā.

    771. அபாயுப்பாத³னகுஸலதா அபாயகோஸல்லங் ஸியாதி மஞ்ஞமானோ புச்ச²தி ‘‘அபாயகோஸல்லங் கத²ங் பஞ்ஞா நாம ஜாதா’’தி. தங் பன பரஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயங் நிவத்தெந்தோ ‘‘பஞ்ஞவாயேவ ஹீ’’திஆதி³மாஹ. தத்ருபாயாதி தத்ர தத்ர உபாயபூ⁴தா. டா²னே உப்பத்தி ஏதஸ்ஸாதி டா²னுப்பத்தியங். கிங் தங்? காரணஜானநங், ப⁴யாதீ³னங் உப்பத்திக்க²ணே தஸ்மிங்யேவ டா²னே லஹுஉப்பஜ்ஜனகந்தி வுத்தங் ஹோதி.

    771. Apāyuppādanakusalatā apāyakosallaṃ siyāti maññamāno pucchati ‘‘apāyakosallaṃ kathaṃ paññā nāma jātā’’ti. Taṃ pana parassa adhippāyaṃ nivattento ‘‘paññavāyeva hī’’tiādimāha. Tatrupāyāti tatra tatra upāyabhūtā. Ṭhāne uppatti etassāti ṭhānuppattiyaṃ. Kiṃ taṃ? Kāraṇajānanaṃ, bhayādīnaṃ uppattikkhaṇe tasmiṃyeva ṭhāne lahuuppajjanakanti vuttaṃ hoti.

    திகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (4.) சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (4.) Catukkaniddesavaṇṇanā

    793. பரிதஸ்ஸதீதி ‘‘அபி நாம மே தண்டு³லாதீ³னி ஸியு’’ந்தி ந பத்தே²தி, தத³பா⁴வேன வா ந உத்தஸதி.

    793. Naparitassatīti ‘‘api nāma me taṇḍulādīni siyu’’nti na pattheti, tadabhāvena vā na uttasati.

    796. அபரப்பச்சயேதி பரேன நபத்தியாயிதப்³பே³. த⁴ம்மே ஞாணந்தி ஸச்சவிஸயங் ஞாணங். அரியஸச்சேஸு ஹி த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³ தேஸங் அவிபரீதஸபா⁴வத்தாதி. ஸங்க²தபவரோ வா அரியமக்³கோ³ தஸ்ஸ ச ப²லங் த⁴ம்மோ, தத்த² பஞ்ஞா தங்ஸஹக³தா த⁴ம்மே ஞாணங். ந அஞ்ஞஞாணுப்பாத³னங் நயனயனங், ஞாணஸ்ஸேவ பன பவத்திவிஸேஸோதி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘பச்சவெக்க²ணஞாணஸ்ஸ கிச்ச’’ந்தி. எத்த² ச இமினா த⁴ம்மேனாதி மக்³க³ஞாணேனாதி வுத்தங், து³வித⁴ம்பி பன மக்³க³ப²லஞாணங் பச்சவெக்க²ணாய ச மூலங், காரணஞ்ச நயனயனஸ்ஸாதி து³விதே⁴னபி தேன த⁴ம்மேனாதி ந ந யுஜ்ஜதி, ததா² சதுஸச்சத⁴ம்மஸ்ஸ ஞாதத்தா, மக்³க³ப²லஸங்கா²தஸ்ஸ ச த⁴ம்மஸ்ஸ ஸச்சபடிவேத⁴ஸம்பயோக³ங் க³தத்தா நயனங் ஹோதீதி தேன இமினா த⁴ம்மேன ஞாணவிஸயபா⁴வேன, ஞாணஸம்பயோகே³ன வா ஞாதேனாதி ச அத்தோ² ந ந யுஜ்ஜதி.

    796. Aparappaccayeti parena napattiyāyitabbe. Dhamme ñāṇanti saccavisayaṃ ñāṇaṃ. Ariyasaccesu hi dhamma-saddo tesaṃ aviparītasabhāvattāti. Saṅkhatapavaro vā ariyamaggo tassa ca phalaṃ dhammo, tattha paññā taṃsahagatā dhamme ñāṇaṃ. Na aññañāṇuppādanaṃ nayanayanaṃ, ñāṇasseva pana pavattivisesoti adhippāyenāha ‘‘paccavekkhaṇañāṇassa kicca’’nti. Ettha ca iminā dhammenāti maggañāṇenāti vuttaṃ, duvidhampi pana maggaphalañāṇaṃ paccavekkhaṇāya ca mūlaṃ, kāraṇañca nayanayanassāti duvidhenapi tena dhammenāti na na yujjati, tathā catusaccadhammassa ñātattā, maggaphalasaṅkhātassa ca dhammassa saccapaṭivedhasampayogaṃ gatattā nayanaṃ hotīti tena iminā dhammena ñāṇavisayabhāvena, ñāṇasampayogena vā ñātenāti ca attho na na yujjati.

    யதி³பி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் அதீதானாக³தபச்சுப்பன்னங் து³க்க²ங் அபி⁴ஜானந்தி, ததா²பி பச்சுப்பன்னே ஸஸந்ததிபரியாபன்னே ஸவிஸேஸே அபி⁴னிவேஸோ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ந தஞ்ஞேவ இம’’ந்தி. தி³ட்டே²ன அதி³ட்டே²ன நயதோ நயனஞாணங், அதி³ட்ட²ஸ்ஸ தி³ட்ட²தாய காரணபூ⁴தத்தா காரணஞாணங், அனுரூபத்த²வாசகோ வா காரண-ஸத்³தோ³தி த⁴ம்மே ஞாணஸ்ஸ அனுரூபஞாணந்தி அத்தோ².

    Yadipi sabbena sabbaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ dukkhaṃ abhijānanti, tathāpi paccuppanne sasantatipariyāpanne savisese abhiniveso hotīti āha ‘‘na taññeva ima’’nti. Diṭṭhena adiṭṭhena nayato nayanañāṇaṃ, adiṭṭhassa diṭṭhatāya kāraṇabhūtattā kāraṇañāṇaṃ, anurūpatthavācako vā kāraṇa-saddoti dhamme ñāṇassa anurūpañāṇanti attho.

    ஸம்முதிம்ஹி ஞாணந்தி த⁴ம்மே ஞாணாதீ³னங் விய ஸாதிஸயஸ்ஸ படிவேத⁴கிச்சஸ்ஸ அபா⁴வா விஸயோபா⁴ஸனமத்தஜானநஸாமஞ்ஞேன ஞாணந்தி ஸம்மதேஸு அந்தோக³த⁴ந்தி அத்தோ². ஸம்முதிவஸேன வா பவத்தங் ஸம்முதிம்ஹி ஞாணங், அவஸேஸங் பன இதரஞாணத்தயவிஸபா⁴க³ங் ஞாணங் தப்³பி³ஸபா⁴க³ஸாமஞ்ஞேன ஸம்முதிஞாணம்ஹி பவிட்ட²த்தா ஸம்முதிஞாணங் நாம ஹோதீதி.

    Sammutimhi ñāṇanti dhamme ñāṇādīnaṃ viya sātisayassa paṭivedhakiccassa abhāvā visayobhāsanamattajānanasāmaññena ñāṇanti sammatesu antogadhanti attho. Sammutivasena vā pavattaṃ sammutimhi ñāṇaṃ, avasesaṃ pana itarañāṇattayavisabhāgaṃ ñāṇaṃ tabbisabhāgasāmaññena sammutiñāṇamhi paviṭṭhattā sammutiñāṇaṃ nāma hotīti.

    797. கிலேஸமூலகே சாதி நீவரணமூலகே ச காமப⁴வத⁴ம்மே.

    797. Kilesamūlake cāti nīvaraṇamūlake ca kāmabhavadhamme.

    798. ஸா ஹிஸ்ஸாதி எத்த² அஸ்ஸாதி யோ ‘‘காமேஸு வீதராகோ³ ஹோதீ’’தி ஏவங் வுத்தோ, அஸ்ஸ பட²மஜ்ஜா²னஸமங்கி³ஸ்ஸாதி அத்தோ². ஸ்வேவாதி ஏதேன காமேஸு வீதராக³பா⁴வனாவத்த²ஸ்ஸேவ பட²மஜ்ஜா²னஸமங்கி³ஸ்ஸ க³ஹணே பவத்தே தஸ்ஸ ததோ பரங் அவத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘காமேஸு வீதராகோ³ ஸமானோ’’தி வுத்தங். சதுத்த²மக்³க³பஞ்ஞா ச²ட்டா²பி⁴ஞ்ஞாபா⁴வப்பத்தியா தங் படிவிஜ்ஜ²தி நாம, இதரா தது³பனிஸ்ஸயத்தா. யதா²னுரூபங் வா ஆஸவக்க²யபா⁴வதோ, ப²லே வா ஆஸவக்க²யே ஸதி யதா²னுரூபங் தங்னிப்³ப³த்தனதோ சதூஸுபி மக்³கே³ஸு பஞ்ஞா ச²ட்ட²ங் அபி⁴ஞ்ஞங் படிவிஜ்ஜ²தீதி த³ட்ட²ப்³பா³.

    798. Sā hissāti ettha assāti yo ‘‘kāmesu vītarāgo hotī’’ti evaṃ vutto, assa paṭhamajjhānasamaṅgissāti attho. Svevāti etena kāmesu vītarāgabhāvanāvatthasseva paṭhamajjhānasamaṅgissa gahaṇe pavatte tassa tato paraṃ avatthaṃ dassetuṃ ‘‘kāmesu vītarāgo samāno’’ti vuttaṃ. Catutthamaggapaññā chaṭṭhābhiññābhāvappattiyā taṃ paṭivijjhati nāma, itarā tadupanissayattā. Yathānurūpaṃ vā āsavakkhayabhāvato, phale vā āsavakkhaye sati yathānurūpaṃ taṃnibbattanato catūsupi maggesu paññā chaṭṭhaṃ abhiññaṃ paṭivijjhatīti daṭṭhabbā.

    799. காமஸஹக³தாதி வத்து²காமாரம்மணா. சோதெ³ந்தீதி காமாபி⁴முக²ங் தன்னின்னங் கரொந்தீதி அத்தோ². தத³னுத⁴ம்மதாதி தத³னுத⁴ம்மா இச்சேவ வுத்தங் ஹோதி. தா-ஸத்³த³ஸ்ஸ அபுப்³ப³த்தா²பா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘தத³னுரூபஸபா⁴வா’’தி. நிகந்திங், நிகந்திஸஹக³தசித்துப்பாத³ங் வா ‘‘மிச்சா²ஸதீ’’தி வத³தி. ‘‘அஹோ வத மே அவிதக்கங் உப்பஜ்ஜெய்யா’’தி அவிதக்காரம்மணா அவிதக்கஸஹக³தா.

    799. Kāmasahagatāti vatthukāmārammaṇā. Codentīti kāmābhimukhaṃ tanninnaṃ karontīti attho. Tadanudhammatāti tadanudhammā icceva vuttaṃ hoti. -saddassa apubbatthābhāvatoti adhippāyenāha ‘‘tadanurūpasabhāvā’’ti. Nikantiṃ, nikantisahagatacittuppādaṃ vā ‘‘micchāsatī’’ti vadati. ‘‘Aho vata me avitakkaṃ uppajjeyyā’’ti avitakkārammaṇā avitakkasahagatā.

    801. அதி⁴க³மபா⁴வேன அபி⁴முக²ங் ஜானந்தஸ்ஸ அபி⁴ஜானந்தஸ்ஸ, அபி⁴விஸிட்டே²ன வா ஞாணேன ஜானந்தஸ்ஸ, அனாரம்மணபூ⁴தஞ்ச தங் டா²னங் பாகடங் கரொந்தஸ்ஸாதி அத்தோ².

    801. Adhigamabhāvena abhimukhaṃ jānantassa abhijānantassa, abhivisiṭṭhena vā ñāṇena jānantassa, anārammaṇabhūtañca taṃ ṭhānaṃ pākaṭaṃ karontassāti attho.

    802. வஸிதாபஞ்சகரஹிதங் ஜா²னங் அப்பகு³ணங். எத்த² சதஸ்ஸோ படிபதா³ சத்தாரி ஆரம்மணானீதி பஞ்ஞாய படிபதா³ரம்மணுத்³தே³ஸேன பஞ்ஞா ஏவ உத்³தி³ட்டா²தி ஸா ஏவ விப⁴த்தாதி.

    802. Vasitāpañcakarahitaṃ jhānaṃ appaguṇaṃ. Ettha catasso paṭipadā cattāri ārammaṇānīti paññāya paṭipadārammaṇuddesena paññā eva uddiṭṭhāti sā eva vibhattāti.

    சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Catukkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (5.) பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (5.) Pañcakaniddesavaṇṇanā

    804. பஞ்சங்கி³கோ ஸம்மாஸமாதீ⁴தி ஸமாதி⁴அங்க³பா⁴வேன பஞ்ஞா உத்³தி³ட்டா²தி. பீதிப²ரணதாதி³வசனேன ஹி தமேவ விப⁴ஜதி, ‘‘ஸோ இமமேவ காயங் விவேகஜேன பீதிஸுகே²ன அபி⁴ஸந்தே³தீ’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 1.226; ம॰ நி॰ 1.427) நயேன பீதியா ஸுக²ஸ்ஸ ச ப²ரணங் வேதி³தப்³ப³ங். பீதிப²ரணதாஸுக²ப²ரணதாஹி ஆரம்மணே ட²த்வா சதுத்த²ஜ்ஜா²னஸ்ஸ உப்பாத³னதோ ‘‘பாதா³ வியா’’தி தா வுத்தா.

    804. Pañcaṅgiko sammāsamādhīti samādhiaṅgabhāvena paññā uddiṭṭhāti. Pītipharaṇatādivacanena hi tameva vibhajati, ‘‘so imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandetī’’tiādinā (dī. ni. 1.226; ma. ni. 1.427) nayena pītiyā sukhassa ca pharaṇaṃ veditabbaṃ. Pītipharaṇatāsukhapharaṇatāhi ārammaṇe ṭhatvā catutthajjhānassa uppādanato ‘‘pādā viyā’’ti tā vuttā.

    து³தியபஞ்சகே ச ‘‘பஞ்சஞாணிகோ’’தி ஸமாதி⁴முகே²ன பஞ்சஞாணானேவ உத்³தி³ட்டா²னி நித்³தி³ட்டா²னி சாதி த³ட்ட²ப்³பா³னி. லோகியஸமாதி⁴ஸ்ஸ பச்சனீகானி நீவரணபட²மஜ்ஜா²னநிகந்திஆதீ³னி நிக்³க³ஹேதப்³பா³னி. அஞ்ஞே கிலேஸா வாரேதப்³பா³, இமஸ்ஸ பன அரஹத்தஸமாதி⁴ஸ்ஸ படிப்பஸ்ஸத்³த⁴ஸப்³ப³கிலேஸத்தா ந நிக்³க³ஹேதப்³ப³ங் வாரேதப்³ப³ஞ்ச அத்தீ²தி மக்³கா³னந்தரங் ஸமாபத்திக்க²ணே ச அப்பயோகே³னேவ அதி⁴க³தத்தா ச ட²பிதத்தா ச, அபரிஹானிவஸேன ட²பிதத்தா வா ந ஸஸங்கா²ரனிக்³க³ய்ஹவாரிதக³தோ. ஸதிவேபுல்லப்பத்தத்தாதி ஏதேன அப்பவத்தமானாயபி ஸதியா ஸதிப³ஹுலதாய ஸதோ ஏவ நாமாதி த³ஸ்ஸேதி. யதா²பரிச்சி²ன்னகாலவஸேனாதி ஏதேன பரிச்சி²ந்த³னஸதியா ஸதோதி.

    Dutiyapañcake ca ‘‘pañcañāṇiko’’ti samādhimukhena pañcañāṇāneva uddiṭṭhāni niddiṭṭhāni cāti daṭṭhabbāni. Lokiyasamādhissa paccanīkāni nīvaraṇapaṭhamajjhānanikantiādīni niggahetabbāni. Aññe kilesā vāretabbā, imassa pana arahattasamādhissa paṭippassaddhasabbakilesattā na niggahetabbaṃ vāretabbañca atthīti maggānantaraṃ samāpattikkhaṇe ca appayogeneva adhigatattā ca ṭhapitattā ca, aparihānivasena ṭhapitattā vā na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Sativepullappattattāti etena appavattamānāyapi satiyā satibahulatāya sato eva nāmāti dasseti. Yathāparicchinnakālavasenāti etena paricchindanasatiyā satoti.

    பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Pañcakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (6.) ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (6.) Chakkaniddesavaṇṇanā

    805. விஸுத்³தி⁴பா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தூ³ர…பே॰… ரம்மணாயா’’தி ஆஹ. ஸோததா⁴துவிஸுத்³தீ⁴தி ச சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா வுத்தாதி தத்த² ஞாணங் ஸோததா⁴துவிஸுத்³தி⁴யா ஞாணங். ‘‘சேதோபரியஞாண’’ந்தி இத³மேவ அத்த²வஸேன ‘‘பரசித்தே ஞாண’’ந்தி உத்³த⁴டந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். சுதூபபாதஞாணஸ்ஸ தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணேகதே³ஸத்தா ‘‘வண்ணதா⁴துஆரம்மணா’’தி வுத்தங். முத்³த⁴ப்பத்தேன சுதூபபாதஞாணஸங்கா²தேன தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணேன ஸப்³ப³ங் தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணந்தி வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    805. Visuddhibhāvaṃ dassento ‘‘dūra…pe… rammaṇāyā’’ti āha. Sotadhātuvisuddhīti ca cittacetasikā dhammā vuttāti tattha ñāṇaṃ sotadhātuvisuddhiyā ñāṇaṃ. ‘‘Cetopariyañāṇa’’nti idameva atthavasena ‘‘paracitte ñāṇa’’nti uddhaṭanti daṭṭhabbaṃ. Cutūpapātañāṇassa dibbacakkhuñāṇekadesattā ‘‘vaṇṇadhātuārammaṇā’’ti vuttaṃ. Muddhappattena cutūpapātañāṇasaṅkhātena dibbacakkhuñāṇena sabbaṃ dibbacakkhuñāṇanti vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Chakkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (7.) ஸத்தகனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (7.) Sattakaniddesavaṇṇanā

    806. ததே³வ ஞாணந்தி ச²ப்³பி³த⁴ம்பி பச்சவெக்க²ணஞாணங் விபஸ்ஸனாரம்மணபா⁴வேன ஸஹ க³ஹெத்வா வுத்தந்தி அதி⁴ப்பாயோ. த⁴ம்மட்டி²திஞாணேனாதி ச²பி ஞாணானி ஸங்கி²பித்வா வுத்தேன ஞாணேன. க²யத⁴ம்மந்திஆதி³னா ஹி பகாரேன பவத்தஞாணஸ்ஸ த³ஸ்ஸனங், ஞாணவிபஸ்ஸனாத³ஸ்ஸனதோ விபஸ்ஸனாபடிவிபஸ்ஸனாத³ஸ்ஸனமத்தமேவாதி ந தங் அங்க³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. பாளியங் பன ஸப்³ப³த்த² ஞாணவசனேன அங்கா³னங் வுத்தத்தா நிரோத⁴த⁴ம்மந்தி ஞாணந்தி இதி-ஸத்³தே³ன பகாஸெத்வா வுத்தங் விபஸ்ஸனாஞாணங் ஸத்தமங் ஞாணந்தி அயமத்தோ² தி³ஸ்ஸதி. ந ஹி யம்பி தங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணங், தம்பி ஞாணந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴ ஹோதி தங்ஞாணக்³க³ஹணே ஏதஸ்மிங் ஞாணபா⁴வத³ஸ்ஸனஸ்ஸ அனதி⁴ப்பேதத்தா, ‘‘க²யத⁴ம்மங்…பே॰… நிரோத⁴த⁴ம்ம’’ந்தி ஏதேஸங் ஸம்ப³ந்தா⁴பா⁴வப்பஸங்க³தோ சாதி.

    806. Tadeva ñāṇanti chabbidhampi paccavekkhaṇañāṇaṃ vipassanārammaṇabhāvena saha gahetvā vuttanti adhippāyo. Dhammaṭṭhitiñāṇenāti chapi ñāṇāni saṅkhipitvā vuttena ñāṇena. Khayadhammantiādinā hi pakārena pavattañāṇassa dassanaṃ, ñāṇavipassanādassanato vipassanāpaṭivipassanādassanamattamevāti na taṃ aṅganti adhippāyo. Pāḷiyaṃ pana sabbattha ñāṇavacanena aṅgānaṃ vuttattā nirodhadhammanti ñāṇanti iti-saddena pakāsetvā vuttaṃ vipassanāñāṇaṃ sattamaṃ ñāṇanti ayamattho dissati. Na hi yampi taṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ, tampi ñāṇanti sambandho hoti taṃñāṇaggahaṇe etasmiṃ ñāṇabhāvadassanassa anadhippetattā, ‘‘khayadhammaṃ…pe… nirodhadhamma’’nti etesaṃ sambandhābhāvappasaṅgato cāti.

    ஸத்தகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Sattakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (8.) அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா

    (8.) Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā

    808. விஹாரிதப்³ப³ட்டே²னாதி பச்சனீகத⁴ம்மே, து³க்க²ங் வா விச்சி²ந்தி³த்வா பவத்தேதப்³ப³ட்டே²ன.

    808. Vihāritabbaṭṭhenāti paccanīkadhamme, dukkhaṃ vā vicchinditvā pavattetabbaṭṭhena.

    அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (10.) த³ஸகனித்³தே³ஸோ

    (10.) Dasakaniddeso

    பட²மப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Paṭhamabalaniddesavaṇṇanā

    809. அவிஜ்ஜமானங் டா²னங் அட்டா²னங், நத்தி² டா²னந்தி வா அட்டா²னங். ஏஸ ‘‘அனவகாஸோ’’தி எத்தா²பி நயோ. தத³த்த²னிக³மனமத்தமேவ ஹி ‘‘நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’தி வசனந்தி. அஸுகே² ஸுக²ந்தி தி³ட்டி²விபல்லாஸோவ இத⁴ ஸுக²தோ உபக³மனஸ்ஸ டா²னந்தி அதி⁴ப்பேதந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஏகந்த…பே॰… அத்ததி³ட்டி²வஸேனா’’தி பதா⁴னதி³ட்டி²மாஹ. பே⁴தா³னுரூபஸ்ஸ ஸாவனங் அனுஸ்ஸாவனங், பே⁴தா³னுரூபேன வா வசனேன விஞ்ஞாபனங்.

    809. Avijjamānaṃ ṭhānaṃ aṭṭhānaṃ, natthi ṭhānanti vā aṭṭhānaṃ. Esa ‘‘anavakāso’’ti etthāpi nayo. Tadatthanigamanamattameva hi ‘‘netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti vacananti. Asukhe sukhanti diṭṭhivipallāsova idha sukhato upagamanassa ṭhānanti adhippetanti dassento ‘‘ekanta…pe… attadiṭṭhivasenā’’ti padhānadiṭṭhimāha. Bhedānurūpassa sāvanaṃ anussāvanaṃ, bhedānurūpena vā vacanena viññāpanaṃ.

    லிங்கே³ பரிவத்தே ச ஸோ ஏவ ஏககம்மனிப்³ப³த்திதோ ப⁴வங்க³ப்பப³ந்தோ⁴ ஜீவிதிந்த்³ரியப்பப³ந்தோ⁴ ச, நாஞ்ஞோதி ஆஹ ‘‘அபி பரிவத்தலிங்க³’’ந்தி. அயங் பஞ்ஹோதி ஞாபனிச்சா²னிப்³ப³த்தா கதா².

    Liṅge parivatte ca so eva ekakammanibbattito bhavaṅgappabandho jīvitindriyappabandho ca, nāññoti āha ‘‘api parivattaliṅga’’nti. Ayaṃ pañhoti ñāpanicchānibbattā kathā.

    ஸங்கா³மசதுக்கங் ஸபத்தவஸேன யோஜேதப்³ப³ங். ஸப்³ப³த்த² ச புரிமங் அபி⁴ஸந்தி⁴சித்தங் அப்பமாணங், வத⁴கசித்தங் பன ததா³ரம்மணஞ்ச ஜீவிதிந்த்³ரியங் ஆனந்தரியானானந்தரியபா⁴வே பமாணந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். புது²ஜ்ஜனஸ்ஸேவ தங் தி³ன்னங் ஹோதி. கஸ்மா? யதா² வத⁴கசித்தங் பச்சுப்பன்னாரம்மணம்பி ஜீவிதிந்த்³ரியப்பப³ந்த⁴விச்சே²த³னவஸேன ஆரம்மணங் கத்வா பவத்ததி, ந ஏவங் சாக³சேதனா. ஸா ஹி சஜிதப்³ப³ங் ஆரம்மணங் கத்வா சஜனமத்தமேவ ஹோதி, அஞ்ஞஸககரணஞ்ச தஸ்ஸ சஜனங், தஸ்மா யஸ்ஸ தங் ஸகங் கதங், தஸ்ஸேவ தி³ன்னங் ஹோதீதி.

    Saṅgāmacatukkaṃ sapattavasena yojetabbaṃ. Sabbattha ca purimaṃ abhisandhicittaṃ appamāṇaṃ, vadhakacittaṃ pana tadārammaṇañca jīvitindriyaṃ ānantariyānānantariyabhāve pamāṇanti daṭṭhabbaṃ. Puthujjanasseva taṃ dinnaṃ hoti. Kasmā? Yathā vadhakacittaṃ paccuppannārammaṇampi jīvitindriyappabandhavicchedanavasena ārammaṇaṃ katvā pavattati, na evaṃ cāgacetanā. Sā hi cajitabbaṃ ārammaṇaṃ katvā cajanamattameva hoti, aññasakakaraṇañca tassa cajanaṃ, tasmā yassa taṃ sakaṃ kataṃ, tasseva dinnaṃ hotīti.

    ஸண்ட²…பே॰… கப்பவினாஸேயேவ முச்சதீதி இத³ங் கப்பட்ட²கதா²ய ந ஸமேதி. தத்த² ஹி அட்ட²கதா²யங் (கதா²॰ அட்ட²॰ 654-657) வுத்தங் ‘‘ஆபாயிகோதி இத³ங் ஸுத்தங் யங் ஸோ ஏகங் கப்பங் அஸீதிபா⁴கே³ கத்வா ததோ ஏகபா⁴க³மத்தங் காலங் திட்டெ²ய்ய, தங் ஆயுகப்பங் ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி. கப்பவினாஸேயேவாதி பன ஆயுகப்பவினாஸேயேவாதி அத்தே² ஸதி நத்தி² விரோதோ⁴. எத்த² ச ஸண்ட²ஹந்தேதி இத³ங் ஸ்வே வினஸ்ஸிஸ்ஸதீதி விய அபூ⁴தபரிகப்பவஸேன வுத்தங். ஏகதி³வஸமேவ பச்சதி ததோ பரங் கப்பாபா⁴வேன ஆயுகப்பஸ்ஸபி அபா⁴வதோதி அவிரோத⁴தோ அத்த²யோஜனா த³ட்ட²ப்³பா³.

    Saṇṭha…pe… kappavināseyeva muccatīti idaṃ kappaṭṭhakathāya na sameti. Tattha hi aṭṭhakathāyaṃ (kathā. aṭṭha. 654-657) vuttaṃ ‘‘āpāyikoti idaṃ suttaṃ yaṃ so ekaṃ kappaṃ asītibhāge katvā tato ekabhāgamattaṃ kālaṃ tiṭṭheyya, taṃ āyukappaṃ sandhāya vutta’’nti. Kappavināseyevāti pana āyukappavināseyevāti atthe sati natthi virodho. Ettha ca saṇṭhahanteti idaṃ sve vinassissatīti viya abhūtaparikappavasena vuttaṃ. Ekadivasameva paccati tato paraṃ kappābhāvena āyukappassapi abhāvatoti avirodhato atthayojanā daṭṭhabbā.

    பகதத்தோதி அனுக்கி²த்தோ. ஸமானஸங்வாஸகோதி அபாராஜிகோ.

    Pakatattoti anukkhitto. Samānasaṃvāsakoti apārājiko.

    கிங் பன தந்தி யோ ஸோ ‘‘நியதோ’’தி வுத்தோ, தங் கிங் நியமேதீதி அத்தோ². தஸ்ஸேவ பன யதா²புச்சி²தஸ்ஸ நியதஸ்ஸ மிச்ச²த்தஸம்மத்தனியதத⁴ம்மானங் விய ஸபா⁴வதோ விஜ்ஜமானதங் யதா²புச்சி²தஞ்ச நியாமகஹேதுங் படிஸேதெ⁴த்வா யேன ‘‘நியதோ’’தி ‘‘ஸத்தக்க²த்துபரமாதி³கோ’’தி ச வுச்சதி, தங் யதா²தி⁴ப்பேதகாரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ஹீ’’திஆதி³மாஹ. ஜாதஸ்ஸ குமாரஸ்ஸ விய அரியாய ஜாதியா ஜாதஸ்ஸ நாமமத்தமேதங் நியதஸத்தக்க²த்துபரமாதி³கங், நியதானியதபே⁴த³ங் நாமந்தி அத்தோ². யதி³ புப்³ப³ஹேது நியாமகோ, ஸோதாபன்னோ ச நியதோதி ஸோதாபத்திமக்³க³தோ உத்³த⁴ங் திண்ணங் மக்³கா³னங் உபனிஸ்ஸயபா⁴வதோ புப்³ப³ஹேதுகிச்சங், ததோ புப்³பே³ பன புப்³ப³ஹேதுகிச்சங் நத்தீ²தி ஸோதாபத்திமக்³க³ஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயாபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி. யதி³ ஹி தஸ்ஸபி புப்³ப³ஹேது உபனிஸ்ஸயோ ஸியா, ஸோ ச நியாமகோதி ஸோதாபத்திமக்³கு³ப்பத்திதோ புப்³பே³ ஏவ நியதோ ஸியா, தஞ்ச அனிட்ட²ங், தஸ்மாஸ்ஸ புப்³ப³ஹேதுனா அஹேதுகதா ஆபன்னாதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘இச்சஸ்ஸ அஹேது அப்பச்சயா நிப்³ப³த்திங் பாபுணாதீ’’தி.

    Kiṃpana tanti yo so ‘‘niyato’’ti vutto, taṃ kiṃ niyametīti attho. Tasseva pana yathāpucchitassa niyatassa micchattasammattaniyatadhammānaṃ viya sabhāvato vijjamānataṃ yathāpucchitañca niyāmakahetuṃ paṭisedhetvā yena ‘‘niyato’’ti ‘‘sattakkhattuparamādiko’’ti ca vuccati, taṃ yathādhippetakāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘sammāsambuddhena hī’’tiādimāha. Jātassa kumārassa viya ariyāya jātiyā jātassa nāmamattametaṃ niyatasattakkhattuparamādikaṃ, niyatāniyatabhedaṃ nāmanti attho. Yadi pubbahetu niyāmako, sotāpanno ca niyatoti sotāpattimaggato uddhaṃ tiṇṇaṃ maggānaṃ upanissayabhāvato pubbahetukiccaṃ, tato pubbe pana pubbahetukiccaṃ natthīti sotāpattimaggassa upanissayābhāvo āpajjati. Yadi hi tassapi pubbahetu upanissayo siyā, so ca niyāmakoti sotāpattimagguppattito pubbe eva niyato siyā, tañca aniṭṭhaṃ, tasmāssa pubbahetunā ahetukatā āpannāti imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘iccassa ahetu appaccayā nibbattiṃ pāpuṇātī’’ti.

    படிலத்³த⁴மக்³கோ³ ஸோதாபத்திமக்³கோ³, தேனேவ ஸத்தக்க²த்துபரமாதி³னியமே ஸதி ஸத்தமப⁴வாதி³தோ உத்³த⁴ங் பவத்தனகஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ மூலபூ⁴தா கிலேஸா தேனேவ கீ²ணாதி உபரி தயோ மக்³கா³ அகிச்சகா ஹொந்தீதி அத்தோ². யதி³ உபரி தயோ மக்³கா³ ஸத்தக்க²த்துபரமாதி³கங் நியமெந்தி, ததோ ச அஞ்ஞோ ஸோதாபன்னோ நத்தீ²தி ஸோதாபத்திமக்³க³ஸ்ஸ அகிச்சகதா நிப்பயோஜனதா ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². அத² ஸக்காயதி³ட்டா²தி³ப்பஹானங் த³ஸ்ஸனகிச்சங், தேஸங் பஹானேன ஸத்தக்க²த்துபரமாதி³தாய ப⁴விதப்³ப³ங். ஸா சுபரிமக்³கே³ஹி ஏவ ஹோதீதி ஸத்தமப⁴வாதி³தோ உத்³த⁴ங் பவத்திதோ தேன வினா வுட்டா²னே ஸக்காயதி³ட்டா²தி³ப்பஹானேன ச தேன வினா ப⁴விதப்³ப³ந்தி ஆஹ ‘‘பட²மமக்³கே³ன ச அனுப்பஜ்ஜித்வாவ கிலேஸா கே²பேதப்³பா³ ஹொந்தீ’’தி. ந அஞ்ஞோ கோசி நியமேதீதி நாமகரணனிமித்ததோ விபஸ்ஸனாதோ அஞ்ஞோ கோசி நியாமகோ நாம நத்தீ²தி அத்தோ². விபஸ்ஸனாவ நியமேதீதி ச நாமகரணனிமித்ததங்யேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேனேவாஹ ‘‘இதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன க³ஹிதனாமமத்தமேவ த’’ந்தி.

    Paṭiladdhamaggo sotāpattimaggo, teneva sattakkhattuparamādiniyame sati sattamabhavādito uddhaṃ pavattanakassa dukkhassa mūlabhūtā kilesā teneva khīṇāti upari tayo maggā akiccakā hontīti attho. Yadi upari tayo maggā sattakkhattuparamādikaṃ niyamenti, tato ca añño sotāpanno natthīti sotāpattimaggassa akiccakatā nippayojanatā āpajjatīti attho. Atha sakkāyadiṭṭhādippahānaṃ dassanakiccaṃ, tesaṃ pahānena sattakkhattuparamāditāya bhavitabbaṃ. Sā cuparimaggehi eva hotīti sattamabhavādito uddhaṃ pavattito tena vinā vuṭṭhāne sakkāyadiṭṭhādippahānena ca tena vinā bhavitabbanti āha ‘‘paṭhamamaggena ca anuppajjitvāva kilesā khepetabbā hontī’’ti. Na añño koci niyametīti nāmakaraṇanimittato vipassanāto añño koci niyāmako nāma natthīti attho. Vipassanāva niyametīti ca nāmakaraṇanimittataṃyeva sandhāya vuttaṃ. Tenevāha ‘‘iti sammāsambuddhena gahitanāmamattameva ta’’nti.

    ந உப்பஜ்ஜந்தீதி பன அத்தீ²தி ‘‘ந மே ஆசரியோ அத்தி², ஸதி³ஸோ மே ந விஜ்ஜதீ’’திஆதி³ங் (ம॰ நி॰ 1.285; 2.341; மஹாவ॰ 11; கதா²॰ 405) இமிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா ட²த்வா வத³ந்தேன ப⁴க³வதா ‘‘கிங் பனாவுஸோ ஸாரிபுத்த, அத்தே²தரஹி அஞ்ஞே ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா ப⁴க³வதா ஸமஸமா ஸம்போ³தி⁴யந்தி ஏவங் புட்டா²ஹங், ப⁴ந்தே, நோதி வதெ³ய்ய’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 3.161) வத்வா தஸ்ஸ காரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ, யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா த்³வே அரஹந்தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴’’தி (ம॰ நி॰ 3.129) இமங் ஸுத்தங் த³ஸ்ஸெந்தேன த⁴ம்மஸேனாபதினா ச பு³த்³த⁴க்கெ²த்தபூ⁴தங் இமங் லோகதா⁴துங் ட²பெத்வா அஞ்ஞத்த² அனுப்பத்தி வுத்தா ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Na uppajjantīti pana atthīti ‘‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjatī’’tiādiṃ (ma. ni. 1.285; 2.341; mahāva. 11; kathā. 405) imissā lokadhātuyā ṭhatvā vadantena bhagavatā ‘‘kiṃ panāvuso sāriputta, atthetarahi aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiyanti evaṃ puṭṭhāhaṃ, bhante, noti vadeyya’’nti (dī. ni. 3.161) vatvā tassa kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso, yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā’’ti (ma. ni. 3.129) imaṃ suttaṃ dassentena dhammasenāpatinā ca buddhakkhettabhūtaṃ imaṃ lokadhātuṃ ṭhapetvā aññattha anuppatti vuttā hotīti adhippāyo.

    ‘‘யோ பன பி⁴க்கூ²’’திஆதி³னா வுத்தானி ஸிக்கா²பதா³னி மாதிகா, தாய அந்தரஹிதாய நிதா³னுத்³தே³ஸஸங்கா²தே பாதிமொக்கே² பப்³ப³ஜ்ஜூபஸம்பதா³கம்மேஸு ச ஸாஸனங் திட்ட²தீதி அத்தோ². பாதிமொக்கே² வா அந்தோக³தா⁴ பப்³ப³ஜ்ஜா உபஸம்பதா³ ச தது³ப⁴யாபா⁴வே பாதிமொக்கா²பா⁴வதோ, தஸ்மா பாதிமொக்கே², தாஸு ச ஸாஸனங் திட்ட²தீதி வுத்தங். ஓஸக்கிதங் நாமாதி பச்சி²மபடிவேத⁴ஸீலபே⁴த³த்³வயங் ஏகதோ கத்வா ததோ பரங் வினட்ட²ங் நாம ஹோதீதி அத்தோ².

    ‘‘Yo pana bhikkhū’’tiādinā vuttāni sikkhāpadāni mātikā, tāya antarahitāya nidānuddesasaṅkhāte pātimokkhe pabbajjūpasampadākammesu ca sāsanaṃ tiṭṭhatīti attho. Pātimokkhe vā antogadhā pabbajjā upasampadā ca tadubhayābhāve pātimokkhābhāvato, tasmā pātimokkhe, tāsu ca sāsanaṃ tiṭṭhatīti vuttaṃ. Osakkitaṃ nāmāti pacchimapaṭivedhasīlabhedadvayaṃ ekato katvā tato paraṃ vinaṭṭhaṃ nāma hotīti attho.

    தாதி ரஸ்மியோ. காருஞ்ஞந்தி பரிதே³வனகாருஞ்ஞங்.

    ti rasmiyo. Kāruññanti paridevanakāruññaṃ.

    அனச்ச²ரியத்தாதி த்³வீஸு உப்பஜ்ஜமானேஸு அச்ச²ரியத்தாபா⁴வதோ³ஸதோதி அத்தோ². விவாத³பா⁴வதோதி விவாதா³பா⁴வத்த²ங் த்³வே ந உப்பஜ்ஜந்தீதி அத்தோ².

    Anacchariyattāti dvīsu uppajjamānesu acchariyattābhāvadosatoti attho. Vivādabhāvatoti vivādābhāvatthaṃ dve na uppajjantīti attho.

    ஏகங் பு³த்³த⁴ங் தா⁴ரேதீதி ஏகபு³த்³த⁴தா⁴ரணீ. ஏதேன ஏவங்ஸபா⁴வா ஏதே பு³த்³த⁴கு³ணா, யேன து³தியபு³த்³த⁴கு³ணே தா⁴ரேதுங் அஸமத்தா² அயங் லோகதா⁴தூதி த³ஸ்ஸேதி. பச்சயவிஸேஸனிப்ப²ன்னானஞ்ஹி த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வவிஸேஸோ ந ஸக்கா தா⁴ரேதுந்தி. ஸமங் உத்³த⁴ங் பஜ்ஜதீதி ஸமுபாதி³கா, உத³கஸ்ஸோபரி ஸமங் கா³மினீதி அத்தோ². த்³வின்னம்பீதி த்³வேபி, த்³வின்னம்பி வா ஸரீரபா⁴ரங். சா²தெ³ந்தந்தி ரோசயமானங். ஸகிங் பு⁴த்தோவாதி ஏகம்பி ஆலோபங் அஜ்ஜோ²ஹரித்வாவ மரெய்யாதி அத்தோ².

    Ekaṃ buddhaṃ dhāretīti ekabuddhadhāraṇī. Etena evaṃsabhāvā ete buddhaguṇā, yena dutiyabuddhaguṇe dhāretuṃ asamatthā ayaṃ lokadhātūti dasseti. Paccayavisesanipphannānañhi dhammānaṃ sabhāvaviseso na sakkā dhāretunti. Samaṃ uddhaṃ pajjatīti samupādikā, udakassopari samaṃ gāminīti attho. Dvinnampīti dvepi, dvinnampi vā sarīrabhāraṃ. Chādentanti rocayamānaṃ. Sakiṃ bhuttovāti ekampi ālopaṃ ajjhoharitvāva mareyyāti attho.

    அதித⁴ம்மபா⁴ரேனாதி த⁴ம்மேன நாம பத²வீ திட்டெ²ய்ய, ஸா கிங் தேனேவ சலதீதி அதி⁴ப்பாயோ. புன தே²ரோ ‘‘ரதனங் நாம லோகே குடும்ப³ங் ஸந்தா⁴ரெந்தங் அபி⁴மதஞ்ச லோகேன அத்தனோ க³ருஸபா⁴வதாய ஸகடப⁴ங்க³ஸ்ஸ காரணங் அதிபா⁴ரபூ⁴தங் தி³ட்ட²ங். ஏவங் த⁴ம்மோ ச ஹிதஸுக²விஸேஸேஹி தங்ஸமங்கி³னங் தா⁴ரெந்தோ அபி⁴மதோ ச விஞ்ஞூஹி க³ம்பீ⁴ராப்பமெய்யபா⁴வேன க³ருஸபா⁴வத்தா அதிபா⁴ரபூ⁴தோ பத²வீசலனஸ்ஸ காரணங் ஹோதீ’’தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இத⁴, மஹாராஜ, த்³வே ஸகடா’’திஆதி³மாஹ. ஏகஸ்ஸாதி ஏகஸ்மா, ஏகஸ்ஸ வா ஸகடஸ்ஸ ரதனங், தஸ்மா ஸகடதோ க³ஹெத்வாதி அத்தோ². ஓஸாரிதந்தி பவேஸிதங் ஆஹடங் வுத்தந்தி அத்தோ².

    Atidhammabhārenāti dhammena nāma pathavī tiṭṭheyya, sā kiṃ teneva calatīti adhippāyo. Puna thero ‘‘ratanaṃ nāma loke kuṭumbaṃ sandhārentaṃ abhimatañca lokena attano garusabhāvatāya sakaṭabhaṅgassa kāraṇaṃ atibhārabhūtaṃ diṭṭhaṃ. Evaṃ dhammo ca hitasukhavisesehi taṃsamaṅginaṃ dhārento abhimato ca viññūhi gambhīrāppameyyabhāvena garusabhāvattā atibhārabhūto pathavīcalanassa kāraṇaṃ hotī’’ti dassento ‘‘idha, mahārāja, dve sakaṭā’’tiādimāha. Ekassāti ekasmā, ekassa vā sakaṭassa ratanaṃ, tasmā sakaṭato gahetvāti attho. Osāritanti pavesitaṃ āhaṭaṃ vuttanti attho.

    ஸபா⁴வபகதிகாதி அகித்திமபகதிகாதி அத்தோ². காரணமஹந்தத்தாதி மஹந்தேஹி பாரமிதாகாரணேஹி பு³த்³த⁴கு³ணானங் நிப்³ப³த்திதோதி வுத்தங் ஹோதி. பத²வீஆத³யோ மஹந்தா அத்தனோ அத்தனோ விஸயே ஏகேகாவ, ஏவங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴பி மஹந்தோ அத்தனோ விஸயே ஏகோ ஏவ. கோ ச தஸ்ஸ விஸயோ? யாவதகங் ஞெய்யங், ஏவங் ஆகாஸோ விய அனந்தவிஸயோ ப⁴க³வா ஏகோ ஏவ ஹோதீதி வத³ந்தோ லோகதா⁴த்வந்தரேஸுபி து³தியஸ்ஸ அபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி.

    Sabhāvapakatikāti akittimapakatikāti attho. Kāraṇamahantattāti mahantehi pāramitākāraṇehi buddhaguṇānaṃ nibbattitoti vuttaṃ hoti. Pathavīādayo mahantā attano attano visaye ekekāva, evaṃ sammāsambuddhopi mahanto attano visaye eko eva. Ko ca tassa visayo? Yāvatakaṃ ñeyyaṃ, evaṃ ākāso viya anantavisayo bhagavā eko eva hotīti vadanto lokadhātvantaresupi dutiyassa abhāvaṃ dasseti.

    புப்³ப³பா⁴கே³ ஆயூஹனவஸேன ஆயூஹனஸமங்கி³தா ஸன்னிட்டா²னசேதனாவஸேன சேதனாஸமங்கி³தா ச வேதி³தப்³பா³, ஸந்ததிக²ணவஸேன வா. விபாகாரஹந்தி து³தியப⁴வாதீ³ஸு விபச்சனபகதிதங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. சலதீதி பரிவத்ததி. ஸுனகே²ஹி வஜனஸீலோ ஸுனக²வாஜிகோ.

