| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೪. ನನ್ದಕೋವಾದಸುತ್ತಂ
4. Nandakovādasuttaṃ
೩೯೮. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಓವದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಅನುಸಾಸತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಕರೋತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥ’’ನ್ತಿ 1।
398. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho mahāpajāpatigotamī pañcamattehi bhikkhunisatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho mahāpajāpatigotamī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ovadatu, bhante, bhagavā bhikkhuniyo; anusāsatu, bhante, bhagavā bhikkhuniyo; karotu, bhante, bhagavā bhikkhunīnaṃ dhammiṃ katha’’nti 2.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದನ್ತಿ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ನ ಇಚ್ಛತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತುಂ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಜ್ಜ ಪರಿಯಾಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತುಂ ಪರಿಯಾಯೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ, ಭನ್ತೇ, ಕತೋ 3 ಪರಿಯಾಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತುಂ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ನ ಇಚ್ಛತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತುಂ ಪರಿಯಾಯೇನಾ’’ತಿ।
Tena kho pana samayena therā bhikkhū bhikkhuniyo ovadanti pariyāyena. Āyasmā nandako na icchati bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyena. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kassa nu kho, ānanda, ajja pariyāyo bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyenā’’ti? ‘‘Sabbeheva, bhante, kato 4 pariyāyo bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyena. Ayaṃ, bhante, āyasmā nandako na icchati bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyenā’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಓವದ, ನನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಅನುಸಾಸ, ನನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಕರೋಹಿ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅತ್ತದುತಿಯೋ ಯೇನ ರಾಜಕಾರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ, ಉದಕಞ್ಚ ಪಾದಾನಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸುಂ। ನಿಸೀದಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ। ತಾಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಟಿಪುಚ್ಛಕಥಾ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತತ್ಥ ಆಜಾನನ್ತೀಹಿ – ‘ಆಜಾನಾಮಾ’ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ, ನ ಆಜಾನನ್ತೀಹಿ – ‘ನ ಆಜಾನಾಮಾ’ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಸ್ಸಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ ಅಹಮೇವ ತತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಥಂ; ಇಮಸ್ಸ ಕ್ವತ್ಥೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತ್ತಕೇನಪಿ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಅತ್ತಮನಾ ಅಭಿರದ್ಧಾ 5 ಯಂ ನೋ ಅಯ್ಯೋ ನನ್ದಕೋ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ।
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nandakaṃ āmantesi – ‘‘ovada, nandaka, bhikkhuniyo; anusāsa, nandaka, bhikkhuniyo; karohi tvaṃ, brāhmaṇa, bhikkhunīnaṃ dhammiṃ katha’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā nandako bhagavato paṭissutvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto attadutiyo yena rājakārāmo tenupasaṅkami. Addasaṃsu kho tā bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āsanaṃ paññāpesuṃ, udakañca pādānaṃ upaṭṭhapesuṃ. Nisīdi kho āyasmā nandako paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Tāpi kho bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmā nandako etadavoca – ‘‘paṭipucchakathā kho, bhaginiyo, bhavissati. Tattha ājānantīhi – ‘ājānāmā’ tissa vacanīyaṃ, na ājānantīhi – ‘na ājānāmā’ tissa vacanīyaṃ. Yassā vā panassa kaṅkhā vā vimati vā ahameva tattha paṭipucchitabbo – ‘idaṃ, bhante, kathaṃ; imassa kvattho’’’ti? ‘‘Ettakenapi mayaṃ, bhante, ayyassa nandakassa attamanā abhiraddhā 6 yaṃ no ayyo nandako pavāretī’’ti.
೩೯೯. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಚಕ್ಖು ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ , ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸೋತಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಘಾನಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಜಿವ್ಹಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಕಾಯೋ ನಿಚ್ಚೋ ವಾ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚೋ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಮನೋ ನಿಚ್ಚೋ ವಾ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚೋ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ , ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
399. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, sotaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… ghānaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’… ‘‘jivhā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’… ‘‘kāyo nicco vā anicco vā’’ti? ‘‘Anicco, bhante’’… ‘‘mano nicco vā anicco vā’’ti? ‘‘Anicco, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ , kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha ajjhattikā āyatanā aniccā’’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೦. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ರೂಪಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸದ್ದಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಗನ್ಧಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ರಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ , ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಧಮ್ಮಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ಬಾಹಿರಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ । ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
400. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, rūpā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, saddā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante…pe… gandhā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’… ‘‘rasā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’… ‘‘phoṭṭhabbā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā , bhante’’… ‘‘dhammā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha bāhirā āyatanā aniccā’’’ti . ‘‘Sādhu, sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೧. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’… ‘‘ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾತಿ’’? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
401. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, sotaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… ghānaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’… ‘‘jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’… ‘‘kāyaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’… ‘‘manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti’’? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha viññāṇakāyā aniccā’’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೨. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಗಿನಿಯೋ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಆಭಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಸ್ಸ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ; ಯಾ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಆಭಾ ಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮುಸ್ಸ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ; ಪಗೇವಸ್ಸ ಆಭಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಯೋ ನು ಖೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಛ ಖೋಮೇ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ 7; ಯಞ್ಚ ಖೋ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೇ ಆಯತನೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧುವಂ ಸಸ್ಸತಂ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ತಜ್ಜಂ ತಜ್ಜಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಜ್ಜಸ್ಸ ತಜ್ಜಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
402. ‘‘Seyyathāpi , bhaginiyo, telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā, ābhāpi aniccā vipariṇāmadhammā. Yo nu kho, bhaginiyo, evaṃ vadeyya – ‘amussa telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā; yā ca khvāssa ābhā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā’ti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amussa hi, bhante, telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā; pagevassa ābhā aniccā vipariṇāmadhammā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhaginiyo, yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘cha khome ajjhattikā āyatanā aniccā 8; yañca kho cha ajjhattike āyatane paṭicca paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhamma’nti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Tajjaṃ tajjaṃ, bhante, paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjanti. Tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhantī’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಛಾಯಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಸ್ಸ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಯಾ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಛಾಯಾ ಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮುಸ್ಸ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ; ಪಗೇವಸ್ಸ ಛಾಯಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಯೋ ನು ಖೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಛ ಖೋಮೇ ಬಾಹಿರಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ 9। ಯಞ್ಚ ಖೋ ಛ ಬಾಹಿರೇ ಆಯತನೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧುವಂ ಸಸ್ಸತಂ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ತಜ್ಜಂ ತಜ್ಜಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಜ್ಜಸ್ಸ ತಜ್ಜಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
403. ‘‘Seyyathāpi, bhaginiyo, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, chāyāpi aniccā vipariṇāmadhammā. Yo nu kho, bhaginiyo, evaṃ vadeyya – ‘amussa mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, yā ca khvāssa chāyā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā’ti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amussa hi, bhante, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ; pagevassa chāyā aniccā vipariṇāmadhammā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhaginiyo, yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘cha khome bāhirā āyatanā aniccā 10. Yañca kho cha bāhire āyatane paṭicca paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhamma’nti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Tajjaṃ tajjaṃ, bhante, paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjanti. Tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhantī’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಗಿನಿಯೋ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಧಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಗಾವಿಂ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಅನ್ತರಂ ಮಂಸಕಾಯಂ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ। ಯಂ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ 11 ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ತಂ ತದೇವ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಸಞ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸಞ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ವಿಧುನಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನ ತಂ ಗಾವಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥೇವಾಯಂ ಗಾವೀ ಸಂಯುತ್ತಾ ಇಮಿನಾವ ಚಮ್ಮೇನಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮು ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಧಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಗಾವಿಂ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಅನ್ತರಂ ಮಂಸಕಾಯಂ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ। ಯಂ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ತಂ ತದೇವ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಸಞ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸಞ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ವಿಧುನಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನ ತಂ ಗಾವಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥೇವಾಯಂ ಗಾವೀ ಸಂಯುತ್ತಾ ಇಮಿನಾವ ಚಮ್ಮೇನಾ’ತಿ; ಅಥ ಖೋ ಸಾ ಗಾವೀ ವಿಸಂಯುತ್ತಾ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ।
404. ‘‘Seyyathāpi, bhaginiyo, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ saṅkanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ. Yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ 12 antarā nhāru antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya sampakanteyya samparikanteyya. Sañchinditvā saṅkantitvā sampakantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā evaṃ vadeyya – ‘tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā imināva cammenā’ti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amu hi, bhante, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ saṅkanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ. Yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nhāru antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya sampakanteyya samparikanteyya. Sañchinditvā saṅkantitvā sampakantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā kiñcāpi so evaṃ vadeyya – ‘tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā imināva cammenā’ti; atha kho sā gāvī visaṃyuttā teneva cammenā’’ti.
