Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విభఙ్గపాళి • Vibhaṅgapāḷi

    ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో

    16. Ñāṇavibhaṅgo

    ౧. ఏకకమాతికా

    1. Ekakamātikā

    ౭౫౧. ఏకవిధేన ఞాణవత్థు – పఞ్చ విఞ్ఞాణా న హేతూ, అహేతుకా, హేతువిప్పయుత్తా, సప్పచ్చయా, సఙ్ఖతా, అరూపా, లోకియా, సాసవా, సంయోజనియా, గన్థనియా, ఓఘనియా, యోగనియా, నీవరణియా, పరామట్ఠా, ఉపాదానియా, సంకిలేసికా, అబ్యాకతా, సారమ్మణా, అచేతసికా, విపాకా, ఉపాదిన్నుపాదానియా, అసంకిలిట్ఠసంకిలేసికా, న సవితక్కసవిచారా, న అవితక్కవిచారమత్తా, అవితక్కఅవిచారా, న పీతిసహగతా, నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బా, నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బహేతుకా, నేవాచయగామినాపచయగామినో, నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా , పరిత్తా, కామావచరా, న రూపావచరా, న అరూపావచరా, పరియాపన్నా, నో అపరియాపన్నా, అనియతా, అనియ్యానికా,

    751. Ekavidhena ñāṇavatthu – pañca viññāṇā na hetū, ahetukā, hetuvippayuttā, sappaccayā, saṅkhatā, arūpā, lokiyā, sāsavā, saṃyojaniyā, ganthaniyā, oghaniyā, yoganiyā, nīvaraṇiyā, parāmaṭṭhā, upādāniyā, saṃkilesikā, abyākatā, sārammaṇā, acetasikā, vipākā, upādinnupādāniyā, asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, na savitakkasavicārā, na avitakkavicāramattā, avitakkaavicārā, na pītisahagatā, neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā, neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā, nevācayagāmināpacayagāmino, nevasekkhanāsekkhā , parittā, kāmāvacarā, na rūpāvacarā, na arūpāvacarā, pariyāpannā, no apariyāpannā, aniyatā, aniyyānikā,

    ఉప్పన్నవత్థుకా ఉప్పన్నారమ్మణా,

    Uppannavatthukā uppannārammaṇā,

    (౩) పురేజాతవత్థుకా పురేజాతారమ్మణా

    (3) Purejātavatthukā purejātārammaṇā

    (౪) అజ్ఝత్తికవత్థుకా బాహిరారమ్మణా

    (4) Ajjhattikavatthukā bāhirārammaṇā

    (౫) అసమ్భిన్నవత్థుకా అసమ్భిన్నారమ్మణా

    (5) Asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā

    (౬) నానావత్థుకా నానారమ్మణా

    (6) Nānāvatthukā nānārammaṇā

    (౭) న అఞ్ఞమఞ్ఞస్స గోచరవిసయం పచ్చనుభోన్తి

    (7) Na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti

    (౮) న అసమన్నాహారా ఉప్పజ్జన్తి

    (8) Na asamannāhārā uppajjanti

    (౯) న అమనసికారా ఉప్పజ్జన్తి

    (9) Na amanasikārā uppajjanti

    (౧౦) న అబ్బోకిణ్ణా ఉప్పజ్జన్తి

    (10) Na abbokiṇṇā uppajjanti

    (౧౧) న అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జన్తి

    (11) Na apubbaṃ acarimaṃ uppajjanti

    (౧౨) న అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సమనన్తరా ఉప్పజ్జన్తి

    (12) Na aññamaññassa samanantarā uppajjanti

    (౧౩) పఞ్చ విఞ్ఞాణా అనాభోగా

    (13) Pañca viññāṇā anābhogā

    (౧౪) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి 1 ధమ్మం పటివిజానాతి అఞ్ఞత్ర అభినిపాతమత్తా

    (14) Pañcahi viññāṇehi na kañci 2 dhammaṃ paṭivijānāti aññatra abhinipātamattā

    (౧౫) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కఞ్చి ధమ్మం పటివిజానాతి

    (15) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kañci dhammaṃ paṭivijānāti

    (౧౬) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతి

    (16) Pañcahi viññāṇehi na kañci iriyāpathaṃ kappeti

    (౧౭) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతి

    (17) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kañci iriyāpathaṃ kappeti

    (౧౮) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతి

    (18) Pañcahi viññāṇehi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapeti

    (౧౯) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతి

    (19) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapeti

    (౨౦) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతి

    (20) Pañcahi viññāṇehi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyati

    (౨౧) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతి

    (21) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyati

    (౨౨) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతి

    (22) Pañcahi viññāṇehi na samāpajjati na vuṭṭhāti

    (౨౩) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతి

    (23) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na samāpajjati na vuṭṭhāti

    (౨౪) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న చవతి న ఉప్పజ్జతి

    (24) Pañcahi viññāṇehi na cavati na uppajjati

    (౨౫) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న చవతి న ఉప్పజ్జతి

    (25) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na cavati na uppajjati

    (౨౬) పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతి

    (26) Pañcahi viññāṇehi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passati

    (౨౭) పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతి, యాథావకవత్థువిభావనా పఞ్ఞా

    (27) Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passati, yāthāvakavatthuvibhāvanā paññā

    ఏవం ఏకవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ ekavidhena ñāṇavatthu.

    ౨. దుకమాతికా

    2. Dukamātikā

    ౭౫౨. దువిధేన ఞాణవత్థు –

    752. Duvidhenañāṇavatthu –

    (౧) లోకియా పఞ్ఞా, లోకుత్తరా పఞ్ఞా

    (1) Lokiyā paññā, lokuttarā paññā

    (౨) కేనచి విఞ్ఞేయ్యా పఞ్ఞా, కేనచి న విఞ్ఞేయ్యా పఞ్ఞా

    (2) Kenaci viññeyyā paññā, kenaci na viññeyyā paññā

    (౩) సాసవా పఞ్ఞా , అనాసవా పఞ్ఞా

    (3) Sāsavā paññā , anāsavā paññā

    (౪) ఆసవవిప్పయుత్తా సాసవా పఞ్ఞా, ఆసవవిప్పయుత్తా అనాసవా పఞ్ఞా

    (4) Āsavavippayuttā sāsavā paññā, āsavavippayuttā anāsavā paññā

    (౫) సంయోజనియా పఞ్ఞా, అసంయోజనియా పఞ్ఞా

    (5) Saṃyojaniyā paññā, asaṃyojaniyā paññā

    (౬) సంయోజనవిప్పయుత్తా సంయోజనియా పఞ్ఞా, సంయోజనవిప్పయుత్తా అసంయోజనియా పఞ్ఞా

    (6) Saṃyojanavippayuttā saṃyojaniyā paññā, saṃyojanavippayuttā asaṃyojaniyā paññā

    (౭) గన్థనియా పఞ్ఞా, అగన్థనియా పఞ్ఞా

    (7) Ganthaniyā paññā, aganthaniyā paññā

    (౮) గన్థవిప్పయుత్తా గన్థనియా పఞ్ఞా, గన్థవిప్పయుత్తా అగన్థనియా పఞ్ఞా

    (8) Ganthavippayuttā ganthaniyā paññā, ganthavippayuttā aganthaniyā paññā

    (౯) ఓఘనియా పఞ్ఞా, అనోఘనియా పఞ్ఞా

    (9) Oghaniyā paññā, anoghaniyā paññā

    (౧౦) ఓఘవిప్పయుత్తా ఓఘనియా పఞ్ఞా, ఓఘవిప్పయుత్తా అనోఘనియా పఞ్ఞా

    (10) Oghavippayuttā oghaniyā paññā, oghavippayuttā anoghaniyā paññā

    (౧౧) యోగనియా పఞ్ఞా, అయోగనియా పఞ్ఞా

    (11) Yoganiyā paññā, ayoganiyā paññā

    (౧౨) యోగవిప్పయుత్తా యోగనియా పఞ్ఞా, యోగవిప్పయుత్తా అయోగనియా పఞ్ఞా

    (12) Yogavippayuttā yoganiyā paññā, yogavippayuttā ayoganiyā paññā

    (౧౩) నీవరణియా పఞ్ఞా, అనీవరణియా పఞ్ఞా

    (13) Nīvaraṇiyā paññā, anīvaraṇiyā paññā

    (౧౪) నీవరణవిప్పయుత్తా నీవరణియా పఞ్ఞా, నీవరణవిప్పయుత్తా అనీవరణియా పఞ్ఞా

    (14) Nīvaraṇavippayuttā nīvaraṇiyā paññā, nīvaraṇavippayuttā anīvaraṇiyā paññā

    (౧౫) పరామట్ఠా పఞ్ఞా, అపరామట్ఠా పఞ్ఞా

    (15) Parāmaṭṭhā paññā, aparāmaṭṭhā paññā

    (౧౬) పరామాసవిప్పయుత్తా పరామట్ఠా పఞ్ఞా, పరామాసవిప్పయుత్తా అపరామట్ఠా పఞ్ఞా

    (16) Parāmāsavippayuttā parāmaṭṭhā paññā, parāmāsavippayuttā aparāmaṭṭhā paññā

    (౧౭) ఉపాదిన్నా పఞ్ఞా, అనుపాదిన్నా పఞ్ఞా

    (17) Upādinnā paññā, anupādinnā paññā

    (౧౮) ఉపాదానియా పఞ్ఞా, అనుపాదానియా పఞ్ఞా

    (18) Upādāniyā paññā, anupādāniyā paññā

    (౧౯) ఉపాదానవిప్పయుత్తా ఉపాదానియా పఞ్ఞా, ఉపాదానవిప్పయుత్తా అనుపాదానియా పఞ్ఞా

    (19) Upādānavippayuttā upādāniyā paññā, upādānavippayuttā anupādāniyā paññā

    (౨౦) సంకిలేసికా పఞ్ఞా, అసంకిలేసికా పఞ్ఞా

    (20) Saṃkilesikā paññā, asaṃkilesikā paññā

    (౨౧) కిలేసవిప్పయుత్తా సంకిలేసికా పఞ్ఞా, కిలేసవిప్పయుత్తా అసంకిలేసికా పఞ్ఞా

    (21) Kilesavippayuttā saṃkilesikā paññā, kilesavippayuttā asaṃkilesikā paññā

    (౨౨) సవితక్కా పఞ్ఞా, అవితక్కా పఞ్ఞా

    (22) Savitakkā paññā, avitakkā paññā

    (౨౩) సవిచారా పఞ్ఞా, అవిచారా పఞ్ఞా

    (23) Savicārā paññā, avicārā paññā

    (౨౪) సప్పీతికా పఞ్ఞా, అప్పీతికా పఞ్ఞా

    (24) Sappītikā paññā, appītikā paññā

    (౨౫) పీతిసహగతా పఞ్ఞా, న పీతిసహగతా పఞ్ఞా

    (25) Pītisahagatā paññā, na pītisahagatā paññā

    (౨౬) సుఖసహగతా పఞ్ఞా, న సుఖసహగతా పఞ్ఞా

    (26) Sukhasahagatā paññā, na sukhasahagatā paññā

    (౨౭) ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా, న ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా

    (27) Upekkhāsahagatā paññā, na upekkhāsahagatā paññā

    (౨౮) కామావచరా పఞ్ఞా , న కామావచరా పఞ్ఞా

    (28) Kāmāvacarā paññā , na kāmāvacarā paññā

    (౨౯) రూపావచరా పఞ్ఞా, న రూపావచరా పఞ్ఞా

    (29) Rūpāvacarā paññā, na rūpāvacarā paññā

    (౩౦) అరూపావచరా పఞ్ఞా, న అరూపావచరా పఞ్ఞా

    (30) Arūpāvacarā paññā, na arūpāvacarā paññā

    (౩౧) పరియాపన్నా పఞ్ఞా, అపరియాపన్నా పఞ్ఞా

    (31) Pariyāpannā paññā, apariyāpannā paññā

    (౩౨) నియ్యానికా పఞ్ఞా, అనియ్యానికా పఞ్ఞా

    (32) Niyyānikā paññā, aniyyānikā paññā

    (౩౩) నియతా పఞ్ఞా, అనియతా పఞ్ఞా

    (33) Niyatā paññā, aniyatā paññā

    (౩౪) సఉత్తరా పఞ్ఞా , అనుత్తరా పఞ్ఞా

    (34) Sauttarā paññā , anuttarā paññā

    (౩౫) అత్థజాపికా పఞ్ఞా, జాపితత్థా పఞ్ఞా

    (35) Atthajāpikā paññā, jāpitatthā paññā

    ఏవం దువిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ duvidhena ñāṇavatthu.

    ౩. తికమాతికా

    3. Tikamātikā

    ౭౫౩. తివిధేన ఞాణవత్థు –

    753. Tividhena ñāṇavatthu –

    (౧) చిన్తామయా పఞ్ఞా, సుతమయా పఞ్ఞా, భావనామయా పఞ్ఞా

    (1) Cintāmayā paññā, sutamayā paññā, bhāvanāmayā paññā

    (౨) దానమయా పఞ్ఞా, సీలమయా పఞ్ఞా, భావనామయా పఞ్ఞా

    (2) Dānamayā paññā, sīlamayā paññā, bhāvanāmayā paññā

    (౩) అధిసీలే పఞ్ఞా, అధిచిత్తే పఞ్ఞా, అధిపఞ్ఞాయ పఞ్ఞా

    (3) Adhisīle paññā, adhicitte paññā, adhipaññāya paññā

    (౪) ఆయకోసల్లం, అపాయకోసల్లం, ఉపాయకోసల్లం

    (4) Āyakosallaṃ, apāyakosallaṃ, upāyakosallaṃ

    (౫) విపాకా పఞ్ఞా, విపాకధమ్మధమ్మా పఞ్ఞా, నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా పఞ్ఞా

    (5) Vipākā paññā, vipākadhammadhammā paññā, nevavipākanavipākadhammadhammā paññā

    (౬) ఉపాదిన్నుపాదానియా పఞ్ఞా, అనుపాదిన్నుపాదానియా పఞ్ఞా, అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా పఞ్ఞా

    (6) Upādinnupādāniyā paññā, anupādinnupādāniyā paññā, anupādinnaanupādāniyā paññā

    (౭) సవితక్కసవిచారా పఞ్ఞా, అవితక్కవిచారమత్తా పఞ్ఞా, అవితక్కఅవిచారా పఞ్ఞా

    (7) Savitakkasavicārā paññā, avitakkavicāramattā paññā, avitakkaavicārā paññā

    (౮) పీతిసహగతా పఞ్ఞా, సుఖసహగతా పఞ్ఞా, ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా

    (8) Pītisahagatā paññā, sukhasahagatā paññā, upekkhāsahagatā paññā

    (౯) ఆచయగామినీ పఞ్ఞా, అపచయగామినీ పఞ్ఞా, నేవాచయగామినాపచయగామినీ పఞ్ఞా

    (9) Ācayagāminī paññā, apacayagāminī paññā, nevācayagāmināpacayagāminī paññā

    (౧౦) సేక్ఖా పఞ్ఞా, అసేక్ఖా పఞ్ఞా, నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా పఞ్ఞా

    (10) Sekkhā paññā, asekkhā paññā, nevasekkhanāsekkhā paññā

    (౧౧) పరిత్తా పఞ్ఞా, మహగ్గతా పఞ్ఞా, అప్పమాణా పఞ్ఞా

    (11) Parittā paññā, mahaggatā paññā, appamāṇā paññā

    (౧౨) పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా, మహగ్గతారమ్మణా పఞ్ఞా, అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా

    (12) Parittārammaṇā paññā, mahaggatārammaṇā paññā, appamāṇārammaṇā paññā

    (౧౩) మగ్గారమ్మణా పఞ్ఞా, మగ్గహేతుకా పఞ్ఞా, మగ్గాధిపతినీ పఞ్ఞా

    (13) Maggārammaṇā paññā, maggahetukā paññā, maggādhipatinī paññā

    (౧౪) ఉప్పన్నా పఞ్ఞా , అనుప్పన్నా పఞ్ఞా, ఉప్పాదినీ పఞ్ఞా

    (14) Uppannā paññā , anuppannā paññā, uppādinī paññā

    (౧౫) అతీతా పఞ్ఞా, అనాగతా పఞ్ఞా, పచ్చుప్పన్నా పఞ్ఞా

    (15) Atītā paññā, anāgatā paññā, paccuppannā paññā

    (౧౬) అతీతారమ్మణా పఞ్ఞా, అనాగతారమ్మణా పఞ్ఞా, పచ్చుప్పన్నారమ్మణా పఞ్ఞా

    (16) Atītārammaṇā paññā, anāgatārammaṇā paññā, paccuppannārammaṇā paññā

    (౧౭) అజ్ఝత్తా పఞ్ఞా, బహిద్ధా పఞ్ఞా, అజ్ఝత్తబహిద్ధా పఞ్ఞా

    (17) Ajjhattā paññā, bahiddhā paññā, ajjhattabahiddhā paññā

    (౧౮) అజ్ఝత్తారమ్మణా పఞ్ఞా, బహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా, అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా

    (18) Ajjhattārammaṇā paññā, bahiddhārammaṇā paññā, ajjhattabahiddhārammaṇā paññā

    (౧౯) సవితక్కసవిచారా పఞ్ఞా అత్థి విపాకా, అత్థి విపాకధమ్మధమ్మా, అత్థి నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా

    (19) Savitakkasavicārā paññā atthi vipākā, atthi vipākadhammadhammā, atthi nevavipākanavipākadhammadhammā

    (౨౦) అత్థి ఉపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా

    (20) Atthi upādinnupādāniyā, atthi anupādinnupādāniyā, atthi anupādinnaanupādāniyā

    (౨౧) అత్థి పీతిసహగతా, అత్థి సుఖసహగతా, అత్థి ఉపేక్ఖాసహగతా

    (21) Atthi pītisahagatā, atthi sukhasahagatā, atthi upekkhāsahagatā

    (౨౨) అత్థి ఆచయగామినీ, అత్థి అపచయగామినీ, అత్థి నేవాచయగామినాపచయగామినీ

    (22) Atthi ācayagāminī, atthi apacayagāminī, atthi nevācayagāmināpacayagāminī

    (౨౩) అత్థి సేక్ఖా, అత్థి అసేక్ఖా, అత్థి నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా

    (23) Atthi sekkhā, atthi asekkhā, atthi nevasekkhanāsekkhā

    (౨౪) అత్థి పరిత్తా, అత్థి మహగ్గతా, అత్థి అప్పమాణా

    (24) Atthi parittā, atthi mahaggatā, atthi appamāṇā

    (౨౫) అత్థి పరిత్తారమ్మణా, అత్థి మహగ్గతారమ్మణా, అత్థి అప్పమాణారమ్మణా

    (25) Atthi parittārammaṇā, atthi mahaggatārammaṇā, atthi appamāṇārammaṇā

    (౨౬) అత్థి మగ్గారమ్మణా, అత్థి మగ్గహేతుకా, అత్థి మగ్గాధిపతినీ

    (26) Atthi maggārammaṇā, atthi maggahetukā, atthi maggādhipatinī

    (౨౭) అత్థి ఉప్పన్నా, అత్థి అనుప్పన్నా, అత్థి ఉప్పాదినీ

    (27) Atthi uppannā, atthi anuppannā, atthi uppādinī

    (౨౮) అత్థి అతీతా, అత్థి అనాగతా , అత్థి పచ్చుప్పన్నా

    (28) Atthi atītā, atthi anāgatā , atthi paccuppannā

    (౨౯) అత్థి అతీతారమ్మణా, అత్థి అనాగతారమ్మణా, అత్థి పచ్చుప్పన్నారమ్మణా

    (29) Atthi atītārammaṇā, atthi anāgatārammaṇā, atthi paccuppannārammaṇā

    (౩౦) అత్థి అజ్ఝత్తా, అత్థి బహిద్ధా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధా

    (30) Atthi ajjhattā, atthi bahiddhā, atthi ajjhattabahiddhā

    (౩౧) అత్థి అజ్ఝత్తారమ్మణా, అత్థి బహిద్ధారమ్మణా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా

    (31) Atthi ajjhattārammaṇā, atthi bahiddhārammaṇā, atthi ajjhattabahiddhārammaṇā

    (౩౨) అవితక్కవిచారమత్తా పఞ్ఞా అత్థి విపాకా, అత్థి విపాకధమ్మధమ్మా, అత్థి నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా

    (32) Avitakkavicāramattā paññā atthi vipākā, atthi vipākadhammadhammā, atthi nevavipākanavipākadhammadhammā

    (౩౩) అత్థి ఉపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా

    (33) Atthi upādinnupādāniyā, atthi anupādinnupādāniyā, atthi anupādinnaanupādāniyā

    (౩౪) అత్థి ఆచయగామినీ, అత్థి అపచయగామినీ, అత్థి నేవాచయగామినాపచయగామినీ

    (34) Atthi ācayagāminī, atthi apacayagāminī, atthi nevācayagāmināpacayagāminī

    (౩౫) అత్థి సేక్ఖా, అత్థి అసేక్ఖా, అత్థి నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా

    (35) Atthi sekkhā, atthi asekkhā, atthi nevasekkhanāsekkhā

    (౩౬) అత్థి ఉప్పన్నా, అత్థి అనుప్పన్నా, అత్థి ఉప్పాదినీ

    (36) Atthi uppannā, atthi anuppannā, atthi uppādinī

    (౩౭) అత్థి అతీతా, అత్థి అనాగతా, అత్థి పచ్చుప్పన్నా

    (37) Atthi atītā, atthi anāgatā, atthi paccuppannā

    (౩౮) అత్థి అజ్ఝత్తా, అత్థి బహిద్ధా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధా

    (38) Atthi ajjhattā, atthi bahiddhā, atthi ajjhattabahiddhā

    (౩౯) అవితక్కఅవిచారా పఞ్ఞా అత్థి విపాకా, అత్థి విపాకధమ్మధమ్మా, అత్థి నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా

    (39) Avitakkaavicārā paññā atthi vipākā, atthi vipākadhammadhammā, atthi nevavipākanavipākadhammadhammā

    (౪౦) అత్థి ఉపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుప్పాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుప్పాదిన్నఅనుపాదానియా

    (40) Atthi upādinnupādāniyā, atthi anuppādinnupādāniyā, atthi anuppādinnaanupādāniyā

    (౪౧) అత్థి పీతిసహగతా, అత్థి సుఖసహగతా, అత్థి ఉపేక్ఖాసహగతా

    (41) Atthi pītisahagatā, atthi sukhasahagatā, atthi upekkhāsahagatā

    (౪౨) అత్థి ఆచయగామినీ, అత్థి అపచయగామినీ, అత్థి నేవాచయగామినాపచయగామినీ

    (42) Atthi ācayagāminī, atthi apacayagāminī, atthi nevācayagāmināpacayagāminī

    (౪౩) అత్థి సేక్ఖా, అత్థి అసేక్ఖా, అత్థి నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా

    (43) Atthi sekkhā, atthi asekkhā, atthi nevasekkhanāsekkhā

    (౪౪) అత్థి పరిత్తారమ్మణా, అత్థి మహగ్గతారమ్మణా, అత్థి అప్పమాణారమ్మణా

    (44) Atthi parittārammaṇā, atthi mahaggatārammaṇā, atthi appamāṇārammaṇā

    (౪౫) అత్థి మగ్గారమ్మణా, అత్థి మగ్గహేతుకా, అత్థి మగ్గాధిపతినీ

    (45) Atthi maggārammaṇā, atthi maggahetukā, atthi maggādhipatinī

    (౪౬) అత్థి ఉప్పన్నా, అత్థి అనుప్పన్నా, అత్థి ఉప్పాదినీ

    (46) Atthi uppannā, atthi anuppannā, atthi uppādinī

    (౪౭) అత్థి అతీతా, అత్థి అనాగతా, అత్థి పచ్చుప్పన్నా

    (47) Atthi atītā, atthi anāgatā, atthi paccuppannā

    (౪౮) అత్థి అతీతారమ్మణా, అత్థి అనాగతారమ్మణా, అత్థి పచ్చుప్పన్నారమ్మణా

    (48) Atthi atītārammaṇā, atthi anāgatārammaṇā, atthi paccuppannārammaṇā

    (౪౯) అత్థి అజ్ఝత్తా, అత్థి బహిద్ధా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధా

    (49) Atthi ajjhattā, atthi bahiddhā, atthi ajjhattabahiddhā

    (౫౦) అత్థి అజ్ఝత్తారమ్మణా, అత్థి బహిద్ధారమ్మణా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా

    (50) Atthi ajjhattārammaṇā, atthi bahiddhārammaṇā, atthi ajjhattabahiddhārammaṇā

    (౫౧) పీతిసహగతా పఞ్ఞా సుఖసహగతా పఞ్ఞా అత్థి విపాకా, అత్థి విపాకధమ్మధమ్మా, అత్థి నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా

    (51) Pītisahagatā paññā sukhasahagatā paññā atthi vipākā, atthi vipākadhammadhammā, atthi nevavipākanavipākadhammadhammā

    (౫౨) అత్థి ఉపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా

    (52) Atthi upādinnupādāniyā, atthi anupādinnupādāniyā, atthi anupādinnaanupādāniyā

    (౫౩) అత్థి సవితక్కసవిచారా, అత్థి అవితక్కవిచారమత్తా, అత్థి అవితక్కఅవిచారా

    (53) Atthi savitakkasavicārā, atthi avitakkavicāramattā, atthi avitakkaavicārā

    (౫౪) అత్థి ఆచయగామినీ, అత్థి అపచయగామినీ, అత్థి నేవాచయగామినాపచయగామినీ

    (54) Atthi ācayagāminī, atthi apacayagāminī, atthi nevācayagāmināpacayagāminī

    (౫౫) అత్థి సేక్ఖా, అత్థి అసేక్ఖా, అత్థి నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా

    (55) Atthi sekkhā, atthi asekkhā, atthi nevasekkhanāsekkhā

    (౫౬) అత్థి పరిత్తా, అత్థి మహగ్గతా, అత్థి అప్పమాణా

    (56) Atthi parittā, atthi mahaggatā, atthi appamāṇā

    (౫౭) అత్థి పరిత్తారమ్మణా, అత్థి మహగ్గతారమ్మణా, అత్థి అప్పమాణారమ్మణా

    (57) Atthi parittārammaṇā, atthi mahaggatārammaṇā, atthi appamāṇārammaṇā

    (౫౮) అత్థి మగ్గారమ్మణా , అత్థి మగ్గహేతుకా, అత్థి మగ్గాధిపతినీ

    (58) Atthi maggārammaṇā , atthi maggahetukā, atthi maggādhipatinī

    (౫౯) అత్థి ఉప్పన్నా, అత్థి అనుప్పన్నా, అత్థి ఉప్పాదినీ

    (59) Atthi uppannā, atthi anuppannā, atthi uppādinī

    (౬౦) అత్థి అతీతా, అత్థి అనాగతా, అత్థి పచ్చుప్పన్నా

    (60) Atthi atītā, atthi anāgatā, atthi paccuppannā

    (౬౧) అత్థి అతీతారమ్మణా, అత్థి అనాగతారమ్మణా, అత్థి పచ్చుప్పన్నారమ్మణా

    (61) Atthi atītārammaṇā, atthi anāgatārammaṇā, atthi paccuppannārammaṇā

    (౬౨) అత్థి అజ్ఝతా, అత్థి బహిద్ధా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధా

    (62) Atthi ajjhatā, atthi bahiddhā, atthi ajjhattabahiddhā

    (౬౩) అత్థి అజ్ఝత్తారమ్మణా, అత్థి బహిద్ధారమ్మణా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా

    (63) Atthi ajjhattārammaṇā, atthi bahiddhārammaṇā, atthi ajjhattabahiddhārammaṇā

    (౬౪) ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా అత్థి విపాకా, అత్థి విపాకధమ్మధమ్మా, అత్థి నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా

    (64) Upekkhāsahagatā paññā atthi vipākā, atthi vipākadhammadhammā, atthi nevavipākanavipākadhammadhammā

    (౬౫) అత్థి ఉపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నుపాదానియా, అత్థి అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా

    (65) Atthi upādinnupādāniyā, atthi anupādinnupādāniyā, atthi anupādinnaanupādāniyā

    (౬౬) అత్థి ఆచయగామినీ, అత్థి అపచయగామినీ, అత్థి నేవాచయగామినాపచయగామినీ

    (66) Atthi ācayagāminī, atthi apacayagāminī, atthi nevācayagāmināpacayagāminī

    (౬౭) అత్థి సేక్ఖా, అత్థి అసేక్ఖా, అత్థి నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా

    (67) Atthi sekkhā, atthi asekkhā, atthi nevasekkhanāsekkhā

    (౬౮) అత్థి పరిత్తా, అత్థి మహగ్గతా, అత్థి అప్పమాణా

    (68) Atthi parittā, atthi mahaggatā, atthi appamāṇā

    (౬౯) అత్థి పరిత్తారమ్మణా, అత్థి మహగ్గతారమ్మణా, అత్థి అప్పమాణారమ్మణా

    (69) Atthi parittārammaṇā, atthi mahaggatārammaṇā, atthi appamāṇārammaṇā

    (౭౦) అత్థి మగ్గారమ్మణా, అత్థి మగ్గహేతుకా, అత్థి మగ్గాధిపతినీ

    (70) Atthi maggārammaṇā, atthi maggahetukā, atthi maggādhipatinī

    (౭౧) అత్థి ఉప్పన్నా, అత్థి అనుప్పన్నా, అత్థి ఉప్పాదినీ

    (71) Atthi uppannā, atthi anuppannā, atthi uppādinī

    (౭౨) అత్థి అతీతా, అత్థి అనాగతా, అత్థి పచ్చుప్పన్నా

    (72) Atthi atītā, atthi anāgatā, atthi paccuppannā

    (౭౩) అత్థి అతీతారమ్మణా, అత్థి అనాగతారమ్మణా, అత్థి పచ్చుప్పన్నారమ్మణా

    (73) Atthi atītārammaṇā, atthi anāgatārammaṇā, atthi paccuppannārammaṇā

    (౭౪) అత్థి అజ్ఝత్తా, అత్థి బహిద్ధా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధా

    (74) Atthi ajjhattā, atthi bahiddhā, atthi ajjhattabahiddhā

    (౭౫) అత్థి అజ్ఝత్తారమ్మణా, అత్థి బహిద్ధారమ్మణా, అత్థి అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా

    (75) Atthi ajjhattārammaṇā, atthi bahiddhārammaṇā, atthi ajjhattabahiddhārammaṇā

    ఏవం తివిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ tividhena ñāṇavatthu.

    ౪. చతుక్కమాతికా

    4. Catukkamātikā

    ౭౫౪. చతుబ్బిధేన ఞాణవత్థు –

    754. Catubbidhena ñāṇavatthu –

    (౧) కమ్మస్సకతఞాణం, సచ్చానులోమికం ఞాణం, మగ్గసమఙ్గిస్స ఞాణం, ఫలసమఙ్గిస్స ఞాణం

    (1) Kammassakatañāṇaṃ, saccānulomikaṃ ñāṇaṃ, maggasamaṅgissa ñāṇaṃ, phalasamaṅgissa ñāṇaṃ

    (౨) దుక్ఖే ఞాణం, దుక్ఖసముదయే ఞాణం, దుక్ఖనిరోధే ఞాణం, దుక్ఖనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం

    (2) Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ

    (౩) కామావచరా పఞ్ఞా, రూపావచరా పఞ్ఞా, అరూపావచరా పఞ్ఞా, అపరియాపన్నా పఞ్ఞా

    (3) Kāmāvacarā paññā, rūpāvacarā paññā, arūpāvacarā paññā, apariyāpannā paññā

    (౪) ధమ్మే ఞాణం, అన్వయే ఞాణం, పరియే 3 ఞాణం, సమ్ముతిఞాణం 4

    (4) Dhamme ñāṇaṃ, anvaye ñāṇaṃ, pariye 5 ñāṇaṃ, sammutiñāṇaṃ 6

    (౫) అత్థి పఞ్ఞా ఆచయాయ నో అపచయాయ, అత్థి పఞ్ఞా అపచయాయ నో ఆచయాయ, అత్థి పఞ్ఞా ఆచయాయ చేవ అపచయాయ చ, అత్థి పఞ్ఞా నేవాచయాయ నో అపచయాయ

    (5) Atthi paññā ācayāya no apacayāya, atthi paññā apacayāya no ācayāya, atthi paññā ācayāya ceva apacayāya ca, atthi paññā nevācayāya no apacayāya

    (౬) అత్థి పఞ్ఞా నిబ్బిదాయ నో పటివేధాయ, అత్థి పఞ్ఞా పటివేధాయ నో నిబ్బిదాయ, అత్థి పఞ్ఞా నిబ్బిదాయ చేవ పటివేధాయ చ, అత్థి పఞ్ఞా నేవ నిబ్బిదాయ నో పటివేధాయ

    (6) Atthi paññā nibbidāya no paṭivedhāya, atthi paññā paṭivedhāya no nibbidāya, atthi paññā nibbidāya ceva paṭivedhāya ca, atthi paññā neva nibbidāya no paṭivedhāya

    (౭) హానభాగినీ పఞ్ఞా, ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా, విసేసభాగినీ పఞ్ఞా, నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా

    (7) Hānabhāginī paññā, ṭhitibhāginī paññā, visesabhāginī paññā, nibbedhabhāginī paññā

    (౮) చతస్సో పటిసమ్భిదా

    (8) Catasso paṭisambhidā

    (౯) చతస్సో పటిపదా

    (9) Catasso paṭipadā

    (౧౦) చత్తారి ఆరమ్మణాని

    (10) Cattāri ārammaṇāni

    (౧౧) జరామరణే ఞాణం, జరామరణసముదయే ఞాణం, జరామరణనిరోధే ఞాణం, జరామరణనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం

    (11) Jarāmaraṇe ñāṇaṃ, jarāmaraṇasamudaye ñāṇaṃ, jarāmaraṇanirodhe ñāṇaṃ, jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ

    (౧౨-౨౧) జాతియా ఞాణం…పే॰… భవే ఞాణం…పే॰… ఉపాదానే ఞాణం…పే॰… తణ్హాయ ఞాణం…పే॰… వేదనాయ ఞాణం…పే॰… ఫస్సే ఞాణం…పే॰… సళాయతనే ఞాణం…పే॰… నామరూపే ఞాణం…పే॰… విఞ్ఞాణే ఞాణం…పే॰… సఙ్ఖారేసు ఞాణం, సఙ్ఖారసముదయే ఞాణం, సఙ్ఖారనిరోధే ఞాణం, సఙ్ఖారనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం. ఏవం చతుబ్బిధేన ఞాణవత్థు.

    (12-21) Jātiyā ñāṇaṃ…pe… bhave ñāṇaṃ…pe… upādāne ñāṇaṃ…pe… taṇhāya ñāṇaṃ…pe… vedanāya ñāṇaṃ…pe… phasse ñāṇaṃ…pe… saḷāyatane ñāṇaṃ…pe… nāmarūpe ñāṇaṃ…pe… viññāṇe ñāṇaṃ…pe… saṅkhāresu ñāṇaṃ, saṅkhārasamudaye ñāṇaṃ, saṅkhāranirodhe ñāṇaṃ, saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ. Evaṃ catubbidhena ñāṇavatthu.

    ౫. పఞ్చకమాతికా

    5. Pañcakamātikā

    ౭౫౫. పఞ్చవిధేన ఞాణవత్థు –

    755. Pañcavidhena ñāṇavatthu –

    (౧) పఞ్చఙ్గికో సమ్మాసమాధి (౨) పఞ్చఞాణికో సమ్మాసమాధి

    (1) Pañcaṅgiko sammāsamādhi (2) pañcañāṇiko sammāsamādhi

    ఏవం పఞ్చవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ pañcavidhena ñāṇavatthu.

    ౬. ఛక్కమాతికా

    6. Chakkamātikā

    ౭౫౬. ఛబ్బిధేన ఞాణవత్థు –

    756. Chabbidhena ñāṇavatthu –

    (౧) ఛసు అభిఞ్ఞాసు పఞ్ఞా

    (1) Chasu abhiññāsu paññā

    ఏవం ఛబ్బిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ chabbidhena ñāṇavatthu.

    ౭. సత్తకమాతికా

    7. Sattakamātikā

    ౭౫౭. సత్తవిధేన ఞాణవత్థు –

    757. Sattavidhena ñāṇavatthu –

    (౧) సత్తసత్తతి ఞాణవత్థూని

    (1) Sattasattati ñāṇavatthūni

    ఏవం సత్తవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ sattavidhena ñāṇavatthu.

    ౮. అట్ఠకమాతికా

    8. Aṭṭhakamātikā

    ౭౫౮. అట్ఠవిధేన ఞాణవత్థు –

    758. Aṭṭhavidhena ñāṇavatthu –

    (౧) చతూసు మగ్గేసు, చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా

    (1) Catūsu maggesu, catūsu phalesu paññā

    ఏవం అట్ఠవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ aṭṭhavidhena ñāṇavatthu.

    ౯. నవకమాతికా

    9. Navakamātikā

    ౭౫౯. నవవిధేన ఞాణవత్థు –

    759. Navavidhena ñāṇavatthu –

    (౧) నవసు అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తీసు పఞ్ఞా

    (1) Navasu anupubbavihārasamāpattīsu paññā

    ఏవం నవవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ navavidhena ñāṇavatthu.

    ౧౦. దసకమాతికా

    10. Dasakamātikā

    ౭౬౦.దసవిధేన ఞాణవత్థు – దస తథాగతస్స తథాగతబలాని యేహి బలేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి. కతమాని దస?

    760. Dasavidhena ñāṇavatthu – dasa tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni dasa?

    (౧) ఇధ తథాగతో ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి .

    (1) Idha tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti .

    (౨) పున చపరం తథాగతో అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (2) Puna caparaṃ tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౩) పున చపరం తథాగతో సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (3) Puna caparaṃ tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౪) పున చపరం తథాగతో అనేకధాతు నానాధాతులోకం 7 యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో అనేకధాతు నానాధాతులోకం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (4) Puna caparaṃ tathāgato anekadhātu nānādhātulokaṃ 8 yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato anekadhātu nānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౫) పున చపరం తథాగతో సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (5) Puna caparaṃ tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౬) పున చపరం తథాగతో పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం పజానాతి , ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (6) Puna caparaṃ tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti , idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౭) పున చపరం తథాగతో ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం వుట్ఠానం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం వుట్ఠానం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (7) Puna caparaṃ tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౮) పున చపరం తథాగతో పుబ్బేనివాసానుస్సతిం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో పుబ్బేనివాసానుస్సతిం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (8) Puna caparaṃ tathāgato pubbenivāsānussatiṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato pubbenivāsānussatiṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౯) పున చపరం తథాగతో సత్తానం చుతూపపాతం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో సత్తానం చుతూపపాతం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (9) Puna caparaṃ tathāgato sattānaṃ cutūpapātaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato sattānaṃ cutūpapātaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    (౧౦) పున చపరం తథాగతో ఆసవానం ఖయం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి తథాగతో ఆసవానం ఖయం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి, యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి. ఇమాని దస తథాగతస్స తథాగతబలాని, యేహి బలేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    (10) Puna caparaṃ tathāgato āsavānaṃ khayaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi tathāgato āsavānaṃ khayaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Imāni dasa tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ఏవం దసవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ dasavidhena ñāṇavatthu.

    మాతికా

    Mātikā

    ౧. ఏకకనిద్దేసో

    1. Ekakaniddeso

    ౭౬౧. పఞ్చ విఞ్ఞాణా న హేతుమేవ, అహేతుకమేవ, హేతువిప్పయుత్తమేవ, సప్పచ్చయమేవ, సఙ్ఖతమేవ, అరూపమేవ, లోకియమేవ, సాసవమేవ, సంయోజనియమేవ, గన్థనియమేవ, ఓఘనియమేవ, యోగనియమేవ, నీవరణియమేవ, పరామట్ఠమేవ, ఉపాదానియమేవ, సంకిలేసికమేవ, అబ్యాకతమేవ, సారమ్మణమేవ, అచేతసికమేవ, విపాకమేవ, ఉపాదిన్నుపాదానియమేవ, అసంకిలిట్ఠసంకిలేసికమేవ, న సవితక్కసవిచారమేవ, న అవితక్కవిచారమత్తమేవ, అవితక్కఅవిచారమేవ, న పీతిసహగతమేవ, నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బమేవ, నేవ దస్సనేన న భావనాయ పహాతబ్బహేతుకమేవ, నేవాచయగామినాపచయగామిమేవ, నేవసేక్ఖనాసేక్ఖమేవ, పరిత్తమేవ, కామావచరమేవ, న రూపావచరమేవ, న అరూపావచరమేవ, పరియాపన్నమేవ, నో అపరియాపన్నమేవ, అనియతమేవ, అనియ్యానికమేవ, ఉప్పన్నం మనోవిఞ్ఞాణవిఞ్ఞేయ్యమేవ, అనిచ్చమేవ, జరాభిభూతమేవ.

    761. Pañca viññāṇā na hetumeva, ahetukameva, hetuvippayuttameva, sappaccayameva, saṅkhatameva, arūpameva, lokiyameva, sāsavameva, saṃyojaniyameva, ganthaniyameva, oghaniyameva, yoganiyameva, nīvaraṇiyameva, parāmaṭṭhameva, upādāniyameva, saṃkilesikameva, abyākatameva, sārammaṇameva, acetasikameva, vipākameva, upādinnupādāniyameva, asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikameva, na savitakkasavicārameva, na avitakkavicāramattameva, avitakkaavicārameva, na pītisahagatameva, neva dassanena na bhāvanāya pahātabbameva, neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukameva, nevācayagāmināpacayagāmimeva, nevasekkhanāsekkhameva, parittameva, kāmāvacarameva, na rūpāvacarameva, na arūpāvacarameva, pariyāpannameva, no apariyāpannameva, aniyatameva, aniyyānikameva, uppannaṃ manoviññāṇaviññeyyameva, aniccameva, jarābhibhūtameva.

    ౭౬౨. పఞ్చ విఞ్ఞాణా ఉప్పన్నవత్థుకా, ఉప్పన్నారమ్మణాతి ఉప్పన్నస్మిం వత్థుస్మిం ఉప్పన్నే ఆరమ్మణే ఉప్పజ్జన్తి.

    762. Pañca viññāṇā uppannavatthukā, uppannārammaṇāti uppannasmiṃ vatthusmiṃ uppanne ārammaṇe uppajjanti.

    పురేజాతవత్థుకా, పురేజాతారమ్మణాతి పురేజాతస్మిం వత్థుస్మిం పురేజాతే ఆరమ్మణే ఉప్పజ్జన్తి.

    Purejātavatthukā, purejātārammaṇāti purejātasmiṃ vatthusmiṃ purejāte ārammaṇe uppajjanti.

    అజ్ఝత్తికవత్థుకా , బాహిరారమ్మణాతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం వత్థు అజ్ఝత్తికా ఆరమ్మణా బాహిరా.

    Ajjhattikavatthukā , bāhirārammaṇāti pañcannaṃ viññāṇānaṃ vatthu ajjhattikā ārammaṇā bāhirā.

    అసమ్భిన్నవత్థుకా, అసమ్భిన్నారమ్మణాతి అసమ్భిన్నస్మిం వత్థుస్మిం అసమ్భిన్నే ఆరమ్మణే ఉప్పజ్జన్తి.

    Asambhinnavatthukā, asambhinnārammaṇāti asambhinnasmiṃ vatthusmiṃ asambhinne ārammaṇe uppajjanti.

    నానావత్థుకా, నానారమ్మణాతి అఞ్ఞం చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స వత్థు చ ఆరమ్మణఞ్చ, అఞ్ఞం సోతవిఞ్ఞాణస్స వత్థు చ ఆరమ్మణఞ్చ, అఞ్ఞం ఘానవిఞ్ఞాణస్స వత్థు చ ఆరమ్మణఞ్చ, అఞ్ఞం జివ్హావిఞ్ఞాణస్స వత్థు చ ఆరమ్మణఞ్చ, అఞ్ఞం కాయవిఞ్ఞాణస్స వత్థు చ ఆరమ్మణఞ్చ.

    Nānāvatthukā, nānārammaṇāti aññaṃ cakkhuviññāṇassa vatthu ca ārammaṇañca, aññaṃ sotaviññāṇassa vatthu ca ārammaṇañca, aññaṃ ghānaviññāṇassa vatthu ca ārammaṇañca, aññaṃ jivhāviññāṇassa vatthu ca ārammaṇañca, aññaṃ kāyaviññāṇassa vatthu ca ārammaṇañca.

    ౭౬౩. న అఞ్ఞమఞ్ఞస్స గోచరవిసయం పచ్చనుభోన్తీతి చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం సోతవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, సోతవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం ఘానవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, ఘానవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం జివ్హావిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, జివ్హావిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం కాయవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, కాయవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. సోతవిఞ్ఞాణస్స…పే॰… ఘానవిఞ్ఞాణస్స…పే॰… జివ్హావిఞ్ఞాణస్స…పే॰… కాయవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం చక్ఖువిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి కాయవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం సోతవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, సోతవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి కాయవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం ఘానవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, ఘానవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి కాయవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయం జివ్హావిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి, జివ్హావిఞ్ఞాణస్స గోచరవిసయమ్పి కాయవిఞ్ఞాణం న పచ్చనుభోతి.

    763. Na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhontīti cakkhuviññāṇassa gocaravisayaṃ sotaviññāṇaṃ na paccanubhoti, sotaviññāṇassa gocaravisayampi cakkhuviññāṇaṃ na paccanubhoti. Cakkhuviññāṇassa gocaravisayaṃ ghānaviññāṇaṃ na paccanubhoti, ghānaviññāṇassa gocaravisayampi cakkhuviññāṇaṃ na paccanubhoti. Cakkhuviññāṇassa gocaravisayaṃ jivhāviññāṇaṃ na paccanubhoti, jivhāviññāṇassa gocaravisayampi cakkhuviññāṇaṃ na paccanubhoti. Cakkhuviññāṇassa gocaravisayaṃ kāyaviññāṇaṃ na paccanubhoti, kāyaviññāṇassa gocaravisayampi cakkhuviññāṇaṃ na paccanubhoti. Sotaviññāṇassa…pe… ghānaviññāṇassa…pe… jivhāviññāṇassa…pe… kāyaviññāṇassa gocaravisayaṃ cakkhuviññāṇaṃ na paccanubhoti, cakkhuviññāṇassa gocaravisayampi kāyaviññāṇaṃ na paccanubhoti. Kāyaviññāṇassa gocaravisayaṃ sotaviññāṇaṃ na paccanubhoti, sotaviññāṇassa gocaravisayampi kāyaviññāṇaṃ na paccanubhoti. Kāyaviññāṇassa gocaravisayaṃ ghānaviññāṇaṃ na paccanubhoti, ghānaviññāṇassa gocaravisayampi kāyaviññāṇaṃ na paccanubhoti. Kāyaviññāṇassa gocaravisayaṃ jivhāviññāṇaṃ na paccanubhoti, jivhāviññāṇassa gocaravisayampi kāyaviññāṇaṃ na paccanubhoti.

    ౭౬౪. న అసమన్నాహారా ఉప్పజ్జన్తీతి సమన్నాహరన్తస్స ఉప్పజ్జన్తి.

    764. Na asamannāhārā uppajjantīti samannāharantassa uppajjanti.

    న అమనసికారా ఉప్పజ్జన్తీతి మనసికరోన్తస్స ఉప్పజ్జన్తి.

    Na amanasikārā uppajjantīti manasikarontassa uppajjanti.

    న అబ్బోకిణ్ణా ఉప్పజ్జన్తీతి న పటిపాటియా ఉప్పజ్జన్తి.

    Na abbokiṇṇā uppajjantīti na paṭipāṭiyā uppajjanti.

    న అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జన్తీతి న ఏకక్ఖణే ఉప్పజ్జన్తి.

    Na apubbaṃ acarimaṃ uppajjantīti na ekakkhaṇe uppajjanti.

    ౭౬౫. న అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సమనన్తరా ఉప్పజ్జన్తీతి చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా సోతవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, సోతవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా ఘానవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, ఘానవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా జివ్హావిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, జివ్హావిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా కాయవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, కాయవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి చక్ఖువిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. సోతవిఞ్ఞాణస్స…పే॰… ఘానవిఞ్ఞాణస్స…పే॰… జివ్హావిఞ్ఞాణస్స…పే॰… కాయవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా చక్ఖువిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, చక్ఖువిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి కాయవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా సోతవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, సోతవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి కాయవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా ఘానవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, ఘానవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి కాయవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి. కాయవిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరా జివ్హావిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి, జివ్హావిఞ్ఞాణస్స ఉప్పన్నసమనన్తరాపి కాయవిఞ్ఞాణం న ఉప్పజ్జతి.

    765. Na aññamaññassa samanantarā uppajjantīti cakkhuviññāṇassa uppannasamanantarā sotaviññāṇaṃ na uppajjati, sotaviññāṇassa uppannasamanantarāpi cakkhuviññāṇaṃ na uppajjati. Cakkhuviññāṇassa uppannasamanantarā ghānaviññāṇaṃ na uppajjati, ghānaviññāṇassa uppannasamanantarāpi cakkhuviññāṇaṃ na uppajjati. Cakkhuviññāṇassa uppannasamanantarā jivhāviññāṇaṃ na uppajjati, jivhāviññāṇassa uppannasamanantarāpi cakkhuviññāṇaṃ na uppajjati. Cakkhuviññāṇassa uppannasamanantarā kāyaviññāṇaṃ na uppajjati, kāyaviññāṇassa uppannasamanantarāpi cakkhuviññāṇaṃ na uppajjati. Sotaviññāṇassa…pe… ghānaviññāṇassa…pe… jivhāviññāṇassa…pe… kāyaviññāṇassa uppannasamanantarā cakkhuviññāṇaṃ na uppajjati, cakkhuviññāṇassa uppannasamanantarāpi kāyaviññāṇaṃ na uppajjati. Kāyaviññāṇassa uppannasamanantarā sotaviññāṇaṃ na uppajjati, sotaviññāṇassa uppannasamanantarāpi kāyaviññāṇaṃ na uppajjati. Kāyaviññāṇassa uppannasamanantarā ghānaviññāṇaṃ na uppajjati, ghānaviññāṇassa uppannasamanantarāpi kāyaviññāṇaṃ na uppajjati. Kāyaviññāṇassa uppannasamanantarā jivhāviññāṇaṃ na uppajjati, jivhāviññāṇassa uppannasamanantarāpi kāyaviññāṇaṃ na uppajjati.

    ౭౬౬. పఞ్చ విఞ్ఞాణా అనాభోగాతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం నత్థి ఆవట్టనా వా ఆభోగో వా సమన్నాహారో వా మనసికారో వా.

    766. Pañca viññāṇā anābhogāti pañcannaṃ viññāṇānaṃ natthi āvaṭṭanā vā ābhogo vā samannāhāro vā manasikāro vā.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి ధమ్మం పటివిజానాతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి ధమ్మం పటివిజానాతి.

    Pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānātīti pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānāti.

    అఞ్ఞత్ర అభినిపాతమత్తాతి అఞ్ఞత్ర ఆపాతమత్తా.

    Aññatra abhinipātamattāti aññatra āpātamattā.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కఞ్చి ధమ్మం పటివిజానాతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న కఞ్చి ధమ్మం పటివిజానాతి.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kañci dhammaṃ paṭivijānātīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na kañci dhammaṃ paṭivijānāti.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతి – గమనం వా ఠానం వా నిసజ్జం వా సేయ్యం వా.

    Pañcahi viññāṇehi na kañci iriyāpathaṃ kappetīti pañcahi viññāṇehi na kañci iriyāpathaṃ kappeti – gamanaṃ vā ṭhānaṃ vā nisajjaṃ vā seyyaṃ vā.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న కఞ్చి ఇరియాపథం కప్పేతి – గమనం వా ఠానం వా నిసజ్జం వా సేయ్యం వా.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kañci iriyāpathaṃ kappetīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na kañci iriyāpathaṃ kappeti – gamanaṃ vā ṭhānaṃ vā nisajjaṃ vā seyyaṃ vā.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతి.

    Pañcahi viññāṇehi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapetīti pañcahi viññāṇehi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapeti.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న కాయకమ్మం న వచీకమ్మం పట్ఠపేతి.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapetīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na kāyakammaṃ na vacīkammaṃ paṭṭhapeti.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతి.

    Pañcahi viññāṇehi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyatīti pañcahi viññāṇehi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyati.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న కుసలాకుసలం ధమ్మం సమాదియతి.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyatīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na kusalākusalaṃ dhammaṃ samādiyati.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతి.

    Pañcahi viññāṇehi na samāpajjati na vuṭṭhātīti pañcahi viññāṇehi na samāpajjati na vuṭṭhāti.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న సమాపజ్జతి న వుట్ఠాతి.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na samāpajjati na vuṭṭhātīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na samāpajjati na vuṭṭhāti.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న చవతి న ఉప్పజ్జతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న చవతి న ఉప్పజ్జతి.

    Pañcahi viññāṇehi na cavati na uppajjatīti pañcahi viññāṇehi na cavati na uppajjati.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న చవతి న ఉప్పజ్జతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న చవతి న ఉప్పజ్జతి.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na cavati na uppajjatīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na cavati na uppajjati.

    పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతీతి పఞ్చహి విఞ్ఞాణేహి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతి.

    Pañcahi viññāṇehi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passatīti pañcahi viññāṇehi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passati.

    పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరాపి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతీతి పఞ్చన్నం విఞ్ఞాణానం సమనన్తరా మనోధాతుయాపి న సుపతి న పటిబుజ్ఝతి న సుపినం పస్సతి. ఏవం యాథావకవత్థువిభావనా పఞ్ఞా.

    Pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarāpi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passatīti pañcannaṃ viññāṇānaṃ samanantarā manodhātuyāpi na supati na paṭibujjhati na supinaṃ passati. Evaṃ yāthāvakavatthuvibhāvanā paññā.

    ఏవం ఏకవిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ ekavidhena ñāṇavatthu.

    ఏకకం.

    Ekakaṃ.

    ౨. దుకనిద్దేసో

    2. Dukaniddeso

    ౭౬౭. (౧) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా లోకియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా లోకుత్తరా పఞ్ఞా.

    767. (1) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā lokiyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā lokuttarā paññā.

