| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. នន្ទមាតាសុត្តវណ្ណនា
10. Nandamātāsuttavaṇṇanā
៥៣. ទសមំ អត្ថុប្បត្តិវសេន ទេសិតំ។ សត្ថា កិរ វុត្ថវស្សោ បវារេត្វា ទ្វេ អគ្គសាវកេ ឱហាយ ‘‘ទក្ខិណាគិរិំ ចារិកំ គមិស្សាមី’’តិ និក្ខមិ, រាជា បសេនទិ កោសលោ, អនាថបិណ្ឌិកោ គហបតិ, វិសាខា មហាឧបាសិកា, អញ្ញេ ច ពហុជនា ទសពលំ និវត្តេតុំ នាសក្ខិំសុ។ អនាថបិណ្ឌិកោ គហបតិ ‘‘សត្ថារំ និវត្តេតុំ នាសក្ខិ’’ន្តិ រហោ ចិន្តយមានោ និសីទិ។ អថ នំ បុណ្ណា នាម ទាសី ទិស្វា ‘‘កិំ នុ ខោ តេ, សាមិ, ន បុព្ពេ វិយ ឥន្ទ្រិយានិ វិប្បសន្នានី’’តិ បុច្ឆិ។ អាម, បុណ្ណេ, សត្ថា ចារិកំ បក្កន្តោ, តមហំ និវត្តេតុំ នាសក្ខិំ។ ន ខោ បន សក្កា ជានិតុំ បុន សីឃំ អាគច្ឆេយ្យ វា ន វា, តេនាហំ ចិន្តយមានោ និសិន្នោតិ។ សចាហំ ទសពលំ និវត្តេយ្យំ, កិំ មេ ករេយ្យាសីតិ? ភុជិស្សំ តំ ករិស្សាមីតិ។ សា គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា ‘‘និវត្តថ, ភន្តេ’’តិ អាហ។ មម និវត្តនបច្ចយា ត្វំ កិំ ករិស្សសីតិ? តុម្ហេ, ភន្តេ, មម បរាធីនភាវំ ជានាថ, អញ្ញំ កិញ្ចិ កាតុំ ន សក្កោមិ, សរណេសុ បន បតិដ្ឋាយ បញ្ច សីលានិ រក្ខិស្សាមីតិ។ សាធុ សាធុ បុណ្ណេតិ, សត្ថា ធម្មគារវេន ឯកបទស្មិញ្ញេវ និវត្តិ។ វុត្តញ្ហេតំ – ‘‘ធម្មគរុ, ភិក្ខវេ, តថាគតោ ធម្មគារវោ’’តិ (អ. និ. ៥.៩៩)។
53. Dasamaṃ atthuppattivasena desitaṃ. Satthā kira vutthavasso pavāretvā dve aggasāvake ohāya ‘‘dakkhiṇāgiriṃ cārikaṃ gamissāmī’’ti nikkhami, rājā pasenadi kosalo, anāthapiṇḍiko gahapati, visākhā mahāupāsikā, aññe ca bahujanā dasabalaṃ nivattetuṃ nāsakkhiṃsu. Anāthapiṇḍiko gahapati ‘‘satthāraṃ nivattetuṃ nāsakkhi’’nti raho cintayamāno nisīdi. Atha naṃ puṇṇā nāma dāsī disvā ‘‘kiṃ nu kho te, sāmi, na pubbe viya indriyāni vippasannānī’’ti pucchi. Āma, puṇṇe, satthā cārikaṃ pakkanto, tamahaṃ nivattetuṃ nāsakkhiṃ. Na kho pana sakkā jānituṃ puna sīghaṃ āgaccheyya vā na vā, tenāhaṃ cintayamāno nisinnoti. Sacāhaṃ dasabalaṃ nivatteyyaṃ, kiṃ me kareyyāsīti? Bhujissaṃ taṃ karissāmīti. Sā gantvā satthāraṃ vanditvā ‘‘nivattatha, bhante’’ti āha. Mama nivattanapaccayā tvaṃ kiṃ karissasīti? Tumhe, bhante, mama parādhīnabhāvaṃ jānātha, aññaṃ kiñci kātuṃ na sakkomi, saraṇesu pana patiṭṭhāya pañca sīlāni rakkhissāmīti. Sādhu sādhu puṇṇeti, satthā dhammagāravena ekapadasmiññeva nivatti. Vuttañhetaṃ – ‘‘dhammagaru, bhikkhave, tathāgato dhammagāravo’’ti (a. ni. 5.99).
