| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
สงฺคหวโคฺค
Saṅgahavaggo
อุปาลิปญฺจกํ
Upālipañcakaṃ
นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวคฺควณฺณนา
Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
๔๒๑. สมเคฺคหิ กรณียานีติ วิวาทาธิกรเณหิ ปุเพฺพ อสมคฺคา หุตฺวา ปจฺฉา สามคฺคิํ อุปคเตหิ กตฺตพฺพานิฯ กิํ ปน อสญฺญตมิสฺสปริสาย สทฺธิํ ลชฺชิโน สามคฺคิํ กโรนฺตีติ อาห ‘‘อุโปสถปวารณาทีสุ หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ฐิตาสูติ อุโปสถปวารณาสุ อปฺปวตฺตีสุฯ อุปตฺถโมฺภ น ทาตโพฺพติ อุปรูปริ อปฺปวตฺตนตฺถาย มยมฺปิ อุโปสถํ น กริสฺสามาติอาทินา กลหสฺส อุปตฺถโมฺภ น ทาตโพฺพ, ธเมฺมน วินเยน สามคฺคิํ กตฺวา สมเคฺคเหว อสญฺญตา ภิกฺขู วิเนตพฺพาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห ‘‘สเจ สโงฺฆ อจฺจยํ เทสาเปตฺวา’’ติอาทิฯ ภิกฺขุโน นกฺขมตีติ เกสุจิ ปุคฺคเลสุ อปฺปมตฺตกโทสทสฺสเนน น รุจฺจติฯ ทิฎฺฐาวิกมฺมมฺปิ กตฺวาติ ‘‘น เมตํ ขมตี’’ติ สภาคสฺส ภิกฺขุโน อตฺตโน ทิฎฺฐิํ อาวิกตฺวาฯ อุเปตพฺพาติ สาสนหานิยา อภาวา สามคฺคิํ อโกเปตฺวา กายสามคฺคี ทาตพฺพา, อีทิเส ฐาเน อลชฺชิปริโภโค อาปตฺติกโร น โหติ, วฎฺฎติเยวฯ เย ปน สาสนวินาสาย ปฎิปนฺนา, เตหิ สห น วตฺตติ, อาปตฺติ เอว โหติ สาสนวินาโส จฯ เตนาห ‘‘ยตฺร ปน อุทฺธมฺม’’นฺติอาทิฯ ‘‘ทิฎฺฐาวิกมฺมํ น วฎฺฎตี’’ติ อิมินา ทิฎฺฐิยา อาวิกตายปิ อาปตฺติํ ทเสฺสติฯ
421.Samaggehikaraṇīyānīti vivādādhikaraṇehi pubbe asamaggā hutvā pacchā sāmaggiṃ upagatehi kattabbāni. Kiṃ pana asaññatamissaparisāya saddhiṃ lajjino sāmaggiṃ karontīti āha ‘‘uposathapavāraṇādīsu hī’’tiādi. Tattha ṭhitāsūti uposathapavāraṇāsu appavattīsu. Upatthambho na dātabboti uparūpari appavattanatthāya mayampi uposathaṃ na karissāmātiādinā kalahassa upatthambho na dātabbo, dhammena vinayena sāmaggiṃ katvā samaggeheva asaññatā bhikkhū vinetabbāti adhippāyo. Tenāha ‘‘sace saṅgho accayaṃ desāpetvā’’tiādi. Bhikkhuno nakkhamatīti kesuci puggalesu appamattakadosadassanena na ruccati. Diṭṭhāvikammampi katvāti ‘‘na metaṃ khamatī’’ti sabhāgassa bhikkhuno attano diṭṭhiṃ āvikatvā. Upetabbāti sāsanahāniyā abhāvā sāmaggiṃ akopetvā kāyasāmaggī dātabbā, īdise ṭhāne alajjiparibhogo āpattikaro na hoti, vaṭṭatiyeva. Ye pana sāsanavināsāya paṭipannā, tehi saha na vattati, āpatti eva hoti sāsanavināso ca. Tenāha ‘‘yatra pana uddhamma’’ntiādi. ‘‘Diṭṭhāvikammaṃ na vaṭṭatī’’ti iminā diṭṭhiyā āvikatāyapi āpattiṃ dasseti.
๔๒๒. กณฺหวาโจติ ราคโทสาทีหิ กิลิฎฺฐวจโนฯ อนตฺถกวจนสฺส ทีปนํ ปกาสนํ อสฺสาติ อนตฺถกทีปโนฯ มานํ นิสฺสายาติ วินิจฺฉยกรณํ ตว ภาโรติ สเงฺฆน ภาเร อกเตปิ ‘‘อหเมเวตฺถ โวหริตุํ อรหรูโป’’ติ มานํ นิสฺสายฯ ยถาทิฎฺฐิยาติ อนุรูปลทฺธิยาฯ ยสฺส หิ อตฺถสฺส ยาทิสี ทิฎฺฐิ อนุรูปา, ตํ คเหตฺวา น พฺยากตาติ อโตฺถ ฯอสฺส อตฺตโนติ อธมฺมาทิอตฺถํ สนฺธาย วทติ, น ปุคฺคลํ, อสฺส อธมฺมาทิอตฺถสงฺขาตสฺส อตฺตโน สรูปสฺส ยา อนุรูปา ทิฎฺฐีติ อโตฺถฯ ลทฺธิํ นิกฺขิปิตฺวาติ อนุรูปลทฺธิํ ฉเฑฺฑตฺวา, อคฺคเหตฺวาติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘อธมฺมาทีสุ ธมฺมาทิลทฺธิโก หุตฺวา’’ติฯ อถ วา อตฺตโน ลทฺธิํ นิคูหิตฺวา ปุคฺคลานุคุณํ ตถา พฺยากโรโนฺต น ยถาทิฎฺฐิยา พฺยากตา นามฯ อิมสฺมิํ ปเกฺข อธมฺมาทีสุ ธมฺมาทิลทฺธิโก หุตฺวาติ เอตฺถ อธมฺมาทีสุ ธมฺมาทิลทฺธิโก วิย หุตฺวาติ อโตฺถ คเหตโพฺพฯ
422.Kaṇhavācoti rāgadosādīhi kiliṭṭhavacano. Anatthakavacanassa dīpanaṃ pakāsanaṃ assāti anatthakadīpano. Mānaṃ nissāyāti vinicchayakaraṇaṃ tava bhāroti saṅghena bhāre akatepi ‘‘ahamevettha voharituṃ araharūpo’’ti mānaṃ nissāya. Yathādiṭṭhiyāti anurūpaladdhiyā. Yassa hi atthassa yādisī diṭṭhi anurūpā, taṃ gahetvā na byākatāti attho .Assa attanoti adhammādiatthaṃ sandhāya vadati, na puggalaṃ, assa adhammādiatthasaṅkhātassa attano sarūpassa yā anurūpā diṭṭhīti attho. Laddhiṃ nikkhipitvāti anurūpaladdhiṃ chaḍḍetvā, aggahetvāti attho. Tenāha ‘‘adhammādīsu dhammādiladdhiko hutvā’’ti. Atha vā attano laddhiṃ nigūhitvā puggalānuguṇaṃ tathā byākaronto na yathādiṭṭhiyā byākatā nāma. Imasmiṃ pakkhe adhammādīsu dhammādiladdhiko hutvāti ettha adhammādīsu dhammādiladdhiko viya hutvāti attho gahetabbo.
นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๒. นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวโคฺค • 2. Nappaṭippassambhanavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวคฺควณฺณนา • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อุปาลิปญฺจกวณฺณนา • Upālipañcakavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวคฺควณฺณนา • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