‘‘ಉಪಮಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಕತಾ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಾಯ। ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ; ‘ಅನ್ತರಾ ಮಂಸಕಾಯೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಛನ್ನೇತಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಂ ಆಯತನಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ಬಾಹಿರೋ ಚಮ್ಮಕಾಯೋ’ತಿ ಖೋ ಭಗಿನಿಯೋ, ಛನ್ನೇತಂ ಬಾಹಿರಾನಂ ಆಯತನಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ, ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು, ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ನನ್ದೀರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ತಿಣ್ಹಂ ಗೋವಿಕನ್ತನ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಅರಿಯಾಯೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿವಚನಂ; ಯಾಯಂ ಅರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಅನ್ತರಾ ಕಿಲೇಸಂ ಅನ್ತರಾ ಸಂಯೋಜನಂ ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ಸಞ್ಛಿನ್ದತಿ ಸಙ್ಕನ್ತತಿ ಸಮ್ಪಕನ್ತತಿ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತತಿ।
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhaginiyo, katā atthassa viññāpanāya. Ayamevettha attho; ‘antarā maṃsakāyo’ti kho, bhaginiyo, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ; ‘bāhiro cammakāyo’ti kho bhaginiyo, channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ; ‘antarā vilimaṃsaṃ, antarā nhāru, antarā bandhana’nti kho, bhaginiyo, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ; ‘tiṇhaṃ govikantana’nti kho, bhaginiyo, ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ; yāyaṃ ariyā paññā antarā kilesaṃ antarā saṃyojanaṃ antarā bandhanaṃ sañchindati saṅkantati sampakantati samparikantati.
೪೦೫. ‘‘ಸತ್ತ ಖೋ ಪನಿಮೇ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಯೇಸಂ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಬಹುಲೀಕತತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಕತಮೇ ಸತ್ತ? ಇಧ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ, ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰… ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಯೇಸಂ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಬಹುಲೀಕತತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
405. ‘‘Satta kho panime, bhaginiyo, bojjhaṅgā, yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Katame satta? Idha, bhaginiyo, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti…pe… vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti… pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti… passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Ime kho, bhaginiyo, satta bojjhaṅgā, yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
೪೦೬. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಇಮಿನಾ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಗಿನಿಯೋ; ಕಾಲೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಕಾಲೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೀಸು ತಾಸು ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಚಾತುದ್ದಸೇ ನ ಹೋತಿ ಬಹುನೋಜನಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ – ‘ಊನೋ ನು ಖೋ ಚನ್ದೋ, ಪುಣ್ಣೋ ನು ಖೋ ಚನ್ದೋ’ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಊನೋ ಚನ್ದೋತ್ವೇವ ಹೋತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪಾ’’ತಿ।
406. Atha kho āyasmā nandako tā bhikkhuniyo iminā ovādena ovaditvā uyyojesi – ‘‘gacchatha, bhaginiyo; kālo’’ti. Atha kho tā bhikkhuniyo āyasmato nandakassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo bhagavā etadavoca – ‘‘gacchatha, bhikkhuniyo; kālo’’ti. Atha kho tā bhikkhuniyo bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Atha kho bhagavā acirapakkantīsu tāsu bhikkhunīsu bhikkhū āmantesi – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, tadahuposathe cātuddase na hoti bahunojanassa kaṅkhā vā vimati vā – ‘ūno nu kho cando, puṇṇo nu kho cando’ti, atha kho ūno candotveva hoti. Evameva kho, bhikkhave, tā bhikkhuniyo nandakassa dhammadesanāya attamanā honti no ca kho paripuṇṇasaṅkappā’’ti.
೪೦೭. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ನನ್ದಕ, ಸ್ವೇಪಿ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ತೇನೇವೋವಾದೇನ ಓವದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅತ್ತದುತಿಯೋ ಯೇನ ರಾಜಕಾರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ, ಉದಕಞ್ಚ ಪಾದಾನಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸುಂ। ನಿಸೀದಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ। ತಾಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಟಿಪುಚ್ಛಕಥಾ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತತ್ಥ ಆಜಾನನ್ತೀಹಿ ‘ಆಜಾನಾಮಾ’ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ, ನ ಆಜಾನನ್ತೀಹಿ ‘ನ ಆಜಾನಾಮಾ’ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಸ್ಸಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ, ಅಹಮೇವ ತತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಥಂ; ಇಮಸ್ಸ ಕ್ವತ್ಥೋ’’’ತಿ। ‘‘ಏತ್ತಕೇನಪಿ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಅತ್ತಮನಾ ಅಭಿರದ್ಧಾ ಯಂ ನೋ ಅಯ್ಯೋ ನನ್ದಕೋ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ।
407. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nandakaṃ āmantesi – ‘‘tena hi tvaṃ, nandaka, svepi tā bhikkhuniyo tenevovādena ovadeyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho āyasmā nandako bhagavato paccassosi. Atha kho āyasmā nandako tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto attadutiyo yena rājakārāmo tenupasaṅkami. Addasaṃsu kho tā bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āsanaṃ paññāpesuṃ, udakañca pādānaṃ upaṭṭhapesuṃ. Nisīdi kho āyasmā nandako paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Tāpi kho bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmā nandako etadavoca – ‘‘paṭipucchakathā kho, bhaginiyo, bhavissati. Tattha ājānantīhi ‘ājānāmā’ tissa vacanīyaṃ, na ājānantīhi ‘na ājānāmā’ tissa vacanīyaṃ. Yassā vā panassa kaṅkhā vā vimati vā, ahameva tattha paṭipucchitabbo – ‘idaṃ, bhante, kathaṃ; imassa kvattho’’’ti. ‘‘Ettakenapi mayaṃ, bhante, ayyassa nandakassa attamanā abhiraddhā yaṃ no ayyo nandako pavāretī’’ti.
೪೦೮. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಚಕ್ಖು ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ , ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸೋತಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಘಾನಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ… ಜಿವ್ಹಾ… ಕಾಯೋ… ಮನೋ ನಿಚ್ಚೋ ವಾ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚೋ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
408. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, sotaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… ghānaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante… jivhā… kāyo… mano nicco vā anicco vā’’ti? ‘‘Anicco, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha ajjhattikā āyatanā aniccā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೦೯. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ರೂಪಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸದ್ದಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಗನ್ಧಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ… ರಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ… ಧಮ್ಮಾ ನಿಚ್ಚಾ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ಬಾಹಿರಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
409. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, rūpā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, saddā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante…pe… gandhā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante… rasā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante… phoṭṭhabbā niccā vā aniccā vā’’ti ? ‘‘Aniccā, bhante… dhammā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha bāhirā āyatanā aniccā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೧೦. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ… ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ… ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ… ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ – ‘ಇತಿಪಿಮೇ ಛ ವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
410. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhaginiyo, cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… sotaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante… ghānaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante… jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante… kāyaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante… manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Pubbeva no etaṃ, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ – ‘itipime cha viññāṇakāyā aniccā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೧೧. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಗಿನಿಯೋ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಆಭಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಸ್ಸ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ; ಯಾ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಆಭಾ ಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮುಸ್ಸ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ವಟ್ಟಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ, ಅಚ್ಚಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ ; ಪಗೇವಸ್ಸ ಆಭಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಯೋ ನು ಖೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಛ ಖೋಮೇ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ। ಯಞ್ಚ ಖೋ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೇ ಆಯತನೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧುವಂ ಸಸ್ಸತಂ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ತಜ್ಜಂ ತಜ್ಜಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಜ್ಜಸ್ಸ ತಜ್ಜಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
411. ‘‘Seyyathāpi, bhaginiyo, telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā, ābhāpi aniccā vipariṇāmadhammā. Yo nu kho, bhaginiyo, evaṃ vadeyya – ‘amussa telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā; yā ca khvāssa ābhā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā’ti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amussa hi, bhante, telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā, accipi aniccā vipariṇāmadhammā ; pagevassa ābhā aniccā vipariṇāmadhammā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhaginiyo, yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘cha khome ajjhattikā āyatanā aniccā. Yañca kho cha ajjhattike āyatane paṭicca paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhamma’nti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Tajjaṃ tajjaṃ, bhante, paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjanti. Tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhantī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೧೨. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಛಾಯಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಸ್ಸ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ; ಯಾ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಛಾಯಾ ಸಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮುಸ್ಸ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಖನ್ಧೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ; ಪಗೇವಸ್ಸ ಛಾಯಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಯೋ ನು ಖೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಛ ಖೋಮೇ ಬಾಹಿರಾ ಆಯತನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ। ಯಞ್ಚ ಖೋ ಬಾಹಿರೇ ಆಯತನೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧುವಂ ಸಸ್ಸತಂ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ತಜ್ಜಂ ತಜ್ಜಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಜ್ಜಸ್ಸ ತಜ್ಜಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ತಜ್ಜಾ ತಜ್ಜಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ! ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಹೋತಿ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋ’’।
412. ‘‘Seyyathāpi, bhaginiyo, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, chāyāpi aniccā vipariṇāmadhammā. Yo nu kho, bhaginiyo, evaṃ vadeyya – ‘amussa mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ; yā ca khvāssa chāyā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā’ti; sammā nu kho so bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amussa hi, bhante, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ, khandhopi anicco vipariṇāmadhammo, sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ; pagevassa chāyā aniccā vipariṇāmadhammā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhaginiyo, yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘cha khome bāhirā āyatanā aniccā. Yañca kho bāhire āyatane paṭicca paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhamma’nti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Tajjaṃ tajjaṃ, bhante, paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjanti. Tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhantī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhaginiyo! Evañhetaṃ, bhaginiyo, hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato’’.
೪೧೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಗಿನಿಯೋ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಧಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಗಾವಿಂ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಅನ್ತರಂ ಮಂಸಕಾಯಂ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ। ಯಂ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ತಂ ತದೇವ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಸಞ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸಞ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ವಿಧುನಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನ ತಂ ಗಾವಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥೇವಾಯಂ ಗಾವೀ ಸಂಯುತ್ತಾ ಇಮಿನಾವ ಚಮ್ಮೇನಾ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಮು ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಧಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಗಾವಿಂ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಅನ್ತರಂ ಮಂಸಕಾಯಂ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ। ಯಂ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ತಂ ತದೇವ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಸಞ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ ಸಙ್ಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಕನ್ತೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸಞ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಕನ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ವಿಧುನಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರಂ ಚಮ್ಮಕಾಯಂ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನ ತಂ ಗಾವಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥೇವಾಯಂ ಗಾವೀ ಸಂಯುತ್ತಾ ಇಮಿನಾವ ಚಮ್ಮೇನಾ’ತಿ; ಅಥ ಖೋ ಸಾ ಗಾವೀ ವಿಸಂಯುತ್ತಾ ತೇನೇವ ಚಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ।
413. ‘‘Seyyathāpi, bhaginiyo, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ saṅkanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ. Yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nhāru antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya sampakanteyya samparikanteyya. Sañchinditvā saṅkantitvā sampakantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā evaṃ vadeyya – ‘tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā imināva cammenā’ti; sammā nu kho so, bhaginiyo, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amu hi, bhante, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ saṅkanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ. Yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nhāru antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya sampakanteyya samparikanteyya. Sañchinditvā saṅkantitvā sampakantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā kiñcāpi so evaṃ vadeyya – ‘tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā imināva cammenā’ti; atha kho sā gāvī visaṃyuttā teneva cammenā’’ti.
‘‘ಉಪಮಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಕತಾ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಾಯ ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ‘ಅನ್ತರಾ ಮಂಸಕಾಯೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಛನ್ನೇತಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಂ ಆಯತನಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ಬಾಹಿರೋ ಚಮ್ಮಕಾಯೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಛನ್ನೇತಂ ಬಾಹಿರಾನಂ ಆಯತನಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ಅನ್ತರಾ ವಿಲಿಮಂಸಂ ಅನ್ತರಾ ನ್ಹಾರು ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ನನ್ದೀರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ; ‘ತಿಣ್ಹಂ ಗೋವಿಕನ್ತನ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಅರಿಯಾಯೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿವಚನಂ; ಯಾಯಂ ಅರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಅನ್ತರಾ ಕಿಲೇಸಂ ಅನ್ತರಾ ಸಂಯೋಜನಂ ಅನ್ತರಾ ಬನ್ಧನಂ ಸಞ್ಛಿನ್ದತಿ ಸಙ್ಕನ್ತತಿ ಸಮ್ಪಕನ್ತತಿ ಸಮ್ಪರಿಕನ್ತತಿ।
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhaginiyo, katā atthassa viññāpanāya ayamevettha attho. ‘Antarā maṃsakāyo’ti kho, bhaginiyo, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ; ‘bāhiro cammakāyo’ti kho, bhaginiyo, channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ; ‘antarā vilimaṃsaṃ antarā nhāru antarā bandhana’nti kho, bhaginiyo, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ; ‘tiṇhaṃ govikantana’nti kho, bhaginiyo, ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ; yāyaṃ ariyā paññā antarā kilesaṃ antarā saṃyojanaṃ antarā bandhanaṃ sañchindati saṅkantati sampakantati samparikantati.
೪೧೪. ‘‘ಸತ್ತ ಖೋ ಪನಿಮೇ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಯೇಸಂ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಬಹುಲೀಕತತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಕತಮೇ ಸತ್ತ? ಇಧ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ। ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰… ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಗಿನಿಯೋ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಯೇಸಂ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಬಹುಲೀಕತತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
414. ‘‘Satta kho panime, bhaginiyo, bojjhaṅgā, yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Katame satta? Idha, bhaginiyo, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti…pe… vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti… pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti… passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Ime kho, bhaginiyo, satta bojjhaṅgā yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
೪೧೫. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನನ್ದಕೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಇಮಿನಾ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಗಿನಿಯೋ; ಕಾಲೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ನನ್ದಕಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ; ಕಾಲೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೀಸು ತಾಸು ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ನ ಹೋತಿ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ – ‘ಊನೋ ನು ಖೋ ಚನ್ದೋ, ಪುಣ್ಣೋ ನು ಖೋ ಚನ್ದೋ’ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಪುಣ್ಣೋ ಚನ್ದೋತ್ವೇವ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನನ್ದಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಅತ್ತಮನಾ ಚೇವ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಚ। ತಾಸಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸತಾನಂ ಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಿತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಸಾ 13 ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನಾ’’ತಿ।
415. Atha kho āyasmā nandako tā bhikkhuniyo iminā ovādena ovaditvā uyyojesi – ‘‘gacchatha, bhaginiyo; kālo’’ti. Atha kho tā bhikkhuniyo āyasmato nandakassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo bhagavā etadavoca –‘‘gacchatha, bhikkhuniyo; kālo’’ti. Atha kho tā bhikkhuniyo bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Atha kho bhagavā acirapakkantīsu tāsu bhikkhunīsu bhikkhū āmantesi – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, tadahuposathe pannarase na hoti bahuno janassa kaṅkhā vā vimati vā – ‘ūno nu kho cando, puṇṇo nu kho cando’ti, atha kho puṇṇo candotveva hoti; evameva kho, bhikkhave, tā bhikkhuniyo nandakassa dhammadesanāya attamanā ceva paripuṇṇasaṅkappā ca. Tāsaṃ, bhikkhave, pañcannaṃ bhikkhunisatānaṃ yā pacchimitā bhikkhunī sā 14 sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ನನ್ದಕೋವಾದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।
Nandakovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ನನ್ದಕೋವಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Nandakovādasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೪. ನನ್ದಕೋವಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Nandakovādasuttavaṇṇanā
