Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၅. ဉာတိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Ñātikasuttavaṇṇanā
၄၅. အညမညံ ဒ္ဝိန္နံ ဉာတီနံ ဂာမော ဉာတိကောတိ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဒ္ဝိန္နံ ဉာတကာနံ ဂာမေ’’တိ။ ဂိဉ္ဇကာ ဝုစ္စန္တိ ဣဋ္ဌကာ, ဂိဉ္ဇကာဟိ ဧဝ ကတော အာဝသထော ဂိဉ္ဇကာဝသထော။ သော ကိရ အာဝာသော ယထာ သုဓာပရိကမ္မေန ပယောဇနံ နတ္ထိ, ဧဝံ ဣဋ္ဌကာဟိ ဧဝ စိနိတ္ဝာ ဆာဒေတ္ဝာ ကတော။ တာဒိသဉ္ဟိ ဆဒနံ သန္ဓာယ ဘဂဝတာ ဣဋ္ဌကာဆဒနံ အနုညာတံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဣဋ္ဌကာဟိ ကတေ မဟာပာသာဒေ’’တိ။ တတ္ထ ဒ္ဝာရဗန္ဓကဝာဋဖလကာဒီနိ ပန ဒာရုမယာနိယေဝ။ ပရိယာယတိ အတ္တနော ဖလံ ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဝတ္တတီတိ ပရိယာယော, ကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘ဓမ္မပရိယာယန္တိ ဓမ္မကာရဏ’’န္တိ, ပရိယတ္တိဓမ္မဘူတံ ဝိသေသာဓိဂမသ္သ ဟေတုန္တိ အတ္ထော။ ဥပေစ္စ သုယ္ယတိ ဧတ္ထာတိ ဥပသ္သုတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပသ္သုတီတိ ဥပသ္သုတိဋ္ဌာန’’န္တိ။ အတ္တနော ကမ္မန္တိ ယဒတ္ထံ တတ္ထ ဂတော, တံ ပရိဝေဏသမဇ္ဇနကိရိယံ။ ပဟာယာတိ အကတ္ဝာ။ ဧဝံ မဟတ္ထဉ္ဟိ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဌတ္ဝာ သုဏန္တသ္သ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ။ ဧကင္ဂဏံ အဟောသီတိ သဗ္ဗံ ဝိဝဋံ အဟောသိ။ တီသု ဟိ ဘဝေသု သင္ခာရဂတံ ပစ္စယုပ္ပန္နဝသေန မနသိကရောတော ဘဂဝတော ကိဉ္စိ အသေသေတ္ဝာ သဗ္ဗမ္ပိ တံ ဉာဏမုခေ အာပာထံ ဥပဂစ္ဆိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယာဝဘဝဂ္ဂာ ဧကင္ဂဏံ အဟောသီ’’တိ။ တန္တိဝသေန တမတ္ထံ ဝာစာယ နိစ္ဆာရေန္တော ‘‘ဝစသာ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တော’’တိ ဝုတ္တော။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဝသေန စ အတ္ထံ အာဟရိတ္ဝာ တေသံ နိရောဓေန ဝိဝဋ္ဋသ္သ အာဟတတ္တာ ‘‘ယထာနုသန္ဓိနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဒ္ဒသ ဉာဏစက္ခုနာ။
45. Aññamaññaṃ dvinnaṃ ñātīnaṃ gāmo ñātikoti vuttoti āha ‘‘dvinnaṃ ñātakānaṃ gāme’’ti. Giñjakā vuccanti iṭṭhakā, giñjakāhi eva kato āvasatho giñjakāvasatho. So kira āvāso yathā sudhāparikammena payojanaṃ natthi, evaṃ iṭṭhakāhi eva cinitvā chādetvā kato. Tādisañhi chadanaṃ sandhāya bhagavatā iṭṭhakāchadanaṃ anuññātaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘iṭṭhakāhi kate mahāpāsāde’’ti. Tattha dvārabandhakavāṭaphalakādīni pana dārumayāniyeva. Pariyāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattatīti pariyāyo, kāraṇanti āha ‘‘dhammapariyāyanti dhammakāraṇa’’nti, pariyattidhammabhūtaṃ visesādhigamassa hetunti attho. Upecca suyyati etthāti upassutīti vuttaṃ ‘‘upassutīti upassutiṭṭhāna’’nti. Attano kammanti yadatthaṃ tattha gato, taṃ pariveṇasamajjanakiriyaṃ. Pahāyāti akatvā. Evaṃ mahatthañhi vimuttāyatanasīse ṭhatvā suṇantassa mahato atthāya saṃvattati. Ekaṅgaṇaṃ ahosīti sabbaṃ vivaṭaṃ ahosi. Tīsu hi bhavesu saṅkhāragataṃ paccayuppannavasena manasikaroto bhagavato kiñci asesetvā sabbampi taṃ ñāṇamukhe āpāthaṃ upagacchi. Tena vuttaṃ ‘‘yāvabhavaggā ekaṅgaṇaṃ ahosī’’ti. Tantivasena tamatthaṃ vācāya nicchārento ‘‘vacasā sajjhāyaṃ karonto’’ti vutto. Paccayapaccayuppannavasena ca atthaṃ āharitvā tesaṃ nirodhena vivaṭṭassa āhatattā ‘‘yathānusandhinā’’ti vuttaṃ. Addasa ñāṇacakkhunā.
မနသာ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တော ‘‘တုဏ္ဟီဘူတောဝ ပဂုဏံ ကရောန္တော’’တိ ဝုတ္တော။ ပဒာနုပဒန္တိ ပဒဉ္စ အနုပဒဉ္စ။ ပုရိမဉ္ဟိ ပဒံ နာမ, တဒနန္တရံ အနုပဒံ။ ဃဋေတ္ဝာ သမ္ဗန္ဓံ ကတ္ဝာ အဝိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ။ ပရိယာပုဏာတီတိ အဇ္ဈယတိ။ အာဓာရပ္ပတ္တန္တိ အာဓာရံ စိတ္တသန္တာနပ္ပတ္တံ အပ္ပမုဋ္ဌံ ဂတတ္တာ အာဓာရပ္ပတ္တံ နာမ။ ကာရဏနိသ္သိတောတိ လောကုတ္တရဓမ္မသ္သ ကာရဏသန္နိသ္သိတော။ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယကောတိ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယံ, တဒေဝ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယကံ။ ဓမ္မပရိယာယာပေက္ခာယ ပုလ္လိင္ဂနိဒ္ဒေသော။ တီသုပိ ဣမေသူတိ တတိယစတုတ္ထပဉ္စမေသု တီသု သုတ္တေသု။
Manasā sajjhāyaṃ karonto ‘‘tuṇhībhūtova paguṇaṃ karonto’’ti vutto. Padānupadanti padañca anupadañca. Purimañhi padaṃ nāma, tadanantaraṃ anupadaṃ. Ghaṭetvā sambandhaṃ katvā avicchinditvā. Pariyāpuṇātīti ajjhayati. Ādhārappattanti ādhāraṃ cittasantānappattaṃ appamuṭṭhaṃ gatattā ādhārappattaṃ nāma. Kāraṇanissitoti lokuttaradhammassa kāraṇasannissito. Ādibrahmacariyakoti ādibrahmacariyaṃ, tadeva ādibrahmacariyakaṃ. Dhammapariyāyāpekkhāya pulliṅganiddeso. Tīsupi imesūti tatiyacatutthapañcamesu tīsu suttesu.
ဉာတိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Ñātikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၅. ဉာတိကသုတ္တံ • 5. Ñātikasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၅. ဉာတိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Ñātikasuttavaṇṇanā