Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā |
[144] 4. නඞ්ගුට්ඨජාතකවණ්ණනා
[144] 4. Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā
බහුම්පෙතං අසබ්භි ජාතවෙදාති ඉදං සත්ථා ජෙතවනෙ විහරන්තො ආජීවකානං මිච්ඡාතපං ආරබ්භ කථෙසි. තදා කිර ආජීවකා ජෙතවනපිට්ඨියං නානප්පකාරං මිච්ඡාතපං චරන්ති. සම්බහුලා භික්ඛූ තෙසං උක්කුටිකප්පධානවග්ගුලිවතකණ්ටකාපස්සයපඤ්චාතපතපනාදිභෙදං මිච්ඡාතපං දිස්වා භගවන්තං පුච්ඡිංසු ‘‘අත්ථි නු ඛො, භන්තෙ, ඉමං මිච්ඡාතපං නිස්සාය කුසලං වා වුඩ්ඪි වා’’ති. සත්ථා ‘‘න, භික්ඛවෙ, එවරූපං මිච්ඡාතපං නිස්සාය කුසලං වා වුඩ්ඪි වා අත්ථි, පුබ්බෙ පණ්ඩිතා ‘එවරූපං තපං නිස්සාය කුසලං වා වුඩ්ඪි වා භවිස්සතී’ති සඤ්ඤාය ජාතග්ගිං ගහෙත්වා අරඤ්ඤං පවිසිත්වා අග්ගිජුහනාදිවසෙන කිඤ්චි වුඩ්ඪිං අපස්සන්තා අග්ගිං උදකෙන නිබ්බාපෙත්වා කසිණපරිකම්මං කත්වා අභිඤ්ඤා ච සමාපත්තියො ච නිබ්බත්තෙත්වා බ්රහ්මලොකපරායණා අහෙසු’’න්ති වත්වා අතීතං ආහරි.
Bahumpetaṃ asabbhi jātavedāti idaṃ satthā jetavane viharanto ājīvakānaṃ micchātapaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira ājīvakā jetavanapiṭṭhiyaṃ nānappakāraṃ micchātapaṃ caranti. Sambahulā bhikkhū tesaṃ ukkuṭikappadhānavaggulivatakaṇṭakāpassayapañcātapatapanādibhedaṃ micchātapaṃ disvā bhagavantaṃ pucchiṃsu ‘‘atthi nu kho, bhante, imaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, evarūpaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā atthi, pubbe paṇḍitā ‘evarūpaṃ tapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā bhavissatī’ti saññāya jātaggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggijuhanādivasena kiñci vuḍḍhiṃ apassantā aggiṃ udakena nibbāpetvā kasiṇaparikammaṃ katvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇā ahesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.
අතීතෙ බාරාණසියං බ්රහ්මදත්තෙ රජ්ජං කාරෙන්තෙ බොධිසත්තො උදිච්චබ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්ති. තස්ස ජාතදිවසෙ මාතාපිතරො ජාතග්ගිං ගහෙත්වා ඨපෙසුං. අථ නං සොළසවස්සකාලෙ එතදවොචුං ‘‘මයං තෙ, පුත්ත, ජාතදිවසෙ අග්ගිං ගණ්හිම්හ. සචෙසි අගාරං අජ්ඣාවසිතුකාමො, තයො වෙදෙ උග්ගණ්හ. අථ බ්රහ්මලොකං ගන්තුකාමො, අග්ගිං ගහෙත්වා අරඤ්ඤං පවිසිත්වා අග්ගිං පරිචරන්තො මහාබ්රහ්මානං ආරාධෙත්වා බ්රහ්මලොකපරායණො හොහී’’ති. සො ‘‘න මය්හං අගාරෙන අත්ථො’’ති අග්ගිං ගහෙත්වා අරඤ්ඤං පවිසිත්වා අස්සමපදං මාපෙත්වා අග්ගිං පරිචරන්තො අරඤ්ඤෙ විහාසි. සො එකදිවසං පච්චන්තගාමකෙ ගොදක්ඛිණං ලභිත්වා තං ගොණං අස්සමපදං නෙත්වා චින්තෙසි ‘‘අග්ගිභගවන්තං ගොමංසං ඛාදාපෙස්සාමී’’ති. අථස්ස එතදහොසි ‘‘ඉධ ලොණං නත්ථි, අග්ගිභගවා අලොණං ඛාදිතුං න සක්ඛිස්සති, ගාමතො ලොණං ආහරිත්වා අග්ගිභගවන්තං සලොණකං ඛාදාපෙස්සාමී’’ති. සො තං තත්ථෙව බන්ධිත්වා ලොණත්ථාය ගාමකං අගමාසි. තස්මිං ගතෙ සම්බහුලා ලුද්දකා තං ඨානං ආගතා. ගොණං දිස්වා වධිත්වා මංසං පචිත්වා ඛාදිත්වා නඞ්ගුට්ඨඤ්ච ජඞ්ඝඤ්ච චම්මඤ්ච තත්ථෙව ඡඩ්ඩෙත්වා අවසෙසමංසං ආදාය අගමංසු.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbatti. Tassa jātadivase mātāpitaro jātaggiṃ gahetvā ṭhapesuṃ. Atha naṃ soḷasavassakāle etadavocuṃ ‘‘mayaṃ te, putta, jātadivase aggiṃ gaṇhimha. Sacesi agāraṃ ajjhāvasitukāmo, tayo vede uggaṇha. Atha brahmalokaṃ gantukāmo, aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggiṃ paricaranto mahābrahmānaṃ ārādhetvā brahmalokaparāyaṇo hohī’’ti. So ‘‘na mayhaṃ agārena attho’’ti aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā assamapadaṃ māpetvā aggiṃ paricaranto araññe vihāsi. So ekadivasaṃ paccantagāmake godakkhiṇaṃ labhitvā taṃ goṇaṃ assamapadaṃ netvā cintesi ‘‘aggibhagavantaṃ gomaṃsaṃ khādāpessāmī’’ti. Athassa etadahosi ‘‘idha loṇaṃ natthi, aggibhagavā aloṇaṃ khādituṃ na sakkhissati, gāmato loṇaṃ āharitvā aggibhagavantaṃ saloṇakaṃ khādāpessāmī’’ti. So taṃ tattheva bandhitvā loṇatthāya gāmakaṃ agamāsi. Tasmiṃ gate sambahulā luddakā taṃ ṭhānaṃ āgatā. Goṇaṃ disvā vadhitvā maṃsaṃ pacitvā khāditvā naṅguṭṭhañca jaṅghañca cammañca tattheva chaḍḍetvā avasesamaṃsaṃ ādāya agamaṃsu.
බ්රාහ්මණො ආගන්ත්වා නඞ්ගුට්ඨාදිමත්තමෙව දිස්වා චින්තෙසි ‘‘අයං අග්ගිභගවා අත්තනො සන්තකම්පි රක්ඛිතුං න සක්කොති, මං පන කදා රක්ඛිස්සති. ඉමිනා අග්ගිපරිචරණෙන නිරත්ථකෙන භවිතබ්බං, නත්ථි ඉතොනිදානං කුසලං වා වුඩ්ඪි වා’’ති. සො අග්ගිපරිචරියාය විගතච්ඡන්දො ‘‘හම්භො අග්ගිභගවා, ත්වං අත්තනොපි සන්තකං රක්ඛිතුං අසක්කොන්තො මං කදා රක්ඛිස්සසි, මංසං නත්ථි, එත්තකෙනපි තුස්සාහී’’ති නඞ්ගුට්ඨාදීනි අග්ගිම්හි පක්ඛිපන්තො ඉමං ගාථමාහ –
Brāhmaṇo āgantvā naṅguṭṭhādimattameva disvā cintesi ‘‘ayaṃ aggibhagavā attano santakampi rakkhituṃ na sakkoti, maṃ pana kadā rakkhissati. Iminā aggiparicaraṇena niratthakena bhavitabbaṃ, natthi itonidānaṃ kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. So aggiparicariyāya vigatacchando ‘‘hambho aggibhagavā, tvaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asakkonto maṃ kadā rakkhissasi, maṃsaṃ natthi, ettakenapi tussāhī’’ti naṅguṭṭhādīni aggimhi pakkhipanto imaṃ gāthamāha –
144.
144.
‘‘බහුම්පෙතං අසබ්භි ජාතවෙද, යං තං වාලධිනාභිපූජයාම;
‘‘Bahumpetaṃ asabbhi jātaveda, yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāma;
මංසාරහස්ස නත්ථජ්ජ මංසං, නඞ්ගුට්ඨම්පි භවං පටිග්ගහාතූ’’ති.
Maṃsārahassa natthajja maṃsaṃ, naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātū’’ti.
තත්ථ බහුම්පෙතන්ති එත්තකම්පි බහුං. අසබ්භීති අසප්පුරිස අසාධුජාතික. ජාතවෙදාති අග්ගිං ආලපති. අග්ගි හි ජාතමත්තොව වෙදියති පඤ්ඤායති පාකටො හොති, තස්මා ‘‘ජාතවෙදො’’ති වුච්චති. යං තං වාලධිනාභිපූජයාමාති යං අජ්ජ මයං අත්තනොපි සන්තකං රක්ඛිතුං අසමත්ථං භගවන්තං වාලධිනා අභිපූජයාම, එතම්පි තව බහුමෙවාති දස්සෙති. මංසාරහස්සාති මංසං අරහස්ස තුය්හං නත්ථි අජ්ජ මංසං. නඞ්ගුට්ඨම්පි භවං පටිග්ගහාතූති අත්තනො සන්තකං රක්ඛිතුං අසක්කොන්තො භවං ඉමං සජඞ්ඝචම්මං නඞ්ගුට්ඨම්පි පටිග්ගණ්හාතූති.
Tattha bahumpetanti ettakampi bahuṃ. Asabbhīti asappurisa asādhujātika. Jātavedāti aggiṃ ālapati. Aggi hi jātamattova vediyati paññāyati pākaṭo hoti, tasmā ‘‘jātavedo’’ti vuccati. Yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāmāti yaṃ ajja mayaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asamatthaṃ bhagavantaṃ vāladhinā abhipūjayāma, etampi tava bahumevāti dasseti. Maṃsārahassāti maṃsaṃ arahassa tuyhaṃ natthi ajja maṃsaṃ. Naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātūti attano santakaṃ rakkhituṃ asakkonto bhavaṃ imaṃ sajaṅghacammaṃ naṅguṭṭhampi paṭiggaṇhātūti.
එවං වත්වා මහාසත්තො අග්ගිං උදකෙන නිබ්බාපෙත්වා ඉසිපබ්බජ්ජං පබ්බජිත්වා අභිඤ්ඤා ච සමාපත්තියො ච නිබ්බත්තෙත්වා බ්රහ්මලොකපරායණො අහොසි.
Evaṃ vatvā mahāsatto aggiṃ udakena nibbāpetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
සත්ථා ඉමං ධම්මදෙසනං ආහරිත්වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘නිබ්බුතග්ගිතාපසො අහමෙව තෙන සමයෙනා’’ති.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘nibbutaggitāpaso ahameva tena samayenā’’ti.
නඞ්ගුට්ඨජාතකවණ්ණනා චතුත්ථා.
Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 144. නඞ්ගුට්ඨජාතකං • 144. Naṅguṭṭhajātakaṃ