Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౩౮౫] ౧౦. నన్దియమిగరాజజాతకవణ్ణనా
[385] 10. Nandiyamigarājajātakavaṇṇanā
సచే బ్రాహ్మణ గచ్ఛేసీతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం మాతుపోసకభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. తఞ్హి సత్థా ‘‘సచ్చం కిర త్వం భిక్ఖు గిహీ పోసేసీ’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘సచ్చం, భన్తే’’తి వుత్తే ‘‘కిం తే హోన్తీ’’తి వుత్తే ‘‘మాతాపితరో మే, భన్తే’’తి వుత్తే ‘‘సాధు సాధు భిక్ఖు పోరాణకపణ్డితానం వంసం పాలేసి, పోరాణకపణ్డితా హి తిరచ్ఛానయోనియం నిబ్బత్తిత్వాపి మాతాపితూనం జీవితం అదంసూ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Sacebrāhmaṇa gacchesīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ mātuposakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu gihī posesī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘kiṃ te hontī’’ti vutte ‘‘mātāpitaro me, bhante’’ti vutte ‘‘sādhu sādhu bhikkhu porāṇakapaṇḍitānaṃ vaṃsaṃ pālesi, porāṇakapaṇḍitā hi tiracchānayoniyaṃ nibbattitvāpi mātāpitūnaṃ jīvitaṃ adaṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే కోసలరట్ఠే సాకేతే కోసలరాజే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో మిగయోనియం నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో నన్దియమిగో నామ హుత్వా సీలాచారసమ్పన్నో మాతాపితరో పోసేసి. తదా కోసలరాజా మిగవిత్తకోవ అహోసి. సో పన మనుస్సానం కసికమ్మాదీని కాతుం అదత్వా మహాపరివారో దేవసికం మిగవం గచ్ఛతి. మనుస్సా సన్నిపతిత్వా ‘‘అయ్యా, అయం రాజా అమ్హాకం కమ్మచ్ఛేదం కరోతి, ఘరావాసోపి నస్సతి, యంనూన మయం అజ్జునవనం ఉయ్యానం పరిక్ఖిపిత్వా ద్వారం యోజేత్వా పోరక్ఖణిం ఖణిత్వా తిణాని ఆరోపేత్వా దణ్డముగ్గరాదిహత్థా అరఞ్ఞం పవిసిత్వా గుమ్బే పహరన్తా మిగే నీహరిత్వా పరివారేత్వా గోరూపాని వియ వజం ఉయ్యానం పవేసేత్వా ద్వారం పిదహిత్వా రఞ్ఞో ఆరోచేత్వా అత్తనో కమ్మం కరేయ్యామా’’తి మన్తయింసు. ‘‘అత్థేసో ఉపాయో’’తి సబ్బే ఏకచ్ఛన్దా హుత్వా ఉయ్యానం సజ్జేత్వా అరఞ్ఞం పవిసిత్వా యోజనమత్తట్ఠానం పరిక్ఖిపింసు.
Atīte kosalaraṭṭhe sākete kosalarāje rajjaṃ kārente bodhisatto migayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto nandiyamigo nāma hutvā sīlācārasampanno mātāpitaro posesi. Tadā kosalarājā migavittakova ahosi. So pana manussānaṃ kasikammādīni kātuṃ adatvā mahāparivāro devasikaṃ migavaṃ gacchati. Manussā sannipatitvā ‘‘ayyā, ayaṃ rājā amhākaṃ kammacchedaṃ karoti, gharāvāsopi nassati, yaṃnūna mayaṃ ajjunavanaṃ uyyānaṃ parikkhipitvā dvāraṃ yojetvā porakkhaṇiṃ khaṇitvā tiṇāni āropetvā daṇḍamuggarādihatthā araññaṃ pavisitvā gumbe paharantā mige nīharitvā parivāretvā gorūpāni viya vajaṃ uyyānaṃ pavesetvā dvāraṃ pidahitvā rañño ārocetvā attano kammaṃ kareyyāmā’’ti mantayiṃsu. ‘‘Attheso upāyo’’ti sabbe ekacchandā hutvā uyyānaṃ sajjetvā araññaṃ pavisitvā yojanamattaṭṭhānaṃ parikkhipiṃsu.
తస్మిం ఖణే నన్దియో ఏకస్మిం ఖుద్దకగుమ్బే మాతాపితరో గహేత్వా భూమియం నిపన్నో హోతి. మనుస్సా నానాఫలకావుధహత్థా బాహునా బాహుం పీళేత్వా తం గుమ్బం పరిక్ఖిపింసు. అథేకచ్చే మిగే ఓలోకేన్తా తం గుమ్బం పవిసింసు. నన్దియో తే దిస్వా ‘‘అజ్జ మయా జీవితం పరిచ్చజిత్వా మాతాపితూనం జీవితం దాతుం వట్టతీ’’తి చిన్తేత్వా ఉట్ఠాయ మాతాపితరో వన్దిత్వా ‘‘అమ్మతాత, ఇమే మనుస్సా ఇమం గుమ్బం పవిసిత్వా అమ్హే తయోపి పస్సిస్సన్తి, తుమ్హే ఏకేన ఉపాయేన జీవేయ్యాథ, జీవితం వో సేయ్యో, అహం తుమ్హాకం జీవితదానం దత్వా మనుస్సేహి గుమ్బపరియన్తే ఠత్వా గుమ్బే పహటమత్తేయేవ నిక్ఖమిస్సామి, అథ తే ‘ఇమస్మిం ఖుద్దకగుమ్బే ఏకోయేవ మిగో భవిస్సతీ’తి మఞ్ఞమానా గుమ్బం న పవిసిస్సన్తి, తుమ్హే అప్పమత్తా హోథా’’తి మాతాపితరో ఖమాపేత్వా గమనసజ్జో అట్ఠాసి. సో మనుస్సేహి గుమ్బపరియన్తే ఠత్వా ఉన్నాదేత్వా గుమ్బే పహటమత్తేయేవ తతో నిక్ఖమి. తే ‘‘ఏకోవేత్థ మిగో భవిస్సతీ’’తి గుమ్బం న పవిసింసు. అథ నన్దియో గన్త్వా మిగానం అన్తరం పావిసి. మనుస్సా పరివారేత్వా సబ్బే మిగే ఉయ్యానం పవేసేత్వా ద్వారం థకేత్వా రఞ్ఞో ఆరోచేత్వా సకసకట్ఠానాని అగమంసు.
Tasmiṃ khaṇe nandiyo ekasmiṃ khuddakagumbe mātāpitaro gahetvā bhūmiyaṃ nipanno hoti. Manussā nānāphalakāvudhahatthā bāhunā bāhuṃ pīḷetvā taṃ gumbaṃ parikkhipiṃsu. Athekacce mige olokentā taṃ gumbaṃ pavisiṃsu. Nandiyo te disvā ‘‘ajja mayā jīvitaṃ pariccajitvā mātāpitūnaṃ jīvitaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā uṭṭhāya mātāpitaro vanditvā ‘‘ammatāta, ime manussā imaṃ gumbaṃ pavisitvā amhe tayopi passissanti, tumhe ekena upāyena jīveyyātha, jīvitaṃ vo seyyo, ahaṃ tumhākaṃ jīvitadānaṃ datvā manussehi gumbapariyante ṭhatvā gumbe pahaṭamatteyeva nikkhamissāmi, atha te ‘imasmiṃ khuddakagumbe ekoyeva migo bhavissatī’ti maññamānā gumbaṃ na pavisissanti, tumhe appamattā hothā’’ti mātāpitaro khamāpetvā gamanasajjo aṭṭhāsi. So manussehi gumbapariyante ṭhatvā unnādetvā gumbe pahaṭamatteyeva tato nikkhami. Te ‘‘ekovettha migo bhavissatī’’ti gumbaṃ na pavisiṃsu. Atha nandiyo gantvā migānaṃ antaraṃ pāvisi. Manussā parivāretvā sabbe mige uyyānaṃ pavesetvā dvāraṃ thaketvā rañño ārocetvā sakasakaṭṭhānāni agamaṃsu.
తతో పట్ఠాయ రాజా సయమేవ గన్త్వా ఏకం మిగం విజ్ఝిత్వా తం గహేత్వా ఏహీతి ఏకం పేసేత్వా ఆహరాపేసి. మిగా వారం ఠపయింసు, పత్తవారో మిగో ఏకమన్తే తిట్ఠతి, తం విజ్ఝిత్వా గణ్హన్తి. నన్దియో పోక్ఖరణియం పానీయం పివతి, తిణాని ఖాదతి, వారో పనస్స న తావ పాపుణాతి. అథ బహూనం దివసానం అచ్చయేన తస్స మాతాపితరో తం దట్ఠుకామా హుత్వా ‘‘అమ్హాకం పుత్తో నన్దియమిగరాజా నాగబలో థామసమ్పన్నో, సచే జీవతి, అవస్సం వతిం లఙ్ఘిత్వా అమ్హాకం దస్సనత్థాయ ఆగమిస్సతి, సాసనమస్స పేసేస్సామా’’తి చిన్తేత్వా మగ్గసమీపే ఠత్వా ఏకం బ్రాహ్మణం దిస్వా ‘‘అయ్య, కహం గచ్ఛసీ’’తి మానుసికాయ వాచాయ పుచ్ఛిత్వా ‘‘సాకేత’’న్తి వుత్తే పుత్తస్స సాసనం పహిణన్తా పఠమం గాథమాహంసు –
Tato paṭṭhāya rājā sayameva gantvā ekaṃ migaṃ vijjhitvā taṃ gahetvā ehīti ekaṃ pesetvā āharāpesi. Migā vāraṃ ṭhapayiṃsu, pattavāro migo ekamante tiṭṭhati, taṃ vijjhitvā gaṇhanti. Nandiyo pokkharaṇiyaṃ pānīyaṃ pivati, tiṇāni khādati, vāro panassa na tāva pāpuṇāti. Atha bahūnaṃ divasānaṃ accayena tassa mātāpitaro taṃ daṭṭhukāmā hutvā ‘‘amhākaṃ putto nandiyamigarājā nāgabalo thāmasampanno, sace jīvati, avassaṃ vatiṃ laṅghitvā amhākaṃ dassanatthāya āgamissati, sāsanamassa pesessāmā’’ti cintetvā maggasamīpe ṭhatvā ekaṃ brāhmaṇaṃ disvā ‘‘ayya, kahaṃ gacchasī’’ti mānusikāya vācāya pucchitvā ‘‘sāketa’’nti vutte puttassa sāsanaṃ pahiṇantā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –
౭౧.
71.
‘‘సచే బ్రాహ్మణ గచ్ఛేసి, సాకేతే అజ్జునం వనం;
‘‘Sace brāhmaṇa gacchesi, sākete ajjunaṃ vanaṃ;
వజ్జాసి నన్దియం నామ, పుత్తం అస్మాకమోరసం;
Vajjāsi nandiyaṃ nāma, puttaṃ asmākamorasaṃ;
మాతా పితా చ తే వుద్ధా, తే తం ఇచ్ఛన్తి పస్సితు’’న్తి.
Mātā pitā ca te vuddhā, te taṃ icchanti passitu’’nti.
తస్సత్థో – సచే, త్వం బ్రాహ్మణ, సాకేతం గచ్ఛసి, సాకేతే అజ్జునవనం నామ ఉయ్యానం అత్థి, తత్థ అమ్హాకం పుత్తో నన్దియో నామ మిగో అత్థి, తం వదేయ్యాసి ‘‘మాతాపితరో తే వుడ్ఢా యావ న మరన్తి, తావ తం పస్సితుం ఇచ్ఛన్తీ’’తి.
Tassattho – sace, tvaṃ brāhmaṇa, sāketaṃ gacchasi, sākete ajjunavanaṃ nāma uyyānaṃ atthi, tattha amhākaṃ putto nandiyo nāma migo atthi, taṃ vadeyyāsi ‘‘mātāpitaro te vuḍḍhā yāva na maranti, tāva taṃ passituṃ icchantī’’ti.
సో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా సాకేతం గన్త్వా పునదివసే ఉయ్యానం పవిసిత్వా ‘‘నన్దియమిగో నామ కతరో’’తి పుచ్ఛి. మిగో ఆగన్త్వా తస్స సమీపే ఠత్వా ‘‘అహ’’న్తి ఆహ. బ్రాహ్మణో తమత్థం ఆరోచేసి. నన్దియో తం సుత్వా ‘‘గచ్ఛేయ్యామహం, బ్రాహ్మణ, వతిం లఙ్ఘిత్వా నో న గచ్ఛేయ్యం, మయా పన రఞ్ఞో సన్తకం నివాపపానభోజనం భుత్తం, తం మే ఇణట్ఠానే ఠితం, ఇమేసఞ్చ మిగానం మజ్ఝే చిరవుత్థోస్మి, తస్స మే రఞ్ఞో చేవ ఏతేసఞ్చ సోత్థిభావం అకత్వా అత్తనో బలం అదస్సేత్వా గమనం నామ న యుత్తం, అత్తనో వారే పన సమ్పత్తే అహం ఏతేసం సోత్థిభావం కత్వా సుఖితో ఆగచ్ఛిస్సామీ’’తి తమత్థం పకాసేన్తో ద్వే గాథా అభాసి –
So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā sāketaṃ gantvā punadivase uyyānaṃ pavisitvā ‘‘nandiyamigo nāma kataro’’ti pucchi. Migo āgantvā tassa samīpe ṭhatvā ‘‘aha’’nti āha. Brāhmaṇo tamatthaṃ ārocesi. Nandiyo taṃ sutvā ‘‘gaccheyyāmahaṃ, brāhmaṇa, vatiṃ laṅghitvā no na gaccheyyaṃ, mayā pana rañño santakaṃ nivāpapānabhojanaṃ bhuttaṃ, taṃ me iṇaṭṭhāne ṭhitaṃ, imesañca migānaṃ majjhe ciravutthosmi, tassa me rañño ceva etesañca sotthibhāvaṃ akatvā attano balaṃ adassetvā gamanaṃ nāma na yuttaṃ, attano vāre pana sampatte ahaṃ etesaṃ sotthibhāvaṃ katvā sukhito āgacchissāmī’’ti tamatthaṃ pakāsento dve gāthā abhāsi –
౭౨.
72.
‘‘భుత్తా మయా నివాపాని, రాజినో పానభోజనం;
‘‘Bhuttā mayā nivāpāni, rājino pānabhojanaṃ;
తం రాజపిణ్డం అవభోత్తుం, నాహం బ్రాహ్మణ ముస్సహే.
Taṃ rājapiṇḍaṃ avabhottuṃ, nāhaṃ brāhmaṇa mussahe.
౭౩.
73.
‘‘ఓదహిస్సామహం పస్సం, ఖురప్పానిస్స రాజినో;
‘‘Odahissāmahaṃ passaṃ, khurappānissa rājino;
తదాహం సుఖితో ముత్తో, అపి పస్సేయ్య మాతర’’న్తి.
Tadāhaṃ sukhito mutto, api passeyya mātara’’nti.
తత్థ నివాపానీతి తేసు తేసు ఠానేసు నివుతాని నివాపాని. పానభోజనన్తి పానీయఞ్చ అవసేసతిణఞ్చ. తం రాజపిణ్డన్తి తం రఞ్ఞో సన్తకం సఙ్కడ్ఢిత్వా సమోధానకట్ఠేన పిణ్డం. అవభోత్తున్తి దుబ్భుత్తం భుఞ్జితుం . రఞ్ఞో హి కిచ్చం అనిప్ఫాదేన్తో తం అవభుత్తం భుఞ్జతి నామ, స్వాహం ఏవం అవభోత్తుం న ఉస్సహామీతి వదతి. బ్రాహ్మణ ముస్సహేతి చేత్థ బ్రాహ్మణాతి ఆలపనం, మ-కారో పదసన్ధివసేన వుత్తో.
