Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
೪. ನನ್ದಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
4. Nandāpetivatthuvaṇṇanā
ಕಾಳೀ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ನನ್ದಂ ನಾಮ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ। ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ನನ್ದಿಸೇನೋ ನಾಮ ಉಪಾಸಕೋ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ। ಭರಿಯಾ ಪನಸ್ಸ ನನ್ದಾ ನಾಮ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಚಣ್ಡೀ ಫರುಸವಚನಾ ಸಾಮಿಕೇ ಅಗಾರವಾ ಅಗ್ಗತಿಸ್ಸಾ ಸಸ್ಸುಂ ಚೋರಿವಾದೇನ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ। ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ವಿಚರನ್ತೀ ಏಕದಿವಸಂ ನನ್ದಿಸೇನಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ –
Kāḷī dubbaṇṇarūpāsīti idaṃ satthari jetavane viharante nandaṃ nāma petiṃ ārabbha vuttaṃ. Sāvatthiyā kira avidūre aññatarasmiṃ gāmake nandiseno nāma upāsako ahosi saddho pasanno. Bhariyā panassa nandā nāma assaddhā appasannā maccharinī caṇḍī pharusavacanā sāmike agāravā aggatissā sassuṃ corivādena akkosati paribhāsati. Sā aparena samayena kālaṃ katvā petayoniyaṃ nibbattitvā tasseva gāmassa avidūre vicarantī ekadivasaṃ nandisenassa upāsakassa gāmato nikkhamantassa avidūre attānaṃ dassesi. So taṃ disvā –
೧೬೮.
168.
‘‘ಕಾಳೀ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಫರುಸಾ ಭೀರುದಸ್ಸನಾ।
‘‘Kāḷī dubbaṇṇarūpāsi, pharusā bhīrudassanā;
ಪಿಙ್ಗಲಾಸಿ ಕಳಾರಾಸಿ, ನ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ ಮಾನುಸಿ’’ನ್ತಿ॥ –
Piṅgalāsi kaḷārāsi, na taṃ maññāmi mānusi’’nti. –
ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ। ತತ್ಥ ಕಾಳೀತಿ ಕಾಳವಣ್ಣಾ, ಝಾಮಙ್ಗಾರಸದಿಸೋ ಹಿಸ್ಸಾ ವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ। ಫರುಸಾತಿ ಖರಗತ್ತಾ। ಭೀರುದಸ್ಸನಾತಿ ಭಯಾನಕದಸ್ಸನಾ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾಕಾರಾ। ‘‘ಭಾರುದಸ್ಸನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಭಾರಿಯದಸ್ಸನಾ, ದುಬ್ಬಣ್ಣತಾದಿನಾ ದುದ್ದಸಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಙ್ಗಲಾತಿ ಪಿಙ್ಗಲಲೋಚನಾ। ಕಳಾರಾತಿ ಕಳಾರದನ್ತಾ। ನ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ಅಹಂ ತಂ ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ನ ಮಞ್ಞಾಮಿ, ಪೇತಿಮೇವ ಚ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ –
Gāthāya ajjhabhāsi. Tattha kāḷīti kāḷavaṇṇā, jhāmaṅgārasadiso hissā vaṇṇo ahosi. Pharusāti kharagattā. Bhīrudassanāti bhayānakadassanā sappaṭibhayākārā. ‘‘Bhārudassanā’’ti vā pāṭho, bhāriyadassanā, dubbaṇṇatādinā duddasikāti attho. Piṅgalāti piṅgalalocanā. Kaḷārāti kaḷāradantā. Na taṃ maññāmi mānusinti ahaṃ taṃ mānusinti na maññāmi, petimeva ca taṃ maññāmīti adhippāyo. Taṃ sutvā petī attānaṃ pakāsentī –
೧೬೯.
169.
‘‘ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನ, ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ।
‘‘Ahaṃ nandā nandisena, bhariyā te pure ahuṃ;
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ಗಾಥಮಾಹ । ತತ್ಥ ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನಾತಿ ಸಾಮಿ ನನ್ದಿಸೇನ ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನಾಮ। ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುನ್ತಿ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಭರಿಯಾ ಅಹೋಸಿಂ। ಇತೋ ಪರಂ –
Gāthamāha . Tattha ahaṃ nandā nandisenāti sāmi nandisena ahaṃ nandā nāma. Bhariyā te pure ahunti purimajātiyaṃ tuyhaṃ bhariyā ahosiṃ. Ito paraṃ –
೧೭೦.
170.
‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ।
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Kissa kammavipākena, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾ। ಅಥಸ್ಸ ಸಾ –
Tassa upāsakassa pucchā. Athassa sā –
೧೭೧.
171.
‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿಂ, ತಯಿ ಚಾಪಿ ಅಗಾರವಾ।
‘‘Caṇḍī ca pharusā cāsiṃ, tayi cāpi agāravā;
ತಾಹಂ ದುರುತ್ತಂ ವತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Tāhaṃ duruttaṃ vatvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಪುನ ಸೋ –
Vissajjesi. Puna so –
೧೭೨.
172.
‘‘ಹನ್ದುತ್ತರೀಯಂ ದದಾಮಿ ತೇ, ಇಮಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸಯ।
‘‘Handuttarīyaṃ dadāmi te, imaṃ dussaṃ nivāsaya;
ಇಮಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ, ಏಹಿ ನೇಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಘರಂ॥
Imaṃ dussaṃ nivāsetvā, ehi nessāmi taṃ gharaṃ.
೧೭೩.
173.
‘‘ವತ್ಥಞ್ಚ ಅನ್ನಪಾನಞ್ಚ, ಲಚ್ಛಸಿ ತ್ವಂ ಘರಂ ಗತಾ।
‘‘Vatthañca annapānañca, lacchasi tvaṃ gharaṃ gatā;
ಪುತ್ತೇ ಚ ತೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸಿ, ಸುಣಿಸಾಯೋ ಚ ದಕ್ಖಸೀ’’ತಿ॥ – ಅಥಸ್ಸ ಸಾ –
Putte ca te passissasi, suṇisāyo ca dakkhasī’’ti. – athassa sā –
೧೭೪.
174.
‘‘ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥೇ ತೇ ದಿನ್ನಂ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ।
‘‘Hatthena hatthe te dinnaṃ, na mayhaṃ upakappati;
ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ॥
Bhikkhū ca sīlasampanne, vītarāge bahussute.
೧೭೫.
175.
‘‘ತಪ್ಪೇಹಿ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸ।
‘‘Tappehi annapānena, mama dakkhiṇamādisa;
ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ’’ತಿ॥ –
Tadāhaṃ sukhitā hessaṃ, sabbakāmasamiddhinī’’ti. –
ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ। ತತೋ –
Dve gāthā abhāsi. Tato –
೧೭೬.
176.
‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ದಾನಂ ವಿಪುಲಮಾಕಿರಿ।
‘‘Sādhūti so paṭissutvā, dānaṃ vipulamākiri;
ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ।
Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca;
ಛತ್ತಂ ಗನ್ಧಞ್ಚ ಮಾಲಞ್ಚ, ವಿವಿಧಾ ಚ ಉಪಾಹನಾ॥
Chattaṃ gandhañca mālañca, vividhā ca upāhanā.
೧೭೭.
177.
‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ।
‘‘Bhikkhū ca sīlasampanne, vītarāge bahussute;
ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ॥
Tappetvā annapānena, tassā dakkhiṇamādisī.
೧೭೮.
178.
‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ , ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ।
‘‘Samanantarānuddiṭṭhe , vipāko udapajjatha;
ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ॥
Bhojanacchādanapānīyaṃ, dakkhiṇāya idaṃ phalaṃ.
೧೭೯.
179.
‘‘ತತೋ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ।
‘‘Tato suddhā sucivasanā, kāsikuttamadhārinī;
ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಸಾಮಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೀ’’ತಿ॥ –
Vicittavatthābharaṇā, sāmikaṃ upasaṅkamī’’ti. –
ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ವುತ್ತಾ। ತತೋ ಪರಂ –
Catasso gāthā saṅgītikārehi vuttā. Tato paraṃ –
೧೮೦.
180.
‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ।
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ॥
Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.
೧೮೧.
181.
‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
೧೮೨.
182.
‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
೧೮೩.
183.
‘‘ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನ, ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ।
‘‘Ahaṃ nandā nandisena, bhariyā te pure ahuṃ;
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ॥
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā.
೧೮೪.
184.
‘‘ತವ ದಿನ್ನೇನ ದಾನೇನ, ಮೋದಾಮಿ ಅಕುತೋಭಯಾ।
‘‘Tava dinnena dānena, modāmi akutobhayā;
ಚಿರಂ ಜೀವ ಗಹಪತಿ, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ।
Ciraṃ jīva gahapati, saha sabbehi ñātibhi;
ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಖೇಮಂ, ಆವಾಸಂ ವಸವತ್ತಿನಂ॥
Asokaṃ virajaṃ khemaṃ, āvāsaṃ vasavattinaṃ.
೧೮೫.
185.
‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಗಹಪತಿ।
‘‘Idha dhammaṃ caritvāna, dānaṃ datvā gahapati;
ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಸಮೂಲಂ, ಅನಿನ್ದಿತೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ॥ –
Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ, anindito saggamupehi ṭhāna’’nti. –
ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಚ ಪೇತಿಯಾ ಚ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ।
Upāsakassa ca petiyā ca vacanapaṭivacanagāthā.
೧೭೬. ತತ್ಥ ದಾನಂ ವಿಪುಲಮಾಕಿರೀತಿ ಉಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಖೇತ್ತೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಬೀಜಂ ವಿಪ್ಪಕಿರನ್ತೋ ವಿಯ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ। ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರವತ್ಥುಸದಿಸಮೇವ।
176. Tattha dānaṃ vipulamākirīti ukkhiṇeyyakhette deyyadhammabījaṃ vippakiranto viya mahādānaṃ pavattesi. Sesaṃ anantaravatthusadisameva.
ಏವಂ ಸಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ತಸ್ಸಾ ಚ ಕಾರಣಂ ನನ್ದಿಸೇನಸ್ಸ ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತಾ। ಉಪಾಸಕೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ , ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ।
Evaṃ sā attano dibbasampattiṃ tassā ca kāraṇaṃ nandisenassa vibhāvetvā attano vasanaṭṭhānameva gatā. Upāsako taṃ pavattiṃ bhikkhūnaṃ ārocesi , bhikkhū bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
ನನ್ದಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nandāpetivatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೪. ನನ್ದಾಪೇತಿವತ್ಥು • 4. Nandāpetivatthu