Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[၁၄၄] ၄. နင္ဂုဋ္ဌဇာတကဝဏ္ဏနာ
[144] 4. Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā
ဗဟုမ္ပေတံ အသဗ္ဘိ ဇာတဝေဒာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာဇီဝကာနံ မိစ္ဆာတပံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒာ ကိရ အာဇီဝကာ ဇေတဝနပိဋ္ဌိယံ နာနပ္ပကာရံ မိစ္ဆာတပံ စရန္တိ။ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ တေသံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနဝဂ္ဂုလိဝတကဏ္ဋကာပသ္သယပဉ္စာတပတပနာဒိဘေဒံ မိစ္ဆာတပံ ဒိသ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိံသု ‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘန္တေ, ဣမံ မိစ္ဆာတပံ နိသ္သာယ ကုသလံ ဝာ ဝုဍ္ဎိ ဝာ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ မိစ္ဆာတပံ နိသ္သာယ ကုသလံ ဝာ ဝုဍ္ဎိ ဝာ အတ္ထိ, ပုဗ္ဗေ ပဏ္ဍိတာ ‘ဧဝရူပံ တပံ နိသ္သာယ ကုသလံ ဝာ ဝုဍ္ဎိ ဝာ ဘဝိသ္သတီ’တိ သညာယ ဇာတဂ္ဂိံ ဂဟေတ္ဝာ အရညံ ပဝိသိတ္ဝာ အဂ္ဂိဇုဟနာဒိဝသေန ကိဉ္စိ ဝုဍ္ဎိံ အပသ္သန္တာ အဂ္ဂိံ ဥဒကေန နိဗ္ဗာပေတ္ဝာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတ္ဝာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကပရာယဏာ အဟေသု’’န္တိ ဝတ္ဝာ အတီတံ အာဟရိ။
Bahumpetaṃ asabbhi jātavedāti idaṃ satthā jetavane viharanto ājīvakānaṃ micchātapaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira ājīvakā jetavanapiṭṭhiyaṃ nānappakāraṃ micchātapaṃ caranti. Sambahulā bhikkhū tesaṃ ukkuṭikappadhānavaggulivatakaṇṭakāpassayapañcātapatapanādibhedaṃ micchātapaṃ disvā bhagavantaṃ pucchiṃsu ‘‘atthi nu kho, bhante, imaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, evarūpaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā atthi, pubbe paṇḍitā ‘evarūpaṃ tapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā bhavissatī’ti saññāya jātaggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggijuhanādivasena kiñci vuḍḍhiṃ apassantā aggiṃ udakena nibbāpetvā kasiṇaparikammaṃ katvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇā ahesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗ္ရဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဥဒိစ္စဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္သ ဇာတဒိဝသေ မာတာပိတရော ဇာတဂ္ဂိံ ဂဟေတ္ဝာ ဌပေသုံ။ အထ နံ သောဠသဝသ္သကာလေ ဧတဒဝောစုံ ‘‘မယံ တေ, ပုတ္တ, ဇာတဒိဝသေ အဂ္ဂိံ ဂဏ္ဟိမ္ဟ။ သစေသိ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသိတုကာမော, တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏ္ဟ။ အထ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဂန္တုကာမော, အဂ္ဂိံ ဂဟေတ္ဝာ အရညံ ပဝိသိတ္ဝာ အဂ္ဂိံ ပရိစရန္တော မဟာဗ္ရဟ္မာနံ အာရာဓေတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကပရာယဏော ဟောဟီ’’တိ။ သော ‘‘န မယ္ဟံ အဂာရေန အတ္ထော’’တိ အဂ္ဂိံ ဂဟေတ္ဝာ အရညံ ပဝိသိတ္ဝာ အသ္သမပဒံ မာပေတ္ဝာ အဂ္ဂိံ ပရိစရန္တော အရညေ ဝိဟာသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ပစ္စန္တဂာမကေ ဂောဒက္ခိဏံ လဘိတ္ဝာ တံ ဂောဏံ အသ္သမပဒံ နေတ္ဝာ စိန္တေသိ ‘‘အဂ္ဂိဘဂဝန္တံ ဂောမံသံ ခာဒာပေသ္သာမီ’’တိ။ အထသ္သ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣဓ လောဏံ နတ္ထိ, အဂ္ဂိဘဂဝာ အလောဏံ ခာဒိတုံ န သက္ခိသ္သတိ, ဂာမတော လောဏံ အာဟရိတ္ဝာ အဂ္ဂိဘဂဝန္တံ သလောဏကံ ခာဒာပေသ္သာမီ’’တိ။ သော တံ တတ္ထေဝ ဗန္ဓိတ္ဝာ လောဏတ္ထာယ ဂာမကံ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ဂတေ သမ္ဗဟုလာ လုဒ္ဒကာ တံ ဌာနံ အာဂတာ။ ဂောဏံ ဒိသ္ဝာ ဝဓိတ္ဝာ မံသံ ပစိတ္ဝာ ခာဒိတ္ဝာ နင္ဂုဋ္ဌဉ္စ ဇင္ဃဉ္စ စမ္မဉ္စ တတ္ထေဝ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ အဝသေသမံသံ အာဒာယ အဂမံသု။
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbatti. Tassa jātadivase mātāpitaro jātaggiṃ gahetvā ṭhapesuṃ. Atha naṃ soḷasavassakāle etadavocuṃ ‘‘mayaṃ te, putta, jātadivase aggiṃ gaṇhimha. Sacesi agāraṃ ajjhāvasitukāmo, tayo vede uggaṇha. Atha brahmalokaṃ gantukāmo, aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggiṃ paricaranto mahābrahmānaṃ ārādhetvā brahmalokaparāyaṇo hohī’’ti. So ‘‘na mayhaṃ agārena attho’’ti aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā assamapadaṃ māpetvā aggiṃ paricaranto araññe vihāsi. So ekadivasaṃ paccantagāmake godakkhiṇaṃ labhitvā taṃ goṇaṃ assamapadaṃ netvā cintesi ‘‘aggibhagavantaṃ gomaṃsaṃ khādāpessāmī’’ti. Athassa etadahosi ‘‘idha loṇaṃ natthi, aggibhagavā aloṇaṃ khādituṃ na sakkhissati, gāmato loṇaṃ āharitvā aggibhagavantaṃ saloṇakaṃ khādāpessāmī’’ti. So taṃ tattheva bandhitvā loṇatthāya gāmakaṃ agamāsi. Tasmiṃ gate sambahulā luddakā taṃ ṭhānaṃ āgatā. Goṇaṃ disvā vadhitvā maṃsaṃ pacitvā khāditvā naṅguṭṭhañca jaṅghañca cammañca tattheva chaḍḍetvā avasesamaṃsaṃ ādāya agamaṃsu.
ဗ္ရာဟ္မဏော အာဂန္တ္ဝာ နင္ဂုဋ္ဌာဒိမတ္တမေဝ ဒိသ္ဝာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ အဂ္ဂိဘဂဝာ အတ္တနော သန္တကမ္ပိ ရက္ခိတုံ န သက္ကောတိ, မံ ပန ကဒာ ရက္ခိသ္သတိ။ ဣမိနာ အဂ္ဂိပရိစရဏေန နိရတ္ထကေန ဘဝိတဗ္ဗံ, နတ္ထိ ဣတောနိဒာနံ ကုသလံ ဝာ ဝုဍ္ဎိ ဝာ’’တိ။ သော အဂ္ဂိပရိစရိယာယ ဝိဂတစ္ဆန္ဒော ‘‘ဟမ္ဘော အဂ္ဂိဘဂဝာ, တ္ဝံ အတ္တနောပိ သန္တကံ ရက္ခိတုံ အသက္ကောန္တော မံ ကဒာ ရက္ခိသ္သသိ, မံသံ နတ္ထိ, ဧတ္တကေနပိ တုသ္သာဟီ’’တိ နင္ဂုဋ္ဌာဒီနိ အဂ္ဂိမ္ဟိ ပက္ခိပန္တော ဣမံ ဂာထမာဟ –
Brāhmaṇo āgantvā naṅguṭṭhādimattameva disvā cintesi ‘‘ayaṃ aggibhagavā attano santakampi rakkhituṃ na sakkoti, maṃ pana kadā rakkhissati. Iminā aggiparicaraṇena niratthakena bhavitabbaṃ, natthi itonidānaṃ kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. So aggiparicariyāya vigatacchando ‘‘hambho aggibhagavā, tvaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asakkonto maṃ kadā rakkhissasi, maṃsaṃ natthi, ettakenapi tussāhī’’ti naṅguṭṭhādīni aggimhi pakkhipanto imaṃ gāthamāha –
၁၄၄.
144.
‘‘ဗဟုမ္ပေတံ အသဗ္ဘိ ဇာတဝေဒ၊ ယံ တံ ဝာလဓိနာဘိပူဇယာမ။
‘‘Bahumpetaṃ asabbhi jātaveda, yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāma;
မံသာရဟသ္သ နတ္ထဇ္ဇ မံသံ၊ နင္ဂုဋ္ဌမ္ပိ ဘဝံ ပဋိဂ္ဂဟာတူ’’တိ။
Maṃsārahassa natthajja maṃsaṃ, naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātū’’ti.
တတ္ထ ဗဟုမ္ပေတန္တိ ဧတ္တကမ္ပိ ဗဟုံ။ အသဗ္ဘီတိ အသပ္ပုရိသ အသာဓုဇာတိက။ ဇာတဝေဒာတိ အဂ္ဂိံ အာလပတိ။ အဂ္ဂိ ဟိ ဇာတမတ္တောဝ ဝေဒိယတိ ပညာယတိ ပာကဋော ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဇာတဝေဒော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယံ တံ ဝာလဓိနာဘိပူဇယာမာတိ ယံ အဇ္ဇ မယံ အတ္တနောပိ သန္တကံ ရက္ခိတုံ အသမတ္ထံ ဘဂဝန္တံ ဝာလဓိနာ အဘိပူဇယာမ, ဧတမ္ပိ တဝ ဗဟုမေဝာတိ ဒသ္သေတိ။ မံသာရဟသ္သာတိ မံသံ အရဟသ္သ တုယ္ဟံ နတ္ထိ အဇ္ဇ မံသံ။ နင္ဂုဋ္ဌမ္ပိ ဘဝံ ပဋိဂ္ဂဟာတူတိ အတ္တနော သန္တကံ ရက္ခိတုံ အသက္ကောန္တော ဘဝံ ဣမံ သဇင္ဃစမ္မံ နင္ဂုဋ္ဌမ္ပိ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတူတိ။
Tattha bahumpetanti ettakampi bahuṃ. Asabbhīti asappurisa asādhujātika. Jātavedāti aggiṃ ālapati. Aggi hi jātamattova vediyati paññāyati pākaṭo hoti, tasmā ‘‘jātavedo’’ti vuccati. Yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāmāti yaṃ ajja mayaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asamatthaṃ bhagavantaṃ vāladhinā abhipūjayāma, etampi tava bahumevāti dasseti. Maṃsārahassāti maṃsaṃ arahassa tuyhaṃ natthi ajja maṃsaṃ. Naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātūti attano santakaṃ rakkhituṃ asakkonto bhavaṃ imaṃ sajaṅghacammaṃ naṅguṭṭhampi paṭiggaṇhātūti.
ဧဝံ ဝတ္ဝာ မဟာသတ္တော အဂ္ဂိံ ဥဒကေန နိဗ္ဗာပေတ္ဝာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
Evaṃ vatvā mahāsatto aggiṃ udakena nibbāpetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတ္ဝာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘နိဗ္ဗုတဂ္ဂိတာပသော အဟမေဝ တေန သမယေနာ’’တိ။
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘nibbutaggitāpaso ahameva tena samayenā’’ti.
နင္ဂုဋ္ဌဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi / ၁၄၄. နင္ဂုဋ္ဌဇာတကံ • 144. Naṅguṭṭhajātakaṃ