Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೭. ನನ್ದಕತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    7. Nandakattheragāthāvaṇṇanā

    ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದೋ ಆಜಞ್ಞೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಪಚ್ಚನ್ತದೇಸೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ವನಚಾರಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ವಾಲುಕಾ ಓಕಿರಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಚಮ್ಪಾಯಂ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ನನ್ದಕೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಜೇಟ್ಠಕಭಾತಾ ಪನಸ್ಸ ಭರತೋ ನಾಮ। ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಯೋಗೋ ಅನನ್ತರವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಆವಿಭವಿಸ್ಸತಿ। ತೇ ಉಭೋಪಿ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸೋಣಂ ಕೋಳಿವಿಸಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸೋಣೋಪಿ ನಾಮ ತಥಾಸುಖುಮಾಲೋ ಪಬ್ಬಜಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯ’’ನ್ತಿ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು। ತೇಸು ಭರತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ನನ್ದಕೋ ಪನ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಬಲವಭಾವೇನ ತಾವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ಏವ। ಅಥಸ್ಸ ಭರತತ್ಥೇರೋ ಆಸಯಂ ಞತ್ವಾ ಅವಸ್ಸಯೋ ಭವಿತುಕಾಮೋ ತಂ ಪಚ್ಛಾಸಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಥಂ ಕಥೇಸಿ।

    Yathāpibhaddo ājaññoti āyasmato nandakattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto sikhissa bhagavato kāle paccantadese uppajjitvā viññutaṃ patto vanacāriko hutvā vicaranto ekadivasaṃ satthu caṅkamanaṭṭhānaṃ disvā pasannacitto vālukā okiri. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde campāyaṃ gahapatikule nibbatti, tassa nandakoti nāmaṃ akaṃsu. Jeṭṭhakabhātā panassa bharato nāma. Tassa pubbayogo anantaravatthusmiṃ āvibhavissati. Te ubhopi viññutaṃ patvā āyasmantaṃ soṇaṃ koḷivisaṃ pabbajitaṃ sutvā ‘‘soṇopi nāma tathāsukhumālo pabbaji, kimaṅgaṃ pana maya’’nti pabbajiṃsu. Tesu bharato nacirasseva vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Nandako pana kilesānaṃ balavabhāvena tāva vipassanaṃ ussukkāpetuṃ nāsakkhi, vipassanāya kammaṃ karoti eva. Athassa bharatatthero āsayaṃ ñatvā avassayo bhavitukāmo taṃ pacchāsamaṇaṃ katvā vihārato nikkhamitvā maggasamīpe nisinno vipassanākathaṃ kathesi.

    ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸಕಟಸತ್ಥೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಏಕೋ ಸಕಟೇ ಯುತ್ತೋ ಗೋಣೋ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಟ್ಠಾನೇ ಸಕಟಂ ಉದ್ಧರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪರಿಪತಿ। ತತೋ ನಂ ಸತ್ಥವಾಹೋ ಸಕಟಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ತಿಣಞ್ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಮಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪುನ ಧುರೇ ಯೋಜೇಸಿ। ತತೋ ಗೋಣೋ ವೂಪಸನ್ತಪರಿಸ್ಸಮೋ ಲದ್ಧಬಲೋ ತಂ ಸಕಟಂ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಟ್ಠಾನತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ। ಅಥ ಭರತತ್ಥೇರೋ ನನ್ದಕಸ್ಸ ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ನನ್ದಕ, ಇಮಸ್ಸ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ತಂ ನಿದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತೇನ ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮಮತ್ಥಂ ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಇತರೋ ‘‘ಯಥಾಯಂ ಗೋಣೋ ವೂಪಸನ್ತಪರಿಸ್ಸಮೋ ಪಙ್ಕಟ್ಠಾನತೋ ಭಾರಂ ಉಬ್ಬಹತಿ, ಏವಂ ಮಯಾಪಿ ಸಂಸಾರಪಙ್ಕತೋ ಅತ್ತಾ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ತಮೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೮.೯೦-೯೫) –

