| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / චූළනිද්‌දෙසපාළි • Cūḷaniddesapāḷi |
7. නන්‌දමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙසො
7. Nandamāṇavapucchāniddeso
46.
46.
සන්‌ති ලොකෙ මුනයො, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
Santiloke munayo, [iccāyasmā nando]
ජනා වදන්‌ති තයිදං කථංසු;
Janā vadanti tayidaṃ kathaṃsu;
ඤාණූපපන්‌නං මුනි නො වදන්‌ති, උදාහු වෙ ජීවිතෙනූපපන්‌නං 1 .
Ñāṇūpapannaṃ muni no vadanti, udāhu ve jīvitenūpapannaṃ2.
සන්‌ති ලොකෙ මුනයොති. සන්‌තීති සන්‌ති සංවිජ්‌ජන්‌ති අත්‌ථි උපලබ්‌භන්‌ති. ලොකෙති අපායලොකෙ…පෙ.… ආයතනලොකෙ. මුනයොති මුනිනාමකා ආජීවකා නිගණ්‌ඨා ජටිලා තාපසා . (දෙවා ලොකෙ මුනයොති සඤ්‌ජානන්‌ති, න ච තෙ මුනයො) 3 ති. සන්‌ති ලොකෙ මුනයො. ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දොති. ඉච්‌චාති පදසන්‌ධි…පෙ.…. ආයස්‌මාති පියවචනං…පෙ.…. නන්‌දොති තස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස නාමං…පෙ.… අභිලාපොති – ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො.
Santi loke munayoti. Santīti santi saṃvijjanti atthi upalabbhanti. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Munayoti munināmakā ājīvakā nigaṇṭhā jaṭilā tāpasā . (Devā loke munayoti sañjānanti, na ca te munayo) 4 ti. Santi loke munayo. Iccāyasmā nandoti. Iccāti padasandhi…pe…. Āyasmāti piyavacanaṃ…pe…. Nandoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ…pe… abhilāpoti – iccāyasmā nando.
ජනා වදන්‌ති තයිදං කථංසූති. ජනාති ඛත්‌තියා ච බ්‍රාහ්‌මණා ච වෙස්‌සා ච සුද්‌දා ච ගහට්‌ඨා ච පබ්‌බජිතා ච දෙවා ච මනුස්‌සා ච. වදන්‌තීති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති. තයිදං කථංසූති සංසයපුච්‌ඡා විමතිපුච්‌ඡා ද්‌වෙළ්‌හකපුච්‌ඡා අනෙකංසපුච්‌ඡා ‘‘එවං නු ඛො, න නු ඛො, කිං නු ඛො, කථං නු ඛො’’ති – ජනා වදන්‌ති තයිදං කථංසු.
Janāvadanti tayidaṃ kathaṃsūti. Janāti khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā ca. Vadantīti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. Tayidaṃ kathaṃsūti saṃsayapucchā vimatipucchā dveḷhakapucchā anekaṃsapucchā ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti – janā vadanti tayidaṃ kathaṃsu.
ඤාණූපපන්‌නං මුනි නො වදන්‌තීති . අට්‌ඨ සමාපත්‌තිඤාණෙන වා පඤ්‌චාභිඤ්‌ඤාඤාණෙන වා උපෙතං සමුපෙතං උපාගතං සමුපාගතං උපපන්‌නං සමුපපන්‌නං සමන්‌නාගතං මුනිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – ඤාණූපපන්‌නං මුනි නො වදන්‌ති.
Ñāṇūpapannaṃ muni no vadantīti . Aṭṭha samāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā upetaṃ samupetaṃ upāgataṃ samupāgataṃ upapannaṃ samupapannaṃ samannāgataṃ muniṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – ñāṇūpapannaṃ muni no vadanti.
උදාහු වෙ ජීවිතෙනූපපන්‌නන්‌ති උදාහු අනෙකවිවිධඅතිපරමදුක්‌කරකාරිකලූඛජීවිතානුයොගෙන උපෙතං සමුපෙතං උපාගතං සමුපාගතං උපපන්‌නං සමුපපන්‌නං සමන්‌නාගතං මුනිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – උදාහු වෙ ජීවිතෙනූපපන්‌නං. තෙනාහ සො බ්‍රාහ්‌මණො –
Udāhu ve jīvitenūpapannanti udāhu anekavividhaatiparamadukkarakārikalūkhajīvitānuyogena upetaṃ samupetaṃ upāgataṃ samupāgataṃ upapannaṃ samupapannaṃ samannāgataṃ muniṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – udāhu ve jīvitenūpapannaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘සන්‌ති ලොකෙ මුනයො, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
‘‘Santi loke munayo, [iccāyasmā nando]
ජනා වදන්‌ති තයිදං කථංසු;
Janā vadanti tayidaṃ kathaṃsu;
ඤාණූපපන්‌නං මුනි නො වදන්‌ති, උදාහු වෙ ජීවිතෙනූපපන්‌න’’න්‌ති.
Ñāṇūpapannaṃ muni no vadanti, udāhu ve jīvitenūpapanna’’nti.
47.
47.
න දිට්‌ඨියා න සුතියා න ඤාණෙන,
Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena,
මුනීධ නන්‌ද කුසලා වදන්‌ති;
Munīdha nanda kusalā vadanti;
විසෙනිකත්‌වා 5 අනීඝා නිරාසා, චරන්‌ති යෙ තෙ මුනයොති බ්‍රූමි.
Visenikatvā6anīghā nirāsā, caranti ye te munayoti brūmi.
න දිට්‌ඨියා න සුතියා න ඤාණෙනාති. න දිට්‌ඨියාති න දිට්‌ඨසුද්‌ධියා. න සුතියාති න සුතසුද්‌ධියා. න ඤාණෙනාති නපි අට්‌ඨසමාපත්‌තිඤාණෙන නපි පඤ්‌චාභිඤ්‌ඤාඤාණෙන නපි මිච්‌ඡාඤාණෙනාති – න දිට්‌ඨියා න සුතියා න ඤාණෙන.
Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇenāti. Na diṭṭhiyāti na diṭṭhasuddhiyā. Na sutiyāti na sutasuddhiyā. Na ñāṇenāti napi aṭṭhasamāpattiñāṇena napi pañcābhiññāñāṇena napi micchāñāṇenāti – na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena.
