| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
๘. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา
8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
๑๘๘. อฎฺฐมสิกฺขาปเท – สํวิธายาติ โลกสฺสาทมิตฺตสนฺถววเสน กีฬาปุเรกฺขารา สํวิทหิตฺวาฯ อุทฺธํคามินินฺติ อุทฺธํ นทิยา ปฎิโสตํ คจฺฉนฺติํฯ ยสฺมา ปน โย อุทฺธํ ชวนโต อุชฺชวนิกาย นาวาย กีฬติ, โส ‘‘อุทฺธํคามินิํ อภิรุหตี’’ติ วุจฺจติฯ เตนสฺส ปทภาชเน อตฺถเมว ทเสฺสตุํ ‘‘อุชฺชวนิกายา’’ติ วุตฺตํฯ อโธคามินินฺติ อโธ อนุโสตํ คจฺฉนฺติํฯ ยสฺมา ปน โย อโธ ชวนโต โอชวนิกาย นาวาย กีฬติ, โส ‘‘อโธคามินิํ อภิรุหตี’’ติ วุจฺจติฯ เตนสฺสาปิ ปทภาชเน อตฺถเมว ทเสฺสตุํ ‘‘โอชวนิกายา’’ติ วุตฺตํฯ ตตฺถ ยํ ติตฺถสมฺปฎิปาทนตฺถํ อุทฺธํ วา อโธ วา หรนฺติ, เอตฺถ อนาปตฺติฯ ติริยํ ตรณายาติ อุปโยคเตฺถ นิสฺสกฺกวจนํฯ
188. Aṭṭhamasikkhāpade – saṃvidhāyāti lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhārā saṃvidahitvā. Uddhaṃgāmininti uddhaṃ nadiyā paṭisotaṃ gacchantiṃ. Yasmā pana yo uddhaṃ javanato ujjavanikāya nāvāya kīḷati, so ‘‘uddhaṃgāminiṃ abhiruhatī’’ti vuccati. Tenassa padabhājane atthameva dassetuṃ ‘‘ujjavanikāyā’’ti vuttaṃ. Adhogāmininti adho anusotaṃ gacchantiṃ. Yasmā pana yo adho javanato ojavanikāya nāvāya kīḷati, so ‘‘adhogāminiṃ abhiruhatī’’ti vuccati. Tenassāpi padabhājane atthameva dassetuṃ ‘‘ojavanikāyā’’ti vuttaṃ. Tattha yaṃ titthasampaṭipādanatthaṃ uddhaṃ vā adho vā haranti, ettha anāpatti. Tiriyaṃ taraṇāyāti upayogatthe nissakkavacanaṃ.
๑๘๙. คามนฺตเร คามนฺตเรติ เอตฺถ ยสฺสา นทิยา เอกํ ตีรํ กุกฺกุฎสมฺปาทคาเมหิ นิรนฺตรํ, เอกํ อคามกํ อรญฺญํ, ตสฺสา สคามกตีรปเสฺสน คมนกาเล คามนฺตรคณนาย ปาจิตฺติยานิ, อคามกตีรปเสฺสน คมนกาเล อทฺธโยชนคณนายฯ ยา ปน โยชนวิตฺถตา โหติ, ตสฺสา มเชฺฌน คมเนปิ อทฺธโยชนคณนาย ปาจิตฺติยานิ เวทิตพฺพานิฯ อนาปตฺติ ติริยํ ตรณายาติ เอตฺถ น เกวลํ นทิยา, โยปิ มหาติตฺถปฎฺฎนโต ตามลิตฺติํ วา สุวณฺณภูมิํ วา คจฺฉติ, ตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ สพฺพอฎฺฐกถาสุ หิ นทิยํเยว อาปตฺติ วิจาริตา, น สมุเทฺทฯ
189.Gāmantare gāmantareti ettha yassā nadiyā ekaṃ tīraṃ kukkuṭasampādagāmehi nirantaraṃ, ekaṃ agāmakaṃ araññaṃ, tassā sagāmakatīrapassena gamanakāle gāmantaragaṇanāya pācittiyāni, agāmakatīrapassena gamanakāle addhayojanagaṇanāya. Yā pana yojanavitthatā hoti, tassā majjhena gamanepi addhayojanagaṇanāya pācittiyāni veditabbāni. Anāpatti tiriyaṃ taraṇāyāti ettha na kevalaṃ nadiyā, yopi mahātitthapaṭṭanato tāmalittiṃ vā suvaṇṇabhūmiṃ vā gacchati, tassāpi anāpatti. Sabbaaṭṭhakathāsu hi nadiyaṃyeva āpatti vicāritā, na samudde.
๑๙๑. วิสเงฺกเตนาติ อิธาปิ กาลวิสเงฺกเตเนว อนาปตฺติ, ติตฺถวิสเงฺกเตน ปน นาวาวิสเงฺกเตน วา คจฺฉนฺตสฺส อาปตฺติเยวฯ เสสํ ปฐมสิกฺขาปทสทิสเมว สทฺธิํ สมุฎฺฐานาทีหีติฯ
191.Visaṅketenāti idhāpi kālavisaṅketeneva anāpatti, titthavisaṅketena pana nāvāvisaṅketena vā gacchantassa āpattiyeva. Sesaṃ paṭhamasikkhāpadasadisameva saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
นาวาภิรุหนสิกฺขาปทํ อฎฺฐมํฯ
Nāvābhiruhanasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๓. โอวาทวโคฺค • 3. Ovādavaggo
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๘. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๘. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๘. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๘. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทํ • 8. Nāvābhiruhanasikkhāpadaṃ
