| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
4. නන්‌දකසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Nandakasuttavaṇṇanā
4. චතුත්‌ථෙ උපට්‌ඨානසාලායන්‌ති භොජනසාලායං. යෙනුපට්‌ඨානසාලාති සත්‌ථා නන්‌දකත්‌ථෙරෙන මධුරස්‌සරෙන ආරද්‌ධාය ධම්‌මදෙසනාය සද්‌දං සුත්‌වා, ‘‘ආනන්‌ද, කො එසො උපට්‌ඨානසාලාය මධුරස්‌සරෙන ධම්‌මං දෙසෙතී’’ති පුච්‌ඡිත්‌වා ‘‘ධම්‌මකථිකනන්‌දකත්‌ථෙරස්‌ස අජ්‌ජ, භන්‌තෙ, වාරො’’ති සුත්‌වා ‘‘අතිමධුරං කත්‌වා, ආනන්‌ද, එසො භික්‌ඛු ධම්‌මං කථෙති, මයම්‌පි ගන්‌ත්‌වා සුණිස්‌සාමා’’ති වත්‌වා යෙනුපට්‌ඨානසාලා තෙනුපසඞ්‌කමි. බහිද්‌වාරකොට්‌ඨකෙ අට්‌ඨාසීති ඡබ්‌බණ්‌ණරස්‌මියො චීවරගබ්‌භෙ පටිච්‌ඡාදෙත්‌වා අඤ්‌ඤාතකවෙසෙන අට්‌ඨාසි. කථාපරියොසානං ආගමයමානොති ‘‘ඉදමවොචා’’ති ඉදං කථාවසානං උදික්‌ඛමානො ධම්‌මකථං සුණන්‌තො අට්‌ඨාසියෙව. අථායස්‌මා ආනන්‌දො නික්‌ඛන්‌තෙ පඨමෙ යාමෙ සත්‌ථු සඤ්‌ඤං අදාසි – ‘‘පඨමයාමො අතික්‌කන්‌තො, භන්‌තෙ, ථොකං විස්‌සමථා’’ති. සත්‌ථා තත්‌ථෙව අට්‌ඨාසි. අථායස්‌මා ආනන්‌දො මජ්‌ඣිමයාමෙපි නික්‌ඛන්‌තෙ, ‘‘භන්‌තෙ, තුම්‌හෙ පකතියා ඛත්‌තියසුඛුමාලා, පුන බුද්‌ධසුඛුමාලාති පරමසුඛුමාලා, මජ්‌ඣිමයාමොපි අතික්‌කන්‌තො, මුහුත්‌තං විස්‌සමථා’’ති ආහ. සත්‌ථා තත්‌ථෙව අට්‌ඨාසි. තත්‌ථ ඨිතකස්‌සෙවස්‌ස අරුණග්‌ගං පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. අරුණුග්‌ගමනඤ්‌ච ථෙරස්‌ස ‘‘ඉදමවොචා’’ති පාපෙත්‌වා කථාපරියොසානඤ්‌ච දසබලස්‌ස ඡබ්‌බණ්‌ණසරීරස්‌මිවිස්‌සජ්‌ජනඤ්‌ච එකප්‌පහාරෙනෙව අහොසි. අග්‌ගළං ආකොටෙසීති අග්‌ගනඛෙන ද්‌වාරකවාටං ආකොටෙසි.
4. Catutthe upaṭṭhānasālāyanti bhojanasālāyaṃ. Yenupaṭṭhānasālāti satthā nandakattherena madhurassarena āraddhāya dhammadesanāya saddaṃ sutvā, ‘‘ānanda, ko eso upaṭṭhānasālāya madhurassarena dhammaṃ desetī’’ti pucchitvā ‘‘dhammakathikanandakattherassa ajja, bhante, vāro’’ti sutvā ‘‘atimadhuraṃ katvā, ānanda, eso bhikkhu dhammaṃ katheti, mayampi gantvā suṇissāmā’’ti vatvā yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Bahidvārakoṭṭhake aṭṭhāsīti chabbaṇṇarasmiyo cīvaragabbhe paṭicchādetvā aññātakavesena aṭṭhāsi. Kathāpariyosānaṃ āgamayamānoti ‘‘idamavocā’’ti idaṃ kathāvasānaṃ udikkhamāno dhammakathaṃ suṇanto aṭṭhāsiyeva. Athāyasmā ānando nikkhante paṭhame yāme satthu saññaṃ adāsi – ‘‘paṭhamayāmo atikkanto, bhante, thokaṃ vissamathā’’ti. Satthā tattheva aṭṭhāsi. Athāyasmā ānando majjhimayāmepi nikkhante, ‘‘bhante, tumhe pakatiyā khattiyasukhumālā, puna buddhasukhumālāti paramasukhumālā, majjhimayāmopi atikkanto, muhuttaṃ vissamathā’’ti āha. Satthā tattheva aṭṭhāsi. Tattha ṭhitakassevassa aruṇaggaṃ paññāyittha. Aruṇuggamanañca therassa ‘‘idamavocā’’ti pāpetvā kathāpariyosānañca dasabalassa chabbaṇṇasarīrasmivissajjanañca ekappahāreneva ahosi. Aggaḷaṃ ākoṭesīti agganakhena dvārakavāṭaṃ ākoṭesi.
සාරජ්‌ජමානරූපොති හරායමානො ඔත්‌තප්‌පමානො. දොමනස්‌සසාරජ්‌ජං පනස්‌ස නත්‌ථි. එත්‌තකම්‌පි නො නප්‌පටිභාසෙය්‍යාති පටිසම්‌භිදාප්‌පත්‌තස්‌ස අප්‌පටිභානං නාම නත්‌ථි. එත්‌තකම්‌පි න කථෙය්‍යන්‌ති දස්‌සෙති. සාධු සාධූති ථෙරස්‌ස ධම්‌මදෙසනං සම්‌පහංසන්‌තො ආහ. අයඤ්‌හෙත්‌ථ අත්‌ථො ‘‘සුගහිතා ච තෙ ධම්‌මදෙසනා සුකථිතා චා’’ති. කුලපුත්‌තානන්‌ති ආචාරකුලපුත්‌තානඤ්‌චෙව ජාතිකුලපුත්‌තානඤ්‌ච. අරියො ච තුණ්‌හිභාවොති දුතියජ්‌ඣානසමාපත්‌තිං සන්‌ධායෙවමාහ. අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනායාති සඞ්‌ඛාරපරිග්‌ගහවිපස්‌සනාඤාණස්‌ස . චතුප්‌පාදකොති අස්‌සගොණගද්‍රභාදිකො. ඉදං වත්‌වාති ඉමං චතූහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං ධම්‌මං කථයිත්‌වා. විහාරං පාවිසීති ගන්‌ධකුටිං පවිට්‌ඨො.
Sārajjamānarūpoti harāyamāno ottappamāno. Domanassasārajjaṃ panassa natthi. Ettakampi no nappaṭibhāseyyāti paṭisambhidāppattassa appaṭibhānaṃ nāma natthi. Ettakampi na katheyyanti dasseti. Sādhu sādhūti therassa dhammadesanaṃ sampahaṃsanto āha. Ayañhettha attho ‘‘sugahitā ca te dhammadesanā sukathitā cā’’ti. Kulaputtānanti ācārakulaputtānañceva jātikulaputtānañca. Ariyo ca tuṇhibhāvoti dutiyajjhānasamāpattiṃ sandhāyevamāha. Adhipaññādhammavipassanāyāti saṅkhārapariggahavipassanāñāṇassa . Catuppādakoti assagoṇagadrabhādiko. Idaṃ vatvāti imaṃ catūhaṅgehi samannāgataṃ dhammaṃ kathayitvā. Vihāraṃ pāvisīti gandhakuṭiṃ paviṭṭho.
කාලෙන ධම්‌මස්‌සවනෙති කාලෙ කාලෙ ධම්‌මස්‌සවනස්‌මිං. ධම්‌මසාකච්‌ඡායාති පඤ්‌හකථාය. ගම්‌භීරං අත්‌ථපදන්‌ති ගම්‌භීරං ගුළ්‌හං රහස්‌සං අත්‌ථං. පඤ්‌ඤායාති සහවිපස්‌සනාය මග්‌ගපඤ්‌ඤාය. සම්‌මසනපටිවෙධපඤ්‌ඤාපි උග්‌ගහපරිපුච්‌ඡාපඤ්‌ඤාපි වට්‌ටතියෙව. පත්‌තො වා පජ්‌ජති වාති අරහත්‌තං පත්‌තො වා පාපුණිස්‌සති වාති එවං ගුණසම්‌භාවනාය සම්‌භාවෙති. අප්‌පත්‌තමානසාති අප්‌පත්‌තඅරහත්‌තා, අරහත්‌තං වා අප්‌පත්‌තං මානසං එතෙසන්‌තිපි අප්‌පත්‌තමානසා. දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරන්‌ති එත්‌ථ දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරො ලොකියොපි වට්‌ටති ලොකුත්‌තරොපි.
Kālena dhammassavaneti kāle kāle dhammassavanasmiṃ. Dhammasākacchāyāti pañhakathāya. Gambhīraṃ atthapadanti gambhīraṃ guḷhaṃ rahassaṃ atthaṃ. Paññāyāti sahavipassanāya maggapaññāya. Sammasanapaṭivedhapaññāpi uggahaparipucchāpaññāpi vaṭṭatiyeva. Patto vā pajjati vāti arahattaṃ patto vā pāpuṇissati vāti evaṃ guṇasambhāvanāya sambhāveti. Appattamānasāti appattaarahattā, arahattaṃ vā appattaṃ mānasaṃ etesantipi appattamānasā. Diṭṭhadhammasukhavihāranti ettha diṭṭhadhammasukhavihāro lokiyopi vaṭṭati lokuttaropi.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 4. නන්‌දකසුත්‌තං • 4. Nandakasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 4-5. නන්‌දකසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 4-5. Nandakasuttādivaṇṇanā
