| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā |
[३८५] १०. नन्दियमिगराजजातकवण्णना
[385] 10. Nandiyamigarājajātakavaṇṇanā
सचे ब्राह्मण गच्छेसीति इदं सत्था जेतवने विहरन्तो एकं मातुपोसकभिक्खुं आरब्भ कथेसि। तञ्हि सत्था ‘‘सच्चं किर त्वं भिक्खु गिही पोसेसी’’ति पुच्छित्वा ‘‘सच्चं, भन्ते’’ति वुत्ते ‘‘किं ते होन्ती’’ति वुत्ते ‘‘मातापितरो मे, भन्ते’’ति वुत्ते ‘‘साधु साधु भिक्खु पोराणकपण्डितानं वंसं पालेसि, पोराणकपण्डिता हि तिरच्छानयोनियं निब्बत्तित्वापि मातापितूनं जीवितं अदंसू’’ति वत्वा अतीतं आहरि।
Sacebrāhmaṇa gacchesīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ mātuposakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu gihī posesī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘kiṃ te hontī’’ti vutte ‘‘mātāpitaro me, bhante’’ti vutte ‘‘sādhu sādhu bhikkhu porāṇakapaṇḍitānaṃ vaṃsaṃ pālesi, porāṇakapaṇḍitā hi tiracchānayoniyaṃ nibbattitvāpi mātāpitūnaṃ jīvitaṃ adaṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
अतीते कोसलरट्ठे साकेते कोसलराजे रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो मिगयोनियं निब्बत्तित्वा वयप्पत्तो नन्दियमिगो नाम हुत्वा सीलाचारसम्पन्नो मातापितरो पोसेसि। तदा कोसलराजा मिगवित्तकोव अहोसि। सो पन मनुस्सानं कसिकम्मादीनि कातुं अदत्वा महापरिवारो देवसिकं मिगवं गच्छति। मनुस्सा सन्निपतित्वा ‘‘अय्या, अयं राजा अम्हाकं कम्मच्छेदं करोति, घरावासोपि नस्सति, यंनून मयं अज्जुनवनं उय्यानं परिक्खिपित्वा द्वारं योजेत्वा पोरक्खणिं खणित्वा तिणानि आरोपेत्वा दण्डमुग्गरादिहत्था अरञ्ञं पविसित्वा गुम्बे पहरन्ता मिगे नीहरित्वा परिवारेत्वा गोरूपानि विय वजं उय्यानं पवेसेत्वा द्वारं पिदहित्वा रञ्ञो आरोचेत्वा अत्तनो कम्मं करेय्यामा’’ति मन्तयिंसु। ‘‘अत्थेसो उपायो’’ति सब्बे एकच्छन्दा हुत्वा उय्यानं सज्जेत्वा अरञ्ञं पविसित्वा योजनमत्तट्ठानं परिक्खिपिंसु।
Atīte kosalaraṭṭhe sākete kosalarāje rajjaṃ kārente bodhisatto migayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto nandiyamigo nāma hutvā sīlācārasampanno mātāpitaro posesi. Tadā kosalarājā migavittakova ahosi. So pana manussānaṃ kasikammādīni kātuṃ adatvā mahāparivāro devasikaṃ migavaṃ gacchati. Manussā sannipatitvā ‘‘ayyā, ayaṃ rājā amhākaṃ kammacchedaṃ karoti, gharāvāsopi nassati, yaṃnūna mayaṃ ajjunavanaṃ uyyānaṃ parikkhipitvā dvāraṃ yojetvā porakkhaṇiṃ khaṇitvā tiṇāni āropetvā daṇḍamuggarādihatthā araññaṃ pavisitvā gumbe paharantā mige nīharitvā parivāretvā gorūpāni viya vajaṃ uyyānaṃ pavesetvā dvāraṃ pidahitvā rañño ārocetvā attano kammaṃ kareyyāmā’’ti mantayiṃsu. ‘‘Attheso upāyo’’ti sabbe ekacchandā hutvā uyyānaṃ sajjetvā araññaṃ pavisitvā yojanamattaṭṭhānaṃ parikkhipiṃsu.
तस्मिं खणे नन्दियो एकस्मिं खुद्दकगुम्बे मातापितरो गहेत्वा भूमियं निपन्नो होति। मनुस्सा नानाफलकावुधहत्था बाहुना बाहुं पीळेत्वा तं गुम्बं परिक्खिपिंसु। अथेकच्चे मिगे ओलोकेन्ता तं गुम्बं पविसिंसु। नन्दियो ते दिस्वा ‘‘अज्ज मया जीवितं परिच्चजित्वा मातापितूनं जीवितं दातुं वट्टती’’ति चिन्तेत्वा उट्ठाय मातापितरो वन्दित्वा ‘‘अम्मतात, इमे मनुस्सा इमं गुम्बं पविसित्वा अम्हे तयोपि पस्सिस्सन्ति, तुम्हे एकेन उपायेन जीवेय्याथ, जीवितं वो सेय्यो, अहं तुम्हाकं जीवितदानं दत्वा मनुस्सेहि गुम्बपरियन्ते ठत्वा गुम्बे पहटमत्तेयेव निक्खमिस्सामि, अथ ते ‘इमस्मिं खुद्दकगुम्बे एकोयेव मिगो भविस्सती’ति मञ्ञमाना गुम्बं न पविसिस्सन्ति, तुम्हे अप्पमत्ता होथा’’ति मातापितरो खमापेत्वा गमनसज्जो अट्ठासि। सो मनुस्सेहि गुम्बपरियन्ते ठत्वा उन्नादेत्वा गुम्बे पहटमत्तेयेव ततो निक्खमि। ते ‘‘एकोवेत्थ मिगो भविस्सती’’ति गुम्बं न पविसिंसु। अथ नन्दियो गन्त्वा मिगानं अन्तरं पाविसि। मनुस्सा परिवारेत्वा सब्बे मिगे उय्यानं पवेसेत्वा द्वारं थकेत्वा रञ्ञो आरोचेत्वा सकसकट्ठानानि अगमंसु।
Tasmiṃ khaṇe nandiyo ekasmiṃ khuddakagumbe mātāpitaro gahetvā bhūmiyaṃ nipanno hoti. Manussā nānāphalakāvudhahatthā bāhunā bāhuṃ pīḷetvā taṃ gumbaṃ parikkhipiṃsu. Athekacce mige olokentā taṃ gumbaṃ pavisiṃsu. Nandiyo te disvā ‘‘ajja mayā jīvitaṃ pariccajitvā mātāpitūnaṃ jīvitaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā uṭṭhāya mātāpitaro vanditvā ‘‘ammatāta, ime manussā imaṃ gumbaṃ pavisitvā amhe tayopi passissanti, tumhe ekena upāyena jīveyyātha, jīvitaṃ vo seyyo, ahaṃ tumhākaṃ jīvitadānaṃ datvā manussehi gumbapariyante ṭhatvā gumbe pahaṭamatteyeva nikkhamissāmi, atha te ‘imasmiṃ khuddakagumbe ekoyeva migo bhavissatī’ti maññamānā gumbaṃ na pavisissanti, tumhe appamattā hothā’’ti mātāpitaro khamāpetvā gamanasajjo aṭṭhāsi. So manussehi gumbapariyante ṭhatvā unnādetvā gumbe pahaṭamatteyeva tato nikkhami. Te ‘‘ekovettha migo bhavissatī’’ti gumbaṃ na pavisiṃsu. Atha nandiyo gantvā migānaṃ antaraṃ pāvisi. Manussā parivāretvā sabbe mige uyyānaṃ pavesetvā dvāraṃ thaketvā rañño ārocetvā sakasakaṭṭhānāni agamaṃsu.
ततो पट्ठाय राजा सयमेव गन्त्वा एकं मिगं विज्झित्वा तं गहेत्वा एहीति एकं पेसेत्वा आहरापेसि। मिगा वारं ठपयिंसु, पत्तवारो मिगो एकमन्ते तिट्ठति, तं विज्झित्वा गण्हन्ति। नन्दियो पोक्खरणियं पानीयं पिवति, तिणानि खादति, वारो पनस्स न ताव पापुणाति। अथ बहूनं दिवसानं अच्चयेन तस्स मातापितरो तं दट्ठुकामा हुत्वा ‘‘अम्हाकं पुत्तो नन्दियमिगराजा नागबलो थामसम्पन्नो, सचे जीवति, अवस्सं वतिं लङ्घित्वा अम्हाकं दस्सनत्थाय आगमिस्सति, सासनमस्स पेसेस्सामा’’ति चिन्तेत्वा मग्गसमीपे ठत्वा एकं ब्राह्मणं दिस्वा ‘‘अय्य, कहं गच्छसी’’ति मानुसिकाय वाचाय पुच्छित्वा ‘‘साकेत’’न्ति वुत्ते पुत्तस्स सासनं पहिणन्ता पठमं गाथमाहंसु –
Tato paṭṭhāya rājā sayameva gantvā ekaṃ migaṃ vijjhitvā taṃ gahetvā ehīti ekaṃ pesetvā āharāpesi. Migā vāraṃ ṭhapayiṃsu, pattavāro migo ekamante tiṭṭhati, taṃ vijjhitvā gaṇhanti. Nandiyo pokkharaṇiyaṃ pānīyaṃ pivati, tiṇāni khādati, vāro panassa na tāva pāpuṇāti. Atha bahūnaṃ divasānaṃ accayena tassa mātāpitaro taṃ daṭṭhukāmā hutvā ‘‘amhākaṃ putto nandiyamigarājā nāgabalo thāmasampanno, sace jīvati, avassaṃ vatiṃ laṅghitvā amhākaṃ dassanatthāya āgamissati, sāsanamassa pesessāmā’’ti cintetvā maggasamīpe ṭhatvā ekaṃ brāhmaṇaṃ disvā ‘‘ayya, kahaṃ gacchasī’’ti mānusikāya vācāya pucchitvā ‘‘sāketa’’nti vutte puttassa sāsanaṃ pahiṇantā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –
७१.
71.
‘‘सचे ब्राह्मण गच्छेसि, साकेते अज्जुनं वनं।
‘‘Sace brāhmaṇa gacchesi, sākete ajjunaṃ vanaṃ;
वज्जासि नन्दियं नाम, पुत्तं अस्माकमोरसं।
Vajjāsi nandiyaṃ nāma, puttaṃ asmākamorasaṃ;
माता पिता च ते वुद्धा, ते तं इच्छन्ति पस्सितु’’न्ति॥
Mātā pitā ca te vuddhā, te taṃ icchanti passitu’’nti.
तस्सत्थो – सचे, त्वं ब्राह्मण, साकेतं गच्छसि, साकेते अज्जुनवनं नाम उय्यानं अत्थि, तत्थ अम्हाकं पुत्तो नन्दियो नाम मिगो अत्थि, तं वदेय्यासि ‘‘मातापितरो ते वुड्ढा याव न मरन्ति, ताव तं पस्सितुं इच्छन्ती’’ति।
Tassattho – sace, tvaṃ brāhmaṇa, sāketaṃ gacchasi, sākete ajjunavanaṃ nāma uyyānaṃ atthi, tattha amhākaṃ putto nandiyo nāma migo atthi, taṃ vadeyyāsi ‘‘mātāpitaro te vuḍḍhā yāva na maranti, tāva taṃ passituṃ icchantī’’ti.
सो ‘‘साधू’’ति सम्पटिच्छित्वा साकेतं गन्त्वा पुनदिवसे उय्यानं पविसित्वा ‘‘नन्दियमिगो नाम कतरो’’ति पुच्छि। मिगो आगन्त्वा तस्स समीपे ठत्वा ‘‘अह’’न्ति आह। ब्राह्मणो तमत्थं आरोचेसि। नन्दियो तं सुत्वा ‘‘गच्छेय्यामहं, ब्राह्मण, वतिं लङ्घित्वा नो न गच्छेय्यं, मया पन रञ्ञो सन्तकं निवापपानभोजनं भुत्तं, तं मे इणट्ठाने ठितं, इमेसञ्च मिगानं मज्झे चिरवुत्थोस्मि, तस्स मे रञ्ञो चेव एतेसञ्च सोत्थिभावं अकत्वा अत्तनो बलं अदस्सेत्वा गमनं नाम न युत्तं, अत्तनो वारे पन सम्पत्ते अहं एतेसं सोत्थिभावं कत्वा सुखितो आगच्छिस्सामी’’ति तमत्थं पकासेन्तो द्वे गाथा अभासि –
So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā sāketaṃ gantvā punadivase uyyānaṃ pavisitvā ‘‘nandiyamigo nāma kataro’’ti pucchi. Migo āgantvā tassa samīpe ṭhatvā ‘‘aha’’nti āha. Brāhmaṇo tamatthaṃ ārocesi. Nandiyo taṃ sutvā ‘‘gaccheyyāmahaṃ, brāhmaṇa, vatiṃ laṅghitvā no na gaccheyyaṃ, mayā pana rañño santakaṃ nivāpapānabhojanaṃ bhuttaṃ, taṃ me iṇaṭṭhāne ṭhitaṃ, imesañca migānaṃ majjhe ciravutthosmi, tassa me rañño ceva etesañca sotthibhāvaṃ akatvā attano balaṃ adassetvā gamanaṃ nāma na yuttaṃ, attano vāre pana sampatte ahaṃ etesaṃ sotthibhāvaṃ katvā sukhito āgacchissāmī’’ti tamatthaṃ pakāsento dve gāthā abhāsi –
७२.
72.
‘‘भुत्ता मया निवापानि, राजिनो पानभोजनं।
‘‘Bhuttā mayā nivāpāni, rājino pānabhojanaṃ;
तं राजपिण्डं अवभोत्तुं, नाहं ब्राह्मण मुस्सहे॥
Taṃ rājapiṇḍaṃ avabhottuṃ, nāhaṃ brāhmaṇa mussahe.
७३.
73.
‘‘ओदहिस्सामहं पस्सं, खुरप्पानिस्स राजिनो।
‘‘Odahissāmahaṃ passaṃ, khurappānissa rājino;
तदाहं सुखितो मुत्तो, अपि पस्सेय्य मातर’’न्ति॥
Tadāhaṃ sukhito mutto, api passeyya mātara’’nti.
तत्थ निवापानीति तेसु तेसु ठानेसु निवुतानि निवापानि। पानभोजनन्ति पानीयञ्च अवसेसतिणञ्च। तं राजपिण्डन्ति तं रञ्ञो सन्तकं सङ्कड्ढित्वा समोधानकट्ठेन पिण्डं। अवभोत्तुन्ति दुब्भुत्तं भुञ्जितुं । रञ्ञो हि किच्चं अनिप्फादेन्तो तं अवभुत्तं भुञ्जति नाम, स्वाहं एवं अवभोत्तुं न उस्सहामीति वदति। ब्राह्मण मुस्सहेति चेत्थ ब्राह्मणाति आलपनं, म-कारो पदसन्धिवसेन वुत्तो।
Tattha nivāpānīti tesu tesu ṭhānesu nivutāni nivāpāni. Pānabhojananti pānīyañca avasesatiṇañca. Taṃ rājapiṇḍanti taṃ rañño santakaṃ saṅkaḍḍhitvā samodhānakaṭṭhena piṇḍaṃ. Avabhottunti dubbhuttaṃ bhuñjituṃ . Rañño hi kiccaṃ anipphādento taṃ avabhuttaṃ bhuñjati nāma, svāhaṃ evaṃ avabhottuṃ na ussahāmīti vadati. Brāhmaṇa mussaheti cettha brāhmaṇāti ālapanaṃ, ma-kāro padasandhivasena vutto.
ओदहिस्सामहं पस्सं, खुरप्पानिस्स राजिनोति अहं, ब्राह्मण, अत्तनो वारे सम्पत्ते खुरप्पं सन्नय्हित्वा आगतस्स रञ्ञो मिगयूथतो निक्खमित्वा एकमन्ते ठत्वा ‘‘मं विज्झ, महाराजा’’ति वत्वा अत्तनो महाफासुकपस्सं ओदहिस्सामि ओड्डेस्सामि। सुखितो मुत्तोति तदा अहं मरणभया मुत्तो सुखितो निद्दुक्खो रञ्ञा अनुञ्ञातो अपि नाम मातरं पस्सेय्यन्ति।
Odahissāmahaṃ passaṃ, khurappānissa rājinoti ahaṃ, brāhmaṇa, attano vāre sampatte khurappaṃ sannayhitvā āgatassa rañño migayūthato nikkhamitvā ekamante ṭhatvā ‘‘maṃ vijjha, mahārājā’’ti vatvā attano mahāphāsukapassaṃ odahissāmi oḍḍessāmi. Sukhito muttoti tadā ahaṃ maraṇabhayā mutto sukhito niddukkho raññā anuññāto api nāma mātaraṃ passeyyanti.
तं सुत्वा ब्राह्मणो पक्कामि। अपरभागे तस्स वारदिवसे राजा महन्तेन परिवारेन उय्यानं आगच्छि। महासत्तो एकमन्ते अट्ठासि। राजा ‘‘मिगं विज्झिस्सामी’’ति खुरप्पं सन्नय्हि। महासत्तो यथा अञ्ञे मरणभयतज्जिता पलायन्ति, एवं अपलायित्वा निब्भयो हुत्वा मेत्तं पुरेचारिकं कत्वा महाफासुकपस्सं ओदहित्वा निच्चलोव अट्ठासि। राजा तस्स मेत्तानुभावेन सरं विस्सज्जेतुं नासक्खि। महासत्तो ‘‘किं, महाराज, सरं न मुच्चेसि, मुञ्चाही’’ति आह। ‘‘न सक्कोमि, मिगराजा’’ति। ‘‘तेन हि गुणवन्तानं गुणं जान, महाराजा’’ति। तदा राजा बोधिसत्ते पसीदित्वा धनुं छड्डेत्वा ‘‘इमं अचित्तकं कलिङ्गरकण्डम्पि ताव तव गुणं जानाति, अहं सचित्तको मनुस्सभूतोपि तव गुणं न जानामि, मिगराज, मय्हं खम, अभयं ते दम्मी’’ति आह। ‘‘महाराज, मय्हं ताव अभयं देसि, अयं पन उय्याने मिगगणो किं करिस्सती’’ति? ‘‘एतस्सपि अभयं दम्मी’’ति। एवं महासत्तो निग्रोधजातके (जा॰ १.१.१२) वुत्तनयेनेव सब्बेसं अरञ्ञे मिगानं आकासगतसकुणानं जलचरमच्छानञ्च अभयं दापेत्वा राजानं पञ्चसु सीलेसु पतिट्ठापेत्वा ‘‘महाराज, रञ्ञा नाम अगतिगमनं पहाय दस राजधम्मे अकोपेन्तेन धम्मेन समेन रज्जं कारेतुं वट्टती’’ति।
Taṃ sutvā brāhmaṇo pakkāmi. Aparabhāge tassa vāradivase rājā mahantena parivārena uyyānaṃ āgacchi. Mahāsatto ekamante aṭṭhāsi. Rājā ‘‘migaṃ vijjhissāmī’’ti khurappaṃ sannayhi. Mahāsatto yathā aññe maraṇabhayatajjitā palāyanti, evaṃ apalāyitvā nibbhayo hutvā mettaṃ purecārikaṃ katvā mahāphāsukapassaṃ odahitvā niccalova aṭṭhāsi. Rājā tassa mettānubhāvena saraṃ vissajjetuṃ nāsakkhi. Mahāsatto ‘‘kiṃ, mahārāja, saraṃ na muccesi, muñcāhī’’ti āha. ‘‘Na sakkomi, migarājā’’ti. ‘‘Tena hi guṇavantānaṃ guṇaṃ jāna, mahārājā’’ti. Tadā rājā bodhisatte pasīditvā dhanuṃ chaḍḍetvā ‘‘imaṃ acittakaṃ kaliṅgarakaṇḍampi tāva tava guṇaṃ jānāti, ahaṃ sacittako manussabhūtopi tava guṇaṃ na jānāmi, migarāja, mayhaṃ khama, abhayaṃ te dammī’’ti āha. ‘‘Mahārāja, mayhaṃ tāva abhayaṃ desi, ayaṃ pana uyyāne migagaṇo kiṃ karissatī’’ti? ‘‘Etassapi abhayaṃ dammī’’ti. Evaṃ mahāsatto nigrodhajātake (jā. 1.1.12) vuttanayeneva sabbesaṃ araññe migānaṃ ākāsagatasakuṇānaṃ jalacaramacchānañca abhayaṃ dāpetvā rājānaṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpetvā ‘‘mahārāja, raññā nāma agatigamanaṃ pahāya dasa rājadhamme akopentena dhammena samena rajjaṃ kāretuṃ vaṭṭatī’’ti.
‘‘दानं सीलं परिच्चागं, अज्जवं मद्दवं तपं।
‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;
अक्कोधं अविहिंसञ्च, खन्तिञ्च अविरोधनं॥
Akkodhaṃ avihiṃsañca, khantiñca avirodhanaṃ.
‘‘इच्चेते कुसले धम्मे, ठिते पस्सामि अत्तनि।
‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;
ततो मे जायते पीति, सोमनस्सञ्चनप्पक’’न्ति॥ (जा॰ २.२१.१७६-१७७) –
Tato me jāyate pīti, somanassañcanappaka’’nti. (jā. 2.21.176-177) –
एवं वुत्ते राजधम्मे गाथाबन्धेनेव देसेत्वा कतिपाहं रञ्ञो सन्तिके वसित्वा नगरे सब्बसत्तानं अभयदानपकासनत्थं सुवण्णभेरिं चरापेत्वा ‘‘अप्पमत्तो होहि, महाराजा’’ति वत्वा मातापितूनं दस्सनत्थाय गतो।
Evaṃ vutte rājadhamme gāthābandheneva desetvā katipāhaṃ rañño santike vasitvā nagare sabbasattānaṃ abhayadānapakāsanatthaṃ suvaṇṇabheriṃ carāpetvā ‘‘appamatto hohi, mahārājā’’ti vatvā mātāpitūnaṃ dassanatthāya gato.
७४.
74.
‘‘मिगराजा पुरे आसिं, कोसलस्स निकेतने।
‘‘Migarājā pure āsiṃ, kosalassa niketane;
नन्दियो नाम नामेन, अभिरूपो चतुप्पदो॥
Nandiyo nāma nāmena, abhirūpo catuppado.
७५.
75.
‘‘तं मं वधितुमागच्छि, दायस्मिं अज्जुने वने।
‘‘Taṃ maṃ vadhitumāgacchi, dāyasmiṃ ajjune vane;
धनुं आरज्जं कत्वान, उसुं सन्नय्ह कोसलो॥
Dhanuṃ ārajjaṃ katvāna, usuṃ sannayha kosalo.
७६.
76.
‘‘तस्साहं ओदहिं पस्सं, खुरप्पानिस्स राजिनो।
‘‘Tassāhaṃ odahiṃ passaṃ, khurappānissa rājino;
तदाहं सुखितो मुत्तो, मातरं दट्ठुमागतो’’ति॥ –
Tadāhaṃ sukhito mutto, mātaraṃ daṭṭhumāgato’’ti. –
इमा तिस्सो अभिसम्बुद्धगाथा होन्ति।
Imā tisso abhisambuddhagāthā honti.
तत्थ कोसलस्स निकेतनेति कोसलस्स रञ्ञो निकेतने वसनट्ठाने, तस्स सन्तिके अरञ्ञस्मिन्ति अत्थो। दायस्मिन्ति मिगानं वसनत्थाय दिन्नउय्याने। आरज्जं कत्वानाति जियाय सद्धिं एकतो कत्वा , आरोपेत्वाति अत्थो। सन्नय्हाति सन्नय्हित्वा योजेत्वा। ओदहिन्ति ओड्डेसिं। मातरं दट्ठुमागतोति देसनासीसमेतं, रञ्ञो धम्मं देसेत्वा सब्बसत्तानं अभयत्थाय सुवण्णभेरिं चरापेत्वा मातापितरो दट्ठुं आगतोस्मीति अत्थो।
Tattha kosalassa niketaneti kosalassa rañño niketane vasanaṭṭhāne, tassa santike araññasminti attho. Dāyasminti migānaṃ vasanatthāya dinnauyyāne. Ārajjaṃ katvānāti jiyāya saddhiṃ ekato katvā , āropetvāti attho. Sannayhāti sannayhitvā yojetvā. Odahinti oḍḍesiṃ. Mātaraṃ daṭṭhumāgatoti desanāsīsametaṃ, rañño dhammaṃ desetvā sabbasattānaṃ abhayatthāya suvaṇṇabheriṃ carāpetvā mātāpitaro daṭṭhuṃ āgatosmīti attho.
सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा सच्चानि पकासेत्वा जातकं समोधानेसि, सच्चपरियोसाने मातुपोसकभिक्खु सोतापत्तिफले पतिट्ठहि। तदा मातापितरो महाराजकुलानि अहेसुं, ब्राह्मणो सारिपुत्तो, राजा आनन्दो, नन्दियमिगराजा पन अहमेव अहोसिन्ति।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne mātuposakabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ, brāhmaṇo sāriputto, rājā ānando, nandiyamigarājā pana ahameva ahosinti.
नन्दियमिगराजजातकवण्णना दसमा।
Nandiyamigarājajātakavaṇṇanā dasamā.
अवारियवग्गो पठमो।
Avāriyavaggo paṭhamo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / ३८५. नन्दियमिगराजजातकं • 385. Nandiyamigarājajātakaṃ
