| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๒. นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา
2. Natthi arahato akālamaccūtikathāvaṇṇanā
๗๘๐. อิทานิ นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, สเญฺจตนิกานํ กมฺมานํ กตานํ อุปจิตานํ อปฎิสํเวทิตฺวา พฺยนฺตีภาวํ วทามี’’ติ (อ. นิ. ๑๐.๒๑๗) สุตฺตสฺส อตฺถํ อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘อรหตา นาม สพฺพกมฺมวิปากํ ปฎิสํเวทยิตฺวาว ปรินิพฺพายิตพฺพํ, ตสฺมา นตฺถิ, อรหโต อกาลมจฺจู’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ราชคิริกานเญฺจว สิทฺธตฺถิกานญฺจ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘สเจ ตสฺส นตฺถิ อกาลมจฺจุ, อรหนฺตฆาตเกน นาม น ภวิตพฺพ’’นฺติ โจเทตุํ นตฺถิ อรหนฺตฆาตโกติ อาหฯ อิตโร อานนฺตริยกมฺมสฺส เจว ตาทิสานญฺจ ปุคฺคลานํ สพฺภาวโต ปฎิกฺขิปติฯ
780. Idāni natthi arahato akālamaccūtikathā nāma hoti. Tattha ‘‘nāhaṃ, bhikkhave, sañcetanikānaṃ kammānaṃ katānaṃ upacitānaṃ apaṭisaṃveditvā byantībhāvaṃ vadāmī’’ti (a. ni. 10.217) suttassa atthaṃ ayoniso gahetvā ‘‘arahatā nāma sabbakammavipākaṃ paṭisaṃvedayitvāva parinibbāyitabbaṃ, tasmā natthi, arahato akālamaccū’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi rājagirikānañceva siddhatthikānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘sace tassa natthi akālamaccu, arahantaghātakena nāma na bhavitabba’’nti codetuṃ natthi arahantaghātakoti āha. Itaro ānantariyakammassa ceva tādisānañca puggalānaṃ sabbhāvato paṭikkhipati.
๗๘๑. วิสํ น กเมยฺยาติ ปเญฺห ‘‘ยาว ปุเพฺพ กตกมฺมํ ปริกฺขยํ น คจฺฉติ, ตาว น กมตี’’ติ ลทฺธิยา ปฎิกฺขิปติฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาติฯ
781. Visaṃ na kameyyāti pañhe ‘‘yāva pubbe katakammaṃ parikkhayaṃ na gacchati, tāva na kamatī’’ti laddhiyā paṭikkhipati. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti.
๗๘๒. นาหํ, ภิกฺขเวติ สุตฺตํ อิทํ สนฺธาย วุตฺตํ – สเญฺจตนิกานํ กมฺมานํ กตานํ วิปากํ อปฎิสํเวทิตฺวา อวินฺทิตฺวา อนนุภวิตฺวา พฺยนฺตีภาวํ เตสํ กมฺมานํ ปริวฎุมปริจฺฉินฺนภาวํ น วทามิ, ตญฺจ โข ทิฎฺฐธมฺมเวทนียานํ ทิเฎฺฐว ธเมฺม, น ตโต ปรํ, อุปปชฺชเวทนียานํ อนนฺตรํ อุปปตฺติํ อุปปชฺชิตฺวาว น ตโต ปรํ, อปราปริยเวทนียานํ ยทา วิปาโกกาสํ ลภนฺติ, ตถารูเป อปราปเร วา ปริยาเยฯ เอวํ สพฺพถาปิ สํสารปวเตฺต สติ ลทฺธวิปากวาเร กเมฺม น วิชฺชเตโส ชคติปฺปเทโส, ยตฺถฎฺฐิโต มุเจฺจยฺย ปาปกมฺมาติฯ เอวํ สเนฺต ยเทตํ ‘‘อลทฺธวิปากวารมฺปิ กมฺมํ อวสฺสํ อรหโต ปฎิสํเวทิตพฺพ’’นฺติ กปฺปนาวเสน ‘‘นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจู’’ติ ลทฺธิปติฎฺฐาปนํ กตํ, ตํ ทุกฺกฎเมวาติฯ
782. Nāhaṃ,bhikkhaveti suttaṃ idaṃ sandhāya vuttaṃ – sañcetanikānaṃ kammānaṃ katānaṃ vipākaṃ apaṭisaṃveditvā avinditvā ananubhavitvā byantībhāvaṃ tesaṃ kammānaṃ parivaṭumaparicchinnabhāvaṃ na vadāmi, tañca kho diṭṭhadhammavedanīyānaṃ diṭṭheva dhamme, na tato paraṃ, upapajjavedanīyānaṃ anantaraṃ upapattiṃ upapajjitvāva na tato paraṃ, aparāpariyavedanīyānaṃ yadā vipākokāsaṃ labhanti, tathārūpe aparāpare vā pariyāye. Evaṃ sabbathāpi saṃsārapavatte sati laddhavipākavāre kamme na vijjateso jagatippadeso, yatthaṭṭhito mucceyya pāpakammāti. Evaṃ sante yadetaṃ ‘‘aladdhavipākavārampi kammaṃ avassaṃ arahato paṭisaṃveditabba’’nti kappanāvasena ‘‘natthi arahato akālamaccū’’ti laddhipatiṭṭhāpanaṃ kataṃ, taṃ dukkaṭamevāti.
นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถาวณฺณนาฯ
Natthi arahato akālamaccūtikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๖๗) ๒. นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถา • (167) 2. Natthi arahato akālamaccūtikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๒. นตฺถิอรหโตอกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา • 2. Natthiarahatoakālamaccūtikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๒. นตฺถิอรหโตอกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา • 2. Natthiarahatoakālamaccūtikathāvaṇṇanā
