| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. นนฺทิยสกฺกสุตฺตํ
10. Nandiyasakkasuttaṃ
๑๐๓๖. เอกํ สมยํ ภควา สเกฺกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ นิโคฺรธาราเมฯ อถ โข นนฺทิโย สโกฺก เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข นนฺทิโย สโกฺก ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ยเสฺสว นุ โข, ภเนฺต, อริยสาวกสฺส จตฺตาริ โสตาปตฺติยงฺคานิ สเพฺพน สพฺพํ สพฺพถา สพฺพํ นตฺถิ เสฺวว นุ โข, ภเนฺต, อริยสาวโก ปมาทวิหารี’’ติฯ
1036. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho nandiyo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho nandiyo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yasseva nu kho, bhante, ariyasāvakassa cattāri sotāpattiyaṅgāni sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ natthi sveva nu kho, bhante, ariyasāvako pamādavihārī’’ti.
‘‘‘ยสฺส โข, นนฺทิย, จตฺตาริ โสตาปตฺติยงฺคานิ สเพฺพน สพฺพํ สพฺพถา สพฺพํ นตฺถิ ตมหํ พาหิโร ปุถุชฺชนปเกฺข ฐิโต’ติ วทามิฯ อปิ จ, นนฺทิย, ยถา อริยสาวโก ปมาทวิหารี เจว โหติ, อปฺปมาทวิหารี จ ตํ สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ , ภเนฺต’’ติ โข นนฺทิโย สโกฺก ภควโต ปจฺจโสฺสสิฯ ภควา เอตทโวจ –
‘‘‘Yassa kho, nandiya, cattāri sotāpattiyaṅgāni sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ natthi tamahaṃ bāhiro puthujjanapakkhe ṭhito’ti vadāmi. Api ca, nandiya, yathā ariyasāvako pamādavihārī ceva hoti, appamādavihārī ca taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho nandiyo sakko bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘กถญฺจ, นนฺทิย, อริยสาวโก ปมาทวิหารี โหติ? อิธ นนฺทิย, อริยสาวโก พุเทฺธ อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต โหติ – อิติปิ โส ภควา…เป.… สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุโทฺธ ภควาติฯ โส เตน พุเทฺธ อเวจฺจปฺปสาเทน สนฺตุโฎฺฐ น อุตฺตริ วายมติ ทิวา ปวิเวกาย, รตฺติํ ปฎิสลฺลานายฯ ตสฺส เอวํ ปมตฺตสฺส วิหรโต ปาโมชฺชํ น โหติฯ ปาโมเชฺช อสติ, ปีติ น โหติฯ ปีติยา อสติ, ปสฺสทฺธิ น โหติฯ ปสฺสทฺธิยา อสติ, ทุกฺขํ วิหรติฯ ทุกฺขิโน จิตฺตํ น สมาธิยติฯ อสมาหิเต จิเตฺต ธมฺมา น ปาตุภวนฺติฯ ธมฺมานํ อปาตุภาวา ปมาทวิหารี เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติฯ
‘‘Kathañca, nandiya, ariyasāvako pamādavihārī hoti? Idha nandiya, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. So tena buddhe aveccappasādena santuṭṭho na uttari vāyamati divā pavivekāya, rattiṃ paṭisallānāya. Tassa evaṃ pamattassa viharato pāmojjaṃ na hoti. Pāmojje asati, pīti na hoti. Pītiyā asati, passaddhi na hoti. Passaddhiyā asati, dukkhaṃ viharati. Dukkhino cittaṃ na samādhiyati. Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti. Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati.
‘‘ปุน จปรํ, นนฺทิย, อริยสาวโก ธเมฺม…เป.… สเงฺฆ…เป.… อริยกเนฺตหิ สีเลหิ สมนฺนาคโต โหติ อขเณฺฑหิ…เป.… สมาธิสํวตฺตนิเกหิฯ โส เตหิ อริยกเนฺตหิ สีเลหิ สนฺตุโฎฺฐ น อุตฺตริ วายมติ ทิวา ปวิเวกาย รตฺติํ ปฎิสลฺลานายฯ ตสฺส เอวํ ปมตฺตสฺส วิหรโต ปาโมชฺชํ น โหติฯ ปาโมเชฺช อสติ, ปีติ น โหติฯ ปีติยา อสติ, ปสฺสทฺธิ น โหติฯ ปสฺสทฺธิยา อสติ, ทุกฺขํ วิหรติฯ ทุกฺขิโน จิตฺตํ น สมาธิยติ ฯ อสมาหิเต จิเตฺต ธมฺมา น ปาตุภวนฺติฯ ธมฺมานํ อปาตุภาวา ปมาทวิหารี เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติฯ เอวํ โข, นนฺทิย, อริยสาวโก ปมาทวิหารี โหติฯ
‘‘Puna caparaṃ, nandiya, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi. So tehi ariyakantehi sīlehi santuṭṭho na uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya. Tassa evaṃ pamattassa viharato pāmojjaṃ na hoti. Pāmojje asati, pīti na hoti. Pītiyā asati, passaddhi na hoti. Passaddhiyā asati, dukkhaṃ viharati. Dukkhino cittaṃ na samādhiyati . Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti. Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati. Evaṃ kho, nandiya, ariyasāvako pamādavihārī hoti.
‘‘กถญฺจ, นนฺทิย, อริยสาวโก อปฺปมาทวิหารี โหติ? อิธ, นนฺทิย, อริยสาวโก พุเทฺธ อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต โหติ – อิติปิ โส ภควา…เป.… สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุโทฺธ ภควาติฯ โส เตน พุเทฺธ อเวจฺจปฺปสาเทน อสนฺตุโฎฺฐ อุตฺตริ วายมติ ทิวา ปวิเวกาย รตฺติํ ปฎิสลฺลานายฯ ตสฺส เอวํ อปฺปมตฺตสฺส วิหรโต ปาโมชฺชํ ชายติฯ ปมุทิตสฺส ปีติ ชายติฯ ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภติฯ ปสฺสทฺธกาโย สุขํ เวทิยติฯ สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติฯ สมาหิเต จิเตฺต ธมฺมา ปาตุภวนฺติฯ ธมฺมานํ ปาตุภาวา อปฺปมาทวิหารี เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ ฯ
‘‘Kathañca, nandiya, ariyasāvako appamādavihārī hoti? Idha, nandiya, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. So tena buddhe aveccappasādena asantuṭṭho uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya. Tassa evaṃ appamattassa viharato pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Samāhite citte dhammā pātubhavanti. Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati .
‘‘ปุน จปรํ, นนฺทิย, อริยสาวโก ธเมฺม…เป.… สเงฺฆ…เป.… อริยกเนฺตหิ สีเลหิ สมนฺนาคโต โหติ อขเณฺฑหิ…เป.… สมาธิสํวตฺตนิเกหิฯ โส เตหิ อริยกเนฺตหิ สีเลหิ อสนฺตุโฎฺฐ อุตฺตริ วายมติ ทิวา ปวิเวกาย รตฺติํ ปฎิสลฺลานาย ฯ ตสฺส เอวํ อปฺปมตฺตสฺส วิหรโต ปาโมชฺชํ ชายติฯ ปมุทิตสฺส ปีติ ชายติฯ ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภติฯ ปสฺสทฺธกาโย สุขํ เวทิยติฯ สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติฯ สมาหิเต จิเตฺต ธมฺมา ปาตุภวนฺติฯ ธมฺมานํ ปาตุภาวา อปฺปมาทวิหารี เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติฯ เอวํ โข, นนฺทิย, อริยสาวโก อปฺปมาทวิหารี โหตี’’ติฯ ทสมํฯ
‘‘Puna caparaṃ, nandiya, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi. So tehi ariyakantehi sīlehi asantuṭṭho uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya . Tassa evaṃ appamattassa viharato pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Samāhite citte dhammā pātubhavanti. Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati. Evaṃ kho, nandiya, ariyasāvako appamādavihārī hotī’’ti. Dasamaṃ.
ปุญฺญาภิสนฺทวโคฺค จตุโตฺถฯ
Puññābhisandavaggo catuttho.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
อภิสนฺทา ตโย วุตฺตา, ทุเว เทวปทานิ จ;
Abhisandā tayo vuttā, duve devapadāni ca;
สภาคตํ มหานาโม, วสฺสํ กาฬี จ นนฺทิยาติฯ
Sabhāgataṃ mahānāmo, vassaṃ kāḷī ca nandiyāti.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. นนฺทิยสกฺกสุตฺตวณฺณนา • 10. Nandiyasakkasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. นนฺทิยสกฺกสุตฺตวณฺณนา • 10. Nandiyasakkasuttavaṇṇanā
