Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi

    നയസമുട്ഠാനം

    Nayasamuṭṭhānaṃ

    ൭൯. തത്ഥ കതമം നയസമുട്ഠാനം? പുബ്ബാ കോടി ന പഞ്ഞായതി അവിജ്ജായച ഭവതണ്ഹായ ച, തത്ഥ അവിജ്ജാനീവരണം തണ്ഹാസംയോജനം. അവിജ്ജാനീവരണാ സത്താ അവിജ്ജാസംയുത്താ 1 അവിജ്ജാപക്ഖേന വിചരന്തി, തേ വുച്ചന്തി ദിട്ഠിചരിതാതി. തണ്ഹാസംയോജനാ സത്താ തണ്ഹാസംയുത്താ തണ്ഹാപക്ഖേന വിചരന്തി, തേ വുച്ചന്തി തണ്ഹാചരിതാതി. ദിട്ഠിചരിതാ ഇതോ ബഹിദ്ധാ പബ്ബജിതാ അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുത്താ വിഹരന്തി. തണ്ഹാചരിതാ ഇതോ ബഹിദ്ധാ പബ്ബജിതാ കാമേസു കാമസുഖല്ലികാനുയോഗമനുയുത്താ വിഹരന്തി.

    79. Tattha katamaṃ nayasamuṭṭhānaṃ? Pubbā koṭi na paññāyati avijjāyaca bhavataṇhāya ca, tattha avijjānīvaraṇaṃ taṇhāsaṃyojanaṃ. Avijjānīvaraṇā sattā avijjāsaṃyuttā 2 avijjāpakkhena vicaranti, te vuccanti diṭṭhicaritāti. Taṇhāsaṃyojanā sattā taṇhāsaṃyuttā taṇhāpakkhena vicaranti, te vuccanti taṇhācaritāti. Diṭṭhicaritā ito bahiddhā pabbajitā attakilamathānuyogamanuyuttā viharanti. Taṇhācaritā ito bahiddhā pabbajitā kāmesu kāmasukhallikānuyogamanuyuttā viharanti.

    തത്ഥ കിംകാരണം യം ദിട്ഠിചരിതാ ഇതോ ബഹിദ്ധാ പബ്ബജിതാ അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുത്താ വിഹരന്തി, തണ്ഹാചരിതാ ഇതോ ബഹിദ്ധാ പബ്ബജിതാ കാമേസു കാമസുഖല്ലികാനുയോഗമനുയുത്താ വിഹരന്തി? ഇതോ ബഹിദ്ധാ നത്ഥി സച്ചവവത്ഥാനം, കുതോ ചതുസച്ചപ്പകാസനാ വാ സമഥവിപസ്സനാകോസല്ലം വാ ഉപസമസുഖപ്പത്തി വാ! തേ ഉപസമസുഖസ്സ അനഭിഞ്ഞാ വിപരീതചേതാ ഏവമാഹംസു ‘‘നത്ഥി സുഖേന സുഖം, ദുക്ഖേന നാമ സുഖം അധിഗന്തബ്ബ’’ന്തി. യോ കാമേ പടിസേവതി, സോ ലോകം വഡ്ഢയതി, യോ ലോകം വഡ്ഢയതി, സോ ബഹും പുഞ്ഞം പസവതീതി തേ ഏവംസഞ്ഞീ ഏവംദിട്ഠീ ദുക്ഖേന സുഖം പത്ഥയമാനാ കാമേസു പുഞ്ഞസഞ്ഞീ അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുത്താ ച വിഹരന്തി കാമസുഖല്ലികാനുയോഗമനുയുത്താ ച, തേ തദഭിഞ്ഞാ സന്താ രോഗമേവ വഡ്ഢയന്തി, ഗണ്ഡമേവ വഡ്ഢയന്തി, സല്ലമേവ വഡ്ഢയന്തി, തേ രോഗാഭിതുന്നാ ഗണ്ഡപടിപീളിതാ സല്ലാനുവിദ്ധാ നിരയതിരച്ഛാനയോനിപേതാസുരേസു ഉമ്മുജ്ജനിമുജ്ജാനി കരോന്താ ഉഗ്ഘാതനിഗ്ഘാതം പച്ചനുഭോന്താ രോഗഗണ്ഡസല്ലഭേസജ്ജം ന വിന്ദന്തി. തത്ഥ അത്തകിലമഥാനുയോഗോ കാമസുഖല്ലികാനുയോഗോ ച സംകിലേസോ, സമഥവിപസ്സനാ വോദാനം. അത്തകിലമഥാനുയോഗോ കാമസുഖല്ലികാനുയോഗോ ച രോഗോ, സമഥവിപസ്സനാ രോഗനിഗ്ഘാതകഭേസജ്ജം. അത്തകിലമഥാനുയോഗോ കാമസുഖല്ലികാനുയോഗോ ച ഗണ്ഡോ, സമഥവിപസ്സനാ ഗണ്ഡനിഗ്ഘാതകഭേസജ്ജം . അത്തകിലമഥാനുയോഗോ കാമസുഖല്ലികാനുയോഗോ ച സല്ലോ, സമഥവിപസ്സനാ സല്ലുദ്ധരണഭേസജ്ജം.

    Tattha kiṃkāraṇaṃ yaṃ diṭṭhicaritā ito bahiddhā pabbajitā attakilamathānuyogamanuyuttā viharanti, taṇhācaritā ito bahiddhā pabbajitā kāmesu kāmasukhallikānuyogamanuyuttā viharanti? Ito bahiddhā natthi saccavavatthānaṃ, kuto catusaccappakāsanā vā samