Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    നവകവാരവണ്ണനാ

    Navakavāravaṇṇanā

    ൩൨൯. നവകേസു ആഘാതവത്ഥൂനീതി (ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൩.൩൪൦; അ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൩.൯.൨൯) ആഘാതകാരണാനി. ആഘാതപടിവിനയാനീതി ആഘാതസ്സ പടിവിനയകാരണാനി. തം കുതേത്ഥ ലബ്ഭാതി ‘‘തം അനത്ഥചരണം മാ അഹോസീ’’തി ഏതസ്മിം പുഗ്ഗലേ കുതോ ലബ്ഭാ കേന കാരണേന സക്കാ ലദ്ധും. ‘‘പരോ നാമ പരസ്സ അത്തനോ ചിത്തരുചിയാ അനത്ഥം കരോതീ’’തി ഏവം ചിന്തേത്വാ ആഘാതം പടിവിനോദേതി. അഥ വാ സചാഹം പടിക്കോപം കരേയ്യം, തം കോപകരണം ഏത്ഥ പുഗ്ഗലേ കുതോ ലബ്ഭാ, കേന കാരണേന ലദ്ധബ്ബം നിരത്ഥകഭാവതോതി അത്ഥോ. കമ്മസ്സകാ ഹി സത്താ, തേ കസ്സ രുചിയാ ദുക്ഖിതാ സുഖിതാ വാ ഭവന്തി, തസ്മാ കേവലം തസ്മിം മയ്ഹം കുജ്ഝനമത്തമേവാതി അധിപ്പായോ. അഥ വാ തം കോപകരണം ഏത്ഥ പുഗ്ഗലേ കുതോ ലബ്ഭാ പരമത്ഥതോ കുജ്ഝിതബ്ബസ്സ കുജ്ഝനകസ്സ ച അഭാവതോ. സങ്ഖാരമത്തഞ്ഹേതം യദിദം ഖന്ധപഞ്ചകം യം ‘‘സത്തോ’’തി വുച്ചതി, തേ ച സങ്ഖാരാ ഇത്തരകാലാ ഖണികാ, കസ്സ കോ കുജ്ഝതീതി അത്ഥോ. ‘‘കുതോ ലാഭാ’’തിപി പാഠോ, സചാഹം ഏത്ഥ കോപം കരേയ്യം, തസ്മിം മേ കോപകരണേ കുതോ ലാഭാ, ലാഭാ നാമ കേ സിയും അഞ്ഞത്ര അനത്ഥുപ്പത്തിതോതി അത്ഥോ. ഇമസ്മിഞ്ച അത്ഥേ ന്തി നിപാതമത്തമേവ ഹോതി.

    329. Navakesu āghātavatthūnīti (dī. ni. aṭṭha. 3.340; a. ni. aṭṭha. 3.9.29) āghātakāraṇāni. Āghātapaṭivinayānīti āghātassa paṭivinayakāraṇāni. Taṃ kutettha labbhāti ‘‘taṃ anatthacaraṇaṃ mā ahosī’’ti etasmiṃ puggale kuto labbhā kena kāraṇena sakkā laddhuṃ. ‘‘Paro nāma parassa attano cittaruciyā anatthaṃ karotī’’ti evaṃ cintetvā āghātaṃ paṭivinodeti. Atha vā sacāhaṃ paṭikkopaṃ kareyyaṃ, taṃ kopakaraṇaṃ ettha puggale kuto labbhā, kena kāraṇena laddhabbaṃ niratthakabhāvatoti attho. Kammassakā hi sattā, te kassa ruciyā dukkhitā sukhitā vā bhavanti, tasmā kevalaṃ tasmiṃ mayhaṃ kujjhanamattamevāti adhippāyo. Atha vā taṃ kopakaraṇaṃ ettha puggale kuto labbhā paramatthato kujjhitabbassa kujjhanakassa ca abhāvato. Saṅkhāramattañhetaṃ yadidaṃ khandhapañcakaṃ yaṃ ‘‘satto’’ti vuccati, te ca saṅkhārā ittarakālā khaṇikā, kassa ko kujjhatīti attho. ‘‘Kuto lābhā’’tipi pāṭho, sacāhaṃ ettha kopaṃ kareyyaṃ, tasmiṃ me kopakaraṇe kuto lābhā, lābhā nāma ke siyuṃ aññatra anatthuppattitoti attho. Imasmiñca atthe tanti nipātamattameva hoti.

    തണ്ഹം പടിച്ചാതി (ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൧൦൩; അ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൩.൯.൨൩) ദ്വേ തണ്ഹാ ഏസനതണ്ഹാ ഏസിതതണ്ഹാ ച. യായ തണ്ഹായ അജപഥസങ്കുപഥാദീനി പടിപജ്ജിത്വാ ഭോഗേ ഏസതി ഗവേസതി, അയം ഏസനതണ്ഹാ നാമ. യാ തേസു ഏസിതേസു ഗവേസിതേസു പടിലദ്ധേസു തണ്ഹാ, അയം ഏസിതതണ്ഹാ നാമ. ഇധ ഏസിതതണ്ഹാ ദട്ഠബ്ബാ. പരിയേസനാതി രൂപാദിആരമ്മണപരിയേസനാ. സാ ഹി ഏസനതണ്ഹായ സതി ഹോതി. ലാഭോതി രൂപാദിആരമ്മണപ്പടിലാഭോ. സോ ഹി പരിയേസനായ സതി ഹോതി. വിനിച്ഛയോ പന ഞാണതണ്ഹാദിട്ഠിവിതക്കവസേന ചതുബ്ബിധോ. തത്ഥ ‘‘സുഖവിനിച്ഛയം ജഞ്ഞാ, സുഖവിനിച്ഛയം ഞത്വാ അജ്ഝത്തം സുഖമനുയുഞ്ജേയ്യാ’’തി (മ॰ നി॰ ൩.൩൨൩) അയം ഞാണവിനിച്ഛയോ. ‘‘വിനിച്ഛയോതി ദ്വേ വിനിച്ഛയാ തണ്ഹാവിനിച്ഛയോ ച ദിട്ഠിവിനിച്ഛയോ ചാ’’തി (മഹാനി॰ ൧൦൨) ഏവം ആഗതാനി അട്ഠസതതണ്ഹാവിചരിതാനി തണ്ഹാവിനിച്ഛയോ. ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിയോ ദിട്ഠിവിനിച്ഛയോ. ‘‘ഛന്ദോ ഖോ, ദേവാനമിന്ദ, വിതക്കനിദാനോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൩൫൮) ഇമസ്മിം പന സുത്തേ ഇധ വിനിച്ഛയോതി വുത്തോ വിതക്കോയേവ ആഗതോ. ലാഭം ലഭിത്വാ ഹി ഇട്ഠാനിട്ഠം സുന്ദരാസുന്ദരഞ്ച വിതക്കേന വിനിച്ഛിനാതി ‘‘ഏത്തകം മേ രൂപാരമ്മണത്ഥായ ഭവിസ്സതി, ഏത്തകം സദ്ദാരമ്മണത്ഥായ, ഏത്തകം മയ്ഹം ഭവിസ്സതി, ഏത്തകം പരസ്സ, ഏത്തകം പരിഭുഞ്ജിസ്സാമി, ഏത്തകം നിദഹിസ്സാമീ’’തി. തേന വുത്തം ‘‘ലാഭം പടിച്ച വിനിച്ഛയോ’’തി.

    Taṇhaṃ paṭiccāti (dī. ni. aṭṭha. 2.103; a. ni. aṭṭha. 3.9.23) dve taṇhā esanataṇhā esitataṇhā ca. Yāya taṇhāya ajapathasaṅkupathādīni paṭipajjitvā bhoge esati gavesati, ayaṃ esanataṇhā nāma. Yā tesu esitesu gavesitesu paṭiladdhesu taṇhā, ayaṃ esitataṇhā nāma. Idha esitataṇhā daṭṭhabbā. Pariyesanāti rūpādiārammaṇapariyesanā. Sā hi esanataṇhāya sati hoti. Lābhoti rūpādiārammaṇappaṭilābho. So hi pariyesanāya sati hoti. Vinicchayo pana ñāṇataṇhādiṭṭhivitakkavasena catubbidho. Tattha ‘‘sukhavinicchayaṃ jaññā, sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’’ti (ma. ni. 3.323) ayaṃ ñāṇavinicchayo. ‘‘Vinicchayoti dve vinicchayā taṇhāvinicchayo ca diṭṭhivinicchayo cā’’ti (mahāni. 102) evaṃ āgatāni aṭṭhasatataṇhāvicaritāni taṇhāvinicchayo. Dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo diṭṭhivinicchayo. ‘‘Chando kho, devānaminda, vitakkanidāno’’ti (dī. ni. 2.358) imasmiṃ pana sutte idha vinicchayoti vutto vitakkoyeva āgato. Lābhaṃ labhitvā hi iṭṭhāniṭṭhaṃ sundarāsundarañca vitakkena vinicchināti ‘‘ettakaṃ me rūpārammaṇatthāya bhavissati, ettakaṃ saddārammaṇatthāya, ettakaṃ mayhaṃ bhavissati, ettakaṃ parassa, ettakaṃ paribhuñjissāmi, ettakaṃ nidahissāmī’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘lābhaṃ paṭicca vinicchayo’’ti.

    ഛന്ദരാഗോതി ഏവം അകുസലവിതക്കേന വിതക്കിതേ വത്ഥുസ്മിം ദുബ്ബലരാഗോ ച ബലവരാഗോ ച ഉപ്പജ്ജതി. അജ്ഝോസാനന്തി ‘‘അഹം, മമ’’ന്തി ബലവസന്നിട്ഠാനം. പരിഗ്ഗഹോതി തണ്ഹാദിട്ഠിവസേന പരിഗ്ഗഹകരണം. മച്ഛരിയന്തി പരേഹി സാധാരണഭാവസ്സ അസഹനതാ. തേനേവസ്സ പോരാണാ ഏവം വചനത്ഥം വദന്തി ‘‘ഇദം അച്ഛരിയം മയ്ഹേവ ഹോതു, മാ അഞ്ഞസ്സ അച്ഛരിയം ഹോതൂതി പവത്തത്താ മച്ഛരിയന്തി വുച്ചതീ’’തി. ആരക്ഖോതി ദ്വാരപിദഹനമഞ്ജൂസാഗോപനാദിവസേന സുട്ഠു രക്ഖണം. അധി കരോതീതി അധികരണം, കാരണസ്സേതം നാമം. ആരക്ഖാധികരണന്തി ഭാവനപുംസകം, ആരക്ഖഹേതൂതി അത്ഥോ. ദണ്ഡാദാനാദീസു പരനിസേധനത്ഥം ദണ്ഡസ്സ ആദാനം ദണ്ഡാദാനം. ഏകതോധാരാദിനോ സത്ഥസ്സ ആദാനം സത്ഥാദാനം. കലഹോതി കായകലഹോപി വാചാകലഹോപി. പുരിമോ പുരിമോ വിരോധോ വിഗ്ഗഹോ, പച്ഛിമോ പച്ഛിമോ വിവാദോ. തുവം തുവന്തി അഗാരവവസേന ‘‘തുവം തുവ’’ന്തി വചനം.

    Chandarāgoti evaṃ akusalavitakkena vitakkite vatthusmiṃ dubbalarāgo ca balavarāgo ca uppajjati. Ajjhosānanti ‘‘ahaṃ, mama’’nti balavasanniṭṭhānaṃ. Pariggahoti taṇhādiṭṭhivasena pariggahakaraṇaṃ. Macchariyanti parehi sādhāraṇabhāvassa asahanatā. Tenevassa porāṇā evaṃ vacanatthaṃ vadanti ‘‘idaṃ acchariyaṃ mayheva hotu, mā aññassa acchariyaṃ hotūti pavattattā macchariyanti vuccatī’’ti. Ārakkhoti dvārapidahanamañjūsāgopanādivasena suṭṭhu rakkhaṇaṃ. Adhi karotīti adhikaraṇaṃ, kāraṇassetaṃ nāmaṃ. Ārakkhādhikaraṇanti bhāvanapuṃsakaṃ, ārakkhahetūti attho. Daṇḍādānādīsu paranisedhanatthaṃ daṇḍassa ādānaṃ daṇḍādānaṃ. Ekatodhārādino satthassa ādānaṃ satthādānaṃ. Kalahoti kāyakalahopi vācākalahopi. Purimo purimo virodho viggaho, pacchimo pacchimo vivādo. Tuvaṃ tuvanti agāravavasena ‘‘tuvaṃ tuva’’nti vacanaṃ.

    അധിട്ഠിതകാലതോ പട്ഠായ ന വികപ്പേതബ്ബാനീതി വികപ്പേന്തേന അധിട്ഠാനതോ പുബ്ബേ വാ

    Adhiṭṭhitakālatopaṭṭhāya na vikappetabbānīti vikappentena adhiṭṭhānato pubbe vā

    വികപ്പേതബ്ബം, വിജഹിതാധിട്ഠാനം വാ പച്ഛാവികപ്പേതബ്ബം. അവിജഹിതാധിട്ഠാനം പന ന വികപ്പേതബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. ദുക്കടവസേന വുത്താനീതി ‘‘വഗ്ഗം ഭിക്ഖുനിസങ്ഘം വഗ്ഗസഞ്ഞീ ഓവദതീ’’തിആദിനാ (പാചി॰ ൧൫൦) നയേന അധമ്മകമ്മേ ദ്വേ നവകാനി ദുക്കടവസേന വുത്താനി.

    Vikappetabbaṃ, vijahitādhiṭṭhānaṃ vā pacchāvikappetabbaṃ. Avijahitādhiṭṭhānaṃ pana na vikappetabbanti adhippāyo. Dukkaṭavasena vuttānīti ‘‘vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī ovadatī’’tiādinā (pāci. 150) nayena adhammakamme dve navakāni dukkaṭavasena vuttāni.

    നവകവാരവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Navakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / പരിവാരപാളി • Parivārapāḷi / ൯. നവകവാരോ • 9. Navakavāro

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / പരിവാര-അട്ഠകഥാ • Parivāra-aṭṭhakathā / നവകവാരവണ്ണനാ • Navakavāravaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / നവകവാരവണ്ണനാ • Navakavāravaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ഛക്കവാരാദിവണ്ണനാ • Chakkavārādivaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ഏകുത്തരികനയോ നവകവാരവണ്ണനാ • Ekuttarikanayo navakavāravaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact