| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. ඤාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Ñātikasuttavaṇṇanā
45. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං ද්‌වින්‌නං ඤාතීනං ගාමො ඤාතිකොති වුත්‌තොති ආහ ‘‘ද්‌වින්‌නං ඤාතකානං ගාමෙ’’ති. ගිඤ්‌ජකා වුච්‌චන්‌ති ඉට්‌ඨකා, ගිඤ්‌ජකාහි එව කතො ආවසථො ගිඤ්‌ජකාවසථො. සො කිර ආවාසො යථා සුධාපරිකම්‌මෙන පයොජනං නත්‌ථි, එවං ඉට්‌ඨකාහි එව චිනිත්‌වා ඡාදෙත්‌වා කතො. තාදිසඤ්‌හි ඡදනං සන්‌ධාය භගවතා ඉට්‌ඨකාඡදනං අනුඤ්‌ඤාතං. තෙන වුත්‌තං ‘‘ඉට්‌ඨකාහි කතෙ මහාපාසාදෙ’’ති. තත්‌ථ ද්‌වාරබන්‌ධකවාටඵලකාදීනි පන දාරුමයානියෙව. පරියායති අත්‌තනො ඵලං පරිග්‌ගහෙත්‌වා වත්‌තතීති පරියායො, කාරණන්‌ති ආහ ‘‘ධම්‌මපරියායන්‌ති ධම්‌මකාරණ’’න්‌ති, පරියත්‌තිධම්‌මභූතං විසෙසාධිගමස්‌ස හෙතුන්‌ති අත්‌ථො. උපෙච්‌ච සුය්‍යති එත්‌ථාති උපස්‌සුතීති වුත්‌තං ‘‘උපස්‌සුතීති උපස්‌සුතිට්‌ඨාන’’න්‌ති. අත්‌තනො කම්‌මන්‌ති යදත්‌ථං තත්‌ථ ගතො, තං පරිවෙණසමජ්‌ජනකිරියං. පහායාති අකත්‌වා. එවං මහත්‌ථඤ්‌හි විමුත්‌තායතනසීසෙ ඨත්‌වා සුණන්‌තස්‌ස මහතො අත්‌ථාය සංවත්‌තති. එකඞ්‌ගණං අහොසීති සබ්‌බං විවටං අහොසි. තීසු හි භවෙසු සඞ්‌ඛාරගතං පච්‌චයුප්‌පන්‌නවසෙන මනසිකරොතො භගවතො කිඤ්‌චි අසෙසෙත්‌වා සබ්‌බම්‌පි තං ඤාණමුඛෙ ආපාථං උපගච්‌ඡි. තෙන වුත්‌තං ‘‘යාවභවග්‌ගා එකඞ්‌ගණං අහොසී’’ති. තන්‌තිවසෙන තමත්‌ථං වාචාය නිච්‌ඡාරෙන්‌තො ‘‘වචසා සජ්‌ඣායං කරොන්‌තො’’ති වුත්‌තො. පච්‌චයපච්‌චයුප්‌පන්‌නවසෙන ච අත්‌ථං ආහරිත්‌වා තෙසං නිරොධෙන විවට්‌ටස්‌ස ආහතත්‌තා ‘‘යථානුසන්‌ධිනා’’ති වුත්‌තං. අද්‌දස ඤාණචක්‌ඛුනා.
45. Aññamaññaṃ dvinnaṃ ñātīnaṃ gāmo ñātikoti vuttoti āha ‘‘dvinnaṃ ñātakānaṃ gāme’’ti. Giñjakā vuccanti iṭṭhakā, giñjakāhi eva kato āvasatho giñjakāvasatho. So kira āvāso yathā sudhāparikammena payojanaṃ natthi, evaṃ iṭṭhakāhi eva cinitvā chādetvā kato. Tādisañhi chadanaṃ sandhāya bhagavatā iṭṭhakāchadanaṃ anuññātaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘iṭṭhakāhi kate mahāpāsāde’’ti. Tattha dvārabandhakavāṭaphalakādīni pana dārumayāniyeva. Pariyāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattatīti pariyāyo, kāraṇanti āha ‘‘dhammapariyāyanti dhammakāraṇa’’nti, pariyattidhammabhūtaṃ visesādhigamassa hetunti attho. Upecca suyyati etthāti upassutīti vuttaṃ ‘‘upassutīti upassutiṭṭhāna’’nti. Attano kammanti yadatthaṃ tattha gato, taṃ pariveṇasamajjanakiriyaṃ. Pahāyāti akatvā. Evaṃ mahatthañhi vimuttāyatanasīse ṭhatvā suṇantassa mahato atthāya saṃvattati. Ekaṅgaṇaṃ ahosīti sabbaṃ vivaṭaṃ ahosi. Tīsu hi bhavesu saṅkhāragataṃ paccayuppannavasena manasikaroto bhagavato kiñci asesetvā sabbampi taṃ ñāṇamukhe āpāthaṃ upagacchi. Tena vuttaṃ ‘‘yāvabhavaggā ekaṅgaṇaṃ ahosī’’ti. Tantivasena tamatthaṃ vācāya nicchārento ‘‘vacasā sajjhāyaṃ karonto’’ti vutto. Paccayapaccayuppannavasena ca atthaṃ āharitvā tesaṃ nirodhena vivaṭṭassa āhatattā ‘‘yathānusandhinā’’ti vuttaṃ. Addasa ñāṇacakkhunā.
මනසා සජ්‌ඣායං කරොන්‌තො ‘‘තුණ්‌හීභූතොව පගුණං කරොන්‌තො’’ති වුත්‌තො. පදානුපදන්‌ති පදඤ්‌ච අනුපදඤ්‌ච. පුරිමඤ්‌හි පදං නාම, තදනන්‌තරං අනුපදං. ඝටෙත්‌වා සම්‌බන්‌ධං කත්‌වා අවිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා. පරියාපුණාතීති අජ්‌ඣයති. ආධාරප්‌පත්‌තන්‌ති ආධාරං චිත්‌තසන්‌තානප්‌පත්‌තං අප්‌පමුට්‌ඨං ගතත්‌තා ආධාරප්‌පත්‌තං නාම. කාරණනිස්‌සිතොති ලොකුත්‌තරධම්‌මස්‌ස කාරණසන්‌නිස්‌සිතො. ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකොති ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං, තදෙව ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකං. ධම්‌මපරියායාපෙක්‌ඛාය පුල්‌ලිඞ්‌ගනිද්‌දෙසො. තීසුපි ඉමෙසූති තතියචතුත්‌ථපඤ්‌චමෙසු තීසු සුත්‌තෙසු.
Manasā sajjhāyaṃ karonto ‘‘tuṇhībhūtova paguṇaṃ karonto’’ti vutto. Padānupadanti padañca anupadañca. Purimañhi padaṃ nāma, tadanantaraṃ anupadaṃ. Ghaṭetvā sambandhaṃ katvā avicchinditvā. Pariyāpuṇātīti ajjhayati. Ādhārappattanti ādhāraṃ cittasantānappattaṃ appamuṭṭhaṃ gatattā ādhārappattaṃ nāma. Kāraṇanissitoti lokuttaradhammassa kāraṇasannissito. Ādibrahmacariyakoti ādibrahmacariyaṃ, tadeva ādibrahmacariyakaṃ. Dhammapariyāyāpekkhāya pulliṅganiddeso. Tīsupi imesūti tatiyacatutthapañcamesu tīsu suttesu.
ඤාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ñātikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. ඤාතිකසුත්‌තං • 5. Ñātikasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. ඤාතිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Ñātikasuttavaṇṇanā