    (౨) సబ్బావ పఞ్ఞా కేనచి విఞ్ఞేయ్యా, కేనచి న విఞ్ఞేయ్యా.

    (2) Sabbāva paññā kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.

    (౩) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా సాసవా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనాసవా పఞ్ఞా.

    (3) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā sāsavā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anāsavā paññā.

    (౪) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా ఆసవవిప్పయుత్తా సాసవా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా ఆసవవిప్పయుత్తా అనాసవా పఞ్ఞా.

    (4) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā āsavavippayuttā sāsavā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā āsavavippayuttā anāsavā paññā.

    (౫) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా సంయోజనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అసంయోజనియా పఞ్ఞా.

    (5) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā saṃyojaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā asaṃyojaniyā paññā.

    (౬) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా సంయోజనవిప్పయుత్తా సంయోజనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా సంయోజనవిప్పయుత్తా అసంయోజనియా పఞ్ఞా.

    (6) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā saṃyojanavippayuttā saṃyojaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā saṃyojanavippayuttā asaṃyojaniyā paññā.

    (౭) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా గన్థనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అగన్థనియా పఞ్ఞా.

    (7) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā ganthaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā aganthaniyā paññā.

    (౮) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా గన్థవిప్పయుత్తా గన్థనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా గన్థవిప్పయుత్తా అగన్థనియా పఞ్ఞా.

    (8) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā ganthavippayuttā ganthaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā ganthavippayuttā aganthaniyā paññā.

    (౯) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా ఓఘనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనోఘనియా పఞ్ఞా.

    (9) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā oghaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anoghaniyā paññā.

    (౧౦) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా ఓఘవిప్పయుత్తా ఓఘనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా ఓఘవిప్పయుత్తా అనోఘనియా పఞ్ఞా.

    (10) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā oghavippayuttā oghaniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā oghavippayuttā anoghaniyā paññā.

    (౧౧) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా యోగనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అయోగనియా పఞ్ఞా.

    (11) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā yoganiyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā ayoganiyā paññā.

    (౧౨) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా యోగవిప్పయుత్తా యోగనియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా యోగవిప్పయుత్తా అయోగనియా పఞ్ఞా.

    (12) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā yogavippayuttā yoganiyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā yogavippayuttā ayoganiyā paññā.

    (౧౩) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా నీవరణియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనీవరణియా పఞ్ఞా.

    (13) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā nīvaraṇiyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anīvaraṇiyā paññā.

    (౧౪) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా నీవరణవిప్పయుత్తా నీవరణియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా నీవరణవిప్పయుత్తా అనీవరణియా పఞ్ఞా.

    (14) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā nīvaraṇavippayuttā nīvaraṇiyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā nīvaraṇavippayuttā anīvaraṇiyā paññā.

    (౧౫) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా పరామట్ఠా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అపరామట్ఠా పఞ్ఞా.

    (15) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā parāmaṭṭhā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā aparāmaṭṭhā paññā.

    (౧౬) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా పరామాసవిప్పయుత్తా పరామట్ఠా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా పరామాసవిప్పయుత్తా అపరామట్ఠా పఞ్ఞా.

    (16) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā parāmāsavippayuttā parāmaṭṭhā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā parāmāsavippayuttā aparāmaṭṭhā paññā.

    (౧౭) తీసు భూమీసు విపాకే పఞ్ఞా ఉపాదిన్నా పఞ్ఞా, తీసు భూమీసు కుసలే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనుపాదిన్నా పఞ్ఞా.

    (17) Tīsu bhūmīsu vipāke paññā upādinnā paññā, tīsu bhūmīsu kusale tīsu bhūmīsu kiriyābyākate catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anupādinnā paññā.

    (౧౮) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా ఉపాదానియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనుపాదానియా పఞ్ఞా.

    (18) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā upādāniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anupādāniyā paññā.

    (౧౯) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా ఉపాదానవిప్పయుత్తా ఉపాదానియా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా ఉపాదానవిప్పయుత్తా అనుపాదానియా పఞ్ఞా.

    (19) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā upādānavippayuttā upādāniyā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā upādānavippayuttā anupādāniyā paññā.

    (౨౦) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా సంకిలేసికా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అసంకిలేసికా పఞ్ఞా.

    (20) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā saṃkilesikā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā asaṃkilesikā paññā.

    (౨౧) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా కిలేసవిప్పయుత్తా సంకిలేసికా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా కిలేసవిప్పయుత్తా అసంకిలేసికా పఞ్ఞా.

    (21) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā kilesavippayuttā saṃkilesikā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā kilesavippayuttā asaṃkilesikā paññā.

    (౨౨) వితక్కసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సవితక్కా పఞ్ఞా, వితక్కవిప్పయుత్తా పఞ్ఞా అవితక్కా పఞ్ఞా.

    (22) Vitakkasampayuttā paññā savitakkā paññā, vitakkavippayuttā paññā avitakkā paññā.

    (౨౩) విచారసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సవిచారా పఞ్ఞా, విచారవిప్పయుత్తా పఞ్ఞా అవిచారా పఞ్ఞా.

    (23) Vicārasampayuttā paññā savicārā paññā, vicāravippayuttā paññā avicārā paññā.

    (౨౪) పీతిసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సప్పీతికా పఞ్ఞా, పీతివిప్పయుత్తా పఞ్ఞా అప్పీతికా పఞ్ఞా.

    (24) Pītisampayuttā paññā sappītikā paññā, pītivippayuttā paññā appītikā paññā.

    (౨౫) పీతిసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా పీతిసహగతా పఞ్ఞా, పీతివిప్పయుత్తా పఞ్ఞా న పీతిసహగతా పఞ్ఞా.

    (25) Pītisampayuttā paññā pītisahagatā paññā, pītivippayuttā paññā na pītisahagatā paññā.

    (౨౬) సుఖసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సుఖసహగతా పఞ్ఞా, సుఖవిప్పయుత్తా పఞ్ఞా న సుఖసహగతా పఞ్ఞా.

    (26) Sukhasampayuttā paññā sukhasahagatā paññā, sukhavippayuttā paññā na sukhasahagatā paññā.

    (౨౭) ఉపేక్ఖాసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా, ఉపేక్ఖావిప్పయుత్తా పఞ్ఞా న ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా.

    (27) Upekkhāsampayuttā paññā upekkhāsahagatā paññā, upekkhāvippayuttā paññā na upekkhāsahagatā paññā.

    (౨౮) కామావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా కామావచరా పఞ్ఞా, రూపావచరా పఞ్ఞా అరూపావచరా పఞ్ఞా, అపరియాపన్నా పఞ్ఞా న కామావచరా పఞ్ఞా.

    (28) Kāmāvacarakusalābyākate paññā kāmāvacarā paññā, rūpāvacarā paññā arūpāvacarā paññā, apariyāpannā paññā na kāmāvacarā paññā.

    (౨౯) రూపావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా రూపావచరా పఞ్ఞా, కామావచరా పఞ్ఞా అరూపావచరా పఞ్ఞా అపరియాపన్నా పఞ్ఞా న రూపావచరా పఞ్ఞా.

    (29) Rūpāvacarakusalābyākate paññā rūpāvacarā paññā, kāmāvacarā paññā arūpāvacarā paññā apariyāpannā paññā na rūpāvacarā paññā.

    (౩౦) అరూపావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా అరూపావచరా పఞ్ఞా, కామావచరా పఞ్ఞా రూపావచరా పఞ్ఞా అపరియాపన్నా పఞ్ఞా న అరూపావచరా పఞ్ఞా.

    (30) Arūpāvacarakusalābyākate paññā arūpāvacarā paññā, kāmāvacarā paññā rūpāvacarā paññā apariyāpannā paññā na arūpāvacarā paññā.

    (౩౧) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా పరియాపన్నా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అపరియాపన్నా పఞ్ఞా.

    (31) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā pariyāpannā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā apariyāpannā paññā.

    (౩౨) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా నియ్యానికా పఞ్ఞా, తీసు భూమీసు కుసలే చతూసు భూమీసు విపాకే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా అనియ్యానికా పఞ్ఞా.

    (32) Catūsu maggesu paññā niyyānikā paññā, tīsu bhūmīsu kusale catūsu bhūmīsu vipāke tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā aniyyānikā paññā.

    (౩౩) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా నియతా పఞ్ఞా, తీసు భూమీసు కుసలే చతూసు భూమీసు విపాకే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా అనియతా పఞ్ఞా.

    (33) Catūsu maggesu paññā niyatā paññā, tīsu bhūmīsu kusale catūsu bhūmīsu vipāke tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā aniyatā paññā.

    (౩౪) తీసు భూమీసు కుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా సఉత్తరా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనుత్తరా పఞ్ఞా.

    (34) Tīsu bhūmīsu kusalābyākate paññā sauttarā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anuttarā paññā.

    (౩౫) తత్థ కతమా అత్థజాపికా పఞ్ఞా?

    (35) Tattha katamā atthajāpikā paññā?

    చతూసు భూమీసు కుసలే అరహతో అభిఞ్ఞం ఉప్పాదేన్తస్స సమాపత్తిం ఉప్పాదేన్తస్స కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా అత్థజాపికా పఞ్ఞా, చతూసు భూమీసు విపాకే అరహతో ఉప్పన్నాయ అభిఞ్ఞాయ ఉప్పన్నాయ సమాపత్తియా కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా జాపితత్థా పఞ్ఞా.

    Catūsu bhūmīsu kusale arahato abhiññaṃ uppādentassa samāpattiṃ uppādentassa kiriyābyākate paññā atthajāpikā paññā, catūsu bhūmīsu vipāke arahato uppannāya abhiññāya uppannāya samāpattiyā kiriyābyākate paññā jāpitatthā paññā.

    ఏవం దువిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ duvidhena ñāṇavatthu.

    దుకం.

    Dukaṃ.

    ౩. తికనిద్దేసో

    3. Tikaniddeso

    ౭౬౮. (౧. క) తత్థ కతమా చిన్తామయా పఞ్ఞా?

    768. (1. Ka) tattha katamā cintāmayā paññā?

    యోగవిహితేసు వా కమ్మాయతనేసు యోగవిహితేసు వా సిప్పాయతనేసు యోగవిహితేసు వా విజ్జాట్ఠానేసు కమ్మస్సకతం వా సచ్చానులోమికం వా రూపం అనిచ్చన్తి వా వేదనా…పే॰… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం అనిచ్చన్తి వా, యం ఏవరూపిం అనులోమికం ఖన్తిం దిట్ఠిం రుచిం ముదిం పేక్ఖం ధమ్మనిజ్ఝానక్ఖన్తిం పరతో అస్సుత్వా పటిలభతి – అయం వుచ్చతి ‘‘చిన్తామయా పఞ్ఞా’’.

    Yogavihitesu vā kammāyatanesu yogavihitesu vā sippāyatanesu yogavihitesu vā vijjāṭṭhānesu kammassakataṃ vā saccānulomikaṃ vā rūpaṃ aniccanti vā vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccanti vā, yaṃ evarūpiṃ anulomikaṃ khantiṃ diṭṭhiṃ ruciṃ mudiṃ pekkhaṃ dhammanijjhānakkhantiṃ parato assutvā paṭilabhati – ayaṃ vuccati ‘‘cintāmayā paññā’’.

    (ఖ) తత్థ కతమా సుతమయా పఞ్ఞా? యోగవిహితేసు వా కమ్మాయతనేసు యోగవిహితేసు వా సిప్పాయతనేసు యోగవిహితేసు వా విజ్జాట్ఠానేసు కమ్మస్సకతం వా సచ్చానులోమికం వా రూపం అనిచ్చన్తి వా వేదనా…పే॰… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం అనిచ్చన్తి వా, యం ఏవరూపిం అనులోమికం ఖన్తిం దిట్ఠిం రుచిం ముదిం పేక్ఖం ధమ్మనిజ్ఝానక్ఖన్తిం పరతో సుత్వా పటిలభతి – అయం వుచ్చతి ‘‘సుతమయా పఞ్ఞా’’.

    (Kha) tattha katamā sutamayā paññā? Yogavihitesu vā kammāyatanesu yogavihitesu vā sippāyatanesu yogavihitesu vā vijjāṭṭhānesu kammassakataṃ vā saccānulomikaṃ vā rūpaṃ aniccanti vā vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccanti vā, yaṃ evarūpiṃ anulomikaṃ khantiṃ diṭṭhiṃ ruciṃ mudiṃ pekkhaṃ dhammanijjhānakkhantiṃ parato sutvā paṭilabhati – ayaṃ vuccati ‘‘sutamayā paññā’’.

    (గ) సబ్బాపి సమాపన్నస్స పఞ్ఞా భావనామయా పఞ్ఞా.

    (Ga) sabbāpi samāpannassa paññā bhāvanāmayā paññā.

    ౭౬౯. (౨. క) తత్థ కతమా దానమయా పఞ్ఞా? దానం ఆరబ్భ దానాధిగచ్ఛ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘దానమయా పఞ్ఞా’’.

    769. (2. Ka) tattha katamā dānamayā paññā? Dānaṃ ārabbha dānādhigaccha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘dānamayā paññā’’.

    (ఖ) తత్థ కతమా సీలమయా పఞ్ఞా? సీలం ఆరబ్భ సీలాధిగచ్ఛ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘సీలమయా పఞ్ఞా’’.

    (Kha) tattha katamā sīlamayā paññā? Sīlaṃ ārabbha sīlādhigaccha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘sīlamayā paññā’’.

    (గ) సబ్బాపి సమాపన్నస్స పఞ్ఞా భావనామయా పఞ్ఞా.

    (Ga) sabbāpi samāpannassa paññā bhāvanāmayā paññā.

    ౭౭౦. (౩. క) తత్థ కతమా అధిసీలే పఞ్ఞా? పాతిమోక్ఖసంవరం సంవరన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అధిసీలే పఞ్ఞా’’.

    770. (3. Ka) tattha katamā adhisīle paññā? Pātimokkhasaṃvaraṃ saṃvarantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘adhisīle paññā’’.

    (ఖ) తత్థ కతమా అధిచిత్తే పఞ్ఞా? రూపావచరారూపావచరసమాపత్తిం సమాపజ్జన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అధిచిత్తే పఞ్ఞా’’.

    (Kha) tattha katamā adhicitte paññā? Rūpāvacarārūpāvacarasamāpattiṃ samāpajjantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘adhicitte paññā’’.

    (గ) తత్థ కతమా అధిపఞ్ఞాయ పఞ్ఞా? చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా – అయం వుచ్చతి ‘‘అధిపఞ్ఞాయ పఞ్ఞా’’.

    (Ga) tattha katamā adhipaññāya paññā? Catūsu maggesu catūsu phalesu paññā – ayaṃ vuccati ‘‘adhipaññāya paññā’’.

    ౭౭౧. (౪. క) తత్థ కతమం ఆయకోసల్లం? ‘‘ఇమే ధమ్మే మనసికరోతో అనుప్పన్నా చేవ అకుసలా ధమ్మా న ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ అకుసలా ధమ్మా పహీయన్తి. ఇమే వా పనిమే ధమ్మే మనసికరోతో అనుప్పన్నా చేవ కుసలా ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ కుసలా ధమ్మా భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా సంవత్తన్తీ’’తి – యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘ఆయకోసల్లం’’.

    771. (4. Ka) tattha katamaṃ āyakosallaṃ? ‘‘Ime dhamme manasikaroto anuppannā ceva akusalā dhammā na uppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā pahīyanti. Ime vā panime dhamme manasikaroto anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā saṃvattantī’’ti – yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘āyakosallaṃ’’.

    (ఖ) తత్థ కతమం అపాయకోసల్లం? ‘‘ఇమే ధమ్మే మనసికరోతో అనుప్పన్నా చేవ కుసలా ధమ్మా న ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ కుసలా ధమ్మా నిరుజ్ఝన్తి. ఇమే వా పనిమే ధమ్మే మనసికరోతో అనుప్పన్నా చేవ అకుసలా ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ అకుసలా ధమ్మా భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ సంవత్తన్తీ’’తి – యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘అపాయకోసల్లం’’.

    (Kha) tattha katamaṃ apāyakosallaṃ? ‘‘Ime dhamme manasikaroto anuppannā ceva kusalā dhammā na uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā nirujjhanti. Ime vā panime dhamme manasikaroto anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattantī’’ti – yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘apāyakosallaṃ’’.

    (గ) సబ్బాపి తత్రుపాయా పఞ్ఞా ఉపాయకోసల్లం.

    (Ga) sabbāpi tatrupāyā paññā upāyakosallaṃ.

    ౭౭౨. (౫. క) చతూసు భూమీసు విపాకే పఞ్ఞా విపాకా పఞ్ఞా.

    772. (5. Ka) catūsu bhūmīsu vipāke paññā vipākā paññā.

    (ఖ) చతూసు భూమీసు కుసలే పఞ్ఞా విపాకధమ్మధమ్మా పఞ్ఞా.

    (Kha) catūsu bhūmīsu kusale paññā vipākadhammadhammā paññā.

    (గ) తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మా పఞ్ఞా.

    (Ga) tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā nevavipākanavipākadhammadhammā paññā.

    ౭౭౩. (౬. క) తీసు భూమీసు విపాకే పఞ్ఞా ఉపాదిన్నుపాదానియా పఞ్ఞా.

    773. (6. Ka) tīsu bhūmīsu vipāke paññā upādinnupādāniyā paññā.

    (ఖ) తీసు భూమీసు కుసలే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా అనుపాదిన్నుపాదానియా పఞ్ఞా.

    (Kha) tīsu bhūmīsu kusale tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā anupādinnupādāniyā paññā.

    (గ) చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అనుపాదిన్నఅనుపాదానియా పఞ్ఞా.

    (Ga) catūsu maggesu catūsu phalesu paññā anupādinnaanupādāniyā paññā.

    ౭౭౪. (౭. క) వితక్కవిచారసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సవితక్కసవిచారా పఞ్ఞా.

    774. (7. Ka) vitakkavicārasampayuttā paññā savitakkasavicārā paññā.

    (ఖ) వితక్కవిప్పయుత్తా విచారసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా అవితక్కవిచారమత్తా పఞ్ఞా.

    (Kha) vitakkavippayuttā vicārasampayuttā paññā avitakkavicāramattā paññā.

    (గ) వితక్కవిచారవిప్పయుత్తా పఞ్ఞా అవితక్కఅవిచారా పఞ్ఞా.

    (Ga) vitakkavicāravippayuttā paññā avitakkaavicārā paññā.

    ౭౭౫. (౮. క) పీతిసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా పీతిసహగతా పఞ్ఞా.

    775. (8. Ka) pītisampayuttā paññā pītisahagatā paññā.

    (ఖ) సుఖసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా సుఖసహగతా పఞ్ఞా.

    (Kha) sukhasampayuttā paññā sukhasahagatā paññā.

    (గ) ఉపేక్ఖాసమ్పయుత్తా పఞ్ఞా ఉపేక్ఖాసహగతా పఞ్ఞా.

    (Ga) upekkhāsampayuttā paññā upekkhāsahagatā paññā.

    ౭౭౬. (౯. క) తీసు భూమీసు కుసలే పఞ్ఞా ఆచయగామినీ పఞ్ఞా.

    776. (9. Ka) tīsu bhūmīsu kusale paññā ācayagāminī paññā.

    (ఖ) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా అపచయగామినీ పఞ్ఞా.

    (Kha) catūsu maggesu paññā apacayagāminī paññā.

    (గ) చతూసు భూమీసు విపాకే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా నేవాచయగామినాపచయగామినీ పఞ్ఞా.

    (Ga) catūsu bhūmīsu vipāke tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā nevācayagāmināpacayagāminī paññā.

    ౭౭౭. (౧౦. క) చతూసు మగ్గేసు తీసు ఫలేసు పఞ్ఞా సేక్ఖా పఞ్ఞా.

    777. (10. Ka) catūsu maggesu tīsu phalesu paññā sekkhā paññā.

    (ఖ) ఉపరిట్ఠిమా 9 అరహత్తఫలే పఞ్ఞా అసేక్ఖా పఞ్ఞా.

    (Kha) upariṭṭhimā 10 arahattaphale paññā asekkhā paññā.

    (గ) తీసు భూమీసు కుసలే తీసు భూమీసు విపాకే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా నేవసేక్ఖనాసేక్ఖా పఞ్ఞా.

    (Ga) tīsu bhūmīsu kusale tīsu bhūmīsu vipāke tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā nevasekkhanāsekkhā paññā.

    ౭౭౮. (౧౧. క) కామావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా పరిత్తా పఞ్ఞా.

    778. (11. Ka) kāmāvacarakusalābyākate paññā parittā paññā.

    (ఖ) రూపావచరారూపావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా మహగ్గతా పఞ్ఞా.

    (Kha) rūpāvacarārūpāvacarakusalābyākate paññā mahaggatā paññā.

    (గ) చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అప్పమాణా పఞ్ఞా.

    (Ga) catūsu maggesu catūsu phalesu paññā appamāṇā paññā.

    ౭౭౯. (౧౨. క) తత్థ కతమా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా? పరిత్తే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    779. (12. Ka) tattha katamā parittārammaṇā paññā? Paritte dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘parittārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౦. (ఖ) తత్థ కతమా మహగ్గతారమ్మణా పఞ్ఞా? మహగ్గతే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘మహగ్గతారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    780. (Kha) tattha katamā mahaggatārammaṇā paññā? Mahaggate dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘mahaggatārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౧. (గ) తత్థ కతమా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా? అప్పమాణే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    781. (Ga) tattha katamā appamāṇārammaṇā paññā? Appamāṇe dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘appamāṇārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౨. (౧౩. క) తత్థ కతమా మగ్గారమ్మణా పఞ్ఞా? అరియమగ్గం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘మగ్గారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    782. (13. Ka) tattha katamā maggārammaṇā paññā? Ariyamaggaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘maggārammaṇā paññā’’.

    (ఖ) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా మగ్గహేతుకా పఞ్ఞా.

    (Kha) catūsu maggesu paññā maggahetukā paññā.

    ౭౮౩. (గ) తత్థ కతమా మగ్గాధిపతినీ పఞ్ఞా? అరియమగ్గం అధిపతిం కరిత్వా యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘మగ్గాధిపతినీ పఞ్ఞా’’.

    783. (Ga) tattha katamā maggādhipatinī paññā? Ariyamaggaṃ adhipatiṃ karitvā yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘maggādhipatinī paññā’’.

    ౭౮౪. (౧౪) చతూసు భూమీసు విపాకే పఞ్ఞా సియా ఉప్పన్నా, సియా ఉప్పాదినీ, న వత్తబ్బా అనుప్పన్నాతి. చతూసు భూమీసు కుసలే తీసు భూమీసు కిరియాబ్యాకతే పఞ్ఞా సియా ఉప్పన్నా, సియా అనుప్పన్నా, న వత్తబ్బా ఉప్పాదినీతి.

    784. (14) Catūsu bhūmīsu vipāke paññā siyā uppannā, siyā uppādinī, na vattabbā anuppannāti. Catūsu bhūmīsu kusale tīsu bhūmīsu kiriyābyākate paññā siyā uppannā, siyā anuppannā, na vattabbā uppādinīti.

    ౭౮౫. (౧౫) సబ్బావ పఞ్ఞా సియా అతీతా, సియా అనాగతా, సియా పచ్చుప్పన్నా.

    785. (15) Sabbāva paññā siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā.

    ౭౮౬. (౧౬. క) తత్థ కతమా అతీతారమ్మణా పఞ్ఞా? అతీతే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అతీతారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    786. (16. Ka) tattha katamā atītārammaṇā paññā? Atīte dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘atītārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౭. (ఖ) తత్థ కతమా అనాగతారమ్మణా పఞ్ఞా? అనాగతే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అనాగతారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    787. (Kha) tattha katamā anāgatārammaṇā paññā? Anāgate dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘anāgatārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౮. (గ) తత్థ కతమా పచ్చుప్పన్నారమ్మణా పఞ్ఞా? పచ్చుప్పన్నే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా …పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘పచ్చుప్పన్నారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    788. (Ga) tattha katamā paccuppannārammaṇā paññā? Paccuppanne dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā …pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘paccuppannārammaṇā paññā’’.

    ౭౮౯. (౧౭) సబ్బావ పఞ్ఞా సియా అజ్ఝత్తా, సియా బహిద్ధా, సియా అజ్ఝత్తబహిద్ధా.

    789. (17) Sabbāva paññā siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā.

    ౭౯౦. (౧౮. క) తత్థ కతమా అజ్ఝత్తారమ్మణా పఞ్ఞా? అజ్ఝత్తే ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అజ్ఝత్తారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    790. (18. Ka) tattha katamā ajjhattārammaṇā paññā? Ajjhatte dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘ajjhattārammaṇā paññā’’.

    ౭౯౧. (ఖ) తత్థ కతమా బహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా? బహిద్ధాధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘బహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    791. (Kha) tattha katamā bahiddhārammaṇā paññā? Bahiddhādhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘bahiddhārammaṇā paññā’’.

    ౭౯౨. (గ) తత్థ కతమా అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా? అజ్ఝత్తబహిద్ధా ధమ్మే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    792. (Ga) tattha katamā ajjhattabahiddhārammaṇā paññā? Ajjhattabahiddhā dhamme ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā paññā’’.

    ఏవం తివిధేన ఞాణవత్థు.

    Evaṃ tividhena ñāṇavatthu.

    తికం.

    Tikaṃ.

    ౪. చతుక్కనిద్దేసో

    4. Catukkaniddeso

    ౭౯౩. (౧. క) తత్థ కతమం కమ్మస్సకతఞాణం? ‘‘అత్థి దిన్నం, అత్థి యిట్ఠం, అత్థి హుతం, అత్థి సుకతదుక్కటానం కమ్మానం ఫలం విపాకో, అత్థి అయం లోకో, అత్థి పరో లోకో, అత్థి మాతా, అత్థి పితా, అత్థి సత్తా ఓపపాతికా, అత్థి లోకే సమణబ్రాహ్మణా సమ్మగ్గతా సమ్మాపటిపన్నా యే ఇమఞ్చ లోకం పరఞ్చ లోకం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేన్తీ’’తి – యా ఏవరూపా పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘కమ్మస్సకతఞాణం’’. ఠపేత్వా సచ్చానులోమికం ఞాణం, సబ్బాపి సాసవా కుసలా పఞ్ఞా కమ్మస్సకతఞాణం.

    793. (1. Ka) tattha katamaṃ kammassakatañāṇaṃ? ‘‘Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’ti – yā evarūpā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘kammassakatañāṇaṃ’’. Ṭhapetvā saccānulomikaṃ ñāṇaṃ, sabbāpi sāsavā kusalā paññā kammassakatañāṇaṃ.

    (ఖ) తత్థ కతమం సచ్చానులోమికం ఞాణం? ‘‘రూపం అనిచ్చ’’న్తి వా వేదనా…పే॰… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… ‘‘విఞ్ఞాణం అనిచ్చ’’న్తి వా యా ఏవరూపీ అనులోమికా ఖన్తి దిట్ఠి రుచి ముది పేక్ఖా ధమ్మనిజ్ఝానక్ఖన్తి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘సచ్చానులోమికం ఞాణం’’.

    (Kha) tattha katamaṃ saccānulomikaṃ ñāṇaṃ? ‘‘Rūpaṃ anicca’’nti vā vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… ‘‘viññāṇaṃ anicca’’nti vā yā evarūpī anulomikā khanti diṭṭhi ruci mudi pekkhā dhammanijjhānakkhanti – idaṃ vuccati ‘‘saccānulomikaṃ ñāṇaṃ’’.

    (గ) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా మగ్గసమఙ్గిస్స ఞాణం.

    (Ga) catūsu maggesu paññā maggasamaṅgissa ñāṇaṃ.

    (ఘ) చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా ఫలసమఙ్గిస్స ఞాణం.

    (Gha) catūsu phalesu paññā phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.

    ౭౯౪. (౨) మగ్గసమఙ్గిస్స ఞాణం దుక్ఖేపేతం ఞాణం, దుక్ఖసముదయేపేతం ఞాణం, దుక్ఖనిరోధేపేతం ఞాణం, దుక్ఖనిరోధగామినియా పటిపదాయపేతం ఞాణం.

    794. (2) Maggasamaṅgissa ñāṇaṃ dukkhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhasamudayepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ ñāṇaṃ.

    (క) తత్థ కతమం దుక్ఖే ఞాణం? దుక్ఖం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖే ఞాణం’’.

    (Ka) tattha katamaṃ dukkhe ñāṇaṃ? Dukkhaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘dukkhe ñāṇaṃ’’.

    (ఖ-ఘ) దుక్ఖసముదయం ఆరబ్భ…పే॰… దుక్ఖనిరోధం ఆరబ్భ…పే॰… దుక్ఖనిరోధగామినిం పటిపదం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం’’.

    (Kha-gha) dukkhasamudayaṃ ārabbha…pe… dukkhanirodhaṃ ārabbha…pe… dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ’’.

    ౭౯౫. (౩) కామావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా కామావచరా పఞ్ఞా, రూపావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా రూపావచరా పఞ్ఞా, అరూపావచరకుసలాబ్యాకతే పఞ్ఞా అరూపావచరా పఞ్ఞా, చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా అపరియాపన్నా పఞ్ఞా.

    795. (3) Kāmāvacarakusalābyākate paññā kāmāvacarā paññā, rūpāvacarakusalābyākate paññā rūpāvacarā paññā, arūpāvacarakusalābyākate paññā arūpāvacarā paññā, catūsu maggesu catūsu phalesu paññā apariyāpannā paññā.

    ౭౯౬. (౪. క) తత్థ కతమం ధమ్మే ఞాణం? చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా ధమ్మే ఞాణం.

    796. (4. Ka) tattha katamaṃ dhamme ñāṇaṃ? Catūsu maggesu catūsu phalesu paññā dhamme ñāṇaṃ.

    (ఖ) సో ఇమినా ధమ్మేన ఞాతేన దిట్ఠేన పత్తేన విదితేన పరియోగాళ్హేన అతీతానాగతేన నయం నేతి. ‘‘యే హి కేచి అతీతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా దుక్ఖం అబ్భఞ్ఞంసు 11, దుక్ఖసముదయం అబ్భఞ్ఞంసు, దుక్ఖనిరోధం అబ్భఞ్ఞంసు, దుక్ఖనిరోధగామినిం పటిపదం అబ్భఞ్ఞంసు, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖం అబ్భఞ్ఞంసు, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖసముదయం అబ్భఞ్ఞంసు, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖనిరోధం అబ్భఞ్ఞంసు, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖనిరోధగామినిం పటిపదం అబ్భఞ్ఞంసు. యే హి కేచి అనాగతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా దుక్ఖం అభిజానిస్సన్తి, దుక్ఖసముదయం అభిజానిస్సన్తి, దుక్ఖనిరోధం అభిజానిస్సన్తి, దుక్ఖనిరోధగామినిం పటిపదం అభిజానిస్సన్తి, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖం అభిజానిస్సన్తి, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖసముదయం అభిజానిస్సన్తి, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖనిరోధం అభిజానిస్సన్తి, ఇమఞ్ఞేవ తే దుక్ఖనిరోధగామినిం పటిపదం అభిజానిస్సన్తీ’’తి – యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘అన్వయే ఞాణం’’.

    (Kha) so iminā dhammena ñātena diṭṭhena pattena viditena pariyogāḷhena atītānāgatena nayaṃ neti. ‘‘Ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā dukkhaṃ abbhaññaṃsu 12, dukkhasamudayaṃ abbhaññaṃsu, dukkhanirodhaṃ abbhaññaṃsu, dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññaṃsu, imaññeva te dukkhaṃ abbhaññaṃsu, imaññeva te dukkhasamudayaṃ abbhaññaṃsu, imaññeva te dukkhanirodhaṃ abbhaññaṃsu, imaññeva te dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññaṃsu. Ye hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā dukkhaṃ abhijānissanti, dukkhasamudayaṃ abhijānissanti, dukkhanirodhaṃ abhijānissanti, dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhijānissanti, imaññeva te dukkhaṃ abhijānissanti, imaññeva te dukkhasamudayaṃ abhijānissanti, imaññeva te dukkhanirodhaṃ abhijānissanti, imaññeva te dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhijānissantī’’ti – yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘anvaye ñāṇaṃ’’.

    (గ) తత్థ కతమం పరియే ఞాణం? ఇధ భిక్ఖు పరసత్తానం పరపుగ్గలానం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతి. సరాగం వా చిత్తం ‘‘సరాగం చిత్త’’న్తి పజానాతి, వీతరాగం వా చిత్తం ‘‘వీతరాగం చిత్త’’న్తి పజానాతి, సదోసం వా చిత్తం ‘‘సదోసం చిత్త’’న్తి పజానాతి, వీతదోసం వా చిత్తం ‘‘వీతదోసం చిత్త’’న్తి పజానాతి, సమోహం వా చిత్తం ‘‘సమోహం చిత్త’’న్తి పజానాతి, వీతమోహం వా చిత్తం ‘‘వీతమోహం చిత్త’’న్తి పజానాతి , సంఖిత్తం వా చిత్తం ‘‘సంఖిత్తం చిత్త’’న్తి పజానాతి, విక్ఖిత్తం వా చిత్తం ‘‘విక్ఖిత్తం చిత్త’’న్తి పజానాతి, మహగ్గతం వా చిత్తం ‘‘మహగ్గతం చిత్త’’న్తి పజానాతి, అమహగ్గతం వా చిత్తం ‘‘అమహగ్గతం చిత్త’’న్తి పజానాతి, సఉత్తరం వా చిత్తం ‘‘సఉత్తరం చిత్త’’న్తి పజానాతి, అనుత్తరం వా చిత్తం ‘‘అనుత్తరం చిత్త’’న్తి పజానాతి, సమాహితం వా చిత్తం ‘‘సమాహితం చిత్త’’న్తి పజానాతి, అసమాహితం వా చిత్తం ‘‘అసమాహితం చిత్త’’న్తి పజానాతి, విముత్తం వా చిత్తం ‘‘విముత్తం చిత్త’’న్తి పజానాతి, అవిముత్తం వా చిత్తం ‘‘అవిముత్తం చిత్త’’న్తి పజానాతీతి – యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘పరియే ఞాణం’’.

    (Ga) tattha katamaṃ pariye ñāṇaṃ? Idha bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ ‘‘sarāgaṃ citta’’nti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ ‘‘vītarāgaṃ citta’’nti pajānāti, sadosaṃ vā cittaṃ ‘‘sadosaṃ citta’’nti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ ‘‘vītadosaṃ citta’’nti pajānāti, samohaṃ vā cittaṃ ‘‘samohaṃ citta’’nti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ ‘‘vītamohaṃ citta’’nti pajānāti , saṃkhittaṃ vā cittaṃ ‘‘saṃkhittaṃ citta’’nti pajānāti, vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘‘vikkhittaṃ citta’’nti pajānāti, mahaggataṃ vā cittaṃ ‘‘mahaggataṃ citta’’nti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ ‘‘amahaggataṃ citta’’nti pajānāti, sauttaraṃ vā cittaṃ ‘‘sauttaraṃ citta’’nti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ ‘‘anuttaraṃ citta’’nti pajānāti, samāhitaṃ vā cittaṃ ‘‘samāhitaṃ citta’’nti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ ‘‘asamāhitaṃ citta’’nti pajānāti, vimuttaṃ vā cittaṃ ‘‘vimuttaṃ citta’’nti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ ‘‘avimuttaṃ citta’’nti pajānātīti – yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘pariye ñāṇaṃ’’.

    (ఘ) ఠపేత్వా ధమ్మే ఞాణం అన్వయే ఞాణం పరియే ఞాణం, అవసేసా పఞ్ఞా సమ్ముతిఞాణం.

    (Gha) ṭhapetvā dhamme ñāṇaṃ anvaye ñāṇaṃ pariye ñāṇaṃ, avasesā paññā sammutiñāṇaṃ.

    ౭౯౭. (౫. క) తత్థ కతమా పఞ్ఞా ఆచయాయ నో అపచయాయ? కామావచరకుసలే పఞ్ఞా ఆచయాయ నో అపచయాయ.

    797. (5. Ka) tattha katamā paññā ācayāya no apacayāya? Kāmāvacarakusale paññā ācayāya no apacayāya.

    (ఖ) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా అపచయాయ నో ఆచయాయ.

    (Kha) catūsu maggesu paññā apacayāya no ācayāya.

    (గ) రూపావచరారూపావచరకుసలే పఞ్ఞా ఆచయాయ చేవ అపచయాయ చ.

    (Ga) rūpāvacarārūpāvacarakusale paññā ācayāya ceva apacayāya ca.

    (ఘ) అవసేసా పఞ్ఞా నేవ ఆచయాయ నో అపచయాయ.

    (Gha) avasesā paññā neva ācayāya no apacayāya.

    ౭౯౮. (౬. క) తత్థ కతమా పఞ్ఞా నిబ్బిదాయ నో పటివేధాయ? యాయ పఞ్ఞాయ కామేసు వీతరాగో హోతి, న చ అభిఞ్ఞాయో పటివిజ్ఝతి న చ సచ్చాని – అయం వుచ్చతి ‘‘పఞ్ఞా నిబ్బిదాయ నో పటివేధాయ’’.

    798. (6. Ka) tattha katamā paññā nibbidāya no paṭivedhāya? Yāya paññāya kāmesu vītarāgo hoti, na ca abhiññāyo paṭivijjhati na ca saccāni – ayaṃ vuccati ‘‘paññā nibbidāya no paṭivedhāya’’.

    (ఖ) స్వేవ పఞ్ఞాయ కామేసు వీతరాగో సమానో అభిఞ్ఞాయో పటివిజ్ఝతి న చ సచ్చాని – అయం వుచ్చతి ‘‘పఞ్ఞా పటివేధాయ నో నిబ్బిదాయ’’.

    (Kha) sveva paññāya kāmesu vītarāgo samāno abhiññāyo paṭivijjhati na ca saccāni – ayaṃ vuccati ‘‘paññā paṭivedhāya no nibbidāya’’.

    (గ) చతూసు మగ్గేసు పఞ్ఞా నిబ్బిదాయ చేవ పటివేధాయ చ.

    (Ga) catūsu maggesu paññā nibbidāya ceva paṭivedhāya ca.

    (ఘ) అవసేసా పఞ్ఞా నేవ నిబ్బిదాయ నో పటివేధాయ.

    (Gha) avasesā paññā neva nibbidāya no paṭivedhāya.

    ౭౯౯. (౭. క) తత్థ కతమా హానభాగినీ పఞ్ఞా? పఠమస్స ఝానస్స లాభిం కామసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా.

    799. (7. Ka) tattha katamā hānabhāginī paññā? Paṭhamassa jhānassa lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā.

    (ఖ) తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా.

    (Kha) tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā.

    (గ) అవితక్కసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా.

    (Ga) avitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā.

    (ఘ) నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. దుతియస్స ఝానస్స లాభిం వితక్కసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. ఉపేక్ఖాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. తతియస్స ఝానస్స లాభిం పీతిసుఖసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. అదుక్ఖమసుఖసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. చతుత్థస్స ఝానస్స లాభిం ఉపేక్ఖాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. ఆకాసానఞ్చాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. ఆకాసానఞ్చాయతనస్స లాభిం రూపసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. విఞ్ఞాణఞ్చాయతనస్స లాభిం ఆకాసానఞ్చాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా. ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనస్స లాభిం విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి హానభాగినీ పఞ్ఞా. తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా. నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విసేసభాగినీ పఞ్ఞా. నిబ్బిదాసహగతా సఞ్ఞామనసికారా సముదాచరన్తి విరాగూపసఞ్హితా నిబ్బేధభాగినీ పఞ్ఞా.

    (Gha) nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Dutiyassa jhānassa lābhiṃ vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Tatiyassa jhānassa lābhiṃ pītisukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Adukkhamasukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Catutthassa jhānassa lābhiṃ upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Ākāsānañcāyatanassa lābhiṃ rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Viññāṇañcāyatanassa lābhiṃ ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā. Ākiñcaññāyatanassa lābhiṃ viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Nevasaññānāsaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā.

    ౮౦౦. (౮) తత్థ కతమా చతస్సో పటిసమ్భిదా? అత్థపటిసమ్భిదా, ధమ్మపటిసమ్భిదా, నిరుత్తిపటిసమ్భిదా, పటిభానపటిసమ్భిదా. అత్థే ఞాణం అత్థపటిసమ్భిదా, ధమ్మే ఞాణం ధమ్మపటిసమ్భిదా, తత్ర ధమ్మనిరుత్తాభిలాపే ఞాణం నిరుత్తిపటిసమ్భిదా, ఞాణేసు ఞాణం పటిభానపటిసమ్భిదా . ఇమా చతస్సో పటిసమ్భిదా.

    800. (8) Tattha katamā catasso paṭisambhidā? Atthapaṭisambhidā, dhammapaṭisambhidā, niruttipaṭisambhidā, paṭibhānapaṭisambhidā. Atthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dhamme ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā, ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā . Imā catasso paṭisambhidā.

    ౮౦౧. (౯) తత్థ కతమా చతస్సో పటిపదా? దుక్ఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా, దుక్ఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా, సుఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా, సుఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా.

    801. (9) Tattha katamā catasso paṭipadā? Dukkhapaṭipadā dandhābhiññā paññā, dukkhapaṭipadā khippābhiññā paññā, sukhapaṭipadā dandhābhiññā paññā, sukhapaṭipadā khippābhiññā paññā.

    (క) తత్థ కతమా దుక్ఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా? కిచ్ఛేన కసిరేన సమాధిం ఉప్పాదేన్తస్స దన్ధం తణ్ఠానం అభిజానన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా’’.

    (Ka) tattha katamā dukkhapaṭipadā dandhābhiññā paññā? Kicchena kasirena samādhiṃ uppādentassa dandhaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘dukkhapaṭipadā dandhābhiññā paññā’’.

    (ఖ) తత్థ కతమా దుక్ఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా? కిచ్ఛేన కసిరేన సమాధిం ఉప్పాదేన్తస్స ఖిప్పం తణ్ఠానం అభిజానన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా’’.

    (Kha) tattha katamā dukkhapaṭipadā khippābhiññā paññā? Kicchena kasirena samādhiṃ uppādentassa khippaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘dukkhapaṭipadā khippābhiññā paññā’’.

    (గ) తత్థ కతమా సుఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా? అకిచ్ఛేన అకసిరేన సమాధిం ఉప్పాదేన్తస్స దన్ధం తణ్ఠానం అభిజానన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘సుఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా’’.

    (Ga) tattha katamā sukhapaṭipadā dandhābhiññā paññā? Akicchena akasirena samādhiṃ uppādentassa dandhaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘sukhapaṭipadā dandhābhiññā paññā’’.

    (ఘ) తత్థ కతమా సుఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా? అకిచ్ఛేన అకసిరేన సమాధిం ఉప్పాదేన్తస్స ఖిప్పం తణ్ఠానం అభిజానన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘సుఖపటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా పఞ్ఞా’’. ఇమా చతస్సో పటిపదా.

    (Gha) tattha katamā sukhapaṭipadā khippābhiññā paññā? Akicchena akasirena samādhiṃ uppādentassa khippaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘sukhapaṭipadā khippābhiññā paññā’’. Imā catasso paṭipadā.

    ౮౦౨. (౧౦) తత్థ కతమాని చత్తారి ఆరమ్మణాని? పరిత్తా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా, పరిత్తా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా, అప్పమాణా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా, అప్పమాణా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా.

    802. (10) Tattha katamāni cattāri ārammaṇāni? Parittā parittārammaṇā paññā, parittā appamāṇārammaṇā paññā, appamāṇā parittārammaṇā paññā, appamāṇā appamāṇārammaṇā paññā.

    (క) తత్థ కతమా పరిత్తా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా? సమాధిస్స న నికామలాభిస్స ఆరమ్మణం థోకం ఫరన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘పరిత్తా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    (Ka) tattha katamā parittā parittārammaṇā paññā? Samādhissa na nikāmalābhissa ārammaṇaṃ thokaṃ pharantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘parittā parittārammaṇā paññā’’.

    (ఖ) తత్థ కతమా పరిత్తా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా? సమాధిస్స న నికామలాభిస్స ఆరమ్మణం విపులం ఫరన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘పరిత్తా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    (Kha) tattha katamā parittā appamāṇārammaṇā paññā? Samādhissa na nikāmalābhissa ārammaṇaṃ vipulaṃ pharantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘parittā appamāṇārammaṇā paññā’’.

    (గ) తత్థ కతమా అప్పమాణా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా? సమాధిస్స నికామలాభిస్స ఆరమ్మణం థోకం ఫరన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అప్పమాణా పరిత్తారమ్మణా పఞ్ఞా’’.

    (Ga) tattha katamā appamāṇā parittārammaṇā paññā? Samādhissa nikāmalābhissa ārammaṇaṃ thokaṃ pharantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘appamāṇā parittārammaṇā paññā’’.

    (ఘ) తత్థ కతమా అప్పమాణా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా? సమాధిస్స నికామలాభిస్స ఆరమ్మణం విపులం ఫరన్తస్స యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – అయం వుచ్చతి ‘‘అప్పమాణా అప్పమాణారమ్మణా పఞ్ఞా’’. ఇమాని చత్తారి ఆరమ్మణాని.

    (Gha) tattha katamā appamāṇā appamāṇārammaṇā paññā? Samādhissa nikāmalābhissa ārammaṇaṃ vipulaṃ pharantassa yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘appamāṇā appamāṇārammaṇā paññā’’. Imāni cattāri ārammaṇāni.

    (౧౧) మగ్గసమఙ్గిస్స ఞాణం జరామరణేపేతం ఞాణం, జరామరణసముదయేపేతం ఞాణం, జరామరణనిరోధేపేతం ఞాణం, జరామరణనిరోధగామినియా పటిపదాయపేతం ఞాణం.

    (11) Maggasamaṅgissa ñāṇaṃ jarāmaraṇepetaṃ ñāṇaṃ, jarāmaraṇasamudayepetaṃ ñāṇaṃ, jarāmaraṇanirodhepetaṃ ñāṇaṃ, jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ ñāṇaṃ.

    (క) తత్థ కతమం జరామరణే ఞాణం? జరామరణం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘జరామరణే ఞాణం’’.

    (Ka) tattha katamaṃ jarāmaraṇe ñāṇaṃ? Jarāmaraṇaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘jarāmaraṇe ñāṇaṃ’’.

    (ఖ-ఘ) జరామరణసముదయం ఆరబ్భ…పే॰… జరామరణనిరోధం ఆరబ్భ…పే॰… జరామరణనిరోధగామినిం పటిపదం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘జరామరణనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం’’.

    (Kha-gha) jarāmaraṇasamudayaṃ ārabbha…pe… jarāmaraṇanirodhaṃ ārabbha…pe… jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ’’.

    ౮౦౩. (౧౨-౨౧) ధమ్మసమఙ్గిస్స ఞాణం జాతియాపేతం ఞాణం…పే॰… భవేపేతం ఞాణం…పే॰… ఉపాదానేపేతం ఞాణం…పే॰… తణ్హాయపేతం ఞాణం…పే॰… వేదనాయపేతం ఞాణం…పే॰… ఫస్సేపేతం ఞాణం…పే॰… సళాయతనేపేతం ఞాణం…పే॰… నామరూపేపేతం ఞాణం…పే॰… విఞ్ఞాణేపేతం ఞాణం…పే॰… సఙ్ఖారేసుపేతం ఞాణం, సఙ్ఖారసముదయేపేతం ఞాణం, సఙ్ఖారనిరోధేపేతం ఞాణం, సఙ్ఖారనిరోధగామినియా పటిపదాయపేతం ఞాణం.

    803. (12-21) Dhammasamaṅgissa ñāṇaṃ jātiyāpetaṃ ñāṇaṃ…pe… bhavepetaṃ ñāṇaṃ…pe… upādānepetaṃ ñāṇaṃ…pe… taṇhāyapetaṃ ñāṇaṃ…pe… vedanāyapetaṃ ñāṇaṃ…pe… phassepetaṃ ñāṇaṃ…pe… saḷāyatanepetaṃ ñāṇaṃ…pe… nāmarūpepetaṃ ñāṇaṃ…pe… viññāṇepetaṃ ñāṇaṃ…pe… saṅkhāresupetaṃ ñāṇaṃ, saṅkhārasamudayepetaṃ ñāṇaṃ, saṅkhāranirodhepetaṃ ñāṇaṃ, saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ ñāṇaṃ.

    తత్థ కతమం సఙ్ఖారేసు ఞాణం? సఙ్ఖారే ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘సఙ్ఖారేసు ఞాణం’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhāresu ñāṇaṃ? Saṅkhāre ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhāresu ñāṇaṃ’’.

    సఙ్ఖారసముదయం ఆరబ్భ…పే॰… సఙ్ఖారనిరోధం ఆరబ్భ…పే॰… సఙ్ఖారనిరోధగామినిం పటిపదం ఆరబ్భ యా ఉప్పజ్జతి పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం వుచ్చతి ‘‘సఙ్ఖారనిరోధగామినియా పటిపదాయ ఞాణం. ఏవం చతుబ్బిధేన ఞాణవత్థు.

    Saṅkhārasamudayaṃ ārabbha…pe… saṅkhāranirodhaṃ ārabbha…pe… saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ. Evaṃ catubbidhena ñāṇavatthu.

    చతుక్కం.

    Catukkaṃ.

    ౫. పఞ్చకనిద్దేసో

    5. Pañcakaniddeso

    ౮౦౪. (౧) తత్థ కతమో పఞ్చఙ్గికో సమ్మాసమాధి? పీతిఫరణతా, సుఖఫరణతా, చేతోఫరణతా, ఆలోకఫరణతా, పచ్చవేక్ఖణానిమిత్తం. ద్వీసు ఝానేసు పఞ్ఞా పీతిఫరణతా. తీసు ఝానేసు పఞ్ఞా సుఖఫరణతా. పరచిత్తే ఞాణం చేతోఫరణతా. దిబ్బచక్ఖు ఆలోకఫరణతా. తమ్హా తమ్హా సమాధిమ్హా వుట్ఠితస్స పచ్చవేక్ఖణాఞాణం పచ్చవేక్ఖణానిమిత్తం. అయం వుచ్చతి పఞ్చఙ్గికో సమ్మాసమాధి.

    804. (1) Tattha katamo pañcaṅgiko sammāsamādhi? Pītipharaṇatā, sukhapharaṇatā, cetopharaṇatā, ālokapharaṇatā, paccavekkhaṇānimittaṃ. Dvīsu jhānesu paññā pītipharaṇatā. Tīsu jhānesu paññā sukhapharaṇatā. Paracitte ñāṇaṃ cetopharaṇatā. Dibbacakkhu ālokapharaṇatā. Tamhā tamhā samādhimhā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇāñāṇaṃ paccavekkhaṇānimittaṃ. Ayaṃ vuccati pañcaṅgiko sammāsamādhi.

    (౨) తత్థ కతమో పఞ్చఞాణికో సమ్మాసమాధి? ‘‘అయం సమాధి పచ్చుప్పన్నసుఖో చేవ ఆయతిఞ్చ సుఖవిపాకో’’తి పచ్చత్తఞ్ఞేవ ఞాణం ఉప్పజ్జతి. ‘‘అయం సమాధి అరియో నిరామిసో’’తి పచ్చత్తఞ్ఞేవ ఞాణం ఉప్పజ్జతి. ‘‘అయం సమాధి అకాపురిససేవితో’’తి పచ్చత్తఞ్ఞేవ ఞాణం ఉప్పజ్జతి. ‘‘అయం సమాధి సన్తో పణీతో పటిప్పస్సద్ధలద్ధో ఏకోదిభావాధిగతో న ససఙ్ఖారనిగ్గయ్హవారితగతో’’తి పచ్చత్తఞ్ఞేవ ఞాణం ఉప్పజ్జతి. సో ఖో పనాహం ఇమం సమాధిం సతో సమాపజ్జామి సతో వుట్ఠహామీ’’తి పచ్చత్తఞ్ఞేవ ఞాణం ఉప్పజ్జతి. అయం పఞ్చఞాణికో సమ్మాసమాధి. ఏవం పఞ్చవిధేన ఞాణవత్థు.

    (2) Tattha katamo pañcañāṇiko sammāsamādhi? ‘‘Ayaṃ samādhi paccuppannasukho ceva āyatiñca sukhavipāko’’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati. ‘‘Ayaṃ samādhi ariyo nirāmiso’’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati. ‘‘Ayaṃ samādhi akāpurisasevito’’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati. ‘‘Ayaṃ samādhi santo paṇīto paṭippassaddhaladdho ekodibhāvādhigato na sasaṅkhāraniggayhavāritagato’’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati. So kho panāhaṃ imaṃ samādhiṃ sato samāpajjāmi sato vuṭṭhahāmī’’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati. Ayaṃ pañcañāṇiko sammāsamādhi. Evaṃ pañcavidhena ñāṇavatthu.

    పఞ్చకం.

    Pañcakaṃ.

    ౬. ఛక్కనిద్దేసో

    6. Chakkaniddeso

    ౮౦౫. తత్థ కతమా ఛసు అభిఞ్ఞాసు పఞ్ఞా? ఇద్ధివిధే ఞాణం, సోతధాతువిసుద్ధియా ఞాణం, పరచిత్తే ఞాణం, పుబ్బేనివాసానుస్సతియా ఞాణం, సత్తానం చుతూపపాతే ఞాణం, ఆసవానం ఖయే ఞాణం – ఇమా ఛసు అభిఞ్ఞాసు పఞ్ఞా. ఏవం ఛబ్బిధేన ఞాణవత్థు.

    805. Tattha katamā chasu abhiññāsu paññā? Iddhividhe ñāṇaṃ, sotadhātuvisuddhiyā ñāṇaṃ, paracitte ñāṇaṃ, pubbenivāsānussatiyā ñāṇaṃ, sattānaṃ cutūpapāte ñāṇaṃ, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ – imā chasu abhiññāsu paññā. Evaṃ chabbidhena ñāṇavatthu.

    ఛక్కం.

    Chakkaṃ.

    ౭. సత్తకనిద్దేసో

    7. Sattakaniddeso

    ౮౦౬. తత్థ కతమాని సత్తసత్తతి ఞాణవత్థూని? జాతిపచ్చయా జరామరణన్తి ఞాణం, అసతి జాతియా నత్థి జరామరణన్తి ఞాణం, అతీతమ్పి అద్ధానం జాతిపచ్చయా జరామరణన్తి ఞాణం, అసతి జాతియా నత్థి జరామరణన్తి ఞాణం, అనాగతమ్పి అద్ధానం జాతిపచ్చయా జరామరణన్తి ఞాణం, అసతి జాతియా నత్థి జరామరణన్తి ఞాణం. యమ్పిస్స తం ధమ్మట్ఠితిఞాణం తమ్పి ఖయధమ్మం వయధమ్మం విరాగధమ్మం నిరోధధమ్మన్తి ఞాణం; భవపచ్చయా జాతీతి ఞాణం…పే॰… ఉపాదానపచ్చయా భవోతి ఞాణం…పే॰… తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానన్తి ఞాణం…పే॰… వేదనాపచ్చయా తణ్హాతి ఞాణం…పే॰… ఫస్సపచ్చయా వేదనాతి ఞాణం…పే॰… సళాయతనపచ్చయా ఫస్సోతి ఞాణం…పే॰… నామరూపపచ్చయా సళాయతనన్తి ఞాణం…పే॰… విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపన్తి ఞాణం…పే॰… సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణన్తి ఞాణం…పే॰… అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారాతి ఞాణం, అసతి అవిజ్జాయ నత్థి సఙ్ఖారాతి ఞాణం, అతీతమ్పి అద్ధానం అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారాతి ఞాణం, అసతి అవిజ్జాయ నత్థి సఙ్ఖారాతి ఞాణం, అనాగతమ్పి అద్ధానం అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారాతి ఞాణం, అసతి అవిజ్జాయ నత్థి సఙ్ఖారాతి ఞాణం. యమ్పిస్స తం ధమ్మట్ఠితిఞాణం తమ్పి ఖయధమ్మం వయధమ్మం విరాగధమ్మం నిరోధధమ్మన్తి ఞాణం. ఇమాని సత్తసత్తతి ఞాణవత్థూని. ఏవం సత్తవిధేన ఞాణవత్థు.

    806. Tattha katamāni sattasattati ñāṇavatthūni? Jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, atītampi addhānaṃ jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, anāgatampi addhānaṃ jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ. Yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ tampi khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti ñāṇaṃ; bhavapaccayā jātīti ñāṇaṃ…pe… upādānapaccayā bhavoti ñāṇaṃ…pe… taṇhāpaccayā upādānanti ñāṇaṃ…pe… vedanāpaccayā taṇhāti ñāṇaṃ…pe… phassapaccayā vedanāti ñāṇaṃ…pe… saḷāyatanapaccayā phassoti ñāṇaṃ…pe… nāmarūpapaccayā saḷāyatananti ñāṇaṃ…pe… viññāṇapaccayā nāmarūpanti ñāṇaṃ…pe… saṅkhārapaccayā viññāṇanti ñāṇaṃ…pe… avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ, atītampi addhānaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ, anāgatampi addhānaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ. Yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ tampi khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti ñāṇaṃ. Imāni sattasattati ñāṇavatthūni. Evaṃ sattavidhena ñāṇavatthu.

    సత్తకం.

    Sattakaṃ.

    ౮. అట్ఠకనిద్దేసో

    8. Aṭṭhakaniddeso

    ౮౦౭. తత్థ కతమా చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా? సోతాపత్తిమగ్గే పఞ్ఞా, సోతాపత్తిఫలే పఞ్ఞా , సకదాగామిమగ్గే పఞ్ఞా, సకదాగామిఫలే పఞ్ఞా, అనాగామిమగ్గే పఞ్ఞా, అనాగామిఫలే పఞ్ఞా, అరహత్తమగ్గే పఞ్ఞా, అరహత్తఫలే పఞ్ఞా – ఇమా చతూసు మగ్గేసు చతూసు ఫలేసు పఞ్ఞా. ఏవం అట్ఠవిధేన ఞాణవత్థు.

    807. Tattha katamā catūsu maggesu catūsu phalesu paññā? Sotāpattimagge paññā, sotāpattiphale paññā , sakadāgāmimagge paññā, sakadāgāmiphale paññā, anāgāmimagge paññā, anāgāmiphale paññā, arahattamagge paññā, arahattaphale paññā – imā catūsu maggesu catūsu phalesu paññā. Evaṃ aṭṭhavidhena ñāṇavatthu.

    అట్ఠకం.

    Aṭṭhakaṃ.

    ౯. నవకనిద్దేసో

    9. Navakaniddeso

    ౮౦౮. తత్థ కతమా నవసు అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తీసు పఞ్ఞా? పఠమజ్ఝానసమాపత్తియా పఞ్ఞా, దుతియజ్ఝానసమాపత్తియా పఞ్ఞా, తతియజ్ఝానసమాపత్తియా పఞ్ఞా, చతుత్థజ్ఝానసమాపత్తియా పఞ్ఞా, ఆకాసానఞ్చాయతనసమాపత్తియా పఞ్ఞా, విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసమాపత్తియా పఞ్ఞా, ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా పఞ్ఞా, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా పఞ్ఞా, సఞ్ఞావేదయితనిరోధసమాపత్తియా వుట్ఠితస్స పచ్చవేక్ఖణాఞాణం – ఇమా నవసు అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తీసు పఞ్ఞా. ఏవం నవవిధేన ఞాణవత్థు.

    808. Tattha katamā navasu anupubbavihārasamāpattīsu paññā? Paṭhamajjhānasamāpattiyā paññā, dutiyajjhānasamāpattiyā paññā, tatiyajjhānasamāpattiyā paññā, catutthajjhānasamāpattiyā paññā, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā paññā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā paññā, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā paññā, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paññā, saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇāñāṇaṃ – imā navasu anupubbavihārasamāpattīsu paññā. Evaṃ navavidhena ñāṇavatthu.

    నవకం.

    Navakaṃ.

    ౧౦. దసకనిద్దేసో

    10. Dasakaniddeso

    ౮౦౯. (౧) తత్థ కతమం తథాగతస్స ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి సఙ్ఖారం నిచ్చతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి సఙ్ఖారం నిచ్చతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి సఙ్ఖారం సుఖతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి సఙ్ఖారం సుఖతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి ధమ్మం అత్థతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి ధమ్మం అత్థతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో మాతరం జీవితా వోరోపేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో మాతరం జీవితా వోరోపేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    809. (1) Tattha katamaṃ tathāgatassa ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci dhammaṃ atthato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci dhammaṃ atthato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో పితరం జీవితా వోరోపేయ్య…పే॰… అరహన్తం జీవితా వోరోపేయ్య…పే॰… పదుట్ఠేన చిత్తేన తథాగతస్స లోహితం ఉప్పాదేయ్య…పే॰… సఙ్ఘం భిన్దేయ్య…పే॰… అఞ్ఞం సత్థారం ఉద్దిసేయ్య…పే॰… అట్ఠమం భవం నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో అట్ఠమం భవం నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya…pe… arahantaṃ jīvitā voropeyya…pe… paduṭṭhena cittena tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya…pe… saṅghaṃ bhindeyya…pe… aññaṃ satthāraṃ uddiseyya…pe… aṭṭhamaṃ bhavaṃ nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano aṭṭhamaṃ bhavaṃ nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ద్వే అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జేయ్యుం, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ఏకో అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఉప్పజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ద్వే రాజానో చక్కవత్తీ 13 అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జేయ్యుం, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ఏకో రాజా చక్కవత్తీ ఉప్పజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattī 14 apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavattī uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ అరహం అస్స సమ్మాసమ్బుద్ధో, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో అరహం అస్స సమ్మాసమ్బుద్ధో, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ రాజా అస్స చక్కవత్తీ, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో రాజా అస్స చక్కవత్తీ, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ సక్కత్తం కరేయ్య, మారత్తం కరేయ్య, బ్రహ్మత్తం కరేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో సక్కత్తం కరేయ్య, మారత్తం కరేయ్య, బ్రహ్మత్తం కరేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavattī, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavattī, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kareyya, mārattaṃ kareyya, brahmattaṃ kareyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kareyya, mārattaṃ kareyya, brahmattaṃ kareyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయదుచ్చరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయదుచ్చరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీదుచ్చరితస్స…పే॰… యం మనోదుచ్చరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీదుచ్చరితస్స…పే॰… యం మనోదుచ్చరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయసుచరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయసుచరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీసుచరితస్స…పే॰… యం మనోసుచరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీసుచరితస్స…పే॰… యం మనోసుచరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయదుచ్చరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయదుచ్చరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీదుచ్చరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోదుచ్చరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీదుచ్చరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోదుచ్చరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti.

    ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయసుచరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయసుచరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీసుచరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోసుచరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీసుచరితసమఙ్గీ …పే॰… యం మనోసుచరితసమఙ్గీ తన్నిదానం తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి పజానాతి. ‘‘యే యే ధమ్మా యేసం యేసం ధమ్మానం హేతూ పచ్చయా ఉపాదాయ తం తం ఠానం, యే యే ధమ్మా యేసం యేసం ధమ్మానం న హేతూ అప్పచ్చయా ఉపాదాయ తం తం అట్ఠాన’’న్తి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం ఞాణం.

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritasamaṅgī …pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī tannidānaṃ tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’’ti pajānāti. ‘‘Ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ hetū paccayā upādāya taṃ taṃ ṭhānaṃ, ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ na hetū appaccayā upādāya taṃ taṃ aṭṭhāna’’nti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౧౦. (౨) తత్థ కతమం తథాగతస్స అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో పజానాతి – ‘‘అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని గతిసమ్పత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని ఉపధిసమ్పత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని కాలసమ్పత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని పయోగసమ్పత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి.

    810. (2) Tattha katamaṃ tathāgatassa atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato pajānāti – ‘‘atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni gatisampattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni upadhisampattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni kālasampattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni payogasampattipaṭibāḷhāni na vipaccanti.

    ‘‘అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని గతివిపత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని ఉపధివిపత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని కాలవిపత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని పాపకాని కమ్మసమాదానాని పయోగవిపత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి.

    ‘‘Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni gativipattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni upadhivipattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni kālavipattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni payogavipattiṃ āgamma vipaccanti.

    ‘‘అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని గతివిపత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని ఉపధివిపత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని కాలవిపత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని పయోగవిపత్తిపటిబాళ్హాని న విపచ్చన్తి.

    ‘‘Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni gativipattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni upadhivipattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni kālavipattipaṭibāḷhāni na vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni payogavipattipaṭibāḷhāni na vipaccanti.

    ‘‘అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని గతిసమ్పత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని ఉపధిసమ్పత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని కాలసమ్పత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తి. అత్థేకచ్చాని కల్యాణాని కమ్మసమాదానాని పయోగసమ్పత్తిం ఆగమ్మ విపచ్చన్తీ’’తి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం ఞాణం.

    ‘‘Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni gatisampattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni upadhisampattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni kālasampattiṃ āgamma vipaccanti. Atthekaccāni kalyāṇāni kammasamādānāni payogasampattiṃ āgamma vipaccantī’’ti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౧౧. (౩) తత్థ కతమం తథాగతస్స సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా నిరయగామీ’’తి 15 పజానాతి, ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా తిరచ్ఛానయోనిగామీ’’తి 16 పజానాతి, ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా పేత్తివిసయగామీ’’తి పజానాతి, ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా మనుస్సలోకగామీ’’తి పజానాతి, ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా దేవలోకగామీ’’తి పజానాతి, ‘‘అయం మగ్గో అయం పటిపదా నిబ్బానగామీ’’తి పజానాతీతి . యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం ఞాణం.

    811. (3) Tattha katamaṃ tathāgatassa sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā nirayagāmī’’ti 17 pajānāti, ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā tiracchānayonigāmī’’ti 18 pajānāti, ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā pettivisayagāmī’’ti pajānāti, ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā manussalokagāmī’’ti pajānāti, ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā devalokagāmī’’ti pajānāti, ‘‘ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā nibbānagāmī’’ti pajānātīti . Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౧౨. (౪) తత్థ కతమం తథాగతస్స అనేకధాతునానాధాతులోకం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో ఖన్ధనానత్తం పజానాతి, ఆయతననానత్తం పజానాతి, ధాతునానత్తం పజానాతి, అనేకధాతునానాధాతులోకనానత్తం పజానాతీతి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స అనేకధాతునానాధాతులోకం యథాభూతం ఞాణం.

    812. (4) Tattha katamaṃ tathāgatassa anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato khandhanānattaṃ pajānāti, āyatananānattaṃ pajānāti, dhātunānattaṃ pajānāti, anekadhātunānādhātulokanānattaṃ pajānātīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౧౩. (౫) తత్థ కతమం తథాగతస్స సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో పజానాతి – ‘‘సన్తి సత్తా హీనాధిముత్తికా, సన్తి సత్తా పణీతాధిముత్తికా. హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవన్తి భజన్తి పయిరుపాసన్తి. పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవన్తి భజన్తి పయిరుపాసన్తి.

    813. (5) Tattha katamaṃ tathāgatassa sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato pajānāti – ‘‘santi sattā hīnādhimuttikā, santi sattā paṇītādhimuttikā. Hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti. Paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti.

    ‘‘అతీతమ్పి అద్ధానం హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవింసు భజింసు పయిరుపాసింసు, పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవింసు భజింసు పయిరుపాసింసు.

    ‘‘Atītampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu, paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu.

    ‘‘అనాగతమ్పి అద్ధానం హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవిస్సన్తి భజిస్సన్తి పయిరుపాసిస్సన్తి, పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవిస్సన్తి భజిస్సన్తి పయిరుపాసిస్సన్తీ’’తి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం ఞాణం.

    ‘‘Anāgatampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissanti, paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissantī’’ti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౧౪. (౬) తత్థ కతమం తథాగతస్స పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో సత్తానం ఆసయం పజానాతి, అనుసయం పజానాతి, చరితం పజానాతి, అధిముత్తిం పజానాతి, అప్పరజక్ఖే మహారజక్ఖే తిక్ఖిన్ద్రియే ముదిన్ద్రియే స్వాకారే ద్వాకారే సువిఞ్ఞాపయే దువిఞ్ఞాపయే భబ్బాభబ్బే సత్తే పజానాతి.

    814. (6) Tattha katamaṃ tathāgatassa parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato sattānaṃ āsayaṃ pajānāti, anusayaṃ pajānāti, caritaṃ pajānāti, adhimuttiṃ pajānāti, apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbābhabbe satte pajānāti.

    ౮౧౫. కతమో చ సత్తానం ఆసయో? ‘‘సస్సతో లోకో’’తి వా, ‘‘అసస్సతో లోకో’’తి వా, ‘‘అన్తవా లోకో’’తి వా, ‘‘అనన్తవా లోకో’’తి వా, ‘‘తం జీవం తం సరీర’’న్తి వా, ‘‘అఞ్ఞం జీవం అఞ్ఞం సరీర’’న్తి వా, ‘‘హోతి తథాగతో పరం మరణాతి వా, ‘‘న హోతి తథాగతో పరం మరణా’’తి వా, ‘‘హోతి చ న చ హోతి తథాగతో పరం మరణా’’తి వా, ‘‘నేవ హోతి న న హోతి తథాగతో పరం మరణా’’తి వా, ఇతి భవదిట్ఠిసన్నిస్సితా వా సత్తా హోన్తి విభవదిట్ఠిసన్నిస్సితా వా. ఏతే వా పన ఉభో అన్తే అనుపగమ్మ ఇదప్పచ్చయతా పటిచ్చసముప్పన్నేసు ధమ్మేసు అనులోమికా ఖన్తి పటిలద్ధా హోతి యథాభూతం ఞాణం. అయం సత్తానం ఆసయో.

    815. Katamo ca sattānaṃ āsayo? ‘‘Sassato loko’’ti vā, ‘‘asassato loko’’ti vā, ‘‘antavā loko’’ti vā, ‘‘anantavā loko’’ti vā, ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti vā, ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti vā, ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, iti bhavadiṭṭhisannissitā vā sattā honti vibhavadiṭṭhisannissitā vā. Ete vā pana ubho ante anupagamma idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu anulomikā khanti paṭiladdhā hoti yathābhūtaṃ ñāṇaṃ. Ayaṃ sattānaṃ āsayo.

    ౮౧౬. కతమో చ సత్తానం అనుసయో? సత్తానుసయా – కామరాగానుసయో, పటిఘానుసయో, మానానుసయో, దిట్ఠానుసయో, విచికిచ్ఛానుసయో, భవరాగానుసయో, అవిజ్జానుసయో. యం లోకే పియరూపం సాతరూపం ఏత్థ సత్తానం రాగానుసయో అనుసేతి. యం లోకే అప్పియరూపం అసాతరూపం ఏత్థ సత్తానం పటిఘానుసయో అనుసేతి. ఇతి ఇమేసు ద్వీసు ధమ్మేసు అవిజ్జానుపతితా. తదేకట్ఠో మానో చ దిట్ఠి చ విచికిచ్ఛా చ దట్ఠబ్బా. అయం సత్తానం అనుసయో.

    816. Katamo ca sattānaṃ anusayo? Sattānusayā – kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, mānānusayo, diṭṭhānusayo, vicikicchānusayo, bhavarāgānusayo, avijjānusayo. Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ ettha sattānaṃ rāgānusayo anuseti. Yaṃ loke appiyarūpaṃ asātarūpaṃ ettha sattānaṃ paṭighānusayo anuseti. Iti imesu dvīsu dhammesu avijjānupatitā. Tadekaṭṭho māno ca diṭṭhi ca vicikicchā ca daṭṭhabbā. Ayaṃ sattānaṃ anusayo.

    ౮౧౭. కతమఞ్చ సత్తానం చరితం? పుఞ్ఞాభిసఙ్ఖారో, అపుఞ్ఞాభిసఙ్ఖారో , ఆనేఞ్జాభిసఙ్ఖారో, పరిత్తభూమకో వా మహాభూమకో వా – ఇదం సత్తానం చరితం.

    817. Katamañca sattānaṃ caritaṃ? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro , āneñjābhisaṅkhāro, parittabhūmako vā mahābhūmako vā – idaṃ sattānaṃ caritaṃ.

    ౮౧౮. కతమా చ సత్తానం అధిముత్తి? సన్తి సత్తా హీనాధిముత్తికా, సన్తి సత్తా పణీతాధిముత్తికా. హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవన్తి భజన్తి పయిరుపాసన్తి. పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవన్తి భజన్తి పయిరుపాసన్తి.

    818. Katamā ca sattānaṃ adhimutti? Santi sattā hīnādhimuttikā, santi sattā paṇītādhimuttikā. Hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti. Paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti.

    అతీతమ్పి అద్ధానం హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవింసు భజింసు పయిరుపాసింసు. పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవింసు భజింసు పయిరుపాసింసు.

    Atītampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu. Paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu.

    అనాగతమ్పి అద్ధానం హీనాధిముత్తికా సత్తా హీనాధిముత్తికే సత్తే సేవిస్సన్తి భజిస్సన్తి పయిరుపాసిస్సన్తి. పణీతాధిముత్తికా సత్తా పణీతాధిముత్తికే సత్తే సేవిస్సన్తి భజిస్సన్తి పయిరుపాసిస్సన్తి. అయం సత్తానం అధిముత్తి.

    Anāgatampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissanti. Paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissanti. Ayaṃ sattānaṃ adhimutti.

    ౮౧౯. కతమే తే సత్తా మహారజక్ఖా? దస కిలేసవత్థూని – లోభో, దోసో, మోహో, మానో, దిట్ఠి, విచికిచ్ఛా, థినం, ఉద్ధచ్చం, అహిరికం, అనోత్తప్పం. యేసం సత్తానం ఇమాని దస కిలేసవత్థూని ఆసేవితాని భావితాని బహులీకతాని ఉస్సదగతాని, ఇమే తే సత్తా మహారజక్ఖా.

    819. Katame te sattā mahārajakkhā? Dasa kilesavatthūni – lobho, doso, moho, māno, diṭṭhi, vicikicchā, thinaṃ, uddhaccaṃ, ahirikaṃ, anottappaṃ. Yesaṃ sattānaṃ imāni dasa kilesavatthūni āsevitāni bhāvitāni bahulīkatāni ussadagatāni, ime te sattā mahārajakkhā.

    ౮౨౦. కతమే తే సత్తా అప్పరజక్ఖా? యేసం సత్తానం ఇమాని దస కిలేసవత్థూని అనాసేవితాని అభావితాని అబహులీకతాని అనుస్సదగతాని, ఇమే తే సత్తా అప్పరజక్ఖా.

    820. Katame te sattā apparajakkhā? Yesaṃ sattānaṃ imāni dasa kilesavatthūni anāsevitāni abhāvitāni abahulīkatāni anussadagatāni, ime te sattā apparajakkhā.

    ౮౨౧. కతమే తే సత్తా ముదిన్ద్రియా? పఞ్చిన్ద్రియాని – సద్ధిన్ద్రియం, వీరియిన్ద్రియం, సతిన్ద్రియం, సమాధిన్ద్రియం, పఞ్ఞిన్ద్రియం. యేసం సత్తానం ఇమాని పఞ్చిన్ద్రియాని అనాసేవితాని అభావితాని అబహులీకతాని అనుస్సదగతాని, ఇమే తే సత్తా ముదిన్ద్రియా.

    821. Katame te sattā mudindriyā? Pañcindriyāni – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. Yesaṃ sattānaṃ imāni pañcindriyāni anāsevitāni abhāvitāni abahulīkatāni anussadagatāni, ime te sattā mudindriyā.

    ౮౨౨. కతమే తే సత్తా తిక్ఖిన్ద్రియా? యేసం సత్తానం ఇమాని పఞ్చిన్ద్రియాని ఆసేవితాని భావితాని బహులీకతాని ఉస్సదగతాని, ఇమే తే సత్తా తిక్ఖిన్ద్రియా.

    822. Katame te sattā tikkhindriyā? Yesaṃ sattānaṃ imāni pañcindriyāni āsevitāni bhāvitāni bahulīkatāni ussadagatāni, ime te sattā tikkhindriyā.

    ౮౨౩. కతమే తే సత్తా ద్వాకారా? యే తే సత్తా పాపాసయా పాపానుసయా పాపచరితా పాపాధిముత్తికా మహారజక్ఖా ముదిన్ద్రియా, ఇమే తే సత్తా ద్వాకారా.

    823. Katame te sattā dvākārā? Ye te sattā pāpāsayā pāpānusayā pāpacaritā pāpādhimuttikā mahārajakkhā mudindriyā, ime te sattā dvākārā.

    ౮౨౪. కతమే తే సత్తా స్వాకారా? యే తే సత్తా కల్యాణాసయా కల్యాణచరితా కల్యాణాధిముత్తికా అప్పరజక్ఖా తిక్ఖిన్ద్రియా, ఇమే తే సత్తా స్వాకారా.

    824. Katame te sattā svākārā? Ye te sattā kalyāṇāsayā kalyāṇacaritā kalyāṇādhimuttikā apparajakkhā tikkhindriyā, ime te sattā svākārā.

    ౮౨౫. కతమే తే సత్తా దువిఞ్ఞాపయా? యే చ తే సత్తా ద్వాకారా, తేవ తే సత్తా దువిఞ్ఞాపయా. యే చ తే సత్తా స్వాకారా, తేవ తే సత్తా సువిఞ్ఞాపయా.

    825. Katame te sattā duviññāpayā? Ye ca te sattā dvākārā, teva te sattā duviññāpayā. Ye ca te sattā svākārā, teva te sattā suviññāpayā.

    ౮౨౬. కతమే తే సత్తా అభబ్బా? యే తే సత్తా కమ్మావరణేన సమన్నాగతా కిలేసావరణేన సమన్నాగతా విపాకావరణేన సమన్నాగతా అస్సద్ధా అచ్ఛన్దికా దుప్పఞ్ఞా అభబ్బా నియామం ఓక్కమితుం కుసలేసు ధమ్మేసు సమ్మత్తం, ఇమే తే సత్తా అభబ్బా.

    826. Katame te sattā abhabbā? Ye te sattā kammāvaraṇena samannāgatā kilesāvaraṇena samannāgatā vipākāvaraṇena samannāgatā assaddhā acchandikā duppaññā abhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ, ime te sattā abhabbā.

    ౮౨౭. కతమే తే సత్తా భబ్బా? యే తే సత్తా న కమ్మావరణేన సమన్నాగతా న కిలేసావరణేన సమన్నాగతా న విపాకావరణేన సమన్నాగతా సద్ధా ఛన్దికా పఞ్ఞవన్తో భబ్బా నియామం ఓక్కమితుం కుసలేసు ధమ్మేసు సమ్మత్తం, ఇమే తే సత్తా భబ్బాతి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం ఞాణం.

    827. Katame te sattā bhabbā? Ye te sattā na kammāvaraṇena samannāgatā na kilesāvaraṇena samannāgatā na vipākāvaraṇena samannāgatā saddhā chandikā paññavanto bhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ, ime te sattā bhabbāti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౨౮. (౭) తత్థ కతమం తథాగతస్స ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం యథాభూతం ఞాణం? ఝాయీతి. చత్తారో ఝాయీ. అత్థేకచ్చో ఝాయీ సమ్పత్తియేవ 19 సమానం విపత్తీతి పచ్చేతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ విపత్తింయేవ 20 సమానం సమ్పత్తీతి పచ్చేతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ సమ్పత్తియేవ సమానం సమ్పత్తీతి పచ్చేతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ విపత్తియేవ సమానం విపత్తీతి పచ్చేతి – ఇమే చత్తారో ఝాయీ.

    828. (7) Tattha katamaṃ tathāgatassa jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Jhāyīti. Cattāro jhāyī. Atthekacco jhāyī sampattiyeva 21 samānaṃ vipattīti pacceti, atthekacco jhāyī vipattiṃyeva 22 samānaṃ sampattīti pacceti, atthekacco jhāyī sampattiyeva samānaṃ sampattīti pacceti, atthekacco jhāyī vipattiyeva samānaṃ vipattīti pacceti – ime cattāro jhāyī.

    అపరేపి చత్తారో ఝాయీ. అత్థేకచ్చో ఝాయీ దన్ధం సమాపజ్జతి ఖిప్పం వుట్ఠాతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ ఖిప్పం సమాపజ్జతి దన్ధం వుట్ఠాతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ దన్ధం సమాపజ్జతి దన్ధం వుట్ఠాతి, అత్థేకచ్చో ఝాయీ ఖిప్పం సమాపజ్జతి ఖిప్పం వుట్ఠాతి – ఇమే చత్తారో ఝాయీ.

    Aparepi cattāro jhāyī. Atthekacco jhāyī dandhaṃ samāpajjati khippaṃ vuṭṭhāti, atthekacco jhāyī khippaṃ samāpajjati dandhaṃ vuṭṭhāti, atthekacco jhāyī dandhaṃ samāpajjati dandhaṃ vuṭṭhāti, atthekacco jhāyī khippaṃ samāpajjati khippaṃ vuṭṭhāti – ime cattāro jhāyī.

    అపరేపి చత్తారో ఝాయీ. అత్థేకచ్చో ఝాయీ సమాధిస్మిం సమాధికుసలో హోతి, న సమాధిస్మిం సమాపత్తికుసలో; అత్థేకచ్చో ఝాయీ సమాధిస్మిం సమాపత్తికుసలో హోతి, న సమాధిస్మిం సమాధికుసలో; అత్థేకచ్చో ఝాయీ సమాధిస్మిం సమాధికుసలో చ హోతి, సమాధిస్మిం సమాపత్తికుసలో చ; అత్థేకచ్చో ఝాయీ నేవ సమాధిస్మిం సమాధికుసలో హోతి, న సమాధిస్మిం సమాపత్తికుసలో – ఇమే చత్తారో ఝాయీ.

    Aparepi cattāro jhāyī. Atthekacco jhāyī samādhismiṃ samādhikusalo hoti, na samādhismiṃ samāpattikusalo; atthekacco jhāyī samādhismiṃ samāpattikusalo hoti, na samādhismiṃ samādhikusalo; atthekacco jhāyī samādhismiṃ samādhikusalo ca hoti, samādhismiṃ samāpattikusalo ca; atthekacco jhāyī neva samādhismiṃ samādhikusalo hoti, na samādhismiṃ samāpattikusalo – ime cattāro jhāyī.

    ‘‘ఝాన’’న్తి . చత్తారి ఝానాని – పఠమం ఝానం, దుతియం ఝానం, తతియం ఝానం, చతుత్థం ఝానం.

    ‘‘Jhāna’’nti . Cattāri jhānāni – paṭhamaṃ jhānaṃ, dutiyaṃ jhānaṃ, tatiyaṃ jhānaṃ, catutthaṃ jhānaṃ.

    ‘‘విమోక్ఖో’’తి. అట్ఠ విమోక్ఖా. రూపీ రూపాని పస్సతి – అయం పఠమో విమోక్ఖో.

    ‘‘Vimokkho’’ti. Aṭṭha vimokkhā. Rūpī rūpāni passati – ayaṃ paṭhamo vimokkho.

    అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ బహిద్ధా రూపాని పస్సతి – అయం దుతియో విమోక్ఖో.

    Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati – ayaṃ dutiyo vimokkho.

    సుభన్తేవ అధిముత్తో హోతి – అయం తతియో విమోక్ఖో.

    Subhanteva adhimutto hoti – ayaṃ tatiyo vimokkho.

    సబ్బసో రూపసఞ్ఞానం సమతిక్కమా పటిఘసఞ్ఞానం అత్థఙ్గమా నానత్తసఞ్ఞానం అమనసికారా ‘‘అనన్తో ఆకాసో’’తి ఆకాసానఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం చతుత్థో విమోక్ఖో.

    Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ catuttho vimokkho.

    సబ్బసో ఆకాసానఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘‘అనన్తం విఞ్ఞాణ’’న్తి విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం పఞ్చమో విమోక్ఖో.

    Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ pañcamo vimokkho.

    సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘‘నత్థి కిఞ్చి’’తి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం ఛట్ఠో విమోక్ఖో.

    Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘natthi kiñci’’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ chaṭṭho vimokkho.

    సబ్బసో ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం సత్తమో విమోక్ఖో.

    Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ sattamo vimokkho.

    సబ్బసో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ సఞ్ఞావేదయితనిరోధం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం అట్ఠమో విమోక్ఖో.

    Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati – ayaṃ aṭṭhamo vimokkho.

    ‘‘సమాధీ’’తి. తయో సమాధీ – సవితక్కసవిచారో సమాధి, అవితక్కవిచారమత్తో సమాధి, అవితక్కఅవిచారో సమాధి.

    ‘‘Samādhī’’ti. Tayo samādhī – savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhi.

    ‘‘సమాపత్తీ’’తి . నవ అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తియో – పఠమజ్ఝానసమాపత్తి, దుతియజ్ఝానసమాపత్తి, తతియజ్ఝానసమాపత్తి, చతుత్థజ్ఝానసమాపత్తి, ఆకాసానఞ్చాయతనసమాపత్తి, విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసమాపత్తి, ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసమాపత్తి, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తి, సఞ్ఞావేదయితనిరోధసమాపత్తి.

    ‘‘Samāpattī’’ti . Nava anupubbavihārasamāpattiyo – paṭhamajjhānasamāpatti, dutiyajjhānasamāpatti, tatiyajjhānasamāpatti, catutthajjhānasamāpatti, ākāsānañcāyatanasamāpatti, viññāṇañcāyatanasamāpatti, ākiñcaññāyatanasamāpatti, nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti, saññāvedayitanirodhasamāpatti.

    ‘‘సంకిలేస’’న్తి హానభాగియో ధమ్మో. ‘‘వోదాన’’న్తి విసేసభాగియో ధమ్మో. ‘‘వుట్ఠాన’’న్తి. వోదానమ్పి వుట్ఠానం, తమ్హా తమ్హా సమాధిమ్హా వుట్ఠానమ్పి వుట్ఠానన్తి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం వుట్ఠానం యథాభూతం ఞాణం.

    ‘‘Saṃkilesa’’nti hānabhāgiyo dhammo. ‘‘Vodāna’’nti visesabhāgiyo dhammo. ‘‘Vuṭṭhāna’’nti. Vodānampi vuṭṭhānaṃ, tamhā tamhā samādhimhā vuṭṭhānampi vuṭṭhānanti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౨౯. (౮) తత్థ కతమం తథాగతస్స పుబ్బేనివాసానుస్సతి యథాభూతం ఞాణం ? ఇధ తథాగతో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో తిస్సోపి జాతియో చతస్సోపి జాతియో పఞ్చపి జాతియో దసపి జాతియో వీసమ్పి జాతియో తింసమ్పి జాతియో చత్తాలీసమ్పి జాతియో పఞ్ఞాసమ్పి జాతియో జాతిసతమ్పి జాతిసహస్సమ్పి జాతిసతసహస్సమ్పి అనేకేపి సంవట్టకప్పే అనేకేపి వివట్టకప్పే అనేకేపి సంవట్టవివట్టకప్పే ‘‘అముత్రాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో అముత్ర ఉదపాదిం; తత్రాపాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో ఇధూపపన్నో’’తి. ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతీతి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స పుబ్బేనివాసానుస్సతి యథాభూతం ఞాణం.

    829. (8) Tattha katamaṃ tathāgatassa pubbenivāsānussati yathābhūtaṃ ñāṇaṃ ? Idha tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe ‘‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaratīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa pubbenivāsānussati yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౩౦. (౯) తత్థ కతమం తథాగతస్స సత్తానం చుతూపపాతం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి – ‘‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా అరియానం ఉపవాదకా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా. తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా. తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’’తి. ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతీతి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స సత్తానం చుతూపపాతం యథాభూతం ఞాణం.

    830. (9) Tattha katamaṃ tathāgatassa sattānaṃ cutūpapātaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānātīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa sattānaṃ cutūpapātaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ.

    ౮౩౧. (౧౦) తత్థ కతమం తథాగతస్స ఆసవానం ఖయం యథాభూతం ఞాణం? ఇధ తథాగతో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతీతి. యా తత్థ పఞ్ఞా పజాననా…పే॰… అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠి – ఇదం తథాగతస్స ఆసవానం ఖయం యథాభూతం ఞాణన్తి.

    831. (10) Tattha katamaṃ tathāgatassa āsavānaṃ khayaṃ yathābhūtaṃ ñāṇaṃ? Idha tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ tathāgatassa āsavānaṃ khayaṃ yathābhūtaṃ ñāṇanti.

    దసకం.

    Dasakaṃ.

    ఞాణవిభఙ్గో నిట్ఠితో.

    Ñāṇavibhaṅgo niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. కిఞ్చి (సీ॰ క॰)
    2. kiñci (sī. ka.)
    3. పరిచ్చే (సబ్బత్థ) పస్స దీఘనికాయే
    4. సమ్మతిఞాణం (స్యా॰) పస్స దీఘనికాయే
    5. paricce (sabbattha) passa dīghanikāye
    6. sammatiñāṇaṃ (syā.) passa dīghanikāye
    7. అనేకధాతుం నానాధాతుం లోకం (స్యా॰) మ॰ ని॰ ౧.౧౪౮
    8. anekadhātuṃ nānādhātuṃ lokaṃ (syā.) ma. ni. 1.148
    9. ఉపరిట్ఠిమే (స్యా॰), ఉపరిట్ఠిమం (క॰)
    10. upariṭṭhime (syā.), upariṭṭhimaṃ (ka.)
    11. అబ్భఞ్ఞింసు (స్యా॰) ఏవముపరిపి
    12. abbhaññiṃsu (syā.) evamuparipi
    13. చక్కవత్తి (సీ॰ స్యా॰)
    14. cakkavatti (sī. syā.)
    15. నిరయగామినీతి (స్యా॰)
    16. తిరచ్ఛానగామినీతి (స్యా॰) ఏవముపరిపి. అట్ఠకథా ఓలోకేతబ్బా
    17. nirayagāminīti (syā.)
    18. tiracchānagāminīti (syā.) evamuparipi. aṭṭhakathā oloketabbā
    19. సమ్పత్తియేవ (క॰)
    20. విపత్తియేవ (క॰)
    21. sampattiyeva (ka.)
    22. vipattiyeva (ka.)



    Related texts:



    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-మూలటీకా • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో • 16. Ñāṇavibhaṅgo

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-అనుటీకా • Vibhaṅga-anuṭīkā / ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో • 16. Ñāṇavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact