| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi |
५. नन्दाथेरीअपदानं
5. Nandātherīapadānaṃ
१६६.
166.
‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, सब्बधम्मान पारगू।
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
इतो सतसहस्सम्हि, कप्पे उप्पज्जि नायको॥
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
१६७.
167.
‘‘ओवादको विञ्ञापको, तारको सब्बपाणिनं।
‘‘Ovādako viññāpako, tārako sabbapāṇinaṃ;
देसनाकुसलो बुद्धो, तारेसि जनतं बहुं॥
Desanākusalo buddho, tāresi janataṃ bahuṃ.
१६८.
168.
‘‘अनुकम्पको कारुणिको, हितेसी सब्बपाणिनं।
‘‘Anukampako kāruṇiko, hitesī sabbapāṇinaṃ;
सम्पत्ते तित्थिये सब्बे, पञ्चसीले पतिट्ठपि॥
Sampatte titthiye sabbe, pañcasīle patiṭṭhapi.
१६९.
169.
‘‘एवं निराकुलं आसि, सुञ्ञतं तित्थियेहि च।
‘‘Evaṃ nirākulaṃ āsi, suññataṃ titthiyehi ca;
विचित्तं अरहन्तेहि, वसीभूतेहि तादिभि॥
Vicittaṃ arahantehi, vasībhūtehi tādibhi.
१७०.
170.
‘‘रतनानट्ठपञ्ञासं , उग्गतोव महामुनि।
‘‘Ratanānaṭṭhapaññāsaṃ , uggatova mahāmuni;
कञ्चनग्घियसङ्कासो, बात्तिंसवरलक्खणो॥
Kañcanagghiyasaṅkāso, bāttiṃsavaralakkhaṇo.
१७१.
171.
‘‘वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे।
‘‘Vassasatasahassāni, āyu vijjati tāvade;
तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
१७२.
172.
‘‘तदाहं हंसवतियं, जाता सेट्ठिकुले अहुं।
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;
नानारतनपज्जोते, महासुखसमप्पिता॥
Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.
१७३.
173.
‘‘उपेत्वा तं महावीरं, अस्सोसिं धम्मदेसनं।
‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;
अमतं परमस्सादं, परमत्थनिवेदकं॥
Amataṃ paramassādaṃ, paramatthanivedakaṃ.
१७४.
174.
‘‘तदा निमन्तयित्वान, ससङ्घं लोकनायकं।
‘‘Tadā nimantayitvāna, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ;
दत्वा तस्स महादानं, पसन्ना सेहि पाणिभि॥
Datvā tassa mahādānaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.
१७५.
175.
‘‘झायिनीनं भिक्खुनीनं, अग्गट्ठानमपत्थयिं।
‘‘Jhāyinīnaṃ bhikkhunīnaṃ, aggaṭṭhānamapatthayiṃ;
निपच्च सिरसा धीरं, ससङ्घं लोकनायकं॥
Nipacca sirasā dhīraṃ, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ.
१७६.
176.
‘‘तदा अदन्तदमको, तिलोकसरणो पभू।
‘‘Tadā adantadamako, tilokasaraṇo pabhū;
ब्याकासि नरसारथि, ‘लच्छसे तं सुपत्थितं॥
Byākāsi narasārathi, ‘lacchase taṃ supatthitaṃ.
१७७.
177.
‘‘‘सतसहस्सितो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो।
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
१७८.
178.
‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादा, ओरसा धम्मनिम्मिता।
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
नन्दाति नाम नामेन, हेस्सति सत्थु साविका’॥
Nandāti nāma nāmena, hessati satthu sāvikā’.
१७९.
179.
‘‘तं सुत्वा मुदिता हुत्वा, यावजीवं तदा जिनं।
‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;
मेत्तचित्ता परिचरिं, पच्चयेहि विनायकं॥
Mettacittā paricariṃ, paccayehi vināyakaṃ.
१८०.
180.
‘‘तेन कम्मेन सुकतेन, चेतनापणिधीहि च।
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
जहित्वा मानुसं देहं, तावतिंसमगच्छहं॥
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
१८१.
181.
१८२.
182.
‘‘यत्थ यत्थूपपज्जामि, तस्स कम्मस्स वाहसा।
‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, tassa kammassa vāhasā;
तत्थ तत्थेव राजूनं, महेसित्तमकारयिं॥
Tattha tattheva rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
१८३.
183.
‘‘ततो चुता मनुस्सत्ते, राजानं चक्कवत्तिनं।
‘‘Tato cutā manussatte, rājānaṃ cakkavattinaṃ;
मण्डलीनञ्च राजूनं, महेसित्तमकारयिं॥
Maṇḍalīnañca rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
१८४.
184.
‘‘सम्पत्तिं अनुभोत्वान, देवेसु मनुजेसु च।
‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, devesu manujesu ca;
सब्बत्थ सुखिता हुत्वा, नेककप्पेसु संसरिं॥
Sabbattha sukhitā hutvā, nekakappesu saṃsariṃ.
१८५.
185.
रञ्ञो सुद्धोदनस्साहं, धीता आसिं अनिन्दिता॥
Rañño suddhodanassāhaṃ, dhītā āsiṃ aninditā.
१८६.
186.
तेन नन्दाति मे नामं, सुन्दरं पवरं अहु॥
Tena nandāti me nāmaṃ, sundaraṃ pavaraṃ ahu.
१८७.
187.
‘‘युवतीनञ्च सब्बासं, कल्याणीति च विस्सुता।
‘‘Yuvatīnañca sabbāsaṃ, kalyāṇīti ca vissutā;
तस्मिम्पि नगरे रम्मे, ठपेत्वा तं यसोधरं॥
Tasmimpi nagare ramme, ṭhapetvā taṃ yasodharaṃ.
१८८.
188.
एकाकिनी गहट्ठाहं, मातरा परिचोदिता॥
Ekākinī gahaṭṭhāhaṃ, mātarā paricoditā.
१८९.
189.
‘‘‘साकियम्हि कुले जाता, पुत्ते बुद्धानुजा तुवं।
‘‘‘Sākiyamhi kule jātā, putte buddhānujā tuvaṃ;
नन्देनपि विना भूता, अगारे किं नु अच्छसि॥
Nandenapi vinā bhūtā, agāre kiṃ nu acchasi.
१९०.
190.
‘‘‘जरावसानं योब्बञ्ञं, रूपं असुचिसम्मतं।
‘‘‘Jarāvasānaṃ yobbaññaṃ, rūpaṃ asucisammataṃ;
रोगन्तमपिचारोग्यं, जीवितं मरणन्तिकं॥
Rogantamapicārogyaṃ, jīvitaṃ maraṇantikaṃ.
१९१.
191.
‘‘‘इदम्पि ते सुभं रूपं, ससीकन्तं मनोहरं।
‘‘‘Idampi te subhaṃ rūpaṃ, sasīkantaṃ manoharaṃ;
भूसनानं अलङ्कारं, सिरिसङ्घाटसन्निभं॥
Bhūsanānaṃ alaṅkāraṃ, sirisaṅghāṭasannibhaṃ.
१९२.
192.
‘‘‘पुञ्जितं लोकसारंव, नयनानं रसायनं।
‘‘‘Puñjitaṃ lokasāraṃva, nayanānaṃ rasāyanaṃ;
पुञ्ञानं कित्तिजननं, उक्काककुलनन्दनं॥
Puññānaṃ kittijananaṃ, ukkākakulanandanaṃ.
१९३.
193.
१९४.
194.
‘‘सुत्वाहं मातु वचनं, पब्बजिं अनगारियं।
‘‘Sutvāhaṃ mātu vacanaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
देहेन न तु चित्तेन, रूपयोब्बनलाळिता॥
Dehena na tu cittena, rūpayobbanalāḷitā.
१९५.
195.
‘‘महता च पयत्तेन, झानज्झेन परं मम।
‘‘Mahatā ca payattena, jhānajjhena paraṃ mama;
कातुञ्च वदते माता, न चाहं तत्थ उस्सुका॥
Kātuñca vadate mātā, na cāhaṃ tattha ussukā.
१९६.
196.
निब्बिन्दनत्थं रूपस्मिं, मम चक्खुपथे जिनो॥
Nibbindanatthaṃ rūpasmiṃ, mama cakkhupathe jino.
१९७.
197.
‘‘सकेन आनुभावेन, इत्थिं मापेसि सोभिनिं।
‘‘Sakena ānubhāvena, itthiṃ māpesi sobhiniṃ;
दस्सनीयं सुरुचिरं, ममतोपि सुरूपिनिं॥
Dassanīyaṃ suruciraṃ, mamatopi surūpiniṃ.
१९८.
198.
‘‘तमहं विम्हिता दिस्वा, अतिविम्हितदेहिनिं।
‘‘Tamahaṃ vimhitā disvā, ativimhitadehiniṃ;
चिन्तयिं सफलं मेति, नेत्तलाभञ्च मानुसं॥
Cintayiṃ saphalaṃ meti, nettalābhañca mānusaṃ.
१९९.
199.
‘‘तमहं एहि सुभगे, येनत्थो तं वदेहि मे।
‘‘Tamahaṃ ehi subhage, yenattho taṃ vadehi me;
कुलं ते नामगोत्तञ्च, वद मे यदि ते पियं॥
Kulaṃ te nāmagottañca, vada me yadi te piyaṃ.
२००.
200.
सीदन्तीव ममङ्गानि, पसुप्पय मुहुत्तकं’॥
Sīdantīva mamaṅgāni, pasuppaya muhuttakaṃ’.
२०१.
201.
‘‘ततो सीसं ममङ्के सा, कत्वा सयि सुलोचना।
‘‘Tato sīsaṃ mamaṅke sā, katvā sayi sulocanā;
२०२.
202.
‘‘सह तस्सा निपातेन, पिळका उपपज्जथ।
‘‘Saha tassā nipātena, piḷakā upapajjatha;
पग्घरिंसु पभिन्ना च, कुणपा पुब्बलोहिता॥
Pagghariṃsu pabhinnā ca, kuṇapā pubbalohitā.
२०३.
203.
‘‘पभिन्नं वदनञ्चापि, कुणपं पूतिगन्धनं।
‘‘Pabhinnaṃ vadanañcāpi, kuṇapaṃ pūtigandhanaṃ;
उद्धुमातं विनिलञ्च, पुब्बञ्चापि सरीरकं॥
Uddhumātaṃ vinilañca, pubbañcāpi sarīrakaṃ.
२०४.
204.
‘‘सा पवेदितसब्बङ्गी, निस्ससन्ती मुहुं मुहुं।
‘‘Sā paveditasabbaṅgī, nissasantī muhuṃ muhuṃ;
वेदयन्ती सकं दुक्खं, करुणं परिदेवयि॥
Vedayantī sakaṃ dukkhaṃ, karuṇaṃ paridevayi.
२०५.
205.
‘‘‘दुक्खेन दुक्खिता होमि, फुसयन्ति च वेदना।
‘‘‘Dukkhena dukkhitā homi, phusayanti ca vedanā;
महादुक्खे निमुग्गम्हि, सरणं होहि मे सखी’॥
Mahādukkhe nimuggamhi, saraṇaṃ hohi me sakhī’.
२०६.
206.
‘‘‘कुहिं वदनसोभं ते, कुहिं ते तुङ्गनासिका।
‘‘‘Kuhiṃ vadanasobhaṃ te, kuhiṃ te tuṅganāsikā;
तम्बबिम्बवरोट्ठं ते, वदनं ते कुहिं गतं॥
Tambabimbavaroṭṭhaṃ te, vadanaṃ te kuhiṃ gataṃ.
२०७.
207.
‘‘‘कुहिं ससीनिभं वण्णं, कम्बुगीवा कुहिं गता।
‘‘‘Kuhiṃ sasīnibhaṃ vaṇṇaṃ, kambugīvā kuhiṃ gatā;
२०८.
208.
पभिन्ना पूतिकुणपा, दुट्ठगन्धित्तमागता॥
Pabhinnā pūtikuṇapā, duṭṭhagandhittamāgatā.
२०९.
209.
जाता अमेज्झभरिता, अहो रूपमसस्सतं॥
Jātā amejjhabharitā, aho rūpamasassataṃ.
२१०.
210.
‘‘‘सब्बं सरीरसञ्जातं, पूतिगन्धं भयानकं।
‘‘‘Sabbaṃ sarīrasañjātaṃ, pūtigandhaṃ bhayānakaṃ;
सुसानमिव बीभच्छं, रमन्ते यत्थ बालिसा’॥
Susānamiva bībhacchaṃ, ramante yattha bālisā’.
२११.
211.
‘‘तदा महाकारुणिको, भाता मे लोकनायको।
‘‘Tadā mahākāruṇiko, bhātā me lokanāyako;
दिस्वा संविग्गचित्तं मं, इमा गाथा अभासथ॥
Disvā saṃviggacittaṃ maṃ, imā gāthā abhāsatha.
२१२.
212.
‘‘‘आतुरं कुणपं पूतिं, पस्स नन्दे समुस्सयं।
‘‘‘Āturaṃ kuṇapaṃ pūtiṃ, passa nande samussayaṃ;
असुभाय चित्तं भावेहि, एकग्गं सुसमाहितं॥
Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ.
२१३.
213.
‘‘‘यथा इदं तथा एतं, यथा एतं तथा इदं।
‘‘‘Yathā idaṃ tathā etaṃ, yathā etaṃ tathā idaṃ;
दुग्गन्धं पूतिकं वाति, बालानं अभिनन्दितं॥
Duggandhaṃ pūtikaṃ vāti, bālānaṃ abhinanditaṃ.
२१४.
214.
‘‘‘एवमेतं अवेक्खन्ती, रत्तिन्दिवमतन्दिता।
‘‘‘Evametaṃ avekkhantī, rattindivamatanditā;
ततो सकाय पञ्ञाय, अभिनिब्बिज्झ दक्खसि’॥
Tato sakāya paññāya, abhinibbijjha dakkhasi’.
२१५.
215.
‘‘ततोहं अतिसंविग्गा, सुत्वा गाथा सुभासिता।
‘‘Tatohaṃ atisaṃviggā, sutvā gāthā subhāsitā;
तत्रट्ठितावहं सन्ती, अरहत्तमपापुणिं॥
Tatraṭṭhitāvahaṃ santī, arahattamapāpuṇiṃ.
२१६.
216.
‘‘यत्थ यत्थ निसिन्नाहं, सदा झानपरायना।
‘‘Yattha yattha nisinnāhaṃ, sadā jhānaparāyanā;
जिनो तस्मिं गुणे तुट्ठो, एतदग्गे ठपेसि मं॥
Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ.
२१७.
217.
‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… विहरामि अनासवा॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā.
२१८.
218.
‘‘स्वागतं वत मे आसि…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
२१९.
219.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
इत्थं सुदं नन्दा भिक्खुनी जनपदकल्याणी इमा गाथायो अभासित्थाति।
Itthaṃ sudaṃ nandā bhikkhunī janapadakalyāṇī imā gāthāyo abhāsitthāti.
नन्दाथेरियापदानं पञ्चमं।
Nandātheriyāpadānaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