මුනීධ නන්‌ද කුසලා වදන්‌තීති. කුසලාති යෙ තෙ ඛන්‌ධකුසලා ධාතුකුසලා ආයතනකුසලා පටිච්‌චසමුප්‌පාදකුසලා සතිපට්‌ඨානකුසලා සම්‌මප්‌පධානකුසලා ඉද්‌ධිපාදකුසලා ඉන්‌ද්‍රියකුසලා බලකුසලා බොජ්‌ඣඞ්‌ගකුසලා මග්‌ගකුසලා ඵලකුසලා නිබ්‌බානකුසලා දිට්‌ඨසුද්‌ධියා වා සුතසුද්‌ධියා වා අට්‌ඨසමාපත්‌තිඤාණෙන වා පඤ්‌චාභිඤ්‌ඤාඤාණෙන වා මිච්‌ඡාඤාණෙන වා දිට්‌ඨෙන වා සුතෙන වා උපෙතං සමුපෙතං උපාගතං සමුපාගතං උපපන්‌නං සමුපපන්‌නං සමන්‌නාගතං මුනිං න වදන්‌ති න කථෙන්‌ති න භණන්‌ති න දීපයන්‌ති න වොහරන්‌තීති – මුනීධ නන්‌ද කුසලා වදන්‌ති.
Munīdha nanda kusalā vadantīti. Kusalāti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā iddhipādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā diṭṭhasuddhiyā vā sutasuddhiyā vā aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā diṭṭhena vā sutena vā upetaṃ samupetaṃ upāgataṃ samupāgataṃ upapannaṃ samupapannaṃ samannāgataṃ muniṃ na vadanti na kathenti na bhaṇanti na dīpayanti na voharantīti – munīdha nanda kusalā vadanti.
විසෙනිකත්‌වා අනීඝා නිරාසා, චරන්‌ති යෙ තෙ මුනයොති බ්‍රූමීති සෙනා වුච්‌චති මාරසෙනා, කායදුච්‌චරිතං මාරසෙනා, වචීදුච්‌චරිතං මාරසෙනා, මනොදුච්‌චරිතං මාරසෙනා, රාගො මාරසෙනා, දොසො මාරසෙනා, මොහො මාරසෙනා, කොධො…පෙ.… උපනාහො… මක්‌ඛො… පළාසො… ඉස්‌සා… මච්‌ඡරියං… මායා… සාඨෙය්‍යං… ථම්‌භො… සාරම්‌භො… මානො… අතිමානො… මදො… පමාදො… සබ්‌බෙ කිලෙසා සබ්‌බෙ දුච්‌චරිතා සබ්‌බෙ දරථා සබ්‌බෙ පරිළාහා සබ්‌බෙ සන්‌තාපා සබ්‌බාකුසලාභිසඞ්‌ඛාරා මාරසෙනා. වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා –
Visenikatvā anīghā nirāsā, caranti ye te munayoti brūmīti senā vuccati mārasenā, kāyaduccaritaṃ mārasenā, vacīduccaritaṃ mārasenā, manoduccaritaṃ mārasenā, rāgo mārasenā, doso mārasenā, moho mārasenā, kodho…pe… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā sabbe duccaritā sabbe darathā sabbe pariḷāhā sabbe santāpā sabbākusalābhisaṅkhārā mārasenā. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘කාමා තෙ පඨමා සෙනා, දුතියා අරති වුච්‌චති;
‘‘Kāmā te paṭhamā senā, dutiyā arati vuccati;
තතියා ඛුප්‌පිපාසා තෙ, චතුත්‌ථී තණ්‌හා පවුච්‌චති.
Tatiyā khuppipāsā te, catutthī taṇhā pavuccati.
‘‘පඤ්‌චමං ථිනමිද්‌ධං තෙ, ඡට්‌ඨා භීරූ පවුච්‌චති;
‘‘Pañcamaṃ thinamiddhaṃ te, chaṭṭhā bhīrū pavuccati;
සත්‌තමී විචිකිච්‌ඡා තෙ, මක්‌ඛො ථම්‌භො තෙ අට්‌ඨමො;
Sattamī vicikicchā te, makkho thambho te aṭṭhamo;
ලාභො සිලොකො සක්‌කාරො, මිච්‌ඡාලද්‌ධො ච යො යසො.
Lābho siloko sakkāro, micchāladdho ca yo yaso.
‘‘යො චත්‌තානං සමුක්‌කංසෙ, පරෙ ච අවජානාති;
‘‘Yo cattānaṃ samukkaṃse, pare ca avajānāti;
න නං අසූරො ජිනාති, ජෙත්‌වා ච ලභතෙ සුඛ’’න්‌ති.
Na naṃ asūro jināti, jetvā ca labhate sukha’’nti.
යතො චතූහි අරියමග්‌ගෙහි සබ්‌බා ච මාරසෙනා සබ්‌බෙ ච පටිසෙනිකරා 9 කිලෙසා ජිතා ච පරාජිතා ච භග්‌ගා විප්‌පලුග්‌ගා 10 පරම්‌මුඛා, තෙන වුච්‌චන්‌ති විසෙනිකත්‌වා. අනීඝාති රාගො නීඝො, දොසො නීඝො, මොහො නීඝො, කොධො නීඝො, උපනාහො නීඝො…පෙ.… සබ්‌බාකුසලාභිසඞ්‌ඛාරා නීඝා. යෙසං එතෙ නීඝා පහීනා සමුච්‌ඡින්‌නා වූපසන්‌තා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා අභබ්‌බුප්‌පත්‌තිකා ඤාණග්‌ගිනා දඩ්‌ඪා තෙ වුච්‌චන්‌ති අනීඝා. නිරාසාති ආසා වුච්‌චති තණ්‌හා. යො රාගො සාරාගො…පෙ.… අවිජ්‌ජා ලොභො අකුසලමූලං. යෙසං එසා ආසා තණ්‌හා පහීනා සමුච්‌ඡින්‌නා වූපසන්‌තා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා අභබ්‌බුප්‌පත්‌තිකා ඤාණග්‌ගිනා දඩ්‌ඪා, තෙ වුච්‌චන්‌ති නිරාසා අරහන්‌තො ඛීණාසවා. විසෙනිකත්‌වා අනීඝා නිරාසා, චරන්‌ති යෙ තෙ මුනයොති බ්‍රූමීති යෙ තෙ විසෙනිකත්‌වාව අනීඝා ච නිරාසා ච චරන්‌ති විහරන්‌ති ඉරියන්‌ති වත්‌තෙන්‌ති පාලෙන්‌ති යපෙන්‌ති යාපෙන්‌ති, තෙ ලොකෙ මුනයොති බ්‍රූමි ආචික්‌ඛාමි දෙසෙමි පඤ්‌ඤපෙමි පට්‌ඨපෙමි විවරාමි විභජාමි උත්‌තානීකරොමි පකාසෙමීති – විසෙනිකත්‌වා අනීඝා නිරාසා, චරන්‌ති යෙ තෙ මුනයොති බ්‍රූමි. තෙනාහ භගවා –
Yato catūhi ariyamaggehi sabbā ca mārasenā sabbe ca paṭisenikarā 11 kilesā jitā ca parājitā ca bhaggā vippaluggā 12 parammukhā, tena vuccanti visenikatvā. Anīghāti rāgo nīgho, doso nīgho, moho nīgho, kodho nīgho, upanāho nīgho…pe… sabbākusalābhisaṅkhārā nīghā. Yesaṃ ete nīghā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā te vuccanti anīghā. Nirāsāti āsā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… avijjā lobho akusalamūlaṃ. Yesaṃ esā āsā taṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, te vuccanti nirāsā arahanto khīṇāsavā. Visenikatvā anīghā nirāsā, caranti ye te munayoti brūmīti ye te visenikatvāva anīghā ca nirāsā ca caranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti, te loke munayoti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – visenikatvā anīghā nirāsā, caranti ye te munayoti brūmi. Tenāha bhagavā –
‘‘න දිට්‌ඨියා න සුතියා න ඤාණෙන, මුනීධ නන්‌ද කුසලා වදන්‌ති;
‘‘Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena, munīdha nanda kusalā vadanti;
විසෙනිකත්‌වා අනීඝා නිරාසා, චරන්‌ති යෙ තෙ මුනයොති බ්‍රූමී’’ති.
Visenikatvā anīghā nirāsā, caranti ye te munayoti brūmī’’ti.
48.
48.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [iccāyasmā nando]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ.
කච්‌චිස්‌සු තෙ භගවා තත්‌ථ යතා චරන්‌තා, අතාරු ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස;
Kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā, atāru jātiñca jarañca mārisa;
පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතං.
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙති. යෙ කෙචීති සබ්‌බෙන සබ්‌බං සබ්‌බථා සබ්‌බං අසෙසං නිස්‌සෙසං පරියාදියනවචනමෙතං – යෙ කෙචීති. සමණාති යෙ කෙචි ඉතො බහිද්‌ධා පබ්‌බජ්‌ජූපගතා පරිබ්‌බාජකසමාපන්‌නා. බ්‍රාහ්‌මණාති යෙ කෙචි භොවාදිකාති – යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ. ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දොති. ඉච්‌චාති පදසන්‌ධි…පෙ.…. ආයස්‌මාති පියවචනං…පෙ.…. නන්‌දොති. තස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස නාමං…පෙ.… අභිලාපොති – ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො.
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāseti. Ye kecīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ – ye kecīti. Samaṇāti ye keci ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇāti ye keci bhovādikāti – ye kecime samaṇabrāhmaṇāse. Iccāyasmā nandoti. Iccāti padasandhi…pe…. Āyasmāti piyavacanaṃ…pe…. Nandoti. Tassa brāhmaṇassa nāmaṃ…pe… abhilāpoti – iccāyasmā nando.
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති දිට්‌ඨෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති ; සුතෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; දිට්‌ඨස්‌සුතෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhinti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti ; sutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; diṭṭhassutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ.
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති සීලෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; වතෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; සීලබ්‌බතෙනාපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhinti sīlenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; vatenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති අනෙකවිධකොතූහලමඞ්‌ගලෙන 13 සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Anekarūpena vadanti suddhinti anekavidhakotūhalamaṅgalena 14 suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – anekarūpena vadanti suddhiṃ.
කච්‌චිසු තෙ භගවා තත්‌ථ යතා චරන්‌තාති. කච්‌චිස්‌සූති සංසයපුච්‌ඡා විමතිපුච්‌ඡා ද්‌වෙළ්‌හකපුච්‌ඡා අනෙකංසපුච්‌ඡා, ‘‘එවං නු ඛො, න නු ඛො, කිං නු ඛො, කථං නු ඛො’’ති – කච්‌චිස්‌සු. තෙති දිට්‌ඨිගතිකා. භගවාති ගාරවාධිවචනමෙතං…පෙ.… සච්‌ඡිකා පඤ්‌ඤත්‌ති, යදිදං භගවාති – කච්‌චිස්‌සු තෙ භගවා. තත්‌ථ යතා චරන්‌තාති. තත්‌ථාති සකාය දිට්‌ඨියා සකාය ඛන්‌තියා සකාය රුචියා සකාය ලද්‌ධියා. යතාති යත්‌තා පටියත්‌තා 15 ගුත්‌තා ගොපිතා රක්‌ඛිතා සංවුතා. චරන්‌තාති චරන්‌තා විහරන්‌තා ඉරියන්‌තා වත්‌තෙන්‌තා පාලෙන්‌තා යපෙන්‌තා යාපෙන්‌තාති – කච්‌චිස්‌සු තෙ භගවා තත්‌ථ යතා චරන්‌තා.
Kaccisu te bhagavā tattha yatā carantāti. Kaccissūti saṃsayapucchā vimatipucchā dveḷhakapucchā anekaṃsapucchā, ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti – kaccissu. Teti diṭṭhigatikā. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – kaccissu te bhagavā. Tattha yatā carantāti. Tatthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā. Yatāti yattā paṭiyattā 16 guttā gopitā rakkhitā saṃvutā. Carantāti carantā viharantā iriyantā vattentā pālentā yapentā yāpentāti – kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā.
අතාරු ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිසාති ජාතිජරාමරණං අතරිංසු උත්‌තරිංසු පතරිංසු සමතික්‌කමිංසු වීතිවත්‌තිංසු. මාරිසාති පියවචනං ගරුවචනං සගාරවසප්‌පතිස්‌සාධිවචනමෙතං – මාරිසාති – අතාරු ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස.
Atāru jātiñca jarañca mārisāti jātijarāmaraṇaṃ atariṃsu uttariṃsu patariṃsu samatikkamiṃsu vītivattiṃsu. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ – mārisāti – atāru jātiñca jarañca mārisa.
පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතන්‌ති. පුච්‌ඡාමි තන්‌ති පුච්‌ඡාමි තං යාචාමි තං අජ්‌ඣෙසාමි තං, කථයස්‌සු මෙති පුච්‌ඡාමි තං. භගවාති…පෙ.… සච්‌ඡිකා පඤ්‌ඤත්‌ති, යදිදං භගවාති. බ්‍රූහි මෙතන්‌ති බ්‍රූහි ආචික්‌ඛාහි දෙසෙහි පඤ්‌ඤපෙහි පට්‌ඨපෙහි විවරාහි විභජාහි උත්‌තානීකරොහි පකාසෙහීති – පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතං. තෙනාහ සො බ්‍රාහ්‌මණො –
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ, kathayassu meti pucchāmi taṃ. Bhagavāti…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
‘‘Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [iccāyasmā nando]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ.
‘‘කච්‌චිස්‌සු තෙ භගවා තත්‌ථ යතා චරන්‌තා,
‘‘Kaccissu te bhagavā tattha yatā carantā,
අතාරු ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස;
Atāru jātiñca jarañca mārisa;
පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙත’’න්‌ති.
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi meta’’nti.
49.
49.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [නන්‌දාති භගවා]
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [nandāti bhagavā]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpivadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ;
කිඤ්‌චාපි තෙ තත්‌ථ යතා චරන්‌ති, නාතරිංසු ජාතිජරන්‌ති බ්‍රූමි.
Kiñcāpi te tattha yatā caranti, nātariṃsu jātijaranti brūmi.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙති. යෙ කෙචීති සබ්‌බෙන සබ්‌බං සබ්‌බථා සබ්‌බං අසෙසං නිස්‌සෙසං පරියාදියනවචනමෙතං – යෙ කෙචීති. සමණාති යෙ කෙචි ඉතො බහිද්‌ධා පබ්‌බජ්‌ජූපගතා පරිබ්‌බාජකසමාපන්‌නා. බ්‍රාහ්‌මණාති යෙ කෙචි භොවාදිකාති – යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ. නන්‌දාති භගවාති. නන්‌දාති භගවා තං බ්‍රාහ්‌මණං නාමෙන ආලපති. භගවාති ගාරවාධිවචනමෙතං…පෙ.… සච්‌ඡිකා පඤ්‌ඤත්‌ති, යදිදං භගවාති – නන්‌දාති භගවා.
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāseti. Ye kecīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ – ye kecīti. Samaṇāti ye keci ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇāti ye keci bhovādikāti – ye kecime samaṇabrāhmaṇāse. Nandāti bhagavāti. Nandāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – nandāti bhagavā.
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති දිට්‌ඨෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; සුතෙනපි සුද්‌ධිං…පෙ.… දිට්‌ඨස්‌සුතෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhinti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; sutenapi suddhiṃ…pe… diṭṭhassutenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ.
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති සීලෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති ; වතෙනපි සුද්‌ධිං…පෙ.… වොහරන්‌ති; සීලබ්‌බතෙනාපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhinti sīlenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti ; vatenapi suddhiṃ…pe… voharanti; sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති අනෙකවිධකොතූහලමඞ්‌ගලෙන සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Anekarūpena vadanti suddhinti anekavidhakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – anekarūpena vadanti suddhiṃ.
කිඤ්‌චාපි තෙ තත්‌ථ යතා චරන්‌තීති. කිඤ්‌චාපීති පදසන්‌ධි පදසංසග්‌ගො පදපාරිපූරී අක්‌ඛරසමවායො බ්‍යඤ්‌ජනසිලිට්‌ඨතා පදානුපුබ්‌බතාපෙතං – කිඤ්‌චාපීති. තෙති දිට්‌ඨිගතිකා. තත්‌ථාති සකාය දිට්‌ඨියා සකාය ඛන්‌තියා සකාය රුචියා සකාය ලද්‌ධියා. යතාති යත්‌තා පටියත්‌තා ගුත්‌තා ගොපිතා රක්‌ඛිතා සංවුතා. චරන්‌තීති චරන්‌ති විහරන්‌ති ඉරියන්‌ති වත්‌තෙන්‌ති පාලෙන්‌ති යපෙන්‌ති යාපෙන්‌තීති – කිඤ්‌චාපි තෙ තත්‌ථ යතා චරන්‌ති.
Kiñcāpi te tattha yatā carantīti. Kiñcāpīti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ – kiñcāpīti. Teti diṭṭhigatikā. Tatthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā. Yatāti yattā paṭiyattā guttā gopitā rakkhitā saṃvutā. Carantīti caranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpentīti – kiñcāpi te tattha yatā caranti.
නාතරිංසු ජාතිජරන්‌ති බ්‍රූමීති ජාතිජරාමරණං න තරිංසු න උත්‌තරිංසු න පතරිංසු න සමතික්‌කමිංසු න වීතිවත්‌තිංසු, ජාතිජරාමරණා අනික්‌ඛන්‌තා අනිස්‌සටා අනතික්‌කන්‌තා අසමතික්‌කන්‌තා අවීතිවත්‌තා, අන්‌තොජාතිජරාමරණෙ පරිවත්‌තෙන්‌ති, අන්‌තොසංසාරපථෙ පරිවත්‌තෙන්‌ති, ජාතියා අනුගතා, ජරාය අනුසටා, බ්‍යාධිනා අභිභූතා, මරණෙන අබ්‌භාහතා අතාණා අලෙණා අසරණා අසරණීභූතාති බ්‍රූමි ආචික්‌ඛාමි දෙසෙමි පඤ්‌ඤපෙමි පට්‌ඨපෙමි විවරාමි විභජාමි උත්‌තානීකරොමි පකාසෙමීති – නාතරිංසු ජාතිජරන්‌ති බ්‍රූමි. තෙනාහ භගවා –
Nātariṃsu jātijaranti brūmīti jātijarāmaraṇaṃ na tariṃsu na uttariṃsu na patariṃsu na samatikkamiṃsu na vītivattiṃsu, jātijarāmaraṇā anikkhantā anissaṭā anatikkantā asamatikkantā avītivattā, antojātijarāmaraṇe parivattenti, antosaṃsārapathe parivattenti, jātiyā anugatā, jarāya anusaṭā, byādhinā abhibhūtā, maraṇena abbhāhatā atāṇā aleṇā asaraṇā asaraṇībhūtāti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – nātariṃsu jātijaranti brūmi. Tenāha bhagavā –
‘‘යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [නන්‌දාති භගවා]
‘‘Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [nandāti bhagavā]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ;
කිඤ්‌චාපි තෙ තත්‌ථ යතා චරන්‌ති, නාතරිංසු ජාතිජරන්‌ති බ්‍රූමී’’ති.
Kiñcāpi te tattha yatā caranti, nātariṃsu jātijaranti brūmī’’ti.
50.
50.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [iccāyasmā nando]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ.
තෙ චෙ මුනී බ්‍රූසි අනොඝතිණ්‌ණෙ, අථ කො චරහි දෙවමනුස්‌සලොකෙ;
Tece munī brūsi anoghatiṇṇe, atha ko carahi devamanussaloke;
අතාරි ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස, පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතං.
Atāri jātiñca jarañca mārisa, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙති. යෙ කෙචීති සබ්‌බෙන සබ්‌බං සබ්‌බථා සබ්‌බං අසෙසං නිස්‌සෙසං පරියාදියනවචනමෙතං – යෙ කෙචීති. සමණාති යෙ කෙචි ඉතො බහිද්‌ධා පබ්‌බජ්‌ජූපගතා පරිබ්‌බාජකසමාපන්‌නා. බ්‍රාහ්‌මණාති යෙ කෙචි භොවාදිකාති – යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ. ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දොති. ඉච්‌චාති පදසන්‌ධි…පෙ.… ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො.
Ye kecime samaṇabrāhmaṇāseti. Ye kecīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ – ye kecīti. Samaṇāti ye keci ito bahiddhā pabbajjūpagatā paribbājakasamāpannā. Brāhmaṇāti ye keci bhovādikāti – ye kecime samaṇabrāhmaṇāse. Iccāyasmānandoti. Iccāti padasandhi…pe… iccāyasmā nando.
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති දිට්‌ඨෙනපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; සුතෙනාපි සුද්‌ධිං…පෙ.… දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhinti diṭṭhenapi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; sutenāpi suddhiṃ…pe… diṭṭhassutenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ.
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති සීලෙනාපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌ති; වතෙනාපි සුද්‌ධිං…පෙ.… වොහරන්‌ති; සීලබ්‌බතෙනාපි සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhinti sīlenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti; vatenāpi suddhiṃ…pe… voharanti; sīlabbatenāpi suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ.
අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධින්‌ති අනෙකවිධකොතූහලමඞ්‌ගලෙන සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං වදන්‌ති කථෙන්‌ති භණන්‌ති දීපයන්‌ති වොහරන්‌තීති – අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Anekarūpena vadanti suddhinti anekavidhakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – anekarūpena vadanti suddhiṃ.
තෙ චෙ මුනී බ්‍රූසි අනොඝතිණ්‌ණෙති. තෙ චෙති දිට්‌ඨිගතිකෙ. මුනීති මොනං වුච්‌චති ඤාණං…පෙ.… සඞ්‌ගජාලමතිච්‌ච සො මුනි . බ්‍රූසි අනොඝතිණ්‌ණෙති කාමොඝං භවොඝං දිට්‌ඨොඝං අවිජ්‌ජොඝං අතිණ්‌ණෙ අනතික්‌කන්‌තෙ අසමතික්‌කන්‌තෙ අවීතිවත්‌තෙ අන්‌තොජාතිජරාමරණෙ පරිවත්‌තෙන්‌තෙ අන්‌තොසංසාරපථෙ පරිවත්‌තෙන්‌තෙ ජාතියා අනුගතෙ ජරාය අනුසටෙ බ්‍යාධිනා අභිභූතෙ මරණෙන අබ්‌භාහතෙ අතාණෙ අලෙණෙ අසරණෙ අසරණීභූතෙ. බ්‍රූසීති බ්‍රූසි ආචික්‌ඛසි දෙසෙසි පඤ්‌ඤපෙසි පට්‌ඨපෙසි විවරසි විභජසි උත්‌තානීකරොසි පකාසෙසීති – තෙ චෙ මුනී බ්‍රූසි අනොඝතිණ්‌ණෙ.
Te ce munī brūsi anoghatiṇṇeti. Te ceti diṭṭhigatike. Munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ…pe… saṅgajālamaticca so muni . Brūsi anoghatiṇṇeti kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ atiṇṇe anatikkante asamatikkante avītivatte antojātijarāmaraṇe parivattente antosaṃsārapathe parivattente jātiyā anugate jarāya anusaṭe byādhinā abhibhūte maraṇena abbhāhate atāṇe aleṇe asaraṇe asaraṇībhūte. Brūsīti brūsi ācikkhasi desesi paññapesi paṭṭhapesi vivarasi vibhajasi uttānīkarosi pakāsesīti – te ce munī brūsi anoghatiṇṇe.
අථ කො චරහි දෙවමනුස්‌සලොකෙ, අතාරි ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිසාති අථ කො එසො සදෙවකෙ ලොකෙ සමාරකෙ සබ්‍රහ්‌මකෙ සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය ජාතිජරාමරණං අතරි උත්‌තරි පතරි සමතික්‌කමි වීතිවත්‌තයි. මාරිසාති පියවචනං ගරුවචනං සගාරවසප්‌පතිස්‌සාධිවචනමෙතං මාරිසාති – අථ කො චරහි දෙවමනුස්‌සලොකෙ, අතාරි ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස.
Atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisāti atha ko eso sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya jātijarāmaraṇaṃ atari uttari patari samatikkami vītivattayi. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisa.
පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතන්‌ති. පුච්‌ඡාමි තන්‌ති පුච්‌ඡාමි තං යාචාමි තං අජ්‌ඣෙසාමි තං පසාදෙමි තං. භගවාති ගාරවාධිවචනමෙතං…පෙ.… සච්‌ඡිකා පඤ්‌ඤත්‌ති, යදිදං භගවාති. බ්‍රූහි මෙතන්‌ති බ්‍රූහි ආචික්‌ඛාහි දෙසෙහි පඤ්‌ඤපෙහි පට්‌ඨපෙහි විවරාහි විභජාහි උත්‌තානීකරොහි පකාසෙහීති – පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙතං. තෙනාහ සො බ්‍රාහ්‌මණො –
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘යෙ කෙචිමෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [ඉච්‌චායස්‌මා නන්‌දො]
‘‘Ye kecime samaṇabrāhmaṇāse, [iccāyasmā nando]
දිට්‌ඨස්‌සුතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං;
Diṭṭhassutenāpi vadanti suddhiṃ;
සීලබ්‌බතෙනාපි වදන්‌ති සුද්‌ධිං, අනෙකරූපෙන වදන්‌ති සුද්‌ධිං.
Sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ, anekarūpena vadanti suddhiṃ.
තෙ චෙ මුනී බ්‍රූසි අනොඝතිණ්‌ණෙ, අථ කො චරහි දෙවමනුස්‌සලොකෙ;
Te ce munī brūsi anoghatiṇṇe, atha ko carahi devamanussaloke;
අතාරි ජාතිඤ්‌ච ජරඤ්‌ච මාරිස, පුච්‌ඡාමි තං භගවා බ්‍රූහි මෙත’’න්‌ති.
Atāri jātiñca jarañca mārisa, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi meta’’nti.
51.
51.
නාහං සබ්‌බෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [නන්‌දාති භගවා]
Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇāse, [nandāti bhagavā]
ජාතිජරාය නිවුතාති බ්‍රූමි;
Jātijarāya nivutāti brūmi;
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං, තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ 17 ;
Anekarūpampi pahāya sabbaṃ, taṇhaṃ pariññāya anāsavāse18;
තෙ වෙ නරා ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමි.
Te ve narā oghatiṇṇāti brūmi.
නාහං සබ්‌බෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, නන්‌දාති භගවා ජාතිජරාය නිවුතාති බ්‍රූමීති නාහං, නන්‌ද, සබ්‌බෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා ජාතිජරාය ආවුතා නිවුතා ඔවුතා පිහිතා පටිච්‌ඡන්‌නා පටිකුජ්‌ජිතාති වදාමි. අත්‌ථි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා යෙසං ජාති ච ජරාමරණඤ්‌ච පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මාති බ්‍රූමි ආචික්‌ඛාමි දෙසෙමි පඤ්‌ඤපෙමි පට්‌ඨපෙමි විවරාමි විභජාමි උත්‌තානීකරොමි පකාසෙමීති – නාහං සබ්‌බෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ නන්‌දාති භගවා ජාතිජරාය නිවුතාති බ්‍රූමි.
Nāhaṃsabbe samaṇabrāhmaṇāse, nandāti bhagavā jātijarāya nivutāti brūmīti nāhaṃ, nanda, sabbe samaṇabrāhmaṇā jātijarāya āvutā nivutā ovutā pihitā paṭicchannā paṭikujjitāti vadāmi. Atthi te samaṇabrāhmaṇā yesaṃ jāti ca jarāmaraṇañca pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammāti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇāse nandāti bhagavā jātijarāya nivutāti brūmi.
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බන්‌ති යෙ සබ්‌බා දිට්‌ඨසුද්‌ධියො පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වා. යෙ සබ්‌බා සුතසුද්‌ධියො පහාය…පෙ.… යෙ සබ්‌බා මුතසුද්‌ධියො පහාය, යෙ සබ්‌බා දිට්‌ඨසුතමුතසුද්‌ධියො පහාය යෙ සබ්‌බා සීලසුද්‌ධියො පහාය, යෙ සබ්‌බා වතසුද්‌ධියො පහාය, යෙ සබ්‌බා සීලබ්‌බතසුද්‌ධියො පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – යෙ සීධ දිට්‌ඨංව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbanti ye sabbā diṭṭhasuddhiyo pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā. Ye sabbā sutasuddhiyo pahāya…pe… ye sabbā mutasuddhiyo pahāya, ye sabbā diṭṭhasutamutasuddhiyo pahāya ye sabbā sīlasuddhiyo pahāya, ye sabbā vatasuddhiyo pahāya, ye sabbā sīlabbatasuddhiyo pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – ye sīdha diṭṭhaṃva sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බන්‌ති අනෙකවිධකොතූහලමඞ්‌ගලෙන සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං.
Anekarūpampi pahāya sabbanti anekavidhakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – anekarūpampi pahāya sabbaṃ.
තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවා සෙ, තෙ වෙ නරා ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමීති. තණ්‌හාති රූපතණ්‌හා සද්‌දතණ්‌හා ගන්‌ධතණ්‌හා රසතණ්‌හා ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා ධම්‌මතණ්‌හා. තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤායාති තණ්‌හං තීහි පරිඤ්‌ඤාහි පරිජානිත්‌වා – ඤාතපරිඤ්‌ඤාය, තීරණපරිඤ්‌ඤාය, පහානපරිඤ්‌ඤාය. කතමා ඤාතපරිඤ්‌ඤා? තණ්‌හං ජානාති 19 ‘‘අයං රූපතණ්‌හා, අයං සද්‌දතණ්‌හා, අයං ගන්‌ධතණ්‌හා, අයං රසතණ්‌හා, අයං ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා, අයං ධම්‌මතණ්‌හා’’ති ජානාති පස්‌සති – අයං ඤාතපරිඤ්‌ඤා.
Taṇhaṃpariññāya anāsavā se, te ve narā oghatiṇṇāti brūmīti. Taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. Taṇhaṃ pariññāyāti taṇhaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā – ñātapariññāya, tīraṇapariññāya, pahānapariññāya. Katamā ñātapariññā? Taṇhaṃ jānāti 20 ‘‘ayaṃ rūpataṇhā, ayaṃ saddataṇhā, ayaṃ gandhataṇhā, ayaṃ rasataṇhā, ayaṃ phoṭṭhabbataṇhā, ayaṃ dhammataṇhā’’ti jānāti passati – ayaṃ ñātapariññā.
කතමා තීරණපරිඤ්‌ඤා? එවං ඤාතං කත්‌වා තණ්‌හං තීරෙති අනිච්‌චතො දුක්‌ඛතො රොගතො ගණ්‌ඩතො…පෙ.… නිස්‌සරණතො තීරෙති – අයං තීරණපරිඤ්‌ඤා.
Katamā tīraṇapariññā? Evaṃ ñātaṃ katvā taṇhaṃ tīreti aniccato dukkhato rogato gaṇḍato…pe… nissaraṇato tīreti – ayaṃ tīraṇapariññā.
කතමා පහානපරිඤ්‌ඤා? එවං තීරයිත්‌වා තණ්‌හං පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙති. වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා – ‘‘යො, භික්‌ඛවෙ, තණ්‌හාය ඡන්‌දරාගො තං පජහථ. එවං සා තණ්‌හා පහීනා භවිස්‌සති උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා’’. අයං පහානපරිඤ්‌ඤා. තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤායාති තණ්‌හං ඉමාහි තීහි පරිඤ්‌ඤාහි පරිජානිත්‌වා. අනාසවාති චත්‌තාරො ආසවා – කාමාසවො, භවාසවො, දිට්‌ඨාසවො, අවිජ්‌ජාසවො. යෙසං ඉමෙ ආසවා පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා, තෙ වුච්‌චන්‌ති අනාසවා අරහන්‌තො ඛීණාසවා – තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවා.