    Pubbabhāge āyūhanavasena āyūhanasamaṅgitā sanniṭṭhānacetanāvasena cetanāsamaṅgitā ca veditabbā, santatikhaṇavasena vā. Vipākārahanti dutiyabhavādīsu vipaccanapakatitaṃ sandhāya vadati. Calatīti parivattati. Sunakhehi vajanasīlo sunakhavājiko.

    பட²மப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Paṭhamabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    து³தியப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Dutiyabalaniddesavaṇṇanā

    810. க³திதோ அஞ்ஞா க³திஸம்பத்தி நாம நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸம்பன்னா க³தீ’’தி ஆஹ. மஹாஸுத³ஸ்ஸனாதி³ஸுராஜகாலோ பட²மகப்பிகாதி³ஸுமனுஸ்ஸகாலோ ச காலஸம்பத்தி.

    810. Gatito aññā gatisampatti nāma natthīti dassento ‘‘sampannā gatī’’ti āha. Mahāsudassanādisurājakālo paṭhamakappikādisumanussakālo ca kālasampatti.

    ஏகந்தங் குஸலஸ்ஸேவ ஓகாஸோதி இத³ங் யதி³பி கோசி காயஸுசரிதாதி³பயோக³ஸம்பத்தியங் டி²தங் பா³தெ⁴ய்ய, தங் பன பா³த⁴னங் பா³த⁴கஸ்ஸேவ இஸ்ஸாதி³னிமித்தேன விபரீதக்³கா³ஹேன ஜாதங். ஸா பயோக³ஸம்பத்தி ஸபா⁴வதோ ஸுக²விபாகஸ்ஸேவ பச்சயோ, ந து³க்க²விபாகஸ்ஸாதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். மக்கடோ ப⁴த்தபுடங் ப³ந்த⁴ட்டா²னே முஞ்சித்வா பு⁴ஞ்ஜிதுங் ந ஜானாதி, யத்த² வா தத்த² வா பி⁴ந்தி³த்வா வினாஸேதி, ஏவங் அனுபாயஞ்ஞூபி போ⁴கே³. ஸுஸானே ச²ட்³டெ³த்வாதிஆதி³னா கா⁴தெத்வா ச²ட்³டி³தஸ்ஸ வுட்டா²னாபா⁴வோ விய அபாயதோ வுட்டா²னாபா⁴வோதி த³ஸ்ஸேதி.

    Ekantaṃ kusalasseva okāsoti idaṃ yadipi koci kāyasucaritādipayogasampattiyaṃ ṭhitaṃ bādheyya, taṃ pana bādhanaṃ bādhakasseva issādinimittena viparītaggāhena jātaṃ. Sā payogasampatti sabhāvato sukhavipākasseva paccayo, na dukkhavipākassāti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Makkaṭo bhattapuṭaṃ bandhaṭṭhāne muñcitvā bhuñjituṃ na jānāti, yattha vā tattha vā bhinditvā vināseti, evaṃ anupāyaññūpi bhoge. Susāne chaḍḍetvātiādinā ghātetvā chaḍḍitassa vuṭṭhānābhāvo viya apāyato vuṭṭhānābhāvoti dasseti.

    ‘‘பச்சரீ’’திபி உளும்பஸ்ஸ நாமங், தேன எத்த² கதா ‘‘மஹாபச்சரீ’’தி வுச்சதி. உத³கே மரணங் த²லே மரணஞ்ச ஏகமேவாதி கஸ்மா வுத்தங், நனு ஸக்கேன ‘‘ஸமுத்³தா³ரக்க²ங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி வுத்தந்தி? ஸச்சங் வுத்தங், ஜீவிதஸ்ஸ லஹுபரிவத்திதங் பகாஸெந்தேஹி தே²ரேஹி ஏவங் வுத்தங், லஹுபரிவத்திதாய ஜீவிதஹேது ந க³மிஸ்ஸாமாதி அதி⁴ப்பாயோ. அத² வா உத³கேதி நாக³தீ³பங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், த²லேதி ஜம்பு³தீ³பங்.

    ‘‘Paccarī’’tipi uḷumpassa nāmaṃ, tena ettha katā ‘‘mahāpaccarī’’ti vuccati. Udake maraṇaṃ thale maraṇañca ekamevāti kasmā vuttaṃ, nanu sakkena ‘‘samuddārakkhaṃ karissāmī’’ti vuttanti? Saccaṃ vuttaṃ, jīvitassa lahuparivattitaṃ pakāsentehi therehi evaṃ vuttaṃ, lahuparivattitāya jīvitahetu na gamissāmāti adhippāyo. Atha vā udaketi nāgadīpaṃ sandhāya vuttaṃ, thaleti jambudīpaṃ.

    தே²ரோ ந தே³தீதி கத²மஹங் ஏதேன ஞாதோ, கேனசி கிஞ்சி ஆசிக்கி²தங் ஸியாதி ஸஞ்ஞாய ந அதா³ஸி. தேனேவ ‘‘மயம்பி ந ஜானாமா’’தி வுத்தங். அபரஸ்ஸாதி அபரஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ பத்தங் ஆதா³ய…பே॰… தே²ரஸ்ஸ ஹத்தே² ட²பேஸீதி யோஜனா. அனாயதனேதி நிக்காரணே, அயுத்தே வா நஸ்ஸனட்டா²னே. துவங் அத்தானங் ரக்கெ²ய்யாஸி, மயங் பன மஹல்லகத்தா கிங் ரக்கி²த்வா கரிஸ்ஸாம, மஹல்லகத்தா ஏவ ச ரக்கி²துங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸாமாதி அதி⁴ப்பாயோ. அனாகா³மித்தா வா தே²ரோ அத்தனா வத்தப்³ப³ங் ஜானித்வா ஓவத³தி.

    Thero na detīti kathamahaṃ etena ñāto, kenaci kiñci ācikkhitaṃ siyāti saññāya na adāsi. Teneva ‘‘mayampi na jānāmā’’ti vuttaṃ. Aparassāti aparassa bhikkhuno pattaṃ ādāya…pe… therassa hatthe ṭhapesīti yojanā. Anāyataneti nikkāraṇe, ayutte vā nassanaṭṭhāne. Tuvaṃ attānaṃ rakkheyyāsi, mayaṃ pana mahallakattā kiṃ rakkhitvā karissāma, mahallakattā eva ca rakkhituṃ na sakkhissāmāti adhippāyo. Anāgāmittā vā thero attanā vattabbaṃ jānitvā ovadati.

    ஸம்மாபயோக³ஸ்ஸ க³தமக்³கோ³தி ஸம்மாபயோகே³ன நிப்பா²தி³தத்தா தஸ்ஸ ஸஞ்ஜானநகாரணந்தி அத்தோ².

    Sammāpayogassa gatamaggoti sammāpayogena nipphāditattā tassa sañjānanakāraṇanti attho.

    பூ⁴தமத்த²ங் கத்வா அபூ⁴தோபமங் கத²யிஸ்ஸதீதி அதி⁴ப்பாயோ. மனுஸ்ஸாதி ப⁴ண்டா³கா³ரிகாதி³னியுத்தா மனுஸ்ஸா மஹந்தத்தா ஸம்படிச்சி²துங் நாஸக்கி²ங்ஸு.

    Bhūtamatthaṃ katvā abhūtopamaṃ kathayissatīti adhippāyo. Manussāti bhaṇḍāgārikādiniyuttā manussā mahantattā sampaṭicchituṃ nāsakkhiṃsu.

    து³தியப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Dutiyabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ததியப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Tatiyabalaniddesavaṇṇanā

    811. அஞ்சிதாதி க³தா. பேச்சாதி புன, மரித்வாதி வா அத்தோ². உஸ்ஸன்னத்தாதி விதக்கப³ஹுலதாய உஸ்ஸன்னத்தாதி வத³ந்தி, ஸூரதாதீ³ஹி வா உஸ்ஸன்னத்தா. தி³ப்³ப³ந்தீதி கீளந்தி.

    811. Añcitāti gatā. Peccāti puna, maritvāti vā attho. Ussannattāti vitakkabahulatāya ussannattāti vadanti, sūratādīhi vā ussannattā. Dibbantīti kīḷanti.

    ஸஞ்ஜீவகாளஸுத்தஸங்கா⁴தரோருவமஹாரோருவதாபனமஹாதாபனஅவீசியோ அட்ட² மஹானிரயா. ஏகேகஸ்ஸ சத்தாரி த்³வாரானி, ஏகேகஸ்மிங் த்³வாரே சத்தாரோ சத்தாரோ கூ³த²னிரயாத³யோதி ஏவங் ஸோளஸ உஸ்ஸத³னிரயே வண்ணயந்தி.

    Sañjīvakāḷasuttasaṅghātaroruvamahāroruvatāpanamahātāpanaavīciyo aṭṭha mahānirayā. Ekekassa cattāri dvārāni, ekekasmiṃ dvāre cattāro cattāro gūthanirayādayoti evaṃ soḷasa ussadaniraye vaṇṇayanti.

    ஸக்கஸுயாமாத³யோ விய ஜெட்ட²கதே³வராஜா. பஜாபதிவருணஈஸானாத³யோ விய து³தியாதி³ட்டா²னந்தரகாரகோ பரிசாரகோ ஹுத்வா.

    Sakkasuyāmādayo viya jeṭṭhakadevarājā. Pajāpativaruṇaīsānādayo viya dutiyādiṭṭhānantarakārako paricārako hutvā.

    ததியப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Tatiyabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    சதுத்த²ப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Catutthabalaniddesavaṇṇanā

    812. கப்போதி த்³வேதா⁴பூ⁴தக்³கோ³. எத்த² ச பீ³ஜாதி³தா⁴துனானத்தவஸேன க²ந்தா⁴தி³தா⁴துனானத்தங் வேதி³தப்³ப³ங்.

    812. Kappoti dvedhābhūtaggo. Ettha ca bījādidhātunānattavasena khandhādidhātunānattaṃ veditabbaṃ.

    சதுத்த²ப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Catutthabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    பஞ்சமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Pañcamabalaniddesavaṇṇanā

    813. அஜ்ஜா²ஸயதா⁴தூதி அஜ்ஜா²ஸயஸபா⁴வோ. யதா² கூ³தா²தீ³னங் தா⁴துஸபா⁴வோ ஏஸோ, யங் கூ³தா²தீ³ஹேவ ஸங்ஸந்த³தி, ஏவங் புக்³க³லானங் அஜ்ஜா²ஸயஸ்ஸேவேஸ ஸபா⁴வோ, யங் து³ஸ்ஸீலாத³யோ து³ஸ்ஸீலாதி³கேஹேவ ஸங்ஸந்த³ந்தீதி வுத்தங் ஹோதி. பி⁴க்கூ²பி ஆஹங்ஸூதி அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஆஹங்ஸு. ஆவுஸோ இமே மனுஸ்ஸா ‘‘யதா²ஸபா⁴கே³ன பரிபு⁴ஞ்ஜதா²’’தி வத³ந்தா அம்ஹே ஸபா⁴கா³ஸபா⁴கே³ விதி³த்வா ஹீனஜ்ஜா²ஸயபணீதஜ்ஜா²ஸயதங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா தா⁴துஸங்யுத்தகம்மே உபனெந்தி தஸ்ஸ பயோக³ங் த³ட்டு²காமாதி அத்தோ², ஏவங் ஸபா⁴க³வஸேனேவ அஜ்ஜா²ஸயதா⁴துபரிச்சி²ந்த³னதோ அஜ்ஜா²ஸயதா⁴துஸபா⁴க³வஸேன நியமேதீதி அதி⁴ப்பாயோ.

    813. Ajjhāsayadhātūti ajjhāsayasabhāvo. Yathā gūthādīnaṃ dhātusabhāvo eso, yaṃ gūthādīheva saṃsandati, evaṃ puggalānaṃ ajjhāsayassevesa sabhāvo, yaṃ dussīlādayo dussīlādikeheva saṃsandantīti vuttaṃ hoti. Bhikkhūpi āhaṃsūti aññamaññaṃ āhaṃsu. Āvuso ime manussā ‘‘yathāsabhāgena paribhuñjathā’’ti vadantā amhe sabhāgāsabhāge viditvā hīnajjhāsayapaṇītajjhāsayataṃ paricchinditvā dhātusaṃyuttakamme upanenti tassa payogaṃ daṭṭhukāmāti attho, evaṃ sabhāgavaseneva ajjhāsayadhātuparicchindanato ajjhāsayadhātusabhāgavasena niyametīti adhippāyo.

    பஞ்சமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Pañcamabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ச²ட்ட²ப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Chaṭṭhabalaniddesavaṇṇanā

    சரிதந்தி இத⁴ து³ச்சரிதங் ஸுசரிதந்தி வுத்தங். அப்பரஜங் அக்க²ங் ஏதேஸந்தி அப்பரஜக்கா²தி அத்தோ² விபா⁴விதோ, அப்பரஜங் அக்கி²ம்ஹி ஏதேஸந்தி அப்பரஜக்கா²திபி ஸத்³த³த்தோ² ஸம்ப⁴வதி. எத்த² ச ஆஸயஜானநாதி³னா யேஹி இந்த்³ரியேஹி பரோபரேஹி ஸத்தா கல்யாணபாபாஸயாதி³கா ஹொந்தி, தேஸங் ஜானநங் விபா⁴வேதீதி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவஞ்ச கத்வா இந்த்³ரியபரோபரியத்தஆஸயானுஸயஞாணானங் விஸுங் அஸாதா⁴ரணதா, இந்த்³ரியபரோபரியத்தனானாதி⁴முத்திகதாஞாணானங் விஸுங் ப³லதா ச ஸித்³தா⁴ ஹோதி.

    Caritanti idha duccaritaṃ sucaritanti vuttaṃ. Apparajaṃ akkhaṃ etesanti apparajakkhāti attho vibhāvito, apparajaṃ akkhimhi etesanti apparajakkhātipi saddattho sambhavati. Ettha ca āsayajānanādinā yehi indriyehi paroparehi sattā kalyāṇapāpāsayādikā honti, tesaṃ jānanaṃ vibhāvetīti veditabbaṃ. Evañca katvā indriyaparopariyattaāsayānusayañāṇānaṃ visuṃ asādhāraṇatā, indriyaparopariyattanānādhimuttikatāñāṇānaṃ visuṃ balatā ca siddhā hoti.

    815. யத³ரியாதி யே அரியா. ஆவஸிங்ஸூதி நிஸ்ஸாய வஸிங்ஸு. கே பன தே? ‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² பஞ்சங்க³விப்பஹீனோ ஹோதி ச²ளங்க³ஸமன்னாக³தோ ஏகாரக்கோ² சதுராபஸ்ஸேனோ பனுண்ணபச்சேகஸச்சோ ஸமவயஸட்டே²ஸனோ அனாவிலஸங்கப்போ பஸ்ஸத்³த⁴காயஸங்கா²ரோ ஸுவிமுத்தசித்தோ ஸுவிமுத்தபஞ்ஞோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.348; அ॰ நி॰ 10.19) ஏவங் வுத்தா. ஏதேஸு பஞ்சங்க³விப்பஹீனபச்சேகஸச்சபனோத³னஏஸனாஸமவயஸஜ்ஜனானி ‘‘ஸங்கா²யேகங் படிஸேவதி அதி⁴வாஸேதி பரிவஜ்ஜேதி வினோதே³தீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.168) வுத்தேஸு அபஸ்ஸேனேஸு வினோத³னஞ்ச மக்³க³கிச்சானேவ, இதரே ச மக்³கே³னேவ ஸமிஜ்ஜ²ந்தி. தேனாஹ ‘‘ஏதஞ்ஹி ஸுத்தங்…பே॰… தீ³பேதீ’’தி.

    815. Yadariyāti ye ariyā. Āvasiṃsūti nissāya vasiṃsu. Ke pana te? ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño’’ti (dī. ni. 3.348; a. ni. 10.19) evaṃ vuttā. Etesu pañcaṅgavippahīnapaccekasaccapanodanaesanāsamavayasajjanāni ‘‘saṅkhāyekaṃ paṭisevati adhivāseti parivajjeti vinodetī’’ti (ma. ni. 2.168) vuttesu apassenesu vinodanañca maggakiccāneva, itare ca maggeneva samijjhanti. Tenāha ‘‘etañhi suttaṃ…pe… dīpetī’’ti.

    816. ஆரம்மணஸந்தானானுஸயனேஸு இட்டா²ரம்மணே ஆரம்மணானுஸயனேன அனுஸேதி. ஆசிண்ணஸமாசிண்ணாதி ஏதேன ஸமந்ததோ வேடெ²த்வா விய டி²தபா⁴வேன அனுஸயிததங் த³ஸ்ஸேதி. ப⁴வஸ்ஸபி வத்து²காமத்தா, ராக³வஸேன வா ஸமானத்தா ‘‘ப⁴வராகா³னுஸயோ…பே॰… ஸங்க³ஹிதோ’’தி ஆஹ.

    816. Ārammaṇasantānānusayanesu iṭṭhārammaṇe ārammaṇānusayanena anuseti. Āciṇṇasamāciṇṇāti etena samantato veṭhetvā viya ṭhitabhāvena anusayitataṃ dasseti. Bhavassapi vatthukāmattā, rāgavasena vā samānattā ‘‘bhavarāgānusayo…pe… saṅgahito’’ti āha.

    818. ‘‘பணீதாதி⁴முத்திகா திக்கி²ந்த்³ரியா, இதரே முதி³ந்த்³ரியா’’தி ஏவங் இந்த்³ரியவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்த²மேவ அதி⁴முத்திக்³க³ஹணந்தி ஆஹ ‘‘திக்கி²ந்த்³ரியமுதி³ந்த்³ரியபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²’’ந்தி.

    818. ‘‘Paṇītādhimuttikā tikkhindriyā, itare mudindriyā’’ti evaṃ indriyavisesadassanatthameva adhimuttiggahaṇanti āha ‘‘tikkhindriyamudindriyabhāvadassanattha’’nti.

    819. பஹானக்கமவஸேனாதி எத்த² பஹாதப்³ப³பஜஹனக்கமோ பஹானக்கமோதி த³ட்ட²ப்³போ³, யஸ்ஸ பஹானேன ப⁴விதப்³ப³ங், தங் தேனேவ பஹானேன பட²மங் வுச்சதி, ததோ அப்பஹாதப்³ப³ந்தி அயங் வா பஹானக்கமோ.

    819. Pahānakkamavasenāti ettha pahātabbapajahanakkamo pahānakkamoti daṭṭhabbo, yassa pahānena bhavitabbaṃ, taṃ teneva pahānena paṭhamaṃ vuccati, tato appahātabbanti ayaṃ vā pahānakkamo.

    820. மக்³க³ஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபூ⁴தானி இந்த்³ரியானி உபனிஸ்ஸயஇந்த்³ரியானி.

    820. Maggassa upanissayabhūtāni indriyāni upanissayaindriyāni.

    826. நிப்³பு³திச²ந்த³ரஹிதத்தா அச்ச²ந்தி³கட்டா²னங் பவிட்டா². யஸ்மிங் ப⁴வங்கே³ பவத்தமானே தங்ஸந்ததியங் லோகுத்தரங் நிப்³ப³த்ததி, தங் தஸ்ஸ பாத³கங்.

    826. Nibbutichandarahitattā acchandikaṭṭhānaṃ paviṭṭhā. Yasmiṃ bhavaṅge pavattamāne taṃsantatiyaṃ lokuttaraṃ nibbattati, taṃ tassa pādakaṃ.

    ச²ட்ட²ப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Chaṭṭhabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸத்தமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Sattamabalaniddesavaṇṇanā

    828. நித்³தா³யித்வாதி கம்மட்டா²னங் மனஸி கரொந்தோ நித்³த³ங் ஓக்கமித்வா படிபு³த்³தோ⁴ ஸமாபத்திங் ஸமாபன்னொம்ஹீதி அத்தோ². நீவரணாதீ³ஹி விஸுத்³த⁴சித்தஸந்ததி ஏவ சித்தமஞ்ஜூஸா, ஸமாதி⁴ வா, கம்மட்டா²னங் வா. சித்தங் ட²பேதுந்தி ஸமாபத்திசித்தங் ட²பேதுங். ஸஞ்ஞாவேத³யிதானங் அபக³மோ ஏவ அபக³மவிமொக்கோ².

    828. Niddāyitvāti kammaṭṭhānaṃ manasi karonto niddaṃ okkamitvā paṭibuddho samāpattiṃ samāpannomhīti attho. Nīvaraṇādīhi visuddhacittasantati eva cittamañjūsā, samādhi vā, kammaṭṭhānaṃ vā. Cittaṃ ṭhapetunti samāpatticittaṃ ṭhapetuṃ. Saññāvedayitānaṃ apagamo eva apagamavimokkho.

    ஸஞ்ஞாமனஸிகாரானங் காமாதி³து³தியஜ்ஜா²னாதி³பக்க²ந்த³னானி ‘‘ஹானபா⁴கி³யவிஸேஸபா⁴கி³யத⁴ம்மா’’தி த³ஸ்ஸிதானி, தேஹி பன ஜா²னானங் தங்ஸபா⁴வதா த⁴ம்ம-ஸத்³தே³ன வுத்தா. பகு³ணபா⁴வவோதா³னங் பகு³ணவோதா³னங். ததே³வ பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஹி வுட்ட²ஹித்வா து³தியஜ்ஜா²னாதி³அதி⁴க³மஸ்ஸ பச்சயத்தா ‘‘வுட்டா²னங் நாமா’’தி வுத்தங். ‘‘வோதா³னம்பி வுட்டா²னங், தம்ஹா தம்ஹா ஸமாதி⁴ம்ஹா வுட்டா²னம்பி வுட்டா²ன’’ந்தி இமாய வுட்டா²னபாளியா அஸங்க³ஹிதத்தா நிரோத⁴ஸமாபத்தியா வுட்டா²னங் ‘‘பாளிமுத்தகவுட்டா²னங் நாமா’’தி வுத்தங். யே பன ‘‘நிரோத⁴தோ ப²லஸமாபத்தியா வுட்டா²ன’’ந்தி பாளி நத்தீ²தி வதெ³ய்யுங், தே ‘‘நிரோதா⁴ வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ப²லஸமாபத்தியா அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.417) இமாய பாளியா படிஸேதே⁴தப்³பா³.

    Saññāmanasikārānaṃ kāmādidutiyajjhānādipakkhandanāni ‘‘hānabhāgiyavisesabhāgiyadhammā’’ti dassitāni, tehi pana jhānānaṃ taṃsabhāvatā dhamma-saddena vuttā. Paguṇabhāvavodānaṃ paguṇavodānaṃ. Tadeva paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhahitvā dutiyajjhānādiadhigamassa paccayattā ‘‘vuṭṭhānaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. ‘‘Vodānampi vuṭṭhānaṃ, tamhā tamhā samādhimhā vuṭṭhānampi vuṭṭhāna’’nti imāya vuṭṭhānapāḷiyā asaṅgahitattā nirodhasamāpattiyā vuṭṭhānaṃ ‘‘pāḷimuttakavuṭṭhānaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Ye pana ‘‘nirodhato phalasamāpattiyā vuṭṭhāna’’nti pāḷi natthīti vadeyyuṃ, te ‘‘nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ phalasamāpattiyā anantarapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.417) imāya pāḷiyā paṭisedhetabbā.

    ஸத்தமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Sattamabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    த³ஸமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Dasamabalaniddesavaṇṇanā

    831. ராகா³தீ³ஹி சேதஸோ விமுத்திபூ⁴தோ ஸமாதி⁴ சேதோவிமுத்தி. பஞ்ஞாவ விமுத்தி பஞ்ஞாவிமுத்தி. கம்மந்தரவிபாகந்தரமேவாதி கம்மந்தரஸ்ஸ விபாகந்தரமேவாதி அத்தோ². சேதனாசேதனாஸம்பயுத்தகத⁴ம்மே நிரயாதி³னிப்³பா³னகா³மினிபடிபதா³பூ⁴தே கம்மந்தி க³ஹெத்வா ஆஹ ‘‘கம்மபரிச்சே²த³மேவா’’தி. அப்பேதுங் ந ஸக்கோதி அட்ட²மனவமப³லானி விய, தங்ஸதி³ஸங் இத்³தி⁴வித⁴ஞாணங் விய விகுப்³பி³துங். ஏதேன த³ஸப³லஸதி³ஸதஞ்ச வாரேதி, ஜா²னாதி³ஞாணங் விய வா அப்பேதுங் விகுப்³பி³துஞ்ச. யதி³பி ஹி ஜா²னாதி³பச்சவெக்க²ணஞாணங் ஸத்தமப³லந்தி தஸ்ஸ ஸவிதக்கஸவிசாரதா வுத்தா, ததா²பி ஜா²னாதீ³ஹி வினா பச்சவெக்க²ணா நத்தீ²தி ஜா²னாதி³ஸஹக³தங் ஞாணங் தத³ந்தோக³த⁴ங் கத்வா ஏவங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் ஜா²னாதி³கிச்சங் விய ந ஸப்³ப³ங் ப³லகிச்சங் காதுங் ஸக்கோதீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஞ்ஹி ஜா²னங் ஹுத்வா அப்பேதுங் இத்³தி⁴ ஹுத்வா விகுப்³பி³துஞ்ச ந ஸக்கோதீ’’தி வுத்தங், ந பன கஸ்ஸசி ப³லஸ்ஸ ஜா²னஇத்³தி⁴பா⁴வதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    831. Rāgādīhi cetaso vimuttibhūto samādhi cetovimutti. Paññāva vimutti paññāvimutti. Kammantaravipākantaramevāti kammantarassa vipākantaramevāti attho. Cetanācetanāsampayuttakadhamme nirayādinibbānagāminipaṭipadābhūte kammanti gahetvā āha ‘‘kammaparicchedamevā’’ti. Appetuṃ na sakkoti aṭṭhamanavamabalāni viya, taṃsadisaṃ iddhividhañāṇaṃ viya vikubbituṃ. Etena dasabalasadisatañca vāreti, jhānādiñāṇaṃ viya vā appetuṃ vikubbituñca. Yadipi hi jhānādipaccavekkhaṇañāṇaṃ sattamabalanti tassa savitakkasavicāratā vuttā, tathāpi jhānādīhi vinā paccavekkhaṇā natthīti jhānādisahagataṃ ñāṇaṃ tadantogadhaṃ katvā evaṃ vuttanti veditabbaṃ. Atha vā sabbaññutaññāṇaṃ jhānādikiccaṃ viya na sabbaṃ balakiccaṃ kātuṃ sakkotīti dassetuṃ ‘‘tañhi jhānaṃ hutvā appetuṃ iddhi hutvā vikubbituñca na sakkotī’’ti vuttaṃ, na pana kassaci balassa jhānaiddhibhāvatoti daṭṭhabbaṃ.

    த³ஸமப³லனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Dasamabalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஞாணவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Ñāṇavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 16. ஞாணவிப⁴ங்கோ³ • 16. Ñāṇavibhaṅgo

    டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 16. ஞாணவிப⁴ங்கோ³ • 16. Ñāṇavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact