| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
नावट्ठकथावण्णना
Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
९९. नावट्ठकथायं थुल्लच्चयम्पि पाराजिकम्पि होतीति एत्थ पठमं ठाना अचावेत्वा मुत्ते थुल्लच्चयं, पठमं पन ठाना चावेत्वा मुत्ते पाराजिकन्ति वेदितब्बं। पासे बद्धसूकरो वियातिआदिना वुत्तं सन्धायाह ‘‘तत्थ युत्ति पुब्बे वुत्ताएवा’’ति। विपन्नट्ठनावाति विसमवातेहि देसन्तरं पलाता, भिज्जित्वा वा विनासं पत्वा उदके निमुज्जित्वा हेट्ठा भूमितलं अप्पत्वा सामिकेहि च अपरिच्चत्तालया वुच्चति। बलवा च वातो आगम्माति इमिना असति वाते अयं पयोगो कतोति दस्सेति। पुग्गलस्स नत्थि अवहारोति सुक्खमातिकायं उजुकरणनयेन वुत्तं। तं अत्तनो पादेन अनक्कमित्वा हत्थेन च अनुक्खिपित्वा अञ्ञस्मिं दण्डादीसु बन्धित्वा ठपिते युज्जति, अत्तनो पादेन अक्कमित्वा हत्थेन च उक्खिपित्वा ठितस्स पन बलववातेन छत्तचीवरादीसु पहटेसु पकतिं विजहित्वा दळ्हतरं अक्कमनगहणादिपयोगो अभिनवो कातब्बो सिया। इतरथा छत्तचीवरादीनि वा विगच्छन्ति, अवहारको वा सयं पतिस्सति, नावा च तदा न गमिस्सति। तस्मा ईदिसे अभिनवप्पयोगे सति अवहारेन भवितब्बं। सुक्खमातिकायं उजुकताय उदकागमनकाले कातब्बकिच्चं नत्थीति तं इध निदस्सनं न होति। दासं पन पकतिया पलायन्तं ‘‘सीघं याही’’ति वत्वा पकतिगमनतो तुरितगमनुप्पादनादिना इध निदस्सनेन भवितब्बन्ति अम्हाकं खन्ति , वीमंसित्वा गहेतब्बं। वाते आगतेपि यत्थ अतिलहुकत्ता नावाय कञ्चि पयोगं अकत्वा पकतिया अवहारको तिट्ठति, तत्थिदं अट्ठकथायं वुत्तन्ति गहेतब्बं।
99. Nāvaṭṭhakathāyaṃ thullaccayampi pārājikampi hotīti ettha paṭhamaṃ ṭhānā acāvetvā mutte thullaccayaṃ, paṭhamaṃ pana ṭhānā cāvetvā mutte pārājikanti veditabbaṃ. Pāse baddhasūkaro viyātiādinā vuttaṃ sandhāyāha ‘‘tattha yutti pubbe vuttāevā’’ti. Vipannaṭṭhanāvāti visamavātehi desantaraṃ palātā, bhijjitvā vā vināsaṃ patvā udake nimujjitvā heṭṭhā bhūmitalaṃ appatvā sāmikehi ca apariccattālayā vuccati. Balavā ca vāto āgammāti iminā asati vāte ayaṃ payogo katoti dasseti. Puggalassa natthi avahāroti sukkhamātikāyaṃ ujukaraṇanayena vuttaṃ. Taṃ attano pādena anakkamitvā hatthena ca anukkhipitvā aññasmiṃ daṇḍādīsu bandhitvā ṭhapite yujjati, attano pādena akkamitvā hatthena ca ukkhipitvā ṭhitassa pana balavavātena chattacīvarādīsu pahaṭesu pakatiṃ vijahitvā daḷhataraṃ akkamanagahaṇādipayogo abhinavo kātabbo siyā. Itarathā chattacīvarādīni vā vigacchanti, avahārako vā sayaṃ patissati, nāvā ca tadā na gamissati. Tasmā īdise abhinavappayoge sati avahārena bhavitabbaṃ. Sukkhamātikāyaṃ ujukatāya udakāgamanakāle kātabbakiccaṃ natthīti taṃ idha nidassanaṃ na hoti. Dāsaṃ pana pakatiyā palāyantaṃ ‘‘sīghaṃ yāhī’’ti vatvā pakatigamanato turitagamanuppādanādinā idha nidassanena bhavitabbanti amhākaṃ khanti , vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Vāte āgatepi yattha atilahukattā nāvāya kañci payogaṃ akatvā pakatiyā avahārako tiṭṭhati, tatthidaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanti gahetabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / नावट्ठकथावण्णना • Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / भूमट्ठकथादिवण्णना • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
