| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓. นตฺถิปุตฺตสมสุตฺตวณฺณนา
3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
๑๓. ตติเย นตฺถิ ปุตฺตสมํ เปมนฺติ วิรูเปปิ หิ อตฺตโน ปุตฺตเก สุวณฺณพิมฺพกํ วิย มญฺญนฺติ, มาลาคุเฬ วิย สีสาทีสุ กตฺวา ปริหรมานา เตหิ โอหทิตาปิ โอมุตฺติกาปิ คนฺธวิเลปนปติตา วิย โสมนสฺสํ อาปชฺชนฺติฯ เตนาห – ‘‘นตฺถิ ปุตฺตสมํ เปม’’นฺติ ฯ ปุตฺตเปมสมํ เปมํ นาม นตฺถีติ วุตฺตํ โหติฯ โคสมิตํ ธนนฺติ โคหิ สมํ โคธนสมํ โคธนสทิสํ อญฺญํ ธนํ นาม นตฺถิ ภควาติ อาหฯ สูริยสมา อาภาติ สูริยาภาย สมา อญฺญา อาภา นาม นตฺถีติ ทเสฺสติฯ สมุทฺทปรมาติ เย เกจิ อเญฺญ สรา นาม, สเพฺพ เต สมุทฺทปรมา, สมุโทฺท เตสํ อุตฺตโม, สมุทฺทสทิสํ อญฺญํ อุทกนิธานํ นาม นตฺถิ, ภควาติฯ
13. Tatiye natthi puttasamaṃ pemanti virūpepi hi attano puttake suvaṇṇabimbakaṃ viya maññanti, mālāguḷe viya sīsādīsu katvā pariharamānā tehi ohaditāpi omuttikāpi gandhavilepanapatitā viya somanassaṃ āpajjanti. Tenāha – ‘‘natthi puttasamaṃ pema’’nti . Puttapemasamaṃ pemaṃ nāma natthīti vuttaṃ hoti. Gosamitaṃ dhananti gohi samaṃ godhanasamaṃ godhanasadisaṃ aññaṃ dhanaṃ nāma natthi bhagavāti āha. Sūriyasamā ābhāti sūriyābhāya samā aññā ābhā nāma natthīti dasseti. Samuddaparamāti ye keci aññe sarā nāma, sabbe te samuddaparamā, samuddo tesaṃ uttamo, samuddasadisaṃ aññaṃ udakanidhānaṃ nāma natthi, bhagavāti.
ยสฺมา ปน อตฺตเปเมน สมํ เปมํ นาม นตฺถิฯ มาตาปิตาทโย หิ ฉเฑฺฑตฺวาปิ ปุตฺตธีตาทโย จ อโปเสตฺวาปิ สตฺตา อตฺตานเมว โปเสนฺติฯ ธเญฺญน จ สมํ ธนํ นาม นตฺถิฯ (ยทา หิ สตฺตา ทุพฺภิกฺขา โหนฺติ), ตถารูเป หิ กาเล หิรญฺญสุวณฺณาทีนิ โคมหิํสาทีนิปิ ธญฺญคฺคหณตฺถํ ธญฺญสามิกานเมว สนฺติกํ คเหตฺวา คจฺฉนฺติฯ ปญฺญาย จ สมา อาภา นาม นตฺถิฯ สูริยาทโย หิ เอกเทสํเยว โอภาสนฺติ, ปจฺจุปฺปนฺนเมว จ ตมํ วิโนเทนฺติฯ ปญฺญา ปน ทสสหสฺสิมฺปิ โลกธาตุํ เอกปฺปโชฺชตํ กาตุํ สโกฺกติ, อตีตํสาทิปฎิจฺฉาทกญฺจ ตมํ วิธมติฯ เมฆวุฎฺฐิยา จ สโม สโร นาม นตฺถิฯ นทีวาปิ โหตุ ตลากาทีนิ วา, วุฎฺฐิสโม สโร นาม นตฺถิฯ เมฆวุฎฺฐิยา หิ ปจฺฉินฺนาย มหาสมุโทฺท องฺคุลิปพฺพเตมนมตฺตมฺปิ อุทกํ น โหติ, วุฎฺฐิยา ปน ปวตฺตมานาย ยาว อาภสฺสรภวนาปิ เอโกทกํ โหติฯ ตสฺมา ภควา เทวตาย ปฎิคาถํ วทโนฺต นตฺถิ อตฺตสมํ เปมนฺติอาทิมาหาติฯ
Yasmā pana attapemena samaṃ pemaṃ nāma natthi. Mātāpitādayo hi chaḍḍetvāpi puttadhītādayo ca aposetvāpi sattā attānameva posenti. Dhaññena ca samaṃ dhanaṃ nāma natthi. (Yadā hi sattā dubbhikkhā honti), tathārūpe hi kāle hiraññasuvaṇṇādīni gomahiṃsādīnipi dhaññaggahaṇatthaṃ dhaññasāmikānameva santikaṃ gahetvā gacchanti. Paññāya ca samā ābhā nāma natthi. Sūriyādayo hi ekadesaṃyeva obhāsanti, paccuppannameva ca tamaṃ vinodenti. Paññā pana dasasahassimpi lokadhātuṃ ekappajjotaṃ kātuṃ sakkoti, atītaṃsādipaṭicchādakañca tamaṃ vidhamati. Meghavuṭṭhiyā ca samo saro nāma natthi. Nadīvāpi hotu talākādīni vā, vuṭṭhisamo saro nāma natthi. Meghavuṭṭhiyā hi pacchinnāya mahāsamuddo aṅgulipabbatemanamattampi udakaṃ na hoti, vuṭṭhiyā pana pavattamānāya yāva ābhassarabhavanāpi ekodakaṃ hoti. Tasmā bhagavā devatāya paṭigāthaṃ vadanto natthi attasamaṃ pemantiādimāhāti.
นตฺถิปุตฺตสมสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Natthiputtasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. นตฺถิปุตฺตสมสุตฺตํ • 3. Natthiputtasamasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๓. นตฺถิปุตฺตสมสุตฺตวณฺณนา • 3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
