| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៥. នត្ថិទិន្នសុត្តវណ្ណនា
5. Natthidinnasuttavaṇṇanā
២១០. ទិន្នន្តិ ទេយ្យធម្មសីសេន ទានំ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ទិន្នស្ស ផលាភាវំ សន្ធាយា’’តិ, ទិន្នំ បន អន្នាទិវត្ថុំ កថំ បដិក្ខិបន្តិ។ ឯស នយោ ‘‘យិដ្ឋំ ហុត’’ន្តិ ឯត្ថាបិ។ មហាយាគោតិ សព្ពសាធារណំ មហាទានំ។ បហេណកសក្ការោតិ បាហុនកានំ កាតព្ពសក្ការោ។ ផលន្តិ អានិសំសផលំ និស្សន្ទផលញ្ច។ វិបាកោតិ សទិសផលំ។ បរលោកេ ឋិតស្ស អយំ លោកោ នត្ថីតិ បរលោកេ ឋិតស្ស កម្មុនា លទ្ធព្ពោ អយំ លោកោ ន ហោតិ។ ឥធលោកេ ឋិតស្សបិ បរលោកោ នត្ថីតិ ឥធលោកេ ឋិតស្ស កម្មុនា លទ្ធព្ពោ បរលោកោ ន ហោតិ។ តត្ថ ការណមាហ – ‘‘សព្ពេ តត្ថ តត្ថេវ ឧច្ឆិជ្ជន្តី’’តិ។ ឥមេ សត្តា យត្ថ យត្ថ ភវេ យោនិអាទីសុ ច ឋិតា, តត្ថ តត្ថេវ ឧច្ឆិជ្ជន្តិ និរុទយវិនាសវសេន នស្សន្តិ។ ផលាភាវវសេនាតិ មាតាបិតូសុ សម្មាបដិបត្តិមិច្ឆាបដិបត្តីនំ ផលស្ស អភាវវសេន ‘‘នត្ថិ មាតា, នត្ថិ បិតា’’តិ វទន្តិ, ន មាតាបិតូនំ, នាបិ តេសុ ឥទានិ ករិយមានសក្ការាសក្ការានំ អភាវវសេន តេសំ លោកបច្ចក្ខត្តា។ បុព្ពុឡកស្ស វិយ ឥមេសំ សត្តានំ ឧប្បាទោ នាម កេវលោ, ន ភវតោ ចវិត្វា អាគមនបុព្ពកោតិ ទស្សនត្ថំ ‘‘នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា’’តិ វុត្តន្តិ អាហ – ‘‘ចវិត្វា ឧប្បជ្ជនកសត្តា នាម នត្ថី’’តិ។ សមណេន នាម យាថាវតោ ជានន្តេន កស្សចិ អកថេត្វា សញ្ញតេន ភវិតព្ពំ, អញ្ញថា អាហោបុរិសិកា នាម សិយា។ កិញ្ហិ បរោ បរស្ស ករិស្សតិ, តថា ច អត្តនោ សម្បាទនស្ស កស្សចិ អវស្សយោ ឯវ ន សិយា តត្ថ តត្ថេវ ឧច្ឆិជ្ជនតោតិ អាហ ‘‘យេ ឥមញ្ច…បេ.… បវេទេន្តី’’តិ។
210.Dinnanti deyyadhammasīsena dānaṃ vuttanti āha ‘‘dinnassa phalābhāvaṃ sandhāyā’’ti, dinnaṃ pana annādivatthuṃ kathaṃ paṭikkhipanti. Esa nayo ‘‘yiṭṭhaṃ huta’’nti etthāpi. Mahāyāgoti sabbasādhāraṇaṃ mahādānaṃ. Paheṇakasakkāroti pāhunakānaṃ kātabbasakkāro. Phalanti ānisaṃsaphalaṃ nissandaphalañca. Vipākoti sadisaphalaṃ. Paraloke ṭhitassa ayaṃ loko natthīti paraloke ṭhitassa kammunā laddhabbo ayaṃ loko na hoti. Idhaloke ṭhitassapi paraloko natthīti idhaloke ṭhitassa kammunā laddhabbo paraloko na hoti. Tattha kāraṇamāha – ‘‘sabbe tattha tattheva ucchijjantī’’ti. Ime sattā yattha yattha bhave yoniādīsu ca ṭhitā, tattha tattheva ucchijjanti nirudayavināsavasena nassanti. Phalābhāvavasenāti mātāpitūsu sammāpaṭipattimicchāpaṭipattīnaṃ phalassa abhāvavasena ‘‘natthi mātā, natthi pitā’’ti vadanti, na mātāpitūnaṃ, nāpi tesu idāni kariyamānasakkārāsakkārānaṃ abhāvavasena tesaṃ lokapaccakkhattā. Pubbuḷakassa viya imesaṃ sattānaṃ uppādo nāma kevalo, na bhavato cavitvā āgamanapubbakoti dassanatthaṃ ‘‘natthi sattā opapātikā’’ti vuttanti āha – ‘‘cavitvā uppajjanakasattā nāma natthī’’ti. Samaṇena nāma yāthāvato jānantena kassaci akathetvā saññatena bhavitabbaṃ, aññathā āhopurisikā nāma siyā. Kiñhi paro parassa karissati, tathā ca attano sampādanassa kassaci avassayo eva na siyā tattha tattheva ucchijjanatoti āha ‘‘ye imañca…pe… pavedentī’’ti.