Katamā pahānapariññā? Evaṃ tīrayitvā taṇhaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘yo, bhikkhave, taṇhāya chandarāgo taṃ pajahatha. Evaṃ sā taṇhā pahīnā bhavissati ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā’’. Ayaṃ pahānapariññā. Taṇhaṃ pariññāyāti taṇhaṃ imāhi tīhi pariññāhi parijānitvā. Anāsavāti cattāro āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo. Yesaṃ ime āsavā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā, te vuccanti anāsavā arahanto khīṇāsavā – taṇhaṃ pariññāya anāsavā.
තෙ වෙ නරා ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමීති යෙ තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවා, තෙ කාමොඝං තිණ්‌ණා භවොඝං තිණ්‌ණා දිට්‌ඨොඝං තිණ්‌ණා අවිජ්‌ජොඝං තිණ්‌ණා සබ්‌බසංසාරපථං තිණ්‌ණා උත්‌තිණ්‌ණා නිත්‌තිණ්‌ණා අතික්‌කන්‌තා සමතික්‌කන්‌තා වීතිවත්‌තාති බ්‍රූමි ආචික්‌ඛාමි දෙසෙමි පඤ්‌ඤපෙමි පට්‌ඨපෙමි විවරාමි විභජාමි උත්‌තානීකරොමි පකාසෙමීති – තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ තෙ වෙ නරා ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමි. තෙනාහ භගවා –
Te ve narā oghatiṇṇāti brūmīti ye taṇhaṃ pariññāya anāsavā, te kāmoghaṃ tiṇṇā bhavoghaṃ tiṇṇā diṭṭhoghaṃ tiṇṇā avijjoghaṃ tiṇṇā sabbasaṃsārapathaṃ tiṇṇā uttiṇṇā nittiṇṇā atikkantā samatikkantā vītivattāti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – taṇhaṃ pariññāya anāsavāse te ve narā oghatiṇṇāti brūmi. Tenāha bhagavā –
‘‘නාහං සබ්‌බෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණාසෙ, [නන්‌දාති භගවා]
‘‘Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇāse, [nandāti bhagavā]
ජාතිජරාය නිවුතාති බ්‍රූමි;
Jātijarāya nivutāti brūmi;
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං, තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ;
Anekarūpampi pahāya sabbaṃ, taṇhaṃ pariññāya anāsavāse;
තෙ වෙ නරා ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමී’’ති.
Te ve narā oghatiṇṇāti brūmī’’ti.
52.
52.
එතාභිනන්‌දාමි වචො මහෙසිනො, සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීකං;
Etābhinandāmivaco mahesino, sukittitaṃ gotamanūpadhīkaṃ;
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං, තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ;
Anekarūpampi pahāya sabbaṃ, taṇhaṃ pariññāya anāsavāse;
අහම්‌පි තෙ ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමි.
Ahampi te oghatiṇṇāti brūmi.
එතාභිනන්‌දාමි වචො මහෙසිනොති. එතන්‌ති තුය්‌හං වචනං බ්‍යප්‌පථං දෙසනං අනුසාසනං අනුසිට්‌ඨං නන්‌දාමි අභිනන්‌දාමි මොදාමි අනුමොදාමි ඉච්‌ඡාමි සාදියාමි පත්‌ථයාමි පිහයාමි අභිජප්‌පාමි. මහෙසිනොති කිං මහෙසි භගවා? මහන්‌තං සීලක්‌ඛන්‌ධං එසී ගවෙසී පරියෙසීති මහෙසි…පෙ.… කහං නරාසභොති මහෙසීති – එතාභිනන්‌දාමි වචො මහෙසිනො.
Etābhinandāmivaco mahesinoti. Etanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ nandāmi abhinandāmi modāmi anumodāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmi. Mahesinoti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesīti – etābhinandāmi vaco mahesino.
සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීකන්‌ති. සුකිත්‌තිතන්‌ති සුකිත්‌තිතං සුආචික්‌ඛිතං 21 සුදෙසිතං සුපඤ්‌ඤපිතං සුපට්‌ඨපිතං සුවිවටං සුවිභත්‌තං සුඋත්‌තානීකතං සුපකාසිතං. ගොතමනූපධීකන්‌ති උපධී වුච්‌චන්‌ති කිලෙසා ච ඛන්‌ධා ච අභිසඞ්‌ඛාරා ච. උපධිප්‌පහානං උපධිවූපසමං උපධිනිස්‌සග්‌ගං උපධිපටිප්‌පස්‌සද්‌ධං අමතං නිබ්‌බානන්‌ති – සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීකං.
Sukittitaṃgotamanūpadhīkanti. Sukittitanti sukittitaṃ suācikkhitaṃ 22 sudesitaṃ supaññapitaṃ supaṭṭhapitaṃ suvivaṭaṃ suvibhattaṃ suuttānīkataṃ supakāsitaṃ. Gotamanūpadhīkanti upadhī vuccanti kilesā ca khandhā ca abhisaṅkhārā ca. Upadhippahānaṃ upadhivūpasamaṃ upadhinissaggaṃ upadhipaṭippassaddhaṃ amataṃ nibbānanti – sukittitaṃ gotamanūpadhīkaṃ.
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බන්‌ති යෙ සබ්‌බා දිට්‌ඨසුද්‌ධියො පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වා. යෙ සබ්‌බා සුතසුද්‌ධියො…පෙ.… යෙ සබ්‌බා මුතසුද්‌ධියො… යෙ සබ්‌බා දිට්‌ඨසුතමුතසුද්‌ධියො… යෙ සබ්‌බා සීලසුද්‌ධියො… යෙ සබ්‌බා වතසුද්‌ධියො… යෙ සබ්‌බා සීලබ්‌බතසුද්‌ධියො පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbanti ye sabbā diṭṭhasuddhiyo pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā. Ye sabbā sutasuddhiyo…pe… ye sabbā mutasuddhiyo… ye sabbā diṭṭhasutamutasuddhiyo… ye sabbā sīlasuddhiyo… ye sabbā vatasuddhiyo… ye sabbā sīlabbatasuddhiyo pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බන්‌ති අනෙකවිධකොතූහලමඞ්‌ගලෙන සුද්‌ධිං විසුද්‌ධිං පරිසුද්‌ධිං මුත්‌තිං විමුත්‌තිං පරිමුත්‌තිං පහාය ජහිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං.
Anekarūpampi pahāya sabbanti anekavidhakotūhalamaṅgalena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ pahāya jahitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – anekarūpampi pahāya sabbaṃ.
තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ, අහම්‌පි තෙ ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමීති. තණ්‌හාති රූපතණ්‌හා සද්‌දතණ්‌හා ගන්‌ධතණ්‌හා රසතණ්‌හා ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා ධම්‌මතණ්‌හා. තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤායාති තණ්‌හං තීහි පරිඤ්‌ඤාහි පරිජානිත්‌වා – ඤාතපරිඤ්‌ඤාය, තීරණපරිඤ්‌ඤාය 23, පහානපරිඤ්‌ඤාය. කතමා ඤාතපරිඤ්‌ඤා ? තණ්‌හං ජානාති – අයං රූපතණ්‌හා, අයං සද්‌දතණ්‌හා, අයං ගන්‌ධතණ්‌හා, අයං රසතණ්‌හා, අයං ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා, අයං ධම්‌මතණ්‌හාති ජානාති පස්‌සති – අයං ඤාතපරිඤ්‌ඤා.
Taṇhaṃ pariññāya anāsavāse, ahampi te oghatiṇṇāti brūmīti. Taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. Taṇhaṃ pariññāyāti taṇhaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā – ñātapariññāya, tīraṇapariññāya 24, pahānapariññāya. Katamā ñātapariññā ? Taṇhaṃ jānāti – ayaṃ rūpataṇhā, ayaṃ saddataṇhā, ayaṃ gandhataṇhā, ayaṃ rasataṇhā, ayaṃ phoṭṭhabbataṇhā, ayaṃ dhammataṇhāti jānāti passati – ayaṃ ñātapariññā.
කතමා තීරණපරිඤ්‌ඤා? එවං ඤාතං කත්‌වා තණ්‌හං තීරෙති 25 අනිච්‌චතො දුක්‌ඛතො රොගතො ගණ්‌ඩතො සල්‌ලතො අඝතො ආබාධතො පරතො පලොකතො ඊතිතො උපද්‌දවතො භයතො උපසග්‌ගතො චලතො පභඞ්‌ගුතො අද්‌ධුවතො අතාණතො අලෙණතො අසරණතො අසරණීභූතතො රිත්‌තතො තුච්‌ඡතො සුඤ්‌ඤතො අනත්‌තතො ආදීනවතො විපරිණාමධම්‌මතො අසාරකතො අඝමූලතො වධකතො විභවතො සාසවතො සඞ්‌ඛතතො මාරාමිසතො ජාතිධම්‌මතො ජරාධම්‌මතො බ්‍යාධිධම්‌මතො මරණධම්‌මතො සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසධම්‌මතො සංකිලෙසධම්‌මතො සමුදයතො අත්‌ථඞ්‌ගමතො අස්‌සාදතො ආදීනවතො නිස්‌සරණතො තීරෙති – අයං තීරණපරිඤ්‌ඤා.
Katamā tīraṇapariññā? Evaṃ ñātaṃ katvā taṇhaṃ tīreti 26 aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato ītito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaṅguto addhuvato atāṇato aleṇato asaraṇato asaraṇībhūtato rittato tucchato suññato anattato ādīnavato vipariṇāmadhammato asārakato aghamūlato vadhakato vibhavato sāsavato saṅkhatato mārāmisato jātidhammato jarādhammato byādhidhammato maraṇadhammato sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammato saṃkilesadhammato samudayato atthaṅgamato assādato ādīnavato nissaraṇato tīreti – ayaṃ tīraṇapariññā.
කතමා පහානපරිඤ්‌ඤා? එවං තීරයිත්‌වා තණ්‌හං පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙති – අයං පහානපරිඤ්‌ඤා.
Katamā pahānapariññā? Evaṃ tīrayitvā taṇhaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gameti – ayaṃ pahānapariññā.
තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤායාති තණ්‌හං ඉමාහි තීහි පරිඤ්‌ඤාහි පරිජානිත්‌වා. අනාසවාති චත්‌තාරො ආසවා – කාමාසවො, භවාසවො, දිට්‌ඨාසවො, අවිජ්‌ජාසවො. යෙසං ඉමෙ ආසවා පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා, තෙ වුච්‌චන්‌ති අනාසවා අරහන්‌තො ඛීණාසවා. තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ, අහම්‌පි තෙ ඔඝතිණ්‌ණාති. බ්‍රූමීති යෙ තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවා, අහම්‌පි තෙ කාමොඝං තිණ්‌ණා භවොඝං තිණ්‌ණා දිට්‌ඨොඝං තිණ්‌ණා අවිජ්‌ජොඝං තිණ්‌ණා සබ්‌බසංසාරපථං තිණ්‌ණා උත්‌තිණ්‌ණා නිත්‌තිණ්‌ණා අතික්‌කන්‌තා සමතික්‌කන්‌තා වීතිවත්‌තාති බ්‍රූමි වදාමිති – තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ, අහම්‌පි තෙ ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමි. තෙනාහ සො බ්‍රාහ්‌මණො –
Taṇhaṃ pariññāyāti taṇhaṃ imāhi tīhi pariññāhi parijānitvā. Anāsavāti cattāro āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo. Yesaṃ ime āsavā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā, te vuccanti anāsavā arahanto khīṇāsavā. Taṇhaṃ pariññāya anāsavāse, ahampi te oghatiṇṇāti. Brūmīti ye taṇhaṃ pariññāya anāsavā, ahampi te kāmoghaṃ tiṇṇā bhavoghaṃ tiṇṇā diṭṭhoghaṃ tiṇṇā avijjoghaṃ tiṇṇā sabbasaṃsārapathaṃ tiṇṇā uttiṇṇā nittiṇṇā atikkantā samatikkantā vītivattāti brūmi vadāmiti – taṇhaṃ pariññāya anāsavāse, ahampi te oghatiṇṇāti brūmi. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘එතාභිනන්‌දාමි වචො මහෙසිනො, සුකිත්‌තිතං ගොතමනූපධීකං;
‘‘Etābhinandāmi vaco mahesino, sukittitaṃ gotamanūpadhīkaṃ;
යෙ සීධ දිට්‌ඨං ව සුතං මුතං වා, සීලබ්‌බතං වාපි පහාය සබ්‌බං.
Ye sīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ.
අනෙකරූපම්‌පි පහාය සබ්‌බං, තණ්‌හං පරිඤ්‌ඤාය අනාසවාසෙ;
Anekarūpampi pahāya sabbaṃ, taṇhaṃ pariññāya anāsavāse;
අහම්‌පි තෙ ඔඝතිණ්‌ණාති බ්‍රූමී’’ති.
Ahampi te oghatiṇṇāti brūmī’’ti.
නන්‌දමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙසො සත්‌තමො.
Nandamāṇavapucchāniddeso sattamo.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / චූළනිද්‌දෙස-අට්‌ඨකථා • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / 7. නන්‌දමාණවසුත්‌තනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 7. Nandamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
