| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi |
२. नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गो
2. Nappaṭippassambhanavaggo
४२०. ‘‘कतिहि नु खो, भन्ते, अङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्ब’’न्ति?
420. ‘‘Katihi nu kho, bhante, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabba’’nti?
‘‘पञ्चहुपालि, अङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं। कतमेहि पञ्चहि ? आपत्तिं आपन्नो कम्मकतो उपसम्पादेति, निस्सयं देति, सामणेरं उपट्ठापेति, भिक्खुनोवादकसम्मुतिं सादियति, सम्मतोपि भिक्खुनियो ओवदति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं।
‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ. Katamehi pañcahi ? Āpattiṃ āpanno kammakato upasampādeti, nissayaṃ deti, sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpeti, bhikkhunovādakasammutiṃ sādiyati, sammatopi bhikkhuniyo ovadati – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ.
1 ‘‘अपरेहिपि, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं। कतमेहि पञ्चहि? याय आपत्तिया सङ्घेन कम्मं कतं होति तं आपत्तिं आपज्जति, अञ्ञं वा तादिसिकं, ततो वा पापिट्ठतरं, कम्मं गरहति, कम्मिके गरहति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं।
2 ‘‘Aparehipi, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ. Katamehi pañcahi? Yāya āpattiyā saṅghena kammaṃ kataṃ hoti taṃ āpattiṃ āpajjati, aññaṃ vā tādisikaṃ, tato vā pāpiṭṭhataraṃ, kammaṃ garahati, kammike garahati – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ.
‘‘अपरेहिपि, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं। कतमेहि पञ्चहि? बुद्धस्स अवण्णं भासति, धम्मस्स अवण्णं भासति, सङ्घस्स अवण्णं भासति, मिच्छादिट्ठिको च होति, आजीवविपन्नो च – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं।
‘‘Aparehipi, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ. Katamehi pañcahi? Buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati, micchādiṭṭhiko ca hoti, ājīvavipanno ca – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ.
‘‘अपरेहिपि, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बं। कतमेहि पञ्चहि? अलज्जी च होति, बालो च, अपकतत्तो च, ओमद्दकारको च होति, वत्तेसु सिक्खाय च न परिपूरकारी – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्ब’’न्ति।
‘‘Aparehipi, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabbaṃ. Katamehi pañcahi? Alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca, omaddakārako ca hoti, vattesu sikkhāya ca na paripūrakārī – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ nappaṭippassambhetabba’’nti.
४२१. ‘‘सङ्गामावचरेन, भन्ते, भिक्खुना सङ्घं उपसङ्कमन्तेन कति धम्मे अज्झत्तं उपट्ठापेत्वा सङ्घो उपसङ्कमितब्बो’’ति?
421. ‘‘Saṅgāmāvacarena, bhante, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamantena kati dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhāpetvā saṅgho upasaṅkamitabbo’’ti?
3 ‘‘सङ्गामावचरेन, उपालि, भिक्खुना सङ्घं उपसङ्कमन्तेन पञ्च धम्मे अज्झत्तं उपट्ठापेत्वा सङ्घो उपसङ्कमितब्बो। कतमे पञ्च? सङ्गामावचरेन, उपालि, भिक्खुना सङ्घं उपसङ्कमन्तेन नीचचित्तेन सङ्घो उपसङ्कमितब्बो, रजोहरणसमेन चित्तेन, आसनकुसलेन भवितब्बं निस्सज्जकुसलेन, थेरे भिक्खू अनुपखज्जन्तेन, नवे भिक्खू आसनेन अप्पटिबाहन्तेन यथापतिरूपे आसने निसीदितब्बं, अनानाकथिकेन भवितब्बं अतिरच्छानकथिकेन, सामं वा धम्मो भासितब्बो, परो वा अज्झेसितब्बो, अरियो वा तुण्हिभावो नातिमञ्ञितब्बो, सचे, उपालि, सङ्घो समग्गकरणीयानि कम्मानि करोति तत्र चे, उपालि, भिक्खुनो नक्खमति, अपि दिट्ठाविकम्मं कत्वा ञापेतब्बा सामग्गी। तं किस्सहेतु? माहं सङ्घेन नानत्तो अस्सन्ति। सङ्गामावचरेनुपालि , भिक्खुना सङ्घं उपसङ्कमन्तेन इमे पञ्च धम्मे अज्झत्तं उपट्ठापेत्वा सङ्घो उपसङ्कमितब्बो’’ति।
4 ‘‘Saṅgāmāvacarena, upāli, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamantena pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhāpetvā saṅgho upasaṅkamitabbo. Katame pañca? Saṅgāmāvacarena, upāli, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamantena nīcacittena saṅgho upasaṅkamitabbo, rajoharaṇasamena cittena, āsanakusalena bhavitabbaṃ nissajjakusalena, there bhikkhū anupakhajjantena, nave bhikkhū āsanena appaṭibāhantena yathāpatirūpe āsane nisīditabbaṃ, anānākathikena bhavitabbaṃ atiracchānakathikena, sāmaṃ vā dhammo bhāsitabbo, paro vā ajjhesitabbo, ariyo vā tuṇhibhāvo nātimaññitabbo, sace, upāli, saṅgho samaggakaraṇīyāni kammāni karoti tatra ce, upāli, bhikkhuno nakkhamati, api diṭṭhāvikammaṃ katvā ñāpetabbā sāmaggī. Taṃ kissahetu? Māhaṃ saṅghena nānatto assanti. Saṅgāmāvacarenupāli , bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamantena ime pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhāpetvā saṅgho upasaṅkamitabbo’’ti.
४२२. ‘‘कतिहि नु खो, भन्ते, अङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो चा’’ति?
422. ‘‘Katihi nu kho, bhante, aṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito cā’’ti?
‘‘पञ्चहुपालि, अङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? उस्सितमन्ती च होति, निस्सितजप्पी च, न च भासानुसन्धिकुसलो होति, न यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया चोदेता होति, न यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया कारेता होति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। पञ्चहुपालि, अङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनअरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? न उस्सितमन्ती च होति, न निस्सितजप्पी च, भासानुसन्धिकुसलो च होति, यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया चोदेता होति, यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया कारेता होति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनरुचितो च।
‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Katamehi pañcahi? Ussitamantī ca hoti, nissitajappī ca, na ca bhāsānusandhikusalo hoti, na yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā codetā hoti, na yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā kāretā hoti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Pañcahupāli, aṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanaarucito ca. Katamehi pañcahi? Na ussitamantī ca hoti, na nissitajappī ca, bhāsānusandhikusalo ca hoti, yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā codetā hoti, yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā kāretā hoti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanarucito ca.
‘‘अपरेहिपि, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? उस्सादेता च होति, अपसादेता च, अधम्मं गण्हाति, धम्मं पटिबाहति, सम्फञ्च बहुं भासति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। पञ्चहुपालि, अङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? न उस्सादेता च होति, न अपसादेता च, धम्मं गण्हाति, अधम्मं पटिबाहति, सम्फञ्च न बहुं भासति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनरुचितो च।
‘‘Aparehipi, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Katamehi pañcahi? Ussādetā ca hoti, apasādetā ca, adhammaṃ gaṇhāti, dhammaṃ paṭibāhati, samphañca bahuṃ bhāsati – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Pañcahupāli, aṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanarucito ca. Katamehi pañcahi? Na ussādetā ca hoti, na apasādetā ca, dhammaṃ gaṇhāti, adhammaṃ paṭibāhati, samphañca na bahuṃ bhāsati – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanarucito ca.
‘‘अपरेहिपि, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? पसय्हपवत्ता होति, अनोकासकम्मं कारेत्वा पवत्ता होति, न यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया चोदेता होति, न यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया कारेता होति, न यथादिट्ठिया ब्याकता होति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनअकन्तो च होति बहुजनअमनापो च बहुजनअरुचितो च। पञ्चहुपालि, अङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनरुचितो च। कतमेहि पञ्चहि? न पसय्हपवत्ता होति, ओकासकम्मं कारेत्वा पवत्ता होति, यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया चोदेता होति, यथाधम्मे यथाविनये यथापत्तिया कारेता होति, यथादिट्ठिया ब्याकता होति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चहङ्गेहि समन्नागतो भिक्खु सङ्घे वोहरन्तो बहुजनकन्तो च होति बहुजनमनापो च बहुजनरुचितो चा’’ति।
‘‘Aparehipi, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Katamehi pañcahi? Pasayhapavattā hoti, anokāsakammaṃ kāretvā pavattā hoti, na yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā codetā hoti, na yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā kāretā hoti, na yathādiṭṭhiyā byākatā hoti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanaakanto ca hoti bahujanaamanāpo ca bahujanaarucito ca. Pañcahupāli, aṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanarucito ca. Katamehi pañcahi? Na pasayhapavattā hoti, okāsakammaṃ kāretvā pavattā hoti, yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā codetā hoti, yathādhamme yathāvinaye yathāpattiyā kāretā hoti, yathādiṭṭhiyā byākatā hoti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu saṅghe voharanto bahujanakanto ca hoti bahujanamanāpo ca bahujanarucito cā’’ti.
४२३. ‘‘कति नु खो, भन्ते, आनिसंसा विनयपरियत्तिया’’ति?
423. ‘‘Kati nu kho, bhante, ānisaṃsā vinayapariyattiyā’’ti?
‘‘पञ्चिमे, उपालि, आनिसंसा विनयपरियत्तिया। कतमे पञ्च? अत्तनो सीलक्खन्धो सुगुत्तो होति सुरक्खितो, कुक्कुच्चपकतानं पटिसरणं होति, विसारदो सङ्घमज्झे वोहरति, पच्चत्थिके सहधम्मेन सुनिग्गहितं निग्गण्हाति, सद्धम्मट्ठितिया पटिपन्नो होति – इमेहि खो, उपालि, पञ्चानिसंसा विनयपरियत्तिया’’।
‘‘Pañcime, upāli, ānisaṃsā vinayapariyattiyā. Katame pañca? Attano sīlakkhandho sugutto hoti surakkhito, kukkuccapakatānaṃ paṭisaraṇaṃ hoti, visārado saṅghamajjhe voharati, paccatthike sahadhammena suniggahitaṃ niggaṇhāti, saddhammaṭṭhitiyā paṭipanno hoti – imehi kho, upāli, pañcānisaṃsā vinayapariyattiyā’’.
नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गो निट्ठितो दुतियो।
Nappaṭippassambhanavaggo niṭṭhito dutiyo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
आपन्नो यायवण्णञ्च, अलज्जी सङ्गामेन च।
Āpanno yāyavaṇṇañca, alajjī saṅgāmena ca;
उस्सिता उस्सादेता च, पसय्ह परियत्तियाति॥
Ussitā ussādetā ca, pasayha pariyattiyāti.
पठमयमकपञ्ञत्ति।
Paṭhamayamakapaññatti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / उपालिपञ्चकवण्णना • Upālipañcakavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
