Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
អង្គុត្តរ និកាយ ៧។៥៣
Numbered Discourses 7.53
៥។ មហាយញ្ញវគ្គ
5. A Great Sacrifice
នន្ទមាតាសុត្ត
Nanda’s Mother
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ អាយស្មា ច សារិបុត្តោ អាយស្មា ច មហាមោគ្គល្លានោ ទក្ខិណាគិរិស្មិំ ចារិកំ ចរន្តិ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ។ តេន ខោ បន សមយេន វេឡុកណ្ឌកី នន្ទមាតា ឧបាសិកា រត្តិយា បច្ចូសសមយំ បច្ចុដ្ឋាយ បារាយនំ សរេន ភាសតិ។
So I have heard. At one time the venerables Sāriputta and Mahāmoggallāna were wandering in the Southern Hills together with a large Saṅgha of bhikkhus. Now at that time the laywoman Veḷukaṇṭakī, Nanda’s mother, rose at the crack of dawn and recited the verses of “The Way to the Far Shore”.
តេន ខោ បន សមយេន វេស្សវណោ មហារាជា ឧត្តរាយ ទិសាយ ទក្ខិណំ ទិសំ គច្ឆតិ កេនចិទេវ ករណីយេន។ អស្សោសិ ខោ វេស្សវណោ មហារាជា នន្ទមាតាយ ឧបាសិកាយ បារាយនំ សរេន ភាសន្តិយា, សុត្វា កថាបរិយោសានំ អាគមយមានោ អដ្ឋាសិ។
And at that time the great king Vessavaṇa was on his way from the north to the south on some business. He heard Nanda’s Mother reciting, and stood waiting for her to finish.
អថ ខោ នន្ទមាតា ឧបាសិកា បារាយនំ សរេន ភាសិត្វា តុណ្ហី អហោសិ។ អថ ខោ វេស្សវណោ មហារាជា នន្ទមាតាយ ឧបាសិកាយ កថាបរិយោសានំ វិទិត្វា អព្ភានុមោទិ: “សាធុ, ភគិនិ, សាធុ, ភគិនី”តិ។
Then when her recital was over she fell silent. Then, knowing she had finished, Vessavaṇa applauded, saying, “Good, sister! Good, sister!”
“កោ បនេសោ, ភទ្រមុខា”តិ?
“But who might you be, my dear?”
“អហំ តេ, ភគិនិ, ភាតា វេស្សវណោ, មហារាជា”តិ។
“Sister, I am your brother Vessavaṇa, the great king.”
“សាធុ, ភទ្រមុខ, តេន ហិ យោ មេ អយំ ធម្មបរិយាយោ ភណិតោ ឥទំ តេ ហោតុ អាតិថេយ្យន៑”តិ។
“Good, my dear! Then may my recital of the teaching be my offering to you as my guest.”
“សាធុ, ភគិនិ, ឯតញ្ចេវ មេ ហោតុ អាតិថេយ្យំ។ ស្វេវ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខោ ភិក្ខុសង្ឃោ អកតបាតរាសោ វេឡុកណ្ឌកំ អាគមិស្សតិ, តញ្ច ភិក្ខុសង្ឃំ បរិវិសិត្វា មម ទក្ខិណំ អាទិសេយ្យាសិ។ ឯតញ្ចេវ មេ ភវិស្សតិ អាតិថេយ្យន៑”តិ។
‘Good, sister! And let this also be your offering to me as your guest. Tomorrow, the bhikkhu Saṅgha headed by Sāriputta and Moggallāna will arrive at Veḷukaṇṭa before breakfast. When you’ve served the Saṅgha, please dedicate the religious donation to me. Then that will also be your offering to me as your guest.”
អថ ខោ នន្ទមាតា ឧបាសិកា តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន សកេ និវេសនេ បណីតំ ខាទនីយំ ភោជនីយំ បដិយាទាបេសិ។ អថ ខោ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខោ ភិក្ខុសង្ឃោ អកតបាតរាសោ យេន វេឡុកណ្ឌកោ តទវសរិ។ អថ ខោ នន្ទមាតា ឧបាសិកា អញ្ញតរំ បុរិសំ អាមន្តេសិ: “ឯហិ ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, អារាមំ គន្ត្វា ភិក្ខុសង្ឃស្ស កាលំ អារោចេហិ: ‘កាលោ, ភន្តេ, អយ្យាយ នន្ទមាតុយា និវេសនេ និដ្ឋិតំ ភត្តន៑ៜ”តិ។
And when the night had passed the lay woman Nanda’s Mother had delicious fresh and cooked foods prepared in her own home. Then the Saṅgha of bhikkhus headed by Sāriputta and Moggallāna arrived at Veḷukaṇṭa. Then Nanda’s Mother addressed a man, “Please, mister, go to the monastery and announce the time to the Saṅgha, saying: ‘Sirs, it’s time. The meal is ready in the home of the lady Nanda’s Mother.’”