ចតូសុ មហាភូតេសុ និយុត្តោតិ ចាតុមហាភូតិកោ។ យថា បន មត្តិកាយ និព្ពត្តំ ភាជនំ មត្តិកាមយំ, ឯវមយំ ចតូហិ មហាភូតេហិ និព្ពត្តោតិ អាហ ‘‘ចតុមហាភូតមយោ’’តិ។ អជ្ឈត្តិកា បថវីធាតូតិ សត្តសន្តានគតា បថវីធាតុ។ ពាហិរំ បថវីធាតុន្តិ ពហិទ្ធា មហាបថវិំ។ អនុយាតីតិ តស្ស អនុរូបភាវេន យាតិ ឧបេតិ។ ឧបគច្ឆតីតិ បុព្ពេ ពាហិរបថវីកាយតោ តទេកទេសភូតា បថវី អាគន្ត្វា អជ្ឈត្តិកភាវប្បត្តិយា សត្តភាវេន សណ្ឋិតា ឥទានិ ឃដាទិបថវី វិយ តមេវ ពាហិរបថវីកាយំ ឧបេតិ ឧបគច្ឆតិ, សព្ពសោ តេន និព្ពិសេសតំ ឯកីភាវមេវ គច្ឆតីតិ អត្ថោ។ អាបាទីសុបិ ឯសេវ នយោតិ ឯត្ថ បជ្ជុន្នេន មហាសមុទ្ទតោ គហិតអាបោ វិយ វស្សោទកភាវេន បុនបិ មហាសមុទ្ទំ, សូរិយរំសិតោ គហិតឥន្ទគ្គិសង្ខាតតេជោ វិយ បុនបិ សូរិយរំសិំ, មហាវាយុខន្ធតោ និគ្គតមហាវាយោ វិយ តមេវ វាយុខន្ធំ ឧបេតិ ឧបគច្ឆតីតិ ទិដ្ឋិគតិកោ សយមេវ អត្តនោ វាទំ ភិន្ទតិ។ ឧម្មត្តកបច្ឆិសទិសញ្ហិ ទិដ្ឋិគតិកទស្សនំ។ មនច្ឆដ្ឋានិ ឥន្ទ្រិយានិ អាកាសំ បក្ខន្ទន្តិ តេសំ វិសយភាវា វិសយាបីតិ វទតិ។ វិសយិគ្គហណេន ហិ វិសយា គហិតា ឯវ ហោន្តីតិ។ គុណាគុណបទានីតិ គុណទោសកោដ្ឋាសា។ សរីរមេវ បទានីតិ អធិប្បេតំ សរីរេន តំតំកិរិយាយ បជ្ជិតព្ពតោ។ ទព្ពន្តិ មុយ្ហន្តីតិ ទត្តូ, មូឡ្ហបុគ្គលា។ តេហិ ទត្តូហិ ពាលមនុស្សេហិ បញ្ញត្តំ។
Catūsu mahābhūtesu niyuttoti cātumahābhūtiko. Yathā pana mattikāya nibbattaṃ bhājanaṃ mattikāmayaṃ, evamayaṃ catūhi mahābhūtehi nibbattoti āha ‘‘catumahābhūtamayo’’ti. Ajjhattikā pathavīdhātūti sattasantānagatā pathavīdhātu. Bāhiraṃ pathavīdhātunti bahiddhā mahāpathaviṃ. Anuyātīti tassa anurūpabhāvena yāti upeti. Upagacchatīti pubbe bāhirapathavīkāyato tadekadesabhūtā pathavī āgantvā ajjhattikabhāvappattiyā sattabhāvena saṇṭhitā idāni ghaṭādipathavī viya tameva bāhirapathavīkāyaṃ upeti upagacchati, sabbaso tena nibbisesataṃ ekībhāvameva gacchatīti attho. Āpādīsupi eseva nayoti ettha pajjunnena mahāsamuddato gahitaāpo viya vassodakabhāvena punapi mahāsamuddaṃ, sūriyaraṃsito gahitaindaggisaṅkhātatejo viya punapi sūriyaraṃsiṃ, mahāvāyukhandhato niggatamahāvāyo viya tameva vāyukhandhaṃ upeti upagacchatīti diṭṭhigatiko sayameva attano vādaṃ bhindati. Ummattakapacchisadisañhi diṭṭhigatikadassanaṃ. Manacchaṭṭhāni indriyāni ākāsaṃ pakkhandanti tesaṃ visayabhāvā visayāpīti vadati. Visayiggahaṇena hi visayā gahitā eva hontīti. Guṇāguṇapadānīti guṇadosakoṭṭhāsā. Sarīrameva padānīti adhippetaṃ sarīrena taṃtaṃkiriyāya pajjitabbato. Dabbanti muyhantīti dattū, mūḷhapuggalā. Tehi dattūhi bālamanussehi paññattaṃ.
នត្ថិទិន្នសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Natthidinnasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៥. នត្ថិទិន្នសុត្តំ • 5. Natthidinnasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៥. នត្ថិទិន្នសុត្តវណ្ណនា • 5. Natthidinnasuttavaṇṇanā