Tattha nivāpānīti tesu tesu ṭhānesu nivutāni nivāpāni. Pānabhojananti pānīyañca avasesatiṇañca. Taṃ rājapiṇḍanti taṃ rañño santakaṃ saṅkaḍḍhitvā samodhānakaṭṭhena piṇḍaṃ. Avabhottunti dubbhuttaṃ bhuñjituṃ . Rañño hi kiccaṃ anipphādento taṃ avabhuttaṃ bhuñjati nāma, svāhaṃ evaṃ avabhottuṃ na ussahāmīti vadati. Brāhmaṇa mussaheti cettha brāhmaṇāti ālapanaṃ, ma-kāro padasandhivasena vutto.
ఓదహిస్సామహం పస్సం, ఖురప్పానిస్స రాజినోతి అహం, బ్రాహ్మణ, అత్తనో వారే సమ్పత్తే ఖురప్పం సన్నయ్హిత్వా ఆగతస్స రఞ్ఞో మిగయూథతో నిక్ఖమిత్వా ఏకమన్తే ఠత్వా ‘‘మం విజ్ఝ, మహారాజా’’తి వత్వా అత్తనో మహాఫాసుకపస్సం ఓదహిస్సామి ఓడ్డేస్సామి. సుఖితో ముత్తోతి తదా అహం మరణభయా ముత్తో సుఖితో నిద్దుక్ఖో రఞ్ఞా అనుఞ్ఞాతో అపి నామ మాతరం పస్సేయ్యన్తి.
Odahissāmahaṃ passaṃ, khurappānissa rājinoti ahaṃ, brāhmaṇa, attano vāre sampatte khurappaṃ sannayhitvā āgatassa rañño migayūthato nikkhamitvā ekamante ṭhatvā ‘‘maṃ vijjha, mahārājā’’ti vatvā attano mahāphāsukapassaṃ odahissāmi oḍḍessāmi. Sukhito muttoti tadā ahaṃ maraṇabhayā mutto sukhito niddukkho raññā anuññāto api nāma mātaraṃ passeyyanti.
తం సుత్వా బ్రాహ్మణో పక్కామి. అపరభాగే తస్స వారదివసే రాజా మహన్తేన పరివారేన ఉయ్యానం ఆగచ్ఛి. మహాసత్తో ఏకమన్తే అట్ఠాసి. రాజా ‘‘మిగం విజ్ఝిస్సామీ’’తి ఖురప్పం సన్నయ్హి. మహాసత్తో యథా అఞ్ఞే మరణభయతజ్జితా పలాయన్తి, ఏవం అపలాయిత్వా నిబ్భయో హుత్వా మేత్తం పురేచారికం కత్వా మహాఫాసుకపస్సం ఓదహిత్వా నిచ్చలోవ అట్ఠాసి. రాజా తస్స మేత్తానుభావేన సరం విస్సజ్జేతుం నాసక్ఖి. మహాసత్తో ‘‘కిం, మహారాజ, సరం న ముచ్చేసి, ముఞ్చాహీ’’తి ఆహ. ‘‘న సక్కోమి, మిగరాజా’’తి. ‘‘తేన హి గుణవన్తానం గుణం జాన, మహారాజా’’తి. తదా రాజా బోధిసత్తే పసీదిత్వా ధనుం ఛడ్డేత్వా ‘‘ఇమం అచిత్తకం కలిఙ్గరకణ్డమ్పి తావ తవ గుణం జానాతి, అహం సచిత్తకో మనుస్సభూతోపి తవ గుణం న జానామి, మిగరాజ, మయ్హం ఖమ, అభయం తే దమ్మీ’’తి ఆహ. ‘‘మహారాజ, మయ్హం తావ అభయం దేసి, అయం పన ఉయ్యానే మిగగణో కిం కరిస్సతీ’’తి? ‘‘ఏతస్సపి అభయం దమ్మీ’’తి. ఏవం మహాసత్తో నిగ్రోధజాతకే (జా॰ ౧.౧.౧౨) వుత్తనయేనేవ సబ్బేసం అరఞ్ఞే మిగానం ఆకాసగతసకుణానం జలచరమచ్ఛానఞ్చ అభయం దాపేత్వా రాజానం పఞ్చసు సీలేసు పతిట్ఠాపేత్వా ‘‘మహారాజ, రఞ్ఞా నామ అగతిగమనం పహాయ దస రాజధమ్మే అకోపేన్తేన ధమ్మేన సమేన రజ్జం కారేతుం వట్టతీ’’తి.
Taṃ sutvā brāhmaṇo pakkāmi. Aparabhāge tassa vāradivase rājā mahantena parivārena uyyānaṃ āgacchi. Mahāsatto ekamante aṭṭhāsi. Rājā ‘‘migaṃ vijjhissāmī’’ti khurappaṃ sannayhi. Mahāsatto yathā aññe maraṇabhayatajjitā palāyanti, evaṃ apalāyitvā nibbhayo hutvā mettaṃ purecārikaṃ katvā mahāphāsukapassaṃ odahitvā niccalova aṭṭhāsi. Rājā tassa mettānubhāvena saraṃ vissajjetuṃ nāsakkhi. Mahāsatto ‘‘kiṃ, mahārāja, saraṃ na muccesi, muñcāhī’’ti āha. ‘‘Na sakkomi, migarājā’’ti. ‘‘Tena hi guṇavantānaṃ guṇaṃ jāna, mahārājā’’ti. Tadā rājā bodhisatte pasīditvā dhanuṃ chaḍḍetvā ‘‘imaṃ acittakaṃ kaliṅgarakaṇḍampi tāva tava guṇaṃ jānāti, ahaṃ sacittako manussabhūtopi tava guṇaṃ na jānāmi, migarāja, mayhaṃ khama, abhayaṃ te dammī’’ti āha. ‘‘Mahārāja, mayhaṃ tāva abhayaṃ desi, ayaṃ pana uyyāne migagaṇo kiṃ karissatī’’ti? ‘‘Etassapi abhayaṃ dammī’’ti. Evaṃ mahāsatto nigrodhajātake (jā. 1.1.12) vuttanayeneva sabbesaṃ araññe migānaṃ ākāsagatasakuṇānaṃ jalacaramacchānañca abhayaṃ dāpetvā rājānaṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpetvā ‘‘mahārāja, raññā nāma agatigamanaṃ pahāya dasa rājadhamme akopentena dhammena samena rajjaṃ kāretuṃ vaṭṭatī’’ti.
‘‘దానం సీలం పరిచ్చాగం, అజ్జవం మద్దవం తపం;
‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;
అక్కోధం అవిహింసఞ్చ, ఖన్తిఞ్చ అవిరోధనం.
Akkodhaṃ avihiṃsañca, khantiñca avirodhanaṃ.
‘‘ఇచ్చేతే కుసలే ధమ్మే, ఠితే పస్సామి అత్తని;
‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;
తతో మే జాయతే పీతి, సోమనస్సఞ్చనప్పక’’న్తి. (జా॰ ౨.౨౧.౧౭౬-౧౭౭) –
Tato me jāyate pīti, somanassañcanappaka’’nti. (jā. 2.21.176-177) –
ఏవం వుత్తే రాజధమ్మే గాథాబన్ధేనేవ దేసేత్వా కతిపాహం రఞ్ఞో సన్తికే వసిత్వా నగరే సబ్బసత్తానం అభయదానపకాసనత్థం సువణ్ణభేరిం చరాపేత్వా ‘‘అప్పమత్తో హోహి, మహారాజా’’తి వత్వా మాతాపితూనం దస్సనత్థాయ గతో.
Evaṃ vutte rājadhamme gāthābandheneva desetvā katipāhaṃ rañño santike vasitvā nagare sabbasattānaṃ abhayadānapakāsanatthaṃ suvaṇṇabheriṃ carāpetvā ‘‘appamatto hohi, mahārājā’’ti vatvā mātāpitūnaṃ dassanatthāya gato.
౭౪.
74.
‘‘మిగరాజా పురే ఆసిం, కోసలస్స నికేతనే;
‘‘Migarājā pure āsiṃ, kosalassa niketane;
నన్దియో నామ నామేన, అభిరూపో చతుప్పదో.
Nandiyo nāma nāmena, abhirūpo catuppado.
౭౫.
75.
‘‘తం మం వధితుమాగచ్ఛి, దాయస్మిం అజ్జునే వనే;
‘‘Taṃ maṃ vadhitumāgacchi, dāyasmiṃ ajjune vane;
ధనుం ఆరజ్జం కత్వాన, ఉసుం సన్నయ్హ కోసలో.
Dhanuṃ ārajjaṃ katvāna, usuṃ sannayha kosalo.
౭౬.
76.
‘‘తస్సాహం ఓదహిం పస్సం, ఖురప్పానిస్స రాజినో;
‘‘Tassāhaṃ odahiṃ passaṃ, khurappānissa rājino;
తదాహం సుఖితో ముత్తో, మాతరం దట్ఠుమాగతో’’తి. –
Tadāhaṃ sukhito mutto, mātaraṃ daṭṭhumāgato’’ti. –
ఇమా తిస్సో అభిసమ్బుద్ధగాథా హోన్తి.
Imā tisso abhisambuddhagāthā honti.
తత్థ కోసలస్స నికేతనేతి కోసలస్స రఞ్ఞో నికేతనే వసనట్ఠానే, తస్స సన్తికే అరఞ్ఞస్మిన్తి అత్థో. దాయస్మిన్తి మిగానం వసనత్థాయ దిన్నఉయ్యానే. ఆరజ్జం కత్వానాతి జియాయ సద్ధిం ఏకతో కత్వా , ఆరోపేత్వాతి అత్థో. సన్నయ్హాతి సన్నయ్హిత్వా యోజేత్వా. ఓదహిన్తి ఓడ్డేసిం. మాతరం దట్ఠుమాగతోతి దేసనాసీసమేతం, రఞ్ఞో ధమ్మం దేసేత్వా సబ్బసత్తానం అభయత్థాయ సువణ్ణభేరిం చరాపేత్వా మాతాపితరో దట్ఠుం ఆగతోస్మీతి అత్థో.
Tattha kosalassa niketaneti kosalassa rañño niketane vasanaṭṭhāne, tassa santike araññasminti attho. Dāyasminti migānaṃ vasanatthāya dinnauyyāne. Ārajjaṃ katvānāti jiyāya saddhiṃ ekato katvā , āropetvāti attho. Sannayhāti sannayhitvā yojetvā. Odahinti oḍḍesiṃ. Mātaraṃ daṭṭhumāgatoti desanāsīsametaṃ, rañño dhammaṃ desetvā sabbasattānaṃ abhayatthāya suvaṇṇabheriṃ carāpetvā mātāpitaro daṭṭhuṃ āgatosmīti attho.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే మాతుపోసకభిక్ఖు సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి. తదా మాతాపితరో మహారాజకులాని అహేసుం, బ్రాహ్మణో సారిపుత్తో, రాజా ఆనన్దో, నన్దియమిగరాజా పన అహమేవ అహోసిన్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne mātuposakabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ, brāhmaṇo sāriputto, rājā ānando, nandiyamigarājā pana ahameva ahosinti.
నన్దియమిగరాజజాతకవణ్ణనా దసమా.
Nandiyamigarājajātakavaṇṇanā dasamā.
అవారియవగ్గో పఠమో.
Avāriyavaggo paṭhamo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౮౫. నన్దియమిగరాజజాతకం • 385. Nandiyamigarājajātakaṃ