| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๑. มาติกาวณฺณนา
1. Mātikāvaṇṇanā
๑. นยมาติกาวณฺณนา
1. Nayamātikāvaṇṇanā
๑. จุทฺทสวิเธนาติ จุทฺทสปฺปกาเรน, จุทฺทสหิ ปเทหีติ อโตฺถฯ ตตฺถ ‘‘สงฺคโห อสงฺคโห’’ติ อิทเมกํ ปทํ, ตถา ‘‘สมฺปโยโค วิปฺปโยโค’’ติฯ ‘‘สงฺคหิเตน สมฺปยุตฺตํ วิปฺปยุตฺต’’นฺติอาทีนิ ปน ตีณิ ตีณิ ปทานิ เอเกกํ ปทํฯ อิตเรสุ ปทวิภาโค สุวิเญฺญโยฺยวฯ เอเตหีติ สงฺคหาทิปฺปกาเรหิฯ นยนํ ปาปนํ, ตํ ปน ปวตฺตนํ ญาปนญฺจ โหตีติ ‘‘ปวตฺตียติ ญายนฺตี’’ติ จ ทฺวิธาปิ อโตฺถ วุโตฺตฯ นยา เอว อุทฺทิสิยมานา มาติกาฯ อตฺถทฺวเยปิ ปวตฺตนญาณกิริยานํ กรณภาเวน สงฺคหาทิปฺปการา นยาติ วุตฺตาฯ เตนาห อฎฺฐกถายํ ‘‘อิมินา สงฺคหาทิเกน นเยนา’’ติ (ธาตุ. อฎฺฐ. ๑)ฯ ปทานนฺติ อตฺถทีปกานํ วจนานํฯ ปชฺชติ เอเตน อโตฺถติ หิ ปทํฯ ปทานนฺติ จ สํสามิสมฺพเนฺธ สามิวจนํ, ปกรณสฺสาติ ปน อวยวาวยวีสมฺพเนฺธฯ
1. Cuddasavidhenāti cuddasappakārena, cuddasahi padehīti attho. Tattha ‘‘saṅgaho asaṅgaho’’ti idamekaṃ padaṃ, tathā ‘‘sampayogo vippayogo’’ti. ‘‘Saṅgahitena sampayuttaṃ vippayutta’’ntiādīni pana tīṇi tīṇi padāni ekekaṃ padaṃ. Itaresu padavibhāgo suviññeyyova. Etehīti saṅgahādippakārehi. Nayanaṃ pāpanaṃ, taṃ pana pavattanaṃ ñāpanañca hotīti ‘‘pavattīyati ñāyantī’’ti ca dvidhāpi attho vutto. Nayā eva uddisiyamānā mātikā. Atthadvayepi pavattanañāṇakiriyānaṃ karaṇabhāvena saṅgahādippakārā nayāti vuttā. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘iminā saṅgahādikena nayenā’’ti (dhātu. aṭṭha. 1). Padānanti atthadīpakānaṃ vacanānaṃ. Pajjati etena atthoti hi padaṃ. Padānanti ca saṃsāmisambandhe sāmivacanaṃ, pakaraṇassāti pana avayavāvayavīsambandhe.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ธาตุกถาปาฬิ • Dhātukathāpāḷi / ๑. นยมาติกา • 1. Nayamātikā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑. นยมาติกาวณฺณนา • 1. Nayamātikāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. นยมาติกาวณฺณนา • 1. Nayamātikāvaṇṇanā