    Tena ca samayena sakaṭasatthe gacchante eko sakaṭe yutto goṇo cikkhallaṭṭhāne sakaṭaṃ uddharituṃ asakkonto paripati. Tato naṃ satthavāho sakaṭā mocetvā tiṇañca pānīyañca datvā parissamaṃ apanetvā puna dhure yojesi. Tato goṇo vūpasantaparissamo laddhabalo taṃ sakaṭaṃ cikkhallaṭṭhānato uddharitvā thale patiṭṭhāpesi. Atha bharatatthero nandakassa ‘‘passasi no tvaṃ, āvuso nandaka, imassa kamma’’nti taṃ nidassetvā tena ‘‘passāmī’’ti vutte ‘‘imamatthaṃ suṭṭhu upadhārehī’’ti āha. Itaro ‘‘yathāyaṃ goṇo vūpasantaparissamo paṅkaṭṭhānato bhāraṃ ubbahati, evaṃ mayāpi saṃsārapaṅkato attā uddharitabbo’’ti tamevārammaṇaṃ katvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.48.90-95) –

    ‘‘ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಅರಞ್ಞೇ ಕಾನನೇ ಅಹಂ।

    ‘‘Migaluddo pure āsiṃ, araññe kānane ahaṃ;

    ವಾತಮಿಗಂ ಗವೇಸನ್ತೋ, ಚಙ್ಕಮಂ ಅದ್ದಸಂ ಅಹಂ॥

    Vātamigaṃ gavesanto, caṅkamaṃ addasaṃ ahaṃ.

    ‘‘ಉಚ್ಛಙ್ಗೇನ ಪುಲಿನಂ ಗಯ್ಹ, ಚಙ್ಕಮೇ ಓಕಿರಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Ucchaṅgena pulinaṃ gayha, caṅkame okiriṃ ahaṃ;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಸುಗತಸ್ಸ ಸಿರೀಮತೋ॥

    Pasannacitto sumano, sugatassa sirīmato.

    ‘‘ಏಕತಿಂಸೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಪುಲಿನಂ ಓಕಿರಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, pulinaṃ okiriṃ ahaṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಪುಲಿನಸ್ಸ ಇದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, pulinassa idaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಭರತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā attano jeṭṭhabhātikassa bharatattherassa santike aññaṃ byākaronto –

    ೧೭೩.

    173.

    ‘‘ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದೋ ಆಜಞ್ಞೋ, ಖಲಿತ್ವಾ ಪತಿತಿಟ್ಠತಿ।

    ‘‘Yathāpi bhaddo ājañño, khalitvā patitiṭṭhati;

    ಭಿಯ್ಯೋ ಲದ್ಧಾನ ಸಂವೇಗಂ, ಅದೀನೋ ವಹತೇ ಧುರಂ॥

    Bhiyyo laddhāna saṃvegaṃ, adīno vahate dhuraṃ.

    ೧೭೪.

    174.

    ‘‘ಏವಂ ದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾವಕಂ।

    ‘‘Evaṃ dassanasampannaṃ, sammāsambuddhasāvakaṃ;

    ಆಜಾನೀಯಂ ಮಂ ಧಾರೇಥ, ಪುತ್ತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓರಸ’’ನ್ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Ājānīyaṃ maṃ dhāretha, puttaṃ buddhassa orasa’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ ಲದ್ಧಾನ ಸಂವೇಗಂ, ಅದೀನೋ ವಹತೇ ಧುರನ್ತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಜಾತಿಬಲವೀರಿಯಾನಂ ಅನನುಚ್ಛವಿಕಮೇತಂ ಯದಿದಂ ಆಗತಸ್ಸ ಭಾರಸ್ಸ ಅವಹನ’’ನ್ತಿ ಸಂವೇಗಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅದೀನೋ ಅದೀನಮಾನಸೋ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ। ‘‘ಅಲೀನೋ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಸೋ ಏವ ಅತ್ಥೋ। ಭಿಯ್ಯೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅತ್ತನೋ ಧುರಂ ಭಾರಂ ವಹತೇ ಉಬ್ಬಹತಿ। ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ರಮಣೀಯವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।

    Tattha bhiyyo laddhāna saṃvegaṃ, adīno vahate dhuranti ‘‘mayhaṃ jātibalavīriyānaṃ ananucchavikametaṃ yadidaṃ āgatassa bhārassa avahana’’nti saṃvegaṃ labhitvā adīno adīnamānaso alīnacitto. ‘‘Alīno’’ti vā pāṭho, so eva attho. Bhiyyo punappunaṃ bhiyyosomattāya attano dhuraṃ bhāraṃ vahate ubbahati. Sesaṃ heṭṭhā ramaṇīyavihārittherassa gāthāvaṇṇanāyaṃ vuttanayameva.

    ನನ್ದಕತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Nandakattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೭. ನನ್ದಕತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 7. Nandakattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact