Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
൩. നയമുഖമാതികാവണ്ണനാ
3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
൩. നയാനം പവത്തിദ്വാരഭൂതാ സങ്ഗഹാസങ്ഗഹവിയോഗീസഹയോഗീധമ്മാ നയമുഖാനീതി തേസം ഉദ്ദേസോ നയമുഖമാതികാ. ചുദ്ദസപി ഹി സങ്ഗഹാസങ്ഗഹസമ്പയോഗവിപ്പയോഗാനം വോമിസ്സകതാവസേന പവത്താതി യേഹി തേ ചത്താരോപി ഹോന്തി, തേ ധമ്മാ ചുദ്ദസന്നമ്പി നയാനം മുഖാനി ഹോന്തീതി. തത്ഥ സങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദാദീസു സച്ചാദീഹിപി യഥാസമ്ഭവം സങ്ഗഹാസങ്ഗഹോ യദിപി വുത്തോ, സോ പന സങ്ഗാഹകഭൂതേഹി തേഹി വുത്തോ, ന സങ്ഗഹഭൂതേഹി, സോപി ‘‘ചക്ഖായതനേന യേ ധമ്മാ ഖന്ധസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ ആയതനസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ’’തിആദിനാ പുച്ഛിതബ്ബവിസ്സജ്ജിതബ്ബധമ്മുദ്ധാരേ തത്ഥാപി ഖന്ധാദീഹേവ സങ്ഗഹേഹി നിയമേത്വാ വുത്തോ, തസ്മാ ‘‘തീഹി സങ്ഗഹോ, തീഹി അസങ്ഗഹോ’’തി വുത്തം. പുച്ഛിതബ്ബവിസ്സജ്ജിതബ്ബധമ്മുദ്ധാരേപി പന പുച്ഛാവിസ്സജ്ജനേസു ച രൂപക്ഖന്ധാദീനം അരണന്താനം യഥാസമ്ഭവം സമ്പയോഗവിപ്പയോഗാ ചതൂഹേവ ഖന്ധേഹി ഹോന്തീതി ‘‘ചതൂഹി സമ്പയോഗോ, ചതൂഹി വിപ്പയോഗോ’’തി വുത്തം.
3. Nayānaṃ pavattidvārabhūtā saṅgahāsaṅgahaviyogīsahayogīdhammā nayamukhānīti tesaṃ uddeso nayamukhamātikā. Cuddasapi hi saṅgahāsaṅgahasampayogavippayogānaṃ vomissakatāvasena pavattāti yehi te cattāropi honti, te dhammā cuddasannampi nayānaṃ mukhāni hontīti. Tattha saṅgahitenaasaṅgahitapadādīsu saccādīhipi yathāsambhavaṃ saṅgahāsaṅgaho yadipi vutto, so pana saṅgāhakabhūtehi tehi vutto, na saṅgahabhūtehi, sopi ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanasaṅgahena asaṅgahitā’’tiādinā pucchitabbavissajjitabbadhammuddhāre tatthāpi khandhādīheva saṅgahehi niyametvā vutto, tasmā ‘‘tīhi saṅgaho, tīhi asaṅgaho’’ti vuttaṃ. Pucchitabbavissajjitabbadhammuddhārepi pana pucchāvissajjanesu ca rūpakkhandhādīnaṃ araṇantānaṃ yathāsambhavaṃ sampayogavippayogā catūheva khandhehi hontīti ‘‘catūhi sampayogo,catūhi vippayogo’’ti vuttaṃ.
നനു ച വിപ്പയോഗോ രൂപനിബ്ബാനേഹിപി ഹോതി, കസ്മാ ‘‘ചതൂഹി വിപ്പയോഗോ’’തി വുത്തന്തി? രൂപനിബ്ബാനേഹി ഭവന്തസ്സപി ചതൂഹേവ ഭാവതോ. ന ഹി രൂപം രൂപേന നിബ്ബാനേന വാ വിപ്പയുത്തം ഹോതി, നിബ്ബാനം വാ രൂപേന, ചതൂഹേവ പന ഖന്ധേഹി ഹോതീതി ചതുന്നം ഖന്ധാനം രൂപനിബ്ബാനേഹി വിപ്പയോഗോപി വിപ്പയുജ്ജമാനേഹി ചതൂഹി ഖന്ധേഹി നിയമിതോ തേഹി വിനാ വിപ്പയോഗാഭാവതോ. സോ ചായം വിപ്പയോഗോ അനാരമ്മണസ്സ, അനാരമ്മണഅനാരമ്മണമിസ്സകേഹി മിസ്സകസ്സ ച ന ഹോതി, അനാരമ്മണസ്സ പന മിസ്സകസ്സ ച സാരമ്മണേന, സാരമ്മണസ്സ സാരമ്മണേന അനാരമ്മണേന മിസ്സകേന ച ഹോതീതി വേദിതബ്ബോ.
Nanu ca vippayogo rūpanibbānehipi hoti, kasmā ‘‘catūhi vippayogo’’ti vuttanti? Rūpanibbānehi bhavantassapi catūheva bhāvato. Na hi rūpaṃ rūpena nibbānena vā vippayuttaṃ hoti, nibbānaṃ vā rūpena, catūheva pana khandhehi hotīti catunnaṃ khandhānaṃ rūpanibbānehi vippayogopi vippayujjamānehi catūhi khandhehi niyamito tehi vinā vippayogābhāvato. So cāyaṃ vippayogo anārammaṇassa, anārammaṇaanārammaṇamissakehi missakassa ca na hoti, anārammaṇassa pana missakassa ca sārammaṇena, sārammaṇassa sārammaṇena anārammaṇena missakena ca hotīti veditabbo.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൩. നയമുഖമാതികാ • 3. Nayamukhamātikā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൩. നയമുഖമാതികാവണ്ണനാ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൩. നയമുഖമാതികാവണ്ണനാ • 3. Nayamukhamātikāvaṇṇanā