Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
೩. ನಯಮುಖಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ
3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
೩. ನಯಾನಂ ಪವತ್ತಿದ್ವಾರಭೂತಾ ಸಙ್ಗಹಾಸಙ್ಗಹವಿಯೋಗೀಸಹಯೋಗೀಧಮ್ಮಾ ನಯಮುಖಾನೀತಿ ತೇಸಂ ಉದ್ದೇಸೋ ನಯಮುಖಮಾತಿಕಾ। ಚುದ್ದಸಪಿ ಹಿ ಸಙ್ಗಹಾಸಙ್ಗಹಸಮ್ಪಯೋಗವಿಪ್ಪಯೋಗಾನಂ ವೋಮಿಸ್ಸಕತಾವಸೇನ ಪವತ್ತಾತಿ ಯೇಹಿ ತೇ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಚುದ್ದಸನ್ನಮ್ಪಿ ನಯಾನಂ ಮುಖಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಹಿತೇನಅಸಙ್ಗಹಿತಪದಾದೀಸು ಸಚ್ಚಾದೀಹಿಪಿ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಸಙ್ಗಹಾಸಙ್ಗಹೋ ಯದಿಪಿ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಪನ ಸಙ್ಗಾಹಕಭೂತೇಹಿ ತೇಹಿ ವುತ್ತೋ, ನ ಸಙ್ಗಹಭೂತೇಹಿ, ಸೋಪಿ ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನೇನ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಆಯತನಸಙ್ಗಹೇನ ಅಸಙ್ಗಹಿತಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಧಮ್ಮುದ್ಧಾರೇ ತತ್ಥಾಪಿ ಖನ್ಧಾದೀಹೇವ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೋ, ತೀಹಿ ಅಸಙ್ಗಹೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಧಮ್ಮುದ್ಧಾರೇಪಿ ಪನ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸು ಚ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾದೀನಂ ಅರಣನ್ತಾನಂ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಸಮ್ಪಯೋಗವಿಪ್ಪಯೋಗಾ ಚತೂಹೇವ ಖನ್ಧೇಹಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ‘‘ಚತೂಹಿ ಸಮ್ಪಯೋಗೋ, ಚತೂಹಿ ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
3. Nayānaṃ pavattidvārabhūtā saṅgahāsaṅgahaviyogīsahayogīdhammā nayamukhānīti tesaṃ uddeso nayamukhamātikā. Cuddasapi hi saṅgahāsaṅgahasampayogavippayogānaṃ vomissakatāvasena pavattāti yehi te cattāropi honti, te dhammā cuddasannampi nayānaṃ mukhāni hontīti. Tattha saṅgahitenaasaṅgahitapadādīsu saccādīhipi yathāsambhavaṃ saṅgahāsaṅgaho yadipi vutto, so pana saṅgāhakabhūtehi tehi vutto, na saṅgahabhūtehi, sopi ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanasaṅgahena asaṅgahitā’’tiādinā pucchitabbavissajjitabbadhammuddhāre tatthāpi khandhādīheva saṅgahehi niyametvā vutto, tasmā ‘‘tīhi saṅgaho, tīhi asaṅgaho’’ti vuttaṃ. Pucchitabbavissajjitabbadhammuddhārepi pana pucchāvissajjanesu ca rūpakkhandhādīnaṃ araṇantānaṃ yathāsambhavaṃ sampayogavippayogā catūheva khandhehi hontīti ‘‘catūhi sampayogo,catūhi vippayogo’’ti vuttaṃ.
ನನು ಚ ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ ರೂಪನಿಬ್ಬಾನೇಹಿಪಿ ಹೋತಿ, ಕಸ್ಮಾ ‘‘ಚತೂಹಿ ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ? ರೂಪನಿಬ್ಬಾನೇಹಿ ಭವನ್ತಸ್ಸಪಿ ಚತೂಹೇವ ಭಾವತೋ। ನ ಹಿ ರೂಪಂ ರೂಪೇನ ನಿಬ್ಬಾನೇನ ವಾ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾ ರೂಪೇನ, ಚತೂಹೇವ ಪನ ಖನ್ಧೇಹಿ ಹೋತೀತಿ ಚತುನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ರೂಪನಿಬ್ಬಾನೇಹಿ ವಿಪ್ಪಯೋಗೋಪಿ ವಿಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ನಿಯಮಿತೋ ತೇಹಿ ವಿನಾ ವಿಪ್ಪಯೋಗಾಭಾವತೋ। ಸೋ ಚಾಯಂ ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ ಅನಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ, ಅನಾರಮ್ಮಣಅನಾರಮ್ಮಣಮಿಸ್ಸಕೇಹಿ ಮಿಸ್ಸಕಸ್ಸ ಚ ನ ಹೋತಿ, ಅನಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಪನ ಮಿಸ್ಸಕಸ್ಸ ಚ ಸಾರಮ್ಮಣೇನ, ಸಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಸಾರಮ್ಮಣೇನ ಅನಾರಮ್ಮಣೇನ ಮಿಸ್ಸಕೇನ ಚ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Nanu ca vippayogo rūpanibbānehipi hoti, kasmā ‘‘catūhi vippayogo’’ti vuttanti? Rūpanibbānehi bhavantassapi catūheva bhāvato. Na hi rūpaṃ rūpena nibbānena vā vippayuttaṃ hoti, nibbānaṃ vā rūpena, catūheva pana khandhehi hotīti catunnaṃ khandhānaṃ rūpanibbānehi vippayogopi vippayujjamānehi catūhi khandhehi niyamito tehi vinā vippayogābhāvato. So cāyaṃ vippayogo anārammaṇassa, anārammaṇaanārammaṇamissakehi missakassa ca na hoti, anārammaṇassa pana missakassa ca sārammaṇena, sārammaṇassa sārammaṇena anārammaṇena missakena ca hotīti veditabbo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಾತುಕಥಾಪಾಳಿ • Dhātukathāpāḷi / ೩. ನಯಮುಖಮಾತಿಕಾ • 3. Nayamukhamātikā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೩. ನಯಮುಖಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೩. ನಯಮುಖಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā