| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. នសន្តិសុត្តវណ្ណនា
4. Nasantisuttavaṇṇanā
៣៤. ចតុត្ថេ កមនីយានីតិ រូបាទីនិ ឥដ្ឋារម្មណានិ។ អបុនាគមនំ អនាគន្តា បុរិសោ មច្ចុធេយ្យាតិ តេភូមកវដ្ដសង្ខាតា មច្ចុធេយ្យា អបុនាគមនសង្ខាតំ និព្ពានំ អនាគន្តា។ និព្ពានញ្ហិ សត្តា ន បុនាគច្ឆន្តិ, តស្មា តំ អបុនាគមនន្តិ វុច្ចតិ។ តំ កាមេសុ ពទ្ធោ ច បមត្តោ ច អនាគន្តា នាម ហោតិ, សោ តំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ, តស្មា ឯវមាហ។ ឆន្ទជន្តិ តណ្ហាឆន្ទតោ ជាតំ។ អឃន្តិ បញ្ចក្ខន្ធទុក្ខំ។ ទុតិយបទំ តស្សេវ វេវចនំ។ ឆន្ទវិនយា អឃវិនយោតិ តណ្ហាវិនយេន បញ្ចក្ខន្ធវិនយោ ។ អឃវិនយា ទុក្ខវិនយោតិ បញ្ចក្ខន្ធវិនយេន វដ្ដទុក្ខំ វិនីតមេវ ហោតិ។ ចិត្រានីតិ អារម្មណចិត្តានិ។ សង្កប្បរាគោតិ សង្កប្បិតរាគោ។ ឯវមេត្ថ វត្ថុកាមំ បដិក្ខិបិត្វា កិលេសកាមោ កាមោតិ វុត្តោ។ អយំ បនត្ថោ បសូរសុត្តេន (សុ. និ. ៨៣០ អាទយោ) វិភាវេតព្ពោ។ បសូរបរិព្ពាជកោ ហិ ថេរេន ‘‘សង្កប្បរាគោ បុរិសស្ស កាមោ’’តិ វុត្តេ –
34. Catutthe kamanīyānīti rūpādīni iṭṭhārammaṇāni. Apunāgamanaṃ anāgantā puriso maccudheyyāti tebhūmakavaṭṭasaṅkhātā maccudheyyā apunāgamanasaṅkhātaṃ nibbānaṃ anāgantā. Nibbānañhi sattā na punāgacchanti, tasmā taṃ apunāgamananti vuccati. Taṃ kāmesu baddho ca pamatto ca anāgantā nāma hoti, so taṃ pāpuṇituṃ na sakkoti, tasmā evamāha. Chandajanti taṇhāchandato jātaṃ. Aghanti pañcakkhandhadukkhaṃ. Dutiyapadaṃ tasseva vevacanaṃ. Chandavinayā aghavinayoti taṇhāvinayena pañcakkhandhavinayo . Aghavinayā dukkhavinayoti pañcakkhandhavinayena vaṭṭadukkhaṃ vinītameva hoti. Citrānīti ārammaṇacittāni. Saṅkapparāgoti saṅkappitarāgo. Evamettha vatthukāmaṃ paṭikkhipitvā kilesakāmo kāmoti vutto. Ayaṃ panattho pasūrasuttena (su. ni. 830 ādayo) vibhāvetabbo. Pasūraparibbājako hi therena ‘‘saṅkapparāgo purisassa kāmo’’ti vutte –
‘‘ន តេ កាមា យានិ ចិត្រានិ លោកេ,
‘‘Na te kāmā yāni citrāni loke,
សង្កប្បរាគញ្ច វទេសិ កាមំ;
Saṅkapparāgañca vadesi kāmaṃ;
សង្កប្បយំ អកុសលេ វិតក្កេ,
Saṅkappayaṃ akusale vitakke,
ភិក្ខូបិ តេ ហេហិន្តិ កាមភោគី’’តិ។ –
Bhikkhūpi te hehinti kāmabhogī’’ti. –
អាហ។ អថ នំ ថេរោ អវោច –
Āha. Atha naṃ thero avoca –
‘‘តេ ចេ កាមា យានិ ចិត្រានិ លោកេ,
‘‘Te ce kāmā yāni citrāni loke,
សង្កប្បរាគំ ន វទេសិ កាមំ;
Saṅkapparāgaṃ na vadesi kāmaṃ;
បស្សន្តោ រូបានិ មនោរមានិ,
Passanto rūpāni manoramāni,
សត្ថាបិ តេ ហេហិតិ កាមភោគី។
Satthāpi te hehiti kāmabhogī.
សុណន្តោ សទ្ទានិ, ឃាយន្តោ គន្ធានិ;
Suṇanto saddāni, ghāyanto gandhāni;
សាយន្តោ រសានិ, ផុសន្តោ ផស្សានិ មនោរមានិ;
Sāyanto rasāni, phusanto phassāni manoramāni;
សត្ថាបិ តេ ហេហិតិ កាមភោគី’’តិ។
Satthāpi te hehiti kāmabhogī’’ti.
អថេត្ថ ធីរាតិ អថ ឯតេសុ អារម្មណេសុ បណ្ឌិតា ឆន្ទរាគំ វិនយន្តិ។ សំយោជនំ សព្ពន្តិ ទសវិធម្បិ សំយោជនំ។ អកិញ្ចនន្តិ រាគកិញ្ចនាទិវិរហិតំ។ នានុបតន្តិ ទុក្ខាតិ វដ្ដទុក្ខា បន តស្ស ឧបរិ ន បតន្តិ។ ឥច្ចាយស្មា មោឃរាជាតិ, ‘‘បហាសិ សង្ខ’’ន្តិ គាថំ សុត្វា តស្សំ បរិសតិ អនុសន្ធិកុសលោ មោឃរាជា នាម ថេរោ ‘‘ឥមិស្សា គាថាយ អត្ថោ ន យថានុសន្ធិំ គតោ’’តិ ចិន្តេត្វា យថានុសន្ធិំ ឃដេន្តោ ឯវមាហ។ តត្ថ ឥធ វា ហុរំ វាតិ ឥធលោកេ វា បរលោកេ វា។ នរុត្តមំ អត្ថចរំ នរានន្តិ កិញ្ចាបិ សព្ពេ ខីណាសវា នរុត្តមា ចេវ អត្ថចរា ច នរានំ, ថេរោ បន ទសពលំ សន្ធាយេវមាហ។ យេ តំ នមស្សន្តិ បសំសិយា តេតិ យទិ តថាវិមុត្តំ ទេវមនុស្សា នមស្សន្តិ, អថ យេ តំ ភគវន្តំ កាយេន វា វាចាយ វា អនុបដិបត្តិយា វា នមស្សន្តិ, តេ កិំ បសំសិយា, ឧទាហុ អបសំសិយាតិ។ ភិក្ខូតិ មោឃរាជត្ថេរំ អាលបតិ។ អញ្ញាយ ធម្មន្តិ ចតុសច្ចធម្មំ ជានិត្វា។ សង្គាតិគា តេបិ ភវន្តីតិ យេ តំ កាយេន វា វាចាយ វា អនុបដិបត្តិយា វា នមស្សន្តិ។ តេ ចតុសច្ចធម្មំ អញ្ញាយ វិចិកិច្ឆំ បហាយ សង្គាតិគាបិ ហោន្តិ, បសំសិយាបិ ហោន្តីតិ។ ចតុត្ថំ។
Athettha dhīrāti atha etesu ārammaṇesu paṇḍitā chandarāgaṃ vinayanti. Saṃyojanaṃ sabbanti dasavidhampi saṃyojanaṃ. Akiñcananti rāgakiñcanādivirahitaṃ. Nānupatanti dukkhāti vaṭṭadukkhā pana tassa upari na patanti. Iccāyasmāmogharājāti, ‘‘pahāsi saṅkha’’nti gāthaṃ sutvā tassaṃ parisati anusandhikusalo mogharājā nāma thero ‘‘imissā gāthāya attho na yathānusandhiṃ gato’’ti cintetvā yathānusandhiṃ ghaṭento evamāha. Tattha idha vā huraṃ vāti idhaloke vā paraloke vā. Naruttamaṃ atthacaraṃ narānanti kiñcāpi sabbe khīṇāsavā naruttamā ceva atthacarā ca narānaṃ, thero pana dasabalaṃ sandhāyevamāha. Ye taṃ namassanti pasaṃsiyā teti yadi tathāvimuttaṃ devamanussā namassanti, atha ye taṃ bhagavantaṃ kāyena vā vācāya vā anupaṭipattiyā vā namassanti, te kiṃ pasaṃsiyā, udāhu apasaṃsiyāti. Bhikkhūti mogharājattheraṃ ālapati. Aññāya dhammanti catusaccadhammaṃ jānitvā. Saṅgātigā tepi bhavantīti ye taṃ kāyena vā vācāya vā anupaṭipattiyā vā namassanti. Te catusaccadhammaṃ aññāya vicikicchaṃ pahāya saṅgātigāpi honti, pasaṃsiyāpi hontīti. Catutthaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. នសន្តិសុត្តំ • 4. Nasantisuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. នសន្តិសុត្តវណ្ណនា • 4. Nasantisuttavaṇṇanā