សត្ថា និវត្តិត្វា ជេតវនមហាវិហារំ បាវិសិ។ មហាជនោ បុណ្ណាយ សាធុការសហស្សានិ អទាសិ។ សត្ថា តស្មិំ សមាគមេ ធម្មំ ទេសេសិ, ចតុរាសីតិបាណសហស្សានិ អមតបានំ បិវិំសុ។ បុណ្ណាបិ សេដ្ឋិនា អនុញ្ញាតា ភិក្ខុនិឧបស្សយំ គន្ត្វា បព្ពជិ។ សម្មាសម្ពុទ្ធោ សារិបុត្តមោគ្គល្លានេ អាមន្តេត្វា ‘‘អហំ យំ ទិសំ ចារិកាយ និក្ខន្តោ, តត្ថ ន គច្ឆាមិ។ តុម្ហេ តុម្ហាកំ បរិសាយ សទ្ធិំ តំ ទិសំ ចារិកំ គច្ឆថា’’តិ វត្វា ឧយ្យោជេសិ។ ឥមិស្សំ អត្ថុប្បត្តិយំ ឯកំ សមយំ អាយស្មា សារិបុត្តោតិអាទិ វុត្តំ។
Satthā nivattitvā jetavanamahāvihāraṃ pāvisi. Mahājano puṇṇāya sādhukārasahassāni adāsi. Satthā tasmiṃ samāgame dhammaṃ desesi, caturāsītipāṇasahassāni amatapānaṃ piviṃsu. Puṇṇāpi seṭṭhinā anuññātā bhikkhuniupassayaṃ gantvā pabbaji. Sammāsambuddho sāriputtamoggallāne āmantetvā ‘‘ahaṃ yaṃ disaṃ cārikāya nikkhanto, tattha na gacchāmi. Tumhe tumhākaṃ parisāya saddhiṃ taṃ disaṃ cārikaṃ gacchathā’’ti vatvā uyyojesi. Imissaṃ atthuppattiyaṃ ekaṃ samayaṃ āyasmā sāriputtotiādi vuttaṃ.
តត្ថ វេឡុកណ្ឌកីតិ វេឡុកណ្ដកនគរវាសិនី។ តស្ស កិរ នគរស្ស បាការគុត្តត្ថាយ បាការបរិយន្តេន វេឡូ រោបិតា, តេនស្ស វេឡុកណ្ដកន្តេវ នាមំ ជាតំ។ បារាយនន្តិ និព្ពានសង្ខាតបារំ អយនតោ បារាយនន្តិ លទ្ធវោហារំ ធម្មំ។ សរេន ភាសតីតិ សត្តភូមិកស្ស បាសាទស្ស ឧបរិមតលេ សុសំវិហិតារក្ខដ្ឋានេ និសិន្នា សមាបត្តិពលេន រត្តិភាគំ វីតិនាមេត្វា សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ ‘‘ឥមំ រត្តាវសេសំ កតរាយ រតិយា វីតិនាមេស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា ‘‘ធម្មរតិយា’’តិ កតសន្និដ្ឋានា តីណិ ផលានិ បត្តា អរិយសាវិកា អឌ្ឍតេយ្យគាថាសតបរិមាណំ បារាយនសុត្តំ មធុរេន សរភញ្ញេន ភាសតិ។ អស្សោសិ ខោតិ អាកាសដ្ឋកវិមានានិ បរិហរិត្វា តស្ស បាសាទស្ស ឧបរិភាគំ គតេន មគ្គេន នរវាហនយានំ អារុយ្ហ គច្ឆមានោ អស្សោសិ។ កថាបរិយោសានំ អាគមយមានោ អដ្ឋាសីតិ ‘‘កិំ សទ្ទោ ឯស ភណេ’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘នន្ទមាតាយ ឧបាសិកាយ សរភញ្ញសទ្ទោ’’តិ វុត្តេ ឱតរិត្វា ‘‘ឥទមវោចា’’តិ ឥទំ ទេសនាបរិយោសានំ ឱលោកេន្តោ អវិទូរដ្ឋានេ អាកាសេ អដ្ឋាសិ។
Tattha veḷukaṇḍakīti veḷukaṇṭakanagaravāsinī. Tassa kira nagarassa pākāraguttatthāya pākārapariyantena veḷū ropitā, tenassa veḷukaṇṭakanteva nāmaṃ jātaṃ. Pārāyananti nibbānasaṅkhātapāraṃ ayanato pārāyananti laddhavohāraṃ dhammaṃ. Sarena bhāsatīti sattabhūmikassa pāsādassa uparimatale susaṃvihitārakkhaṭṭhāne nisinnā samāpattibalena rattibhāgaṃ vītināmetvā samāpattito vuṭṭhāya ‘‘imaṃ rattāvasesaṃ katarāya ratiyā vītināmessāmī’’ti cintetvā ‘‘dhammaratiyā’’ti katasanniṭṭhānā tīṇi phalāni pattā ariyasāvikā aḍḍhateyyagāthāsataparimāṇaṃ pārāyanasuttaṃ madhurena sarabhaññena bhāsati. Assosi khoti ākāsaṭṭhakavimānāni pariharitvā tassa pāsādassa uparibhāgaṃ gatena maggena naravāhanayānaṃ āruyha gacchamāno assosi. Kathāpariyosānaṃ āgamayamāno aṭṭhāsīti ‘‘kiṃ saddo esa bhaṇe’’ti pucchitvā ‘‘nandamātāya upāsikāya sarabhaññasaddo’’ti vutte otaritvā ‘‘idamavocā’’ti idaṃ desanāpariyosānaṃ olokento avidūraṭṭhāne ākāse aṭṭhāsi.
សាធុ ភគិនិ, សាធុ ភគិនីតិ ‘‘សុគ្គហិតា តេ ភគិនិ ធម្មទេសនា សុកថិតា, បាសាណកចេតិយេ និសីទិត្វា សោឡសន្នំ បារាយនិកព្រាហ្មណានំ សម្មាសម្ពុទ្ធេន កថិតទិវសេ ច អជ្ជ ច ន កិញ្ចិ អន្តរំ បស្សាមិ, មជ្ឈេ ភិន្នសុវណ្ណំ វិយ តេ សត្ថុ កថិតេន សទ្ធិំ សទិសមេវ កថិត’’ន្តិ វត្វា សាធុការំ ទទន្តោ ឯវមាហ។ កោ បនេសោ ភទ្រមុខាតិ ឥមស្មិំ សុសំវិហិតារក្ខដ្ឋានេ ឯវំ មហន្តេន សទ្ទេន កោ នាមេស, ភទ្រមុខ, លទ្ធមុខ, កិំ នាគោ សុបណ្ណោ ទេវោ មារោ ព្រហ្មាតិ សុវណ្ណបដ្ដវណ្ណំ វាតបានំ វិវរិត្វា វិគតសារជ្ជា តីណិ ផលានិ បត្តា អរិយសាវិកា វេស្សវណេន សទ្ធិំ កថយមានា ឯវមាហ។ អហំ តេ ភគិនិ ភាតាតិ សយំ សោតាបន្នត្តា អនាគាមិអរិយសាវិកំ ជេដ្ឋិកំ មញ្ញមានោ ‘‘ភគិនី’’តិ វត្វា បុន តំ បឋមវយេ ឋិតត្តា អត្តនោ កនិដ្ឋំ, អត្តានំ បន នវុតិវស្សសតសហស្សាយុកត្តា មហល្លកតរំ មញ្ញមានោ ‘‘ភាតា’’តិ អាហ។ សាធុ ភទ្រមុខាតិ, ភទ្រមុខ, សាធុ សុន្ទរំ, ស្វាគមនំ តេ អាគមនំ, អាគន្តុំ យុត្តដ្ឋានមេវសិ អាគតោតិ អត្ថោ។ ឥទំ តេ ហោតុ អាតិថេយ្យន្តិ ឥទមេវ ធម្មភណនំ តវ អតិថិបណ្ណាការោ ហោតុ, ន ហិ តេ អញ្ញំ ឥតោ ឧត្តរិតរំ ទាតព្ពំ បស្សាមីតិ អធិប្បាយោ ។ ឯវញ្ចេវ មេ ភវិស្សតិ អាតិថេយ្យន្តិ ឯវំ អត្តនោ បត្តិទានំ យាចិត្វា ‘‘អយំ តេ ធម្មកថិកសក្ការោ’’តិ អឌ្ឍតេឡសានិ កោដ្ឋសតានិ រត្តសាលីនំ បូរេត្វា ‘‘យាវាយំ ឧបាសិកា ចរតិ, តាវ មា ខយំ គមិំសូ’’តិ អធិដ្ឋហិត្វា បក្កាមិ។ យាវ ឧបាសិកា អដ្ឋាសិ, តាវ កោដ្ឋានំ ហេដ្ឋិមតលំ នាម ទដ្ឋុំ នាសក្ខិំសុ។ តតោ បដ្ឋាយ ‘‘នន្ទមាតាយ កោដ្ឋាគារំ វិយា’’តិ វោហារោ ឧទបាទិ។
Sādhu bhagini, sādhu bhaginīti ‘‘suggahitā te bhagini dhammadesanā sukathitā, pāsāṇakacetiye nisīditvā soḷasannaṃ pārāyanikabrāhmaṇānaṃ sammāsambuddhena kathitadivase ca ajja ca na kiñci antaraṃ passāmi, majjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya te satthu kathitena saddhiṃ sadisameva kathita’’nti vatvā sādhukāraṃ dadanto evamāha. Ko paneso bhadramukhāti imasmiṃ susaṃvihitārakkhaṭṭhāne evaṃ mahantena saddena ko nāmesa, bhadramukha, laddhamukha, kiṃ nāgo supaṇṇo devo māro brahmāti suvaṇṇapaṭṭavaṇṇaṃ vātapānaṃ vivaritvā vigatasārajjā tīṇi phalāni pattā ariyasāvikā vessavaṇena saddhiṃ kathayamānā evamāha. Ahaṃ te bhagini bhātāti sayaṃ sotāpannattā anāgāmiariyasāvikaṃ jeṭṭhikaṃ maññamāno ‘‘bhaginī’’ti vatvā puna taṃ paṭhamavaye