Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੩. ਨਯਮੁਖਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ
3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
੩. ਨਯਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਦ੍વਾਰਭੂਤਾ ਸਙ੍ਗਹਾਸਙ੍ਗਹવਿਯੋਗੀਸਹਯੋਗੀਧਮ੍ਮਾ ਨਯਮੁਖਾਨੀਤਿ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਨਯਮੁਖਮਾਤਿਕਾ। ਚੁਦ੍ਦਸਪਿ ਹਿ ਸਙ੍ਗਹਾਸਙ੍ਗਹਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਾਨਂ વੋਮਿਸ੍ਸਕਤਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਤਿ ਯੇਹਿ ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਯਾਨਂ ਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦਾਦੀਸੁ ਸਚ੍ਚਾਦੀਹਿਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਸਙ੍ਗਹਾਸਙ੍ਗਹੋ ਯਦਿਪਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਪਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕਭੂਤੇਹਿ ਤੇਹਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਸਙ੍ਗਹਭੂਤੇਹਿ, ਸੋਪਿ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਆਯਤਨਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਾਰੇ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹੇવ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਤੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਾਰੇਪਿ ਪਨ ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਚ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਰਣਨ੍ਤਾਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਾ ਚਤੂਹੇવ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਚਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ, ਚਤੂਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
3. Nayānaṃ pavattidvārabhūtā saṅgahāsaṅgahaviyogīsahayogīdhammā nayamukhānīti tesaṃ uddeso nayamukhamātikā. Cuddasapi hi saṅgahāsaṅgahasampayogavippayogānaṃ vomissakatāvasena pavattāti yehi te cattāropi honti, te dhammā cuddasannampi nayānaṃ mukhāni hontīti. Tattha saṅgahitenaasaṅgahitapadādīsu saccādīhipi yathāsambhavaṃ saṅgahāsaṅgaho yadipi vutto, so pana saṅgāhakabhūtehi tehi vutto, na saṅgahabhūtehi, sopi ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanasaṅgahena asaṅgahitā’’tiādinā pucchitabbavissajjitabbadhammuddhāre tatthāpi khandhādīheva saṅgahehi niyametvā vutto, tasmā ‘‘tīhi saṅgaho, tīhi asaṅgaho’’ti vuttaṃ. Pucchitabbavissajjitabbadhammuddhārepi pana pucchāvissajjanesu ca rūpakkhandhādīnaṃ araṇantānaṃ yathāsambhavaṃ sampayogavippayogā catūheva khandhehi hontīti ‘‘catūhi sampayogo,catūhi vippayogo’’ti vuttaṃ.
ਨਨੁ ਚ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿਪਿ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤੂਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿ ਭવਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਚਤੂਹੇવ ਭਾવਤੋ। ਨ ਹਿ ਰੂਪਂ ਰੂਪੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ વਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ વਾ ਰੂਪੇਨ, ਚਤੂਹੇવ ਪਨ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਹੋਤੀਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋਪਿ વਿਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਨਿਯਮਿਤੋ ਤੇਹਿ વਿਨਾ વਿਪ੍ਪਯੋਗਾਭਾવਤੋ। ਸੋ ਚਾਯਂ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮਿਸ੍ਸਕੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਨ ਮਿਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਚ ਸਾਰਮ੍ਮਣੇਨ, ਸਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Nanu ca vippayogo rūpanibbānehipi hoti, kasmā ‘‘catūhi vippayogo’’ti vuttanti? Rūpanibbānehi bhavantassapi catūheva bhāvato. Na hi rūpaṃ rūpena nibbānena vā vippayuttaṃ hoti, nibbānaṃ vā rūpena, catūheva pana khandhehi hotīti catunnaṃ khandhānaṃ rūpanibbānehi vippayogopi vippayujjamānehi catūhi khandhehi niyamito tehi vinā vippayogābhāvato. So cāyaṃ vippayogo anārammaṇassa, anārammaṇaanārammaṇamissakehi missakassa ca na hoti, anārammaṇassa pana missakassa ca sārammaṇena, sārammaṇassa sārammaṇena anārammaṇena missakena ca hotīti veditabbo.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੩. ਨਯਮੁਖਮਾਤਿਕਾ • 3. Nayamukhamātikā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਨਯਮੁਖਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. ਨਯਮੁਖਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā