| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੩. ਨਤ੍ਥਿਪੁਤ੍ਤਸਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
੧੩. ਪੁਤ੍ਤਪੇਮਂ ਪੁਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਪੇਮਸਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਗੋਸਮਿਤਨ੍ਤਿ ਗੋਹਿ ਸਮਂ ਕਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਗੋਹਿ ਸਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮਾਤਿ ਸੂਰਿਯਸਮਾ। ਅવਯવਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਅવਯવੋ ਚੇਤ੍ਥ ਆਭਾ ਏવਾਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਆਭਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੂਰਿਯਾਭਾਯ ਸਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਮਹੋਘਭਾવੇਨ ਸਰਨ੍ਤਿ ਸવਨ੍ਤੀਤਿ ਸਰਾ, ਮਹਨ੍ਤਾ ਜਲਾਸਯਾ। ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਮੁਦ੍ਦਪਰਮਾ ਓਰਿਮਜਨੇਹਿ ਅਦਿਟ੍ਠਪਰਤੀਰਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ।
13. Puttapemaṃ puttaggahaṇena gahitaṃ uttarapadalopenāti āha ‘‘puttapemasama’’nti. Gosamitanti gohi samaṃ kataṃ. Tenāha ‘‘gohi sama’’nti. Sūriyassa samāti sūriyasamā. Avayavasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ. Avayavo cettha ābhā evāti viññāyati ‘‘anantaraṃ ābhā’’ti vuccamānattāti āha ‘‘sūriyābhāya samā’’tiādi. Mahoghabhāvena saranti savantīti sarā, mahantā jalāsayā. Sabbe te samuddaparamā orimajanehi adiṭṭhaparatīrattā tassa.
ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਸਮਂ ਪੇਮਨ੍ਤਿ ਗਾਥਾਯ ਪਠਮਗਾਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਤ੍ਤਪੇਮੇਨ ਸਮਂ ਪੇਮਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ। ਅਨੁਦਕਕਨ੍ਤਾਰੇ ਘਮ੍ਮਸਨ੍ਤਾਪਂ ਅਸਹਨ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਕੇ ਠਪਿਤਪੁਤ੍ਤਕਂ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਠਤ੍વਾ ਮਤਇਤ੍ਥਿવਤ੍ਥੁਨਾ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਾਦਯੋ ਹਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦਯੋ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਚਾਹ –
Natthi attasamaṃ pemanti gāthāya paṭhamagāthāyaṃ vuttanayena attho veditabbo. Attapemena samaṃ pemaṃ nāma natthīti ayamattho. Anudakakantāre ghammasantāpaṃ asahantiyā aṅke ṭhapitaputtakaṃ kandantaṃ bhūmiyaṃ nipajjāpetvā tassa upari ṭhatvā mataitthivatthunā dīpetabbaṃ. Tenāha – ‘‘mātāpitādayo hi chaḍḍetvāpi puttadhītādayo’’ti. Tathā cāha –
‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਸਾ ਅਨੁਪਰਿਗਮ੍ਮ ਚੇਤਸਾ,
‘‘Sabbā disā anuparigamma cetasā,
ਨੇવਜ੍ਝਗਾ ਪਿਯਤਰਮਤ੍ਤਨਾ ਕ੍વਚਿ।
Nevajjhagā piyataramattanā kvaci;
ਏવਂ ਪਿਯੋ ਪੁਥੁ ਅਤ੍ਤਾ ਪਰੇਸਂ,
Evaṃ piyo puthu attā paresaṃ,
ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਹਿਂਸੇ ਪਰਮਤ੍ਤਕਾਮੋ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੧੯; ਉਦਾ॰ ੪੧; ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ੧੧੩)।
Tasmā na hiṃse paramattakāmo’’ti. (saṃ. ni. 1.119; udā. 41; netti. 113);
ਧਞ੍ਞੇਨ ਸਮਂ ਧਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਆਹਾਰੂਪਜੀવੀਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿ। ਤਥਾਰੂਪੇ ਕਾਲੇਤਿ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ। ਏਕਦੇਸਂਯੇવ ਓਭਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਚਤੂਸੁ ਮਹਾਦੀਪੇਸੁ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸਪਿ, ਪਗੇવ ਇਤਰੇਸਂ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਸ੍ਸ ਞਾਣਾਨੁਭਾવੇਨ ਸਕਲਜਾਤਿਖੇਤ੍ਤਂ ਏਕਾਲੋਕਂ ਅਹੋਸੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ…ਪੇ॰… ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ। ਤਮਂ વਿਧਮਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਾਦਯੋ ਪਞ੍ਞਾ ਯਤ੍ਥ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਮਨવਸੇਸਂ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍વਾ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ। ‘‘વੁਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਯਾવ ਆਭਸ੍ਸਰਭવਨਾ’’ਤਿ ਪਚੁਰવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ।
Dhaññena samaṃ dhanaṃ nāma natthi, yasmā tappaṭibaddhā āhārūpajīvīnaṃ sattānaṃ jīvitavutti. Tathārūpe kāleti dubbhikkhakāle. Ekadesaṃyeva obhāsantīti ekasmiṃ khaṇe catūsu mahādīpesu obhāsaṃ pharituṃ asamatthattā sūriyassapi, pageva itaresaṃ. Bodhisattassa udayabbayassa ñāṇānubhāvena sakalajātikhettaṃ ekālokaṃ ahosīti āha ‘‘paññā…pe… sakkotī’’ti. Tamaṃ vidhamatīti pubbenivāsañāṇādayo paññā yattha pavattanti, tamanavasesaṃ byāpetvā ekappahārena pavattanato. ‘‘Vuṭṭhiyā pana pavattamānāya yāva ābhassarabhavanā’’ti pacuravasena vuttaṃ.
ਨਤ੍ਥਿਪੁਤ੍ਤਸਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Natthiputtasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੩. ਨਤ੍ਥਿਪੁਤ੍ਤਸਮਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Natthiputtasamasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਨਤ੍ਥਿਪੁਤ੍ਤਸਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
