| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ನನ್ದನವಗ್ಗೋ
2. Nandanavaggo
೧. ನನ್ದನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Nandanasuttavaṇṇanā
೧೧. ನನ್ದನವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮೇ ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಾಮೇ। ಖೋತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಿಲಿಟ್ಠತಾವಸೇನ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ಪರಿಸಜೇಟ್ಠಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಾನಾಪೇಸಿ। ಭಿಕ್ಖವೋತಿ ತೇಸಂ ಆಮನ್ತನಾಕಾರದೀಪನಂ। ಭದನ್ತೇತಿ ಪತಿವಚನದಾನಂ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುನ್ತಿ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಪತಿಅಸ್ಸೋಸುಂ, ಅಭಿಮುಖಾ ಹುತ್ವಾ ಸುಣಿಂಸು ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತದವೋಚಾತಿ ಏತಂ ಇದಾನಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ತತ್ಥ ತಾವತಿಂಸಕಾಯಿಕಾತಿ ತಾವತಿಂಸಕಾಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ। ತಾವತಿಂಸಕಾಯೋ ನಾಮ ದುತಿಯದೇವಲೋಕೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಮಘೇನ ಮಾಣವೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಚಲಗಾಮೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತೇತ್ತಿಂಸ ದೇವಪುತ್ತೇ ಉಪಾದಾಯ ಕಿರ ತಸ್ಸ ದೇವಲೋಕಸ್ಸ ಅಯಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿ ಜಾತಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸೇಸಚಕ್ಕವಾಳೇಸುಪಿ ಛ ಕಾಮಾವಚರದೇವಲೋಕಾ ಅತ್ಥಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ‘‘ಸಹಸ್ಸಂ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ಸಹಸ್ಸಂ ತಾವತಿಂಸಾನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧೦.೨೯), ತಸ್ಮಾ ನಾಮಪಣ್ಣತ್ತಿಯೇವೇಸಾ ತಸ್ಸ ದೇವಲೋಕಸ್ಸಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏವಞ್ಹಿ ನಿದ್ದೋಸಂ ಪದಂ ಹೋತಿ।
11. Nandanavaggassa paṭhame tatrāti tasmiṃ ārāme. Khoti byañjanasiliṭṭhatāvasena nipātamattaṃ. Bhikkhū āmantesīti parisajeṭṭhake bhikkhū jānāpesi. Bhikkhavoti tesaṃ āmantanākāradīpanaṃ. Bhadanteti pativacanadānaṃ. Te bhikkhūti ye tattha sammukhībhūtā dhammapaṭiggāhakā bhikkhū. Bhagavato paccassosunti bhagavato vacanaṃ patiassosuṃ, abhimukhā hutvā suṇiṃsu sampaṭicchiṃsūti attho. Etadavocāti etaṃ idāni vattabbaṃ ‘‘bhūtapubba’’ntiādivacanaṃ avoca. Tattha tāvatiṃsakāyikāti tāvatiṃsakāye nibbattā. Tāvatiṃsakāyo nāma dutiyadevaloko vuccati. Maghena māṇavena saddhiṃ macalagāme kālaṃ katvā tattha uppanne tettiṃsa devaputte upādāya kira tassa devalokassa ayaṃ paṇṇatti jātāti vadanti. Yasmā pana sesacakkavāḷesupi cha kāmāvacaradevalokā atthi. Vuttampi cetaṃ ‘‘sahassaṃ cātumahārājikānaṃ sahassaṃ tāvatiṃsāna’’nti (a. ni. 10.29), tasmā nāmapaṇṇattiyevesā tassa devalokassāti veditabbā. Evañhi niddosaṃ padaṃ hoti.
ನನ್ದನೇ ವನೇತಿ ಏತ್ಥ ತಂ ವನಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಪವಿಟ್ಠೇ ನನ್ದಯತಿ ತೋಸೇತೀತಿ ನನ್ದನಂ। ಪಞ್ಚಸು ಹಿ ಮರಣನಿಮಿತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಚವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ದೇವತಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ‘‘ಮಾ ಪರಿದೇವಿತ್ಥ, ಅಭಿಜ್ಜನಧಮ್ಮಾ ನಾಮ ಸಙ್ಖಾರಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪವೇಸಾಪೇತಿ। ತಾಸಂ ಅಞ್ಞಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಪವೇಸಿತಾನಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾವ ಮರಣಸೋಕೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಮೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ಕೀಳಮಾನಾ ಏವ ಉಣ್ಹಸನ್ತತ್ತೋ ಹಿಮಪಿಣ್ಡೋ ವಿಯ ವಿಲೀಯನ್ತಿ, ವಾತಾಪಹತದೀಪಸಿಖಾ ವಿಯ ವಿಜ್ಝಾಯನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠಂ ನನ್ದಯತಿ ತೋಸೇತಿಯೇವಾತಿ ನನ್ದನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ನನ್ದನೇ। ಅಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತಾತಿ ಅಚ್ಛರಾತಿ ದೇವಧೀತಾನಂ ನಾಮಂ, ತಾಸಂ ಸಮೂಹೇನ ಪರಿವುತಾ।
Nandane vaneti ettha taṃ vanaṃ paviṭṭhe paviṭṭhe nandayati tosetīti nandanaṃ. Pañcasu hi maraṇanimittesu uppannesu ‘‘sampattiṃ pahāya cavissāmā’’ti paridevamānā devatā sakko devānamindo ‘‘mā paridevittha, abhijjanadhammā nāma saṅkhārā natthī’’ti ovaditvā tattha pavesāpeti. Tāsaṃ aññāhi devatāhi bāhāsu gahetvā pavesitānampi tassa sampattiṃ disvāva maraṇasoko vūpasammati, pītipāmojjameva uppajjati. Atha tasmiṃ kīḷamānā eva uṇhasantatto himapiṇḍo viya vilīyanti, vātāpahatadīpasikhā viya vijjhāyantīti evaṃ yaṃkiñci anto paviṭṭhaṃ nandayati tosetiyevāti nandanaṃ, tasmiṃ nandane. Accharāsaṅghaparivutāti accharāti devadhītānaṃ nāmaṃ, tāsaṃ samūhena parivutā.
ದಿಬ್ಬೇಹೀತಿ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಹಿ। ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ಮನಾಪಿಯರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಬನ್ಧನೇಹಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ವಾ । ಸಮಪ್ಪಿತಾತಿ ಉಪೇತಾ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾತಿ ರಮಮಾನಾ, ತೇಸು ತೇಸು ವಾ ರೂಪಾದೀಸು ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಞ್ಚಾರಯಮಾನಾ। ತಾಯಂ ವೇಲಾಯನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಚಾರಣಕಾಲೇ। ಸೋ ಪನಸ್ಸ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಧುನಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಕ್ಖನ್ಧೋ ವಿಯ ವಿರೋಚಯಮಾನೋ ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣೋ ಅತ್ತಭಾವೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಸೋ ದಿಬ್ಬವತ್ಥನಿವತ್ಥೋ ದಿಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ದಿಬ್ಬಮಾಲಾವಿಲೇಪನಧರೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣೇಹಿ ಸಮಂ ವಿಕಿರಿಯಮಾನೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಓವುತೋ ನಿವುತೋ ಪರಿಯೋನದ್ಧೋ ಲೋಭಾಭಿಭೂತೋ ಹುತ್ವಾ ಲೋಭನಿಸ್ಸರಣಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಆಸಭಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸನ್ತೋ ವಿಯ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ‘‘ನ ತೇ ಸುಖಂ ಪಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಗಾಯಮಾನೋ ನನ್ದನವನೇ ವಿಚರಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸೀ’’ತಿ।
Dibbehīti devaloke nibbattehi. Pañcahi kāmaguṇehīti manāpiyarūpasaddagandharasaphoṭṭhabbasaṅkhātehi pañcahi kāmabandhanehi kāmakoṭṭhāsehi vā . Samappitāti upetā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Paricārayamānāti ramamānā, tesu tesu vā rūpādīsu indriyāni sañcārayamānā. Tāyaṃ velāyanti tasmiṃ paricāraṇakāle. So panassa devaputtassa adhunā abhinibbattakālo veditabbo. Tassa hi paṭisandhikkhaṇeyeva rattasuvaṇṇakkhandho viya virocayamāno tigāvutappamāṇo attabhāvo nibbatti. So dibbavatthanivattho dibbālaṅkārapaṭimaṇḍito dibbamālāvilepanadharo dibbehi candanacuṇṇehi samaṃ vikiriyamāno dibbehi pañcahi kāmaguṇehi ovuto nivuto pariyonaddho lobhābhibhūto hutvā lobhanissaraṇaṃ nibbānaṃ apassanto āsabhiṃ vācaṃ bhāsanto viya mahāsaddena ‘‘na te sukhaṃ pajānantī’’ti imaṃ gāthaṃ gāyamāno nandanavane vicari. Tena vuttaṃ – ‘‘tāyaṃ velāyaṃ imaṃ gāthaṃ abhāsī’’ti.
ಯೇ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ನನ್ದನನ್ತಿ ಯೇ ತತ್ರ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಾನುಭವನವಸೇನ ನನ್ದನವನಂ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ। ನರದೇವಾನನ್ತಿ ದೇವನರಾನಂ, ದೇವಪುರಿಸಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿದಸಾನನ್ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದಸನ್ನಂ। ಯಸಸ್ಸಿನನ್ತಿ ಪರಿವಾರಸಙ್ಖಾತೇನ ಯಸೇನ ಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ।
Ye na passanti nandananti ye tatra pañcakāmaguṇānubhavanavasena nandanavanaṃ na passanti. Naradevānanti devanarānaṃ, devapurisānanti attho. Tidasānanti tikkhattuṃ dasannaṃ. Yasassinanti parivārasaṅkhātena yasena sampannānaṃ.
ಅಞ್ಞತರಾ ದೇವತಾತಿ ಏಕಾ ಅರಿಯಸಾವಿಕಾ ದೇವತಾ। ಪಚ್ಚಭಾಸೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಬಾಲದೇವತಾ ಇಮಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನಿಚ್ಚಂ ಅಚಲಂ ಮಞ್ಞತಿ, ನಾಸ್ಸಾ ಛೇದನಭೇದನವಿದ್ಧಂಸನಧಮ್ಮತಂ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಿವಟ್ಟೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ‘‘ನ ತ್ವಂ ಬಾಲೇ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಪತಿಅಭಾಸಿ। ಯಥಾ ಅರಹತಂ ವಚೋತಿ ಯಥಾ ಅರಹನ್ತಾನಂ ವಚನಂ, ತಥಾ ತ್ವಂ ನ ಜಾನಾಸೀತಿ। ಏವಂ ತಸ್ಸಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅರಹನ್ತಾನಂ ವಚನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಅನಿಚ್ಚಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚಾ ವತ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ತೇಭೂಮಕಸಙ್ಖಾರಾ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವತ್ಥೇನ ಅನಿಚ್ಚಾ। ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಿನೋತಿ ಉಪ್ಪಾದವಯಸಭಾವಾ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಪುರಿಮಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಿನೋತಿ। ಉಪ್ಪಾದವಯಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ತದನನ್ತರಾ ವೇಮಜ್ಝಟ್ಠಾನಂ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ತೇಸಂ ವೂಪಸಮೋ ಸುಖೋತಿ ತೇಸಂ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಸಙ್ಖಾತಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಸುಖಂ। ಇದಂ ಅರಹತಂ ವಚೋತಿ।
Aññatarā devatāti ekā ariyasāvikā devatā. Paccabhāsīti ‘‘ayaṃ bāladevatā imaṃ sampattiṃ niccaṃ acalaṃ maññati, nāssā chedanabhedanaviddhaṃsanadhammataṃ jānātī’’ti adhippāyaṃ vivaṭṭetvā dassentī ‘‘na tvaṃ bāle’’ti imāya gāthāya patiabhāsi. Yathā arahataṃ vacoti yathā arahantānaṃ vacanaṃ, tathā tvaṃ na jānāsīti. Evaṃ tassā adhippāyaṃ paṭikkhipitvā idāni arahantānaṃ vacanaṃ dassentī aniccātiādimāha. Tattha aniccā vata saṅkhārāti sabbe tebhūmakasaṅkhārā hutvā abhāvatthena aniccā. Uppādavayadhamminoti uppādavayasabhāvā. Uppajjitvā nirujjhantīti idaṃ purimasseva vevacanaṃ. Yasmā vā uppajjitvā nirujjhanti, tasmā uppādavayadhamminoti. Uppādavayaggahaṇena cettha tadanantarā vemajjhaṭṭhānaṃ gahitameva hoti. Tesaṃ vūpasamo sukhoti tesaṃ saṅkhārānaṃ vūpasamasaṅkhātaṃ nibbānameva sukhaṃ. Idaṃ arahataṃ vacoti.
ನನ್ದನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nandanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ನನ್ದನಸುತ್ತಂ • 1. Nandanasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧. ನನ್ದನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Nandanasuttavaṇṇanā