ṭhitattā attano kaniṭṭhaṃ, attānaṃ pana navutivassasatasahassāyukattā mahallakataraṃ maññamāno ‘‘bhātā’’ti āha. Sādhu bhadramukhāti, bhadramukha, sādhu sundaraṃ, svāgamanaṃ te āgamanaṃ, āgantuṃ yuttaṭṭhānamevasi āgatoti attho. Idaṃ te hotu ātitheyyanti idameva dhammabhaṇanaṃ tava atithipaṇṇākāro hotu, na hi te aññaṃ ito uttaritaraṃ dātabbaṃ passāmīti adhippāyo . Evañceva me bhavissati ātitheyyanti evaṃ attano pattidānaṃ yācitvā ‘‘ayaṃ te dhammakathikasakkāro’’ti aḍḍhateḷasāni koṭṭhasatāni rattasālīnaṃ pūretvā ‘‘yāvāyaṃ upāsikā carati, tāva mā khayaṃ gamiṃsū’’ti adhiṭṭhahitvā pakkāmi. Yāva upāsikā aṭṭhāsi, tāva koṭṭhānaṃ heṭṭhimatalaṃ nāma daṭṭhuṃ nāsakkhiṃsu. Tato paṭṭhāya ‘‘nandamātāya koṭṭhāgāraṃ viyā’’ti vohāro udapādi.
អកតបាតរាសោតិ អភុត្តបាតរាសោ។ បុញ្ញន្តិ បុព្ពចេតនា ច មុញ្ចនចេតនា ច។ បុញ្ញមហីតិ អបរចេតនា។ សុខាយ ហោតូតិ សុខត្ថាយ ហិតត្ថាយ ហោតុ។ ឯវំ អត្តនោ ទានេ វេស្សវណស្ស បត្តិំ អទាសិ។
Akatapātarāsoti abhuttapātarāso. Puññanti pubbacetanā ca muñcanacetanā ca. Puññamahīti aparacetanā. Sukhāya hotūti sukhatthāya hitatthāya hotu. Evaṃ attano dāne vessavaṇassa pattiṃ adāsi.
បករណេតិ ការណេ។ ឱក្កស្ស បសយ្ហាតិ អាកឌ្ឍិត្វា អភិភវិត្វា។ យក្ខយោនិន្តិ ភុម្មទេវតាភាវំ។ តេនេវ បុរិមេន អត្តភាវេន ឧទ្ទស្សេតីតិ បុរិមសរីរសទិសមេវ សរីរំ មាបេត្វា អលង្កតបដិយត្តោ សិរិគព្ភសយនតលេ អត្តានំ ទស្សេតិ។ ឧបាសិកា បដិទេសិតាតិ ឧបាសិកា អហន្តិ ឯវំ ឧបាសិកាភាវំ ទេសេសិំ។ យាវទេតិ យាវទេវ។ សេសំ សព្ពត្ថ ឧត្តានមេវាតិ។
Pakaraṇeti kāraṇe. Okkassa pasayhāti ākaḍḍhitvā abhibhavitvā. Yakkhayoninti bhummadevatābhāvaṃ. Teneva purimena attabhāvena uddassetīti purimasarīrasadisameva sarīraṃ māpetvā alaṅkatapaṭiyatto sirigabbhasayanatale attānaṃ dasseti. Upāsikā paṭidesitāti upāsikā ahanti evaṃ upāsikābhāvaṃ desesiṃ. Yāvadeti yāvadeva. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
មហាយញ្ញវគ្គោ បញ្ចមោ។
Mahāyaññavaggo pañcamo.
បណ្ណាសកំ និដ្ឋិតំ។
Paṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. នន្ទមាតាសុត្តំ • 10. Nandamātāsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. នន្ទមាតាសុត្តវណ្ណនា • 10. Nandamātāsuttavaṇṇanā