“ឯវំ, អយ្យេ”តិ ខោ សោ បុរិសោ នន្ទមាតាយ ឧបាសិកាយ បដិស្សុត្វា អារាមំ គន្ត្វា ភិក្ខុសង្ឃស្ស កាលំ អារោចេសិ: “កាលោ, ភន្តេ, អយ្យាយ នន្ទមាតុយា និវេសនេ និដ្ឋិតំ ភត្តន៑”តិ។
“Yes, Ma’am,” that man replied, and he did as she said.
អថ ខោ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខោ ភិក្ខុសង្ឃោ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន នន្ទមាតាយ ឧបាសិកាយ និវេសនំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ។ អថ ខោ នន្ទមាតា ឧបាសិកា សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខំ ភិក្ខុសង្ឃំ បណីតេន ខាទនីយេន ភោជនីយេន សហត្ថា សន្តប្បេសិ សម្បវារេសិ។
And then the Saṅgha of bhikkhus headed by Sāriputta and Moggallāna robed up in the morning and, taking their bowls and robes, went to the home of Nanda’s Mother, where they sat on the seats spread out. Then Nanda’s Mother served and satisfied them with her own hands with delicious fresh and cooked foods.
អថ ខោ នន្ទមាតា ឧបាសិកា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ ភុត្តាវិំ ឱនីតបត្តបាណិំ ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ នន្ទមាតរំ ឧបាសិកំ អាយស្មា សារិបុត្តោ ឯតទវោច: “កោ បន តេ, នន្ទមាតេ, ភិក្ខុសង្ឃស្ស អព្ភាគមនំ អារោចេសី”តិ?
When Sāriputta had eaten and washed his hand and bowl, Nanda’s Mother sat down to one side. Sāriputta said to her, “Nanda’s Mother, who told you that the Saṅgha of bhikkhus was about to arrive?”
“ឥធាហំ, ភន្តេ, រត្តិយា បច្ចូសសមយំ បច្ចុដ្ឋាយ បារាយនំ សរេន ភាសិត្វា តុណ្ហី អហោសិំ។ អថ ខោ, ភន្តេ, វេស្សវណោ មហារាជា មម កថាបរិយោសានំ វិទិត្វា អព្ភានុមោទិ: ‘សាធុ, ភគិនិ, សាធុ, ភគិនីៜតិ។
“Sir, last night I rose at the crack of dawn and recited the verses of ‘The Way to the Far Shore’, and then I fell silent. Then the great king Vessavaṇa, knowing I had finished, applauded me, ‘Good, sister! Good, sister!’
‘កោ បនេសោ, ភទ្រមុខាៜតិ?
I asked: ‘But who might you be, my dear?’
‘អហំ តេ, ភគិនិ, ភាតា វេស្សវណោ, មហារាជាៜតិ។
‘Sister, I am your brother Vessavaṇa, the great king.’
‘សាធុ, ភទ្រមុខ, តេន ហិ យោ មេ អយំ ធម្មបរិយាយោ ភណិតោ ឥទំ តេ ហោតុ អាតិថេយ្យន៑ៜតិ។
‘Good, my dear! Then may my recital of the teaching be my offering to you as my guest.’
‘សាធុ, ភគិនិ, ឯតញ្ចេវ មេ ហោតុ អាតិថេយ្យំ។ ស្វេវ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខោ ភិក្ខុសង្ឃោ អកតបាតរាសោ វេឡុកណ្ឌកំ អាគមិស្សតិ, តញ្ច ភិក្ខុសង្ឃំ បរិវិសិត្វា មម ទក្ខិណំ អាទិសេយ្យាសិ។ ឯតញ្ចេវ មេ ភវិស្សតិ អាតិថេយ្យន៑ៜតិ។
‘Good, sister! And let this also be your offering to me as your guest. Tomorrow, the bhikkhu Saṅgha headed by Sāriputta and Moggallāna will arrive at Veḷukaṇṭa before breakfast. When you’ve served the Saṅgha, please dedicate the religious donation to me. Then that will also be your offering to me as your guest.’
យទិទំ, ភន្តេ, ទានេ បុញ្ញញ្ច បុញ្ញមហី ច តំ វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស សុខាយ ហោតូ”តិ។
And so, sir, may the merit and the growth of merit in this gift be for the happiness of the great king Vessavaṇa.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ។ យត្រ ហិ នាម វេស្សវណេន មហារាជេន ឯវំមហិទ្ធិកេន ឯវំមហេសក្ខេន ទេវបុត្តេន សម្មុខា សល្លបិស្សសី”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing that you converse face to face with a mighty and illustrious god like the great king Vessavaṇa.”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ ឥធ មេ, ភន្តេ, នន្ទោ នាម ឯកបុត្តកោ បិយោ មនាបោ។ តំ រាជានោ កិស្មិញ្ចិទេវ បករណេ ឱកស្ស បសយ្ហ ជីវិតា វោរោបេសុំ។ តស្មិំ ខោ បនាហំ, ភន្តេ, ទារកេ គហិតេ វា គយ្ហមានេ វា វធេ វា វជ្ឈមានេ វា ហតេ វា ហញ្ញមានេ វា នាភិជានាមិ ចិត្តស្ស អញ្ញថត្តន៑”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. I had an only son called Nanda who I loved dearly. The rulers forcibly abducted him on some pretext and had him executed. But I can’t recall getting upset when my boy was under arrest or being arrested, imprisoned or being put in prison, killed or being killed.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ នន្ទមាតេ។ យត្រ ហិ នាម ចិត្តុប្បាទម្បិ បរិសោធេស្សសី”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing that you purify even the arising of a thought.”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ ឥធ មេ, ភន្តេ, សាមិកោ កាលង្កតោ អញ្ញតរំ យក្ខយោនិំ ឧបបន្នោ។ សោ មេ តេនេវ បុរិមេន អត្តភាវេន ឧទ្ទស្សេសិ។ ន ខោ បនាហំ, ភន្តេ, អភិជានាមិ តតោនិទានំ ចិត្តស្ស អញ្ញថត្តន៑”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. When my husband passed away he was reborn in one of the realms of spirits. He revealed to me his previous life-form. But I can’t recall getting upset on that account.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ។ យត្រ ហិ នាម ចិត្តុប្បាទម្បិ បរិសោធេស្សសី”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing that you purify even the arising of a thought.”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ យតោហំ, ភន្តេ, សាមិកស្ស ទហរស្សេវ ទហរា អានីតា នាភិជានាមិ សាមិកំ មនសាបិ អតិចរិតា, កុតោ បន កាយេនា”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. Ever since we were both young, and I was given in marriage to my husband, I can’t recall betraying him even in thought, still less in deed.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ។ យត្រ ហិ នាម ចិត្តុប្បាទម្បិ បរិសោធេស្សសី”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing that you purify even the arising of a thought.”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ យទាហំ, ភន្តេ, ឧបាសិកា បដិទេសិតា នាភិជានាមិ កិញ្ចិ សិក្ខាបទំ សញ្ចិច្ច វីតិក្កមិតា”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. Ever since I declared myself a lay follower, I can’t recall deliberately breaking any precept.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing!”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ ឥធាហំ, ភន្តេ, យាវទេ អាកង្ខាមិ វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកឹ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា អជ្ឈត្តំ សម្បសាទនំ ចេតសោ ឯកោទិភាវំ អវិតក្កំ អវិចារំ វិវេកឹ បីតិសុខំ ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ បីតិយា ច វិរាគា ឧបេក្ខិកា ច វិហរាមិ សតា ច សម្បជានា សុខញ្ច កាយេន បដិសំវេទេមិ, យំ តំ អរិយា អាចិក្ខន្តិ: ‘ឧបេក្ខកោ សតិមា សុខវិហារីៜតិ តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ សុខស្ស ច បហានា ទុក្ខស្ស ច បហានា បុព្ពេវ សោមនស្សទោមនស្សានំ អត្ថង្គមា អទុក្ខមសុខំ ឧបេក្ខាសតិបារិសុទ្ធិំ ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមី”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. Whenever I want, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, I enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, I enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, I enter and remain in the third jhāna, where I meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ With the giving up of pleasure and pain, and the ending of former happiness and sadness, I enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing!”
“ន ខោ មេ, ភន្តេ, ឯសេវ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ អត្ថិ មេ អញ្ញោបិ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោ។ យានិមានិ, ភន្តេ, ភគវតា ទេសិតានិ បញ្ចោរម្ភាគិយានិ សំយោជនានិ នាហំ តេសំ កិញ្ចិ អត្តនិ អប្បហីនំ សមនុបស្សាមី”តិ។
“Sir, this is not my only incredible and amazing quality; there is another. Of the five lower fetters taught by the Buddha, I don’t see any that I haven’t given up.”
“អច្ឆរិយំ, នន្ទមាតេ, អព្ភុតំ, នន្ទមាតេ”តិ។
“It’s incredible, Nanda’s Mother, it’s amazing!”
អថ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ នន្ទមាតរំ ឧបាសិកំ ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សេត្វា សមាទបេត្វា សមុត្តេជេត្វា សម្បហំសេត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កាមីតិ។
Then Venerable Sāriputta educated, encouraged, fired up, and inspired Nanda’s Mother with a Dhamma talk, after which he got up from his seat and left.
ទសមំ។
មហាយញ្ញវគ្គោ បញ្ចមោ។
តស្សុទ្ទានំ
ឋិតិ ច បរិក្ខារំ ទ្វេ, អគ្គី សញ្ញា ច ទ្វេ បរា; មេថុនា សំយោគោ ទានំ, នន្ទមាតេន តេ ទសាតិ។
បណ្ណាសកោ សមត្តោ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]