| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi |
๕. นนฺทาเถรีอปทานํ
5. Nandātherīapadānaṃ
๑๖๖.
166.
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กเปฺป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
๑๖๗.
167.
‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;
‘‘Ovādako viññāpako, tārako sabbapāṇinaṃ;
เทสนากุสโล พุโทฺธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
Desanākusalo buddho, tāresi janataṃ bahuṃ.
๑๖๘.
168.
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;
‘‘Anukampako kāruṇiko, hitesī sabbapāṇinaṃ;
สมฺปเตฺต ติตฺถิเย สเพฺพ, ปญฺจสีเล ปติฎฺฐปิฯ
Sampatte titthiye sabbe, pañcasīle patiṭṭhapi.
๑๖๙.
169.
‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;
‘‘Evaṃ nirākulaṃ āsi, suññataṃ titthiyehi ca;
วิจิตฺตํ อรหเนฺตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ
Vicittaṃ arahantehi, vasībhūtehi tādibhi.
๑๗๐.
170.
‘‘รตนานฎฺฐปญฺญาสํ , อุคฺคโตว มหามุนิ;
‘‘Ratanānaṭṭhapaññāsaṃ , uggatova mahāmuni;
กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ
Kañcanagghiyasaṅkāso, bāttiṃsavaralakkhaṇo.
๑๗๑.
171.
‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ, อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
‘‘Vassasatasahassāni, āyu vijjati tāvade;
ตาวตา ติฎฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
๑๗๒.
172.
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาตา เสฎฺฐิกุเล อหุํ;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;
นานารตนปโชฺชเต, มหาสุขสมปฺปิตาฯ
Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.
๑๗๓.
173.
‘‘อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ, อโสฺสสิํ ธมฺมเทสนํ;
‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;
อมตํ ปรมสฺสาทํ, ปรมตฺถนิเวทกํฯ
Amataṃ paramassādaṃ, paramatthanivedakaṃ.
๑๗๔.
174.
‘‘ตทา นิมนฺตยิตฺวาน, สสงฺฆํ โลกนายกํ;
‘‘Tadā nimantayitvāna, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ;
ทตฺวา ตสฺส มหาทานํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ
Datvā tassa mahādānaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.
๑๗๕.
175.
‘‘ฌายินีนํ ภิกฺขุนีนํ, อคฺคฎฺฐานมปตฺถยิํ;
‘‘Jhāyinīnaṃ bhikkhunīnaṃ, aggaṭṭhānamapatthayiṃ;
นิปจฺจ สิรสา ธีรํ, สสงฺฆํ โลกนายกํฯ
Nipacca sirasā dhīraṃ, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ.
๑๗๖.
176.
‘‘ตทา อทนฺตทมโก, ติโลกสรโณ ปภู;
‘‘Tadā adantadamako, tilokasaraṇo pabhū;
พฺยากาสิ นรสารถิ, ‘ลจฺฉเส ตํ สุปตฺถิตํฯ
Byākāsi narasārathi, ‘lacchase taṃ supatthitaṃ.
๑๗๗.
177.
‘‘‘สตสหสฺสิโต กเปฺป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
โคตโม นาม โคเตฺตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
๑๗๘.
178.
‘‘‘ตสฺส ธเมฺมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
นนฺทาติ นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’ฯ
Nandāti nāma nāmena, hessati satthu sāvikā’.
๑๗๙.
179.
‘‘ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ
Mettacittā paricariṃ, paccayehi vināyakaṃ.
๑๘๐.
180.
‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๑๘๑.
181.
๑๘๒.
182.
‘‘ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา;
‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, tassa kammassa vāhasā;
ตตฺถ ตเตฺถว ราชูนํ, มเหสิตฺตมการยิํฯ
Tattha tattheva rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
๑๘๓.
183.
‘‘ตโต จุตา มนุสฺสเตฺต, ราชานํ จกฺกวตฺตินํ;
‘‘Tato cutā manussatte, rājānaṃ cakkavattinaṃ;
มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ, มเหสิตฺตมการยิํฯ
Maṇḍalīnañca rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
๑๘๔.
184.
‘‘สมฺปตฺติํ อนุโภตฺวาน, เทเวสุ มนุเชสุ จ;
‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, devesu manujesu ca;
สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา, เนกกเปฺปสุ สํสริํฯ
Sabbattha sukhitā hutvā, nekakappesu saṃsariṃ.
๑๘๕.
185.
รโญฺญ สุโทฺธทนสฺสาหํ, ธีตา อาสิํ อนินฺทิตาฯ
Rañño suddhodanassāhaṃ, dhītā āsiṃ aninditā.
๑๘๖.
186.
เตน นนฺทาติ เม นามํ, สุนฺทรํ ปวรํ อหุฯ
Tena nandāti me nāmaṃ, sundaraṃ pavaraṃ ahu.
๑๘๗.
187.
‘‘ยุวตีนญฺจ สพฺพาสํ, กลฺยาณีติ จ วิสฺสุตา;
‘‘Yuvatīnañca sabbāsaṃ, kalyāṇīti ca vissutā;
ตสฺมิมฺปิ นคเร รเมฺม, ฐเปตฺวา ตํ ยโสธรํฯ
Tasmimpi nagare ramme, ṭhapetvā taṃ yasodharaṃ.
๑๘๘.
188.
เอกากินี คหฎฺฐาหํ, มาตรา ปริโจทิตาฯ
Ekākinī gahaṭṭhāhaṃ, mātarā paricoditā.
๑๘๙.
189.
‘‘‘สากิยมฺหิ กุเล ชาตา, ปุเตฺต พุทฺธานุชา ตุวํ;
‘‘‘Sākiyamhi kule jātā, putte buddhānujā tuvaṃ;
นเนฺทนปิ วินา ภูตา, อคาเร กิํ นุ อจฺฉสิฯ
Nandenapi vinā bhūtā, agāre kiṃ nu acchasi.
๑๙๐.
190.
‘‘‘ชราวสานํ โยพฺพญฺญํ, รูปํ อสุจิสมฺมตํ;
‘‘‘Jarāvasānaṃ yobbaññaṃ, rūpaṃ asucisammataṃ;
โรคนฺตมปิจาโรคฺยํ, ชีวิตํ มรณนฺติกํฯ
Rogantamapicārogyaṃ, jīvitaṃ maraṇantikaṃ.
๑๙๑.
191.
‘‘‘อิทมฺปิ เต สุภํ รูปํ, สสีกนฺตํ มโนหรํ;
‘‘‘Idampi te subhaṃ rūpaṃ, sasīkantaṃ manoharaṃ;
ภูสนานํ อลงฺการํ, สิริสงฺฆาฎสนฺนิภํฯ
Bhūsanānaṃ alaṅkāraṃ, sirisaṅghāṭasannibhaṃ.
๑๙๒.
192.
‘‘‘ปุญฺชิตํ โลกสารํว, นยนานํ รสายนํ;
‘‘‘Puñjitaṃ lokasāraṃva, nayanānaṃ rasāyanaṃ;
ปุญฺญานํ กิตฺติชนนํ, อุกฺกากกุลนนฺทนํฯ
Puññānaṃ kittijananaṃ, ukkākakulanandanaṃ.
๑๙๓.
193.
๑๙๔.
194.
‘‘สุตฺวาหํ มาตุ วจนํ, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
‘‘Sutvāhaṃ mātu vacanaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
เทเหน น ตุ จิเตฺตน, รูปโยพฺพนลาฬิตาฯ
Dehena na tu cittena, rūpayobbanalāḷitā.
๑๙๕.
195.
‘‘มหตา จ ปยเตฺตน, ฌานเชฺฌน ปรํ มม;
‘‘Mahatā ca payattena, jhānajjhena paraṃ mama;
กาตุญฺจ วทเต มาตา, น จาหํ ตตฺถ อุสฺสุกาฯ
Kātuñca vadate mātā, na cāhaṃ tattha ussukā.
๑๙๖.
196.
นิพฺพินฺทนตฺถํ รูปสฺมิํ, มม จกฺขุปเถ ชิโนฯ
Nibbindanatthaṃ rūpasmiṃ, mama cakkhupathe jino.
๑๙๗.
197.
‘‘สเกน อานุภาเวน, อิตฺถิํ มาเปสิ โสภินิํ;
‘‘Sakena ānubhāvena, itthiṃ māpesi sobhiniṃ;
ทสฺสนียํ สุรุจิรํ, มมโตปิ สุรูปินิํฯ
Dassanīyaṃ suruciraṃ, mamatopi surūpiniṃ.
๑๙๘.
198.
‘‘ตมหํ วิมฺหิตา ทิสฺวา, อติวิมฺหิตเทหินิํ;
‘‘Tamahaṃ vimhitā disvā, ativimhitadehiniṃ;
จินฺตยิํ สผลํ เมติ, เนตฺตลาภญฺจ มานุสํฯ
Cintayiṃ saphalaṃ meti, nettalābhañca mānusaṃ.
๑๙๙.
199.
‘‘ตมหํ เอหิ สุภเค, เยนโตฺถ ตํ วเทหิ เม;
‘‘Tamahaṃ ehi subhage, yenattho taṃ vadehi me;
กุลํ เต นามโคตฺตญฺจ, วท เม ยทิ เต ปิยํฯ
Kulaṃ te nāmagottañca, vada me yadi te piyaṃ.
๒๐๐.
200.
สีทนฺตีว มมงฺคานิ, ปสุปฺปย มุหุตฺตกํ’ฯ
Sīdantīva mamaṅgāni, pasuppaya muhuttakaṃ’.
๒๐๑.
201.
‘‘ตโต สีสํ มมเงฺก สา, กตฺวา สยิ สุโลจนา;
‘‘Tato sīsaṃ mamaṅke sā, katvā sayi sulocanā;
๒๐๒.
202.
‘‘สห ตสฺสา นิปาเตน, ปิฬกา อุปปชฺชถ;
‘‘Saha tassā nipātena, piḷakā upapajjatha;
ปคฺฆริํสุ ปภินฺนา จ, กุณปา ปุพฺพโลหิตาฯ
Pagghariṃsu pabhinnā ca, kuṇapā pubbalohitā.
๒๐๓.
203.
‘‘ปภินฺนํ วทนญฺจาปิ, กุณปํ ปูติคนฺธนํ;
‘‘Pabhinnaṃ vadanañcāpi, kuṇapaṃ pūtigandhanaṃ;
อุทฺธุมาตํ วินิลญฺจ, ปุพฺพญฺจาปิ สรีรกํฯ
Uddhumātaṃ vinilañca, pubbañcāpi sarīrakaṃ.
๒๐๔.
204.
‘‘สา ปเวทิตสพฺพงฺคี, นิสฺสสนฺตี มุหุํ มุหุํ;
‘‘Sā paveditasabbaṅgī, nissasantī muhuṃ muhuṃ;
เวทยนฺตี สกํ ทุกฺขํ, กรุณํ ปริเทวยิฯ
Vedayantī sakaṃ dukkhaṃ, karuṇaṃ paridevayi.
๒๐๕.
205.
‘‘‘ทุเกฺขน ทุกฺขิตา โหมิ, ผุสยนฺติ จ เวทนา;
‘‘‘Dukkhena dukkhitā homi, phusayanti ca vedanā;
มหาทุเกฺข นิมุคฺคมฺหิ, สรณํ โหหิ เม สขี’ฯ
Mahādukkhe nimuggamhi, saraṇaṃ hohi me sakhī’.
๒๐๖.
206.
‘‘‘กุหิํ วทนโสภํ เต, กุหิํ เต ตุงฺคนาสิกา;
‘‘‘Kuhiṃ vadanasobhaṃ te, kuhiṃ te tuṅganāsikā;
ตมฺพพิมฺพวโรฎฺฐํ เต, วทนํ เต กุหิํ คตํฯ
Tambabimbavaroṭṭhaṃ te, vadanaṃ te kuhiṃ gataṃ.
๒๐๗.
207.
‘‘‘กุหิํ สสีนิภํ วณฺณํ, กมฺพุคีวา กุหิํ คตา;
‘‘‘Kuhiṃ sasīnibhaṃ vaṇṇaṃ, kambugīvā kuhiṃ gatā;
๒๐๘.
208.
ปภินฺนา ปูติกุณปา, ทุฎฺฐคนฺธิตฺตมาคตาฯ
Pabhinnā pūtikuṇapā, duṭṭhagandhittamāgatā.
๒๐๙.
209.
ชาตา อเมชฺฌภริตา, อโห รูปมสสฺสตํฯ
Jātā amejjhabharitā, aho rūpamasassataṃ.
๒๑๐.
210.
‘‘‘สพฺพํ สรีรสญฺชาตํ, ปูติคนฺธํ ภยานกํ;
‘‘‘Sabbaṃ sarīrasañjātaṃ, pūtigandhaṃ bhayānakaṃ;
สุสานมิว พีภจฺฉํ, รมเนฺต ยตฺถ พาลิสา’ฯ
Susānamiva bībhacchaṃ, ramante yattha bālisā’.
๒๑๑.
211.
‘‘ตทา มหาการุณิโก, ภาตา เม โลกนายโก;
‘‘Tadā mahākāruṇiko, bhātā me lokanāyako;
ทิสฺวา สํวิคฺคจิตฺตํ มํ, อิมา คาถา อภาสถฯ
Disvā saṃviggacittaṃ maṃ, imā gāthā abhāsatha.
๒๑๒.
212.
‘‘‘อาตุรํ กุณปํ ปูติํ, ปสฺส นเนฺท สมุสฺสยํ;
‘‘‘Āturaṃ kuṇapaṃ pūtiṃ, passa nande samussayaṃ;
อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ, เอกคฺคํ สุสมาหิตํฯ
Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ.
๒๑๓.
213.
‘‘‘ยถา อิทํ ตถา เอตํ, ยถา เอตํ ตถา อิทํ;
‘‘‘Yathā idaṃ tathā etaṃ, yathā etaṃ tathā idaṃ;
ทุคฺคนฺธํ ปูติกํ วาติ, พาลานํ อภินนฺทิตํฯ
Duggandhaṃ pūtikaṃ vāti, bālānaṃ abhinanditaṃ.
๒๑๔.
214.
‘‘‘เอวเมตํ อเวกฺขนฺตี, รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา;
‘‘‘Evametaṃ avekkhantī, rattindivamatanditā;
ตโต สกาย ปญฺญาย, อภินิพฺพิชฺฌ ทกฺขสิ’ฯ
Tato sakāya paññāya, abhinibbijjha dakkhasi’.
๒๑๕.
215.
‘‘ตโตหํ อติสํวิคฺคา, สุตฺวา คาถา สุภาสิตา;
‘‘Tatohaṃ atisaṃviggā, sutvā gāthā subhāsitā;
ตตฺรฎฺฐิตาวหํ สนฺตี, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
Tatraṭṭhitāvahaṃ santī, arahattamapāpuṇiṃ.
๒๑๖.
216.
‘‘ยตฺถ ยตฺถ นิสินฺนาหํ, สทา ฌานปรายนา;
‘‘Yattha yattha nisinnāhaṃ, sadā jhānaparāyanā;
ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุโฎฺฐ, เอตทเคฺค ฐเปสิ มํฯ
Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ.
๒๑๗.
217.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā.
๒๑๘.
218.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
๒๑๙.
219.
‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
อิตฺถํ สุทํ นนฺทา ภิกฺขุนี ชนปทกลฺยาณี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
Itthaṃ sudaṃ nandā bhikkhunī janapadakalyāṇī imā gāthāyo abhāsitthāti.
นนฺทาเถริยาปทานํ ปญฺจมํฯ
Nandātheriyāpadānaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
