| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
८. नावाभिरुहनसिक्खापदवण्णना
8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
१८८. अट्ठमसिक्खापदे – संविधायाति लोकस्सादमित्तसन्थववसेन कीळापुरेक्खारा संविदहित्वा। उद्धंगामिनिन्ति उद्धं नदिया पटिसोतं गच्छन्तिं। यस्मा पन यो उद्धं जवनतो उज्जवनिकाय नावाय कीळति, सो ‘‘उद्धंगामिनिं अभिरुहती’’ति वुच्चति। तेनस्स पदभाजने अत्थमेव दस्सेतुं ‘‘उज्जवनिकाया’’ति वुत्तं। अधोगामिनिन्ति अधो अनुसोतं गच्छन्तिं। यस्मा पन यो अधो जवनतो ओजवनिकाय नावाय कीळति, सो ‘‘अधोगामिनिं अभिरुहती’’ति वुच्चति। तेनस्सापि पदभाजने अत्थमेव दस्सेतुं ‘‘ओजवनिकाया’’ति वुत्तं। तत्थ यं तित्थसम्पटिपादनत्थं उद्धं वा अधो वा हरन्ति, एत्थ अनापत्ति। तिरियं तरणायाति उपयोगत्थे निस्सक्कवचनं।
188. Aṭṭhamasikkhāpade – saṃvidhāyāti lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhārā saṃvidahitvā. Uddhaṃgāmininti uddhaṃ nadiyā paṭisotaṃ gacchantiṃ. Yasmā pana yo uddhaṃ javanato ujjavanikāya nāvāya kīḷati, so ‘‘uddhaṃgāminiṃ abhiruhatī’’ti vuccati. Tenassa padabhājane atthameva dassetuṃ ‘‘ujjavanikāyā’’ti vuttaṃ. Adhogāmininti adho anusotaṃ gacchantiṃ. Yasmā pana yo adho javanato ojavanikāya nāvāya kīḷati, so ‘‘adhogāminiṃ abhiruhatī’’ti vuccati. Tenassāpi padabhājane atthameva dassetuṃ ‘‘ojavanikāyā’’ti vuttaṃ. Tattha yaṃ titthasampaṭipādanatthaṃ uddhaṃ vā adho vā haranti, ettha anāpatti. Tiriyaṃ taraṇāyāti upayogatthe nissakkavacanaṃ.
१८९. गामन्तरे गामन्तरेति एत्थ यस्सा नदिया एकं तीरं कुक्कुटसम्पादगामेहि निरन्तरं, एकं अगामकं अरञ्ञं, तस्सा सगामकतीरपस्सेन गमनकाले गामन्तरगणनाय पाचित्तियानि, अगामकतीरपस्सेन गमनकाले अद्धयोजनगणनाय। या पन योजनवित्थता होति, तस्सा मज्झेन गमनेपि अद्धयोजनगणनाय पाचित्तियानि वेदितब्बानि। अनापत्ति तिरियं तरणायाति एत्थ न केवलं नदिया, योपि महातित्थपट्टनतो तामलित्तिं वा सुवण्णभूमिं वा गच्छति, तस्सापि अनापत्ति। सब्बअट्ठकथासु हि नदियंयेव आपत्ति विचारिता, न समुद्दे।
189.Gāmantare gāmantareti ettha yassā nadiyā ekaṃ tīraṃ kukkuṭasampādagāmehi nirantaraṃ, ekaṃ agāmakaṃ araññaṃ, tassā sagāmakatīrapassena gamanakāle gāmantaragaṇanāya pācittiyāni, agāmakatīrapassena gamanakāle addhayojanagaṇanāya. Yā pana yojanavitthatā hoti, tassā majjhena gamanepi addhayojanagaṇanāya pācittiyāni veditabbāni. Anāpatti tiriyaṃ taraṇāyāti ettha na kevalaṃ nadiyā, yopi mahātitthapaṭṭanato tāmalittiṃ vā suvaṇṇabhūmiṃ vā gacchati, tassāpi anāpatti. Sabbaaṭṭhakathāsu hi nadiyaṃyeva āpatti vicāritā, na samudde.
१९१. विसङ्केतेनाति इधापि कालविसङ्केतेनेव अनापत्ति, तित्थविसङ्केतेन पन नावाविसङ्केतेन वा गच्छन्तस्स आपत्तियेव। सेसं पठमसिक्खापदसदिसमेव सद्धिं समुट्ठानादीहीति।
191.Visaṅketenāti idhāpi kālavisaṅketeneva anāpatti, titthavisaṅketena pana nāvāvisaṅketena vā gacchantassa āpattiyeva. Sesaṃ paṭhamasikkhāpadasadisameva saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
नावाभिरुहनसिक्खापदं अट्ठमं।
Nāvābhiruhanasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ३. ओवादवग्गो • 3. Ovādavaggo
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ८. नावाभिरुहनसिक्खापदवण्णना • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ८. नावाभिरुहनसिक्खापदवण्णना • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ८. नावाभिरुहनसिक्खापदवण्णना • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ८. नावाभिरुहनसिक्खापदं • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadaṃ
