| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi |
५. नवसङ्गहवग्गो
5. Navasaṅgahavaggo
५०१. नवसङ्गहा – वत्थुसङ्गहो, विपत्तिसङ्गहो आपत्तिसङ्गहो, निदानसङ्गहो, पुग्गलसङ्गहो, खन्धसङ्गहो, समुट्ठानसङ्गहो, अधिकरणसङ्गहो, समथसङ्गहोति।
501. Navasaṅgahā – vatthusaṅgaho, vipattisaṅgaho āpattisaṅgaho, nidānasaṅgaho, puggalasaṅgaho, khandhasaṅgaho, samuṭṭhānasaṅgaho, adhikaraṇasaṅgaho, samathasaṅgahoti.
अधिकरणे समुप्पन्ने सचे उभो अत्थपच्चत्थिका आगच्छन्ति उभिन्नम्पि वत्थु आरोचापेतब्बं। उभिन्नम्पि वत्थु आरोचापेत्वा उभिन्नम्पि पटिञ्ञा सोतब्बा। उभिन्नम्पि पटिञ्ञं सुत्वा उभोपि वत्तब्बा – ‘‘अम्हाकं इमस्मिं अधिकरणे वूपसमिते 1 उभोपि तुट्ठा भविस्सथा’’ति। सचे आहंसु – ‘‘उभोपि तुट्ठा भविस्सामा’’ति, सङ्घेन तं अधिकरणं सम्पटिच्छितब्बं। सचे अलज्जुस्सन्ना होति, परिसा उब्बाहिकाय वूपसमेतब्बं। सचे बालुस्सन्ना होति, परिसा विनयधरो परियेसितब्बो येन धम्मेन येन विनयेन येन सत्थुसासनेन तं अधिकरणं वूपसम्मति। तथा तं अधिकरणं वूपसमेतब्बं।
Adhikaraṇe samuppanne sace ubho atthapaccatthikā āgacchanti ubhinnampi vatthu ārocāpetabbaṃ. Ubhinnampi vatthu ārocāpetvā ubhinnampi paṭiññā sotabbā. Ubhinnampi paṭiññaṃ sutvā ubhopi vattabbā – ‘‘amhākaṃ imasmiṃ adhikaraṇe vūpasamite 2 ubhopi tuṭṭhā bhavissathā’’ti. Sace āhaṃsu – ‘‘ubhopi tuṭṭhā bhavissāmā’’ti, saṅghena taṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchitabbaṃ. Sace alajjussannā hoti, parisā ubbāhikāya vūpasametabbaṃ. Sace bālussannā hoti, parisā vinayadharo pariyesitabbo yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati. Tathā taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ.
वत्थु जानितब्बं, गोत्तं जानितब्बं, नामं जानितब्बं, आपत्ति जानितब्बा।
Vatthu jānitabbaṃ, gottaṃ jānitabbaṃ, nāmaṃ jānitabbaṃ, āpatti jānitabbā.
मेथुनधम्मोति वत्थु चेव गोत्तञ्च – पाराजिकन्ति नामञ्चेव आपत्ति च।
Methunadhammoti vatthu ceva gottañca – pārājikanti nāmañceva āpatti ca.
अदिन्नादानन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – पाराजिकन्ति नामञ्चेव आपत्ति च।
Adinnādānanti vatthu ceva gottañca – pārājikanti nāmañceva āpatti ca.
मनुस्सविग्गहोति वत्थु चेव गोत्तञ्च – पाराजिकन्ति नामञ्चेव आपत्ति च।
Manussaviggahoti vatthu ceva gottañca – pārājikanti nāmañceva āpatti ca.
उत्तरिमनुस्सधम्मोति वत्थु चेव गोत्तञ्च – पाराजिकन्ति नामञ्चेव आपत्ति च।
Uttarimanussadhammoti vatthu ceva gottañca – pārājikanti nāmañceva āpatti ca.
सुक्कविस्सट्ठीति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Sukkavissaṭṭhīti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
कायसंसग्गोति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Kāyasaṃsaggoti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
दुट्ठुल्लवाचाति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Duṭṭhullavācāti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
अत्तकामन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Attakāmanti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
सञ्चरित्तन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Sañcarittanti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
सञ्ञाचिकाय कुटिं कारापनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Saññācikāya kuṭiṃ kārāpananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
महल्लकं विहारं कारापनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Mahallakaṃ vihāraṃ kārāpananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
भिक्खुं अमूलकेन पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Bhikkhuṃ amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
भिक्खुं अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चि देसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Bhikkhuṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
सङ्घभेदकस्स भिक्खुनो यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Saṅghabhedakassa bhikkhuno yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
भेदकानुवत्तकानं भिक्खूनं यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Bhedakānuvattakānaṃ bhikkhūnaṃ yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
दुब्बचस्स भिक्खुनो यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च।
Dubbacassa bhikkhuno yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca.
कुलदूसकस्स भिक्खुनो यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जनन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – सङ्घादिसेसोति नामञ्चेव आपत्ति च…पे॰…।
Kuladūsakassa bhikkhuno yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjananti vatthu ceva gottañca – saṅghādisesoti nāmañceva āpatti ca…pe….
अनादरियं पटिच्च उदके उच्चारं वा पस्सावं वा खेळं वा करणन्ति वत्थु चेव गोत्तञ्च – दुक्कटन्ति नामञ्चेव आपत्ति चाति।
Anādariyaṃ paṭicca udake uccāraṃ vā passāvaṃ vā kheḷaṃ vā karaṇanti vatthu ceva gottañca – dukkaṭanti nāmañceva āpatti cāti.
नवसङ्गहवग्गो निट्ठितो पञ्चमो।
Navasaṅgahavaggo niṭṭhito pañcamo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
अपलोकनं ञत्ति च, दुतियं चतुत्थेन च।
Apalokanaṃ ñatti ca, dutiyaṃ catutthena ca;
वत्थु ञत्ति अनुस्सावनं, सीमा परिसमेव च॥
Vatthu ñatti anussāvanaṃ, sīmā parisameva ca.
सम्मुखा पटिपुच्छा च, पटिञ्ञा विनयारहो।
Sammukhā paṭipucchā ca, paṭiññā vinayāraho;
वत्थु सङ्घपुग्गलञ्च, ञत्तिं न पच्छा ञत्ति च॥
Vatthu saṅghapuggalañca, ñattiṃ na pacchā ñatti ca.
वत्थुं सङ्घपुग्गलञ्च, सावनं अकालेन च।
Vatthuṃ saṅghapuggalañca, sāvanaṃ akālena ca;
अतिखुद्दका महन्ता च, खण्डच्छाया निमित्तका॥
Atikhuddakā mahantā ca, khaṇḍacchāyā nimittakā.
बहिनदी समुद्दे च, जातस्सरे च भिन्दति।
Bahinadī samudde ca, jātassare ca bhindati;
अज्झोत्थरति सीमाय, चतु पञ्च च वग्गिका॥
Ajjhottharati sīmāya, catu pañca ca vaggikā.
दस वीसतिवग्गा च, अनाहटा च आहटा।
Dasa vīsativaggā ca, anāhaṭā ca āhaṭā;
कम्मपत्ता छन्दारहा, कम्मारहा च पुग्गला॥
Kammapattā chandārahā, kammārahā ca puggalā.
अपलोकनं पञ्चट्ठानं, ञत्ति च नवठानिका।
Apalokanaṃ pañcaṭṭhānaṃ, ñatti ca navaṭhānikā;
ञत्ति दुतियं सत्तट्ठानं, चतुत्था सत्तठानिका॥
Ñatti dutiyaṃ sattaṭṭhānaṃ, catutthā sattaṭhānikā.
सुट्ठु फासु च दुम्मङ्कु, पेसला चापि आसवा।
Suṭṭhu phāsu ca dummaṅku, pesalā cāpi āsavā;
वेरवज्जभयञ्चेव, अकुसलं गिहीनञ्च॥
Veravajjabhayañceva, akusalaṃ gihīnañca.
पापिच्छा अप्पसन्नानं, पसन्ना धम्मट्ठपना।
Pāpicchā appasannānaṃ, pasannā dhammaṭṭhapanā;
विनयानुग्गहा चेव, पातिमोक्खुद्देसेन च॥
Vinayānuggahā ceva, pātimokkhuddesena ca.
पातिमोक्खञ्च ठपना, पवारणञ्च ठपनं।
Pātimokkhañca ṭhapanā, pavāraṇañca ṭhapanaṃ;
तज्जनीया नियस्सञ्च, पब्बाजनीय पटिसारणी।
Tajjanīyā niyassañca, pabbājanīya paṭisāraṇī;
उक्खेपन परिवासं, मूलमानत्तअब्भानं।
Ukkhepana parivāsaṃ, mūlamānattaabbhānaṃ;
ओसारणं निस्सारणं, तथेव उपसम्पदा॥
Osāraṇaṃ nissāraṇaṃ, tatheva upasampadā.
अपलोकनञत्ति च, दुतियञ्च चतुत्थकं।
Apalokanañatti ca, dutiyañca catutthakaṃ;
अपञ्ञत्तेनुपञ्ञत्तं, सम्मुखाविनयो सति॥
Apaññattenupaññattaṃ, sammukhāvinayo sati.
अमूळ्हपटियेभुय्य, पापिय तिणवत्थारकं।
Amūḷhapaṭiyebhuyya, pāpiya tiṇavatthārakaṃ;
वत्थु विपत्ति आपत्ति, निदानं पुग्गलेन च॥
Vatthu vipatti āpatti, nidānaṃ puggalena ca.
खन्धा चेव समुट्ठाना, अधिकरणमेव च।
Khandhā ceva samuṭṭhānā, adhikaraṇameva ca;
समथा सङ्गहा चेव, नामआपत्तिका तथाति॥
Samathā saṅgahā ceva, nāmaāpattikā tathāti.
परिवारो निट्ठितो।
Parivāro niṭṭhito.
परिवारपाळि निट्ठिता।
Parivārapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / अत्थवसवग्गादिवण्णना • Atthavasavaggādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / अत्थवसवग्गादिवण्णना • Atthavasavaggādivaṇṇanā
