| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
นาวฎฺฐกถาวณฺณนา
Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
๙๙. นาวฎฺฐกถายํ ปน ยา พนฺธนา มุตฺตมเตฺต ฐานา น จวตีติ อิมินา จณฺฑโสเต พทฺธนาวํ ปฎิกฺขิปติฯ ตาว ทุกฺกฎนฺติ ‘‘พนฺธนํ โมเจติ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสา’’ติ เอวํ โมเจนฺตสฺส ปญฺญตฺตํ ทุกฺกฎํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ถุลฺลจฺจยมฺปิ ปาราชิกมฺปิ โหตีติ เอตฺถ ปฐมํ ฐานา อจาเวตฺวา มุเตฺต ถุลฺลจฺจยํ, ปฐมํ ฐานา จาเวตฺวา มุเตฺต ปาราชิกนฺติ เวทิตพฺพํฯ
99. Nāvaṭṭhakathāyaṃ pana yā bandhanā muttamatte ṭhānā na cavatīti iminā caṇḍasote baddhanāvaṃ paṭikkhipati. Tāva dukkaṭanti ‘‘bandhanaṃ moceti, āpatti dukkaṭassā’’ti evaṃ mocentassa paññattaṃ dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ. Thullaccayampi pārājikampi hotīti ettha paṭhamaṃ ṭhānā acāvetvā mutte thullaccayaṃ, paṭhamaṃ ṭhānā cāvetvā mutte pārājikanti veditabbaṃ.
‘‘ปาเส พทฺธสูกโร วิยา’’ติอาทินา วุตฺตํ สนฺธายาห ‘‘ตตฺถ ยุตฺติ ปุเพฺพ วุตฺตา เอวา’’ติฯ วิปฺปนฎฺฐา นาวาติ วิสมวาตาทีหิ วินาสํ ปตฺวา อุทเก นิมุชฺชิตฺวา เหฎฺฐา ภูมิตลํ อปฺปตฺวา มเชฺฌ ฐิตํ สนฺธาย วทติฯ เตเนว ‘‘อโธ วา โอปิลาเปนฺตสฺส…เป.… นาวาตเลน ผุโฎฺฐกาสํ มุขวฎฺฎิํ อติกฺกนฺตมเตฺต ปาราชิก’’นฺติ วุตฺตํฯ โอปิลาเปนฺตสฺสาติ โอสีทาเปนฺตสฺสฯ อติกฺกนฺตมเตฺตติ ผุโฎฺฐกาสํ อติกฺกนฺตมเตฺตฯ เอเสว นโยติ มุตฺตมเตฺต ปาราชิกนฺติ ทเสฺสติฯ
‘‘Pāse baddhasūkaro viyā’’tiādinā vuttaṃ sandhāyāha ‘‘tattha yutti pubbe vuttā evā’’ti. Vippanaṭṭhā nāvāti visamavātādīhi vināsaṃ patvā udake nimujjitvā heṭṭhā bhūmitalaṃ appatvā majjhe ṭhitaṃ sandhāya vadati. Teneva ‘‘adho vā opilāpentassa…pe… nāvātalena phuṭṭhokāsaṃ mukhavaṭṭiṃ atikkantamatte pārājika’’nti vuttaṃ. Opilāpentassāti osīdāpentassa. Atikkantamatteti phuṭṭhokāsaṃ atikkantamatte. Eseva nayoti muttamatte pārājikanti dasseti.
นาวากฑฺฒนโยคฺคมหาโยตฺตตาย โยตฺตโกฎิโต ปฎฺฐาย สกลมฺปิ ‘‘ฐาน’’นฺติ วุตฺตํฯ
Nāvākaḍḍhanayoggamahāyottatāya yottakoṭito paṭṭhāya sakalampi ‘‘ṭhāna’’nti vuttaṃ.
อสติปิ วาเต ยถา วาตํ คณฺหาติ, ตถา ฐปิตตฺตา ‘‘วาตํ คณฺหาเปตี’’ติ วุตฺตํฯ พลวา จ วาโต อาคมฺมาติ อิมินา อสติ วาเต อยํ ปโยโค กโตติ ทเสฺสติฯ เตเนว ‘‘ปุคฺคลสฺส นตฺถิ อวหาโร’’ติ วุตฺตํฯ สติ ปน วาเต กโต ปโยโค ฐานาจาวนปโยโคเยวาติ มาติกาอุชุกรเณ วิย อเตฺถว อวหาโรติ ทฎฺฐพฺพํฯ ฐานาจาวนปโยโค น โหตีติ สุกฺขมาติกาอุชุกรเณ วิย อสติ วาเต กตปโยคตฺตาฯ ภณฺฑเทยฺยํ ปน โหตีติ นาวาสามิกสฺส ภณฺฑเทยฺยํ โหติฯ
Asatipi vāte yathā vātaṃ gaṇhāti, tathā ṭhapitattā ‘‘vātaṃ gaṇhāpetī’’ti vuttaṃ. Balavā ca vāto āgammāti iminā asati vāte ayaṃ payogo katoti dasseti. Teneva ‘‘puggalassa natthi avahāro’’ti vuttaṃ. Sati pana vāte kato payogo ṭhānācāvanapayogoyevāti mātikāujukaraṇe viya attheva avahāroti daṭṭhabbaṃ. Ṭhānācāvanapayogo na hotīti sukkhamātikāujukaraṇe viya asati vāte katapayogattā. Bhaṇḍadeyyaṃ pana hotīti nāvāsāmikassa bhaṇḍadeyyaṃ hoti.
นาวฎฺฐกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๒. ทุติยปาราชิกํ • 2. Dutiyapārājikaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๒. ทุติยปาราชิกํ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ภูมฎฺฐกถาทิวณฺณนา • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / นาวฎฺฐกถาวณฺณนา • Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
