Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
౪. నన్దకసుత్తవణ్ణనా
4. Nandakasuttavaṇṇanā
౪. చతుత్థే ఉపట్ఠానసాలాయన్తి భోజనసాలాయం. యేనుపట్ఠానసాలాతి సత్థా నన్దకత్థేరేన మధురస్సరేన ఆరద్ధాయ ధమ్మదేసనాయ సద్దం సుత్వా, ‘‘ఆనన్ద, కో ఏసో ఉపట్ఠానసాలాయ మధురస్సరేన ధమ్మం దేసేతీ’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ధమ్మకథికనన్దకత్థేరస్స అజ్జ, భన్తే, వారో’’తి సుత్వా ‘‘అతిమధురం కత్వా, ఆనన్ద, ఏసో భిక్ఖు ధమ్మం కథేతి, మయమ్పి గన్త్వా సుణిస్సామా’’తి వత్వా యేనుపట్ఠానసాలా తేనుపసఙ్కమి. బహిద్వారకోట్ఠకే అట్ఠాసీతి ఛబ్బణ్ణరస్మియో చీవరగబ్భే పటిచ్ఛాదేత్వా అఞ్ఞాతకవేసేన అట్ఠాసి. కథాపరియోసానం ఆగమయమానోతి ‘‘ఇదమవోచా’’తి ఇదం కథావసానం ఉదిక్ఖమానో ధమ్మకథం సుణన్తో అట్ఠాసియేవ. అథాయస్మా ఆనన్దో నిక్ఖన్తే పఠమే యామే సత్థు సఞ్ఞం అదాసి – ‘‘పఠమయామో అతిక్కన్తో, భన్తే, థోకం విస్సమథా’’తి. సత్థా తత్థేవ అట్ఠాసి. అథాయస్మా ఆనన్దో మజ్ఝిమయామేపి నిక్ఖన్తే, ‘‘భన్తే, తుమ్హే పకతియా ఖత్తియసుఖుమాలా, పున బుద్ధసుఖుమాలాతి పరమసుఖుమాలా, మజ్ఝిమయామోపి అతిక్కన్తో, ముహుత్తం విస్సమథా’’తి ఆహ. సత్థా తత్థేవ అట్ఠాసి. తత్థ ఠితకస్సేవస్స అరుణగ్గం పఞ్ఞాయిత్థ. అరుణుగ్గమనఞ్చ థేరస్స ‘‘ఇదమవోచా’’తి పాపేత్వా కథాపరియోసానఞ్చ దసబలస్స ఛబ్బణ్ణసరీరస్మివిస్సజ్జనఞ్చ ఏకప్పహారేనేవ అహోసి. అగ్గళం ఆకోటేసీతి అగ్గనఖేన ద్వారకవాటం ఆకోటేసి.
4. Catutthe upaṭṭhānasālāyanti bhojanasālāyaṃ. Yenupaṭṭhānasālāti satthā nandakattherena madhurassarena āraddhāya dhammadesanāya saddaṃ sutvā, ‘‘ānanda, ko eso upaṭṭhānasālāya madhurassarena dhammaṃ desetī’’ti pucchitvā ‘‘dhammakathikanandakattherassa ajja, bhante, vāro’’ti sutvā ‘‘atimadhuraṃ katvā, ānanda, eso bhikkhu dhammaṃ katheti, mayampi gantvā suṇissāmā’’ti vatvā yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Bahidvārakoṭṭhake aṭṭhāsīti chabbaṇṇarasmiyo cīvaragabbhe paṭicchādetvā aññātakavesena aṭṭhāsi. Kathāpariyosānaṃ āgamayamānoti ‘‘idamavocā’’ti idaṃ kathāvasānaṃ udikkhamāno dhammakathaṃ suṇanto aṭṭhāsiyeva. Athāyasmā ānando nikkhante paṭhame yāme satthu saññaṃ adāsi – ‘‘paṭhamayāmo atikkanto, bhante, thokaṃ vissamathā’’ti. Satthā tattheva aṭṭhāsi. Athāyasmā ānando majjhimayāmepi nikkhante, ‘‘bhante, tumhe pakatiyā khattiyasukhumālā, puna buddhasukhumālāti paramasukhumālā, majjhimayāmopi atikkanto, muhuttaṃ vissamathā’’ti āha. Satthā tattheva aṭṭhāsi. Tattha ṭhitakassevassa aruṇaggaṃ paññāyittha. Aruṇuggamanañca therassa ‘‘idamavocā’’ti pāpetvā kathāpariyosānañca dasabalassa chabbaṇṇasarīrasmivissajjanañca ekappahāreneva ahosi. Aggaḷaṃ ākoṭesīti agganakhena dvārakavāṭaṃ ākoṭesi.
సారజ్జమానరూపోతి హరాయమానో ఓత్తప్పమానో. దోమనస్ససారజ్జం పనస్స నత్థి. ఏత్తకమ్పి నో నప్పటిభాసేయ్యాతి పటిసమ్భిదాప్పత్తస్స అప్పటిభానం నామ నత్థి. ఏత్తకమ్పి న కథేయ్యన్తి దస్సేతి. సాధు సాధూతి థేరస్స ధమ్మదేసనం సమ్పహంసన్తో ఆహ. అయఞ్హేత్థ అత్థో ‘‘సుగహితా చ తే ధమ్మదేసనా సుకథితా చా’’తి. కులపుత్తానన్తి ఆచారకులపుత్తానఞ్చేవ జాతికులపుత్తానఞ్చ. అరియో చ తుణ్హిభావోతి దుతియజ్ఝానసమాపత్తిం సన్ధాయేవమాహ. అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయాతి సఙ్ఖారపరిగ్గహవిపస్సనాఞాణస్స . చతుప్పాదకోతి అస్సగోణగద్రభాదికో. ఇదం వత్వాతి ఇమం చతూహఙ్గేహి సమన్నాగతం ధమ్మం కథయిత్వా. విహారం పావిసీతి గన్ధకుటిం పవిట్ఠో.
Sārajjamānarūpoti harāyamāno ottappamāno. Domanassasārajjaṃ panassa natthi. Ettakampi no nappaṭibhāseyyāti paṭisambhidāppattassa appaṭibhānaṃ nāma natthi. Ettakampi na katheyyanti dasseti. Sādhu sādhūti therassa dhammadesanaṃ sampahaṃsanto āha. Ayañhettha attho ‘‘sugahitā ca te dhammadesanā sukathitā cā’’ti. Kulaputtānanti ācārakulaputtānañceva jātikulaputtānañca. Ariyo ca tuṇhibhāvoti dutiyajjhānasamāpattiṃ sandhāyevamāha. Adhipaññādhammavipassanāyāti saṅkhārapariggahavipassanāñāṇassa . Catuppādakoti assagoṇagadrabhādiko. Idaṃ vatvāti imaṃ catūhaṅgehi samannāgataṃ dhammaṃ kathayitvā. Vihāraṃ pāvisīti gandhakuṭiṃ paviṭṭho.
కాలేన ధమ్మస్సవనేతి కాలే కాలే ధమ్మస్సవనస్మిం. ధమ్మసాకచ్ఛాయాతి పఞ్హకథాయ. గమ్భీరం అత్థపదన్తి గమ్భీరం గుళ్హం రహస్సం అత్థం. పఞ్ఞాయాతి సహవిపస్సనాయ మగ్గపఞ్ఞాయ. సమ్మసనపటివేధపఞ్ఞాపి ఉగ్గహపరిపుచ్ఛాపఞ్ఞాపి వట్టతియేవ. పత్తో వా పజ్జతి వాతి అరహత్తం పత్తో వా పాపుణిస్సతి వాతి ఏవం గుణసమ్భావనాయ సమ్భావేతి. అప్పత్తమానసాతి అప్పత్తఅరహత్తా, అరహత్తం వా అప్పత్తం మానసం ఏతేసన్తిపి అప్పత్తమానసా. దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారన్తి ఏత్థ దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారో లోకియోపి వట్టతి లోకుత్తరోపి.
Kālena dhammassavaneti kāle kāle dhammassavanasmiṃ. Dhammasākacchāyāti pañhakathāya. Gambhīraṃ atthapadanti gambhīraṃ guḷhaṃ rahassaṃ atthaṃ. Paññāyāti sahavipassanāya maggapaññāya. Sammasanapaṭivedhapaññāpi uggahaparipucchāpaññāpi vaṭṭatiyeva. Patto vā pajjati vāti arahattaṃ patto vā pāpuṇissati vāti evaṃ guṇasambhāvanāya sambhāveti. Appattamānasāti appattaarahattā, arahattaṃ vā appattaṃ mānasaṃ etesantipi appattamānasā. Diṭṭhadhammasukhavihāranti ettha diṭṭhadhammasukhavihāro lokiyopi vaṭṭati lokuttaropi.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౪. నన్దకసుత్తం • 4. Nandakasuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౪-౫. నన్దకసుత్తాదివణ్ణనా • 4-5. Nandakasuttādivaṇṇanā