| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. នន្ទតិសុត្តវណ្ណនា
2. Nandatisuttavaṇṇanā
១២. នន្ទតីតិ ឯត្ថ នន្ទនំ សប្បីតិកកាមតណ្ហាកិច្ចន្តិ អាហ – ‘‘តុស្សតី’’តិ, តស្មា កាមបរិតោសេន ហដ្ឋតុដ្ឋោ ហោតីតិ អត្ថោ។ បុត្តិមាតិ បុត្តវា។ បហូតេ ចាយំ មា-សទ្ទោតិ អាហ ‘‘ពហុបុត្តោ’’តិ។ ពហុបុត្តតាគហណេន ឥទំ បយោជនន្តិ ទស្សេន្តោ ‘‘តស្ស ហី’’តិអាទិមាហ។ បូរេន្តីតិ បទំ អបេក្ខិត្វា ធញ្ញស្សាតិ សាមិវចនំ។ ឥតិ អាហាតិ ឥមមត្ថំ សន្ធាយាហ, ឯវំអធិប្បាយោ ហុត្វាតិ អត្ថោ។ គោសាមិកោតិ គោមា។ ឥធាបិ បហូតេ មា-សទ្ទោ។ គោរសសម្បត្តិន្តិ គោរសេហិ និប្ផជ្ជនសម្បត្តិំ។ ឧបធីតិ បច្ចត្តពហុវចនំ។ ហីតិ ហេតុអត្ថេ និបាតោ។ នន្ទយន្តិ បីតិសោមនស្សំ ជនយន្តីតិ នន្ទនា។ កាមំ ទុក្ខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ និប្បរិយាយតោ កាមា ‘‘ឧបធី’’តិ វត្តព្ពតំ អរហន្តិ, តស្សា បន ទេវតាយ អធិប្បាយវសេនាហ ‘‘សុខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ’’តិ។ កិលេសវត្ថុហេតុកត្តា សេសបទទ្វយស្ស កិញ្ចាបិ សព្ពំ សំសារទុក្ខំ កិលេសហេតុកំ, វិសេសតោ បន បាបធម្មា អបាយូបបត្តិំ និព្ពត្តេន្តីតិ អាហ – ‘‘កិលេសាបិ អបាយទុក្ខស្ស អធិដ្ឋានភាវតោ’’តិ។ ឧបសំហរមានាតិ ឧបនេន្តា ឧប្បាទេន្តា។ មនុស្សជាតិកោបិ ទុល្លភឃាសច្ឆាទនតាយ ទុក្ខពហុលោ បេតោ វិយាតិ មនុស្សបេតោ។ មនុស្សជាតិកោបិ វុត្តរូបោ អនត្ថបាតិតោ បរេហិ ហិំសិតោ សមានោ នេរយិកោ វិយាតិ មនុស្សនេរយិកោ។
12.Nandatīti ettha nandanaṃ sappītikakāmataṇhākiccanti āha – ‘‘tussatī’’ti, tasmā kāmaparitosena haṭṭhatuṭṭho hotīti attho. Puttimāti puttavā. Pahūte cāyaṃ mā-saddoti āha ‘‘bahuputto’’ti. Bahuputtatāgahaṇena idaṃ payojananti dassento ‘‘tassa hī’’tiādimāha. Pūrentīti padaṃ apekkhitvā dhaññassāti sāmivacanaṃ. Iti āhāti imamatthaṃ sandhāyāha, evaṃadhippāyo hutvāti attho. Gosāmikoti gomā. Idhāpi pahūte mā-saddo. Gorasasampattinti gorasehi nipphajjanasampattiṃ. Upadhīti paccattabahuvacanaṃ. Hīti hetuatthe nipāto. Nandayanti pītisomanassaṃ janayantīti nandanā. Kāmaṃ dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato nippariyāyato kāmā ‘‘upadhī’’ti vattabbataṃ arahanti, tassā pana devatāya adhippāyavasenāha ‘‘sukhassa adhiṭṭhānabhāvato’’ti. Kilesavatthuhetukattā sesapadadvayassa kiñcāpi sabbaṃ saṃsāradukkhaṃ kilesahetukaṃ, visesato pana pāpadhammā apāyūpapattiṃ nibbattentīti āha – ‘‘kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato’’ti. Upasaṃharamānāti upanentā uppādentā. Manussajātikopi dullabhaghāsacchādanatāya dukkhabahulo peto viyāti manussapeto. Manussajātikopi vuttarūpo anatthapātito parehi hiṃsito samāno nerayiko viyāti manussanerayiko.
ផលេន រុក្ខតោ ផលំ បាតេន្តោ វិយ។ តថេវ នវហាការេហីតិ យថា តីសុ កាលេសុ នាសមរណភេទនវសេន បុត្តិមា បុត្តនិមិត្តំ, តថេវ គោមា គោនិមិត្តំ សោចតិ នវប្បការេហិ។ បញ្ច កាមគុណោបធីបិ នរំ សោចេន្តីតិ យោជនា។ តស្សាតិ យោ ឧត្តរិ អនុគិជ្ឈតិ តស្ស។ កាមយានស្សាតិ ជាតកាមច្ឆន្ទស្ស។ ជន្តុនោតិ សត្តស្ស។ បរិហាយន្តិ ចេ វិនស្សន្តិ ចេ។ សល្លវិទ្ធោវាតិ សល្លេន វិទ្ធោ វិយ។ រុប្បតីតិ វិការំ អាបជ្ជតិ, សោចតីតិ អត្ថោ។ នរស្ស សោចនា សោកឃដ្ដនបច្ចយោ។ ឧបធយោ នត្ថីតិ កាមំ កិលេសាភិសង្ខារូបធយោ តាវ ខីណាសវស្ស នត្ថេវ មគ្គាធិគមេន និរោធិតត្តា, ខន្ធូបធយោ បន កថន្តិ? តេបិ តស្ស សឧបាទិសេសកាលេបិ អដ្ឋុប្បត្តិហេតុភូតា ន សន្តេវ, អយញ្ច អនុបាទិសេសកាលេ។ តេនាហ ‘‘សោ និរុបធិ មហាខីណាសវោ’’តិ។
Phalena rukkhato phalaṃ pātento viya. Tatheva navahākārehīti yathā tīsu kālesu nāsamaraṇabhedanavasena puttimā puttanimittaṃ, tatheva gomā gonimittaṃ socati navappakārehi. Pañca kāmaguṇopadhīpi naraṃ socentīti yojanā. Tassāti yo uttari anugijjhati tassa. Kāmayānassāti jātakāmacchandassa. Jantunoti sattassa. Parihāyanti ce vinassanti ce. Sallaviddhovāti sallena viddho viya. Ruppatīti vikāraṃ āpajjati, socatīti attho. Narassa socanā sokaghaṭṭanapaccayo. Upadhayo natthīti kāmaṃ kilesābhisaṅkhārūpadhayo tāva khīṇāsavassa nattheva maggādhigamena nirodhitattā, khandhūpadhayo pana kathanti? Tepi tassa saupādisesakālepi aṭṭhuppattihetubhūtā na santeva, ayañca anupādisesakāle. Tenāha ‘‘so nirupadhi mahākhīṇāsavo’’ti.
នន្ទតិសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Nandatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. នន្ទតិសុត្តំ • 2. Nandatisuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. នន្ទតិសុត្តវណ្ណនា • 2. Nandatisuttavaṇṇanā
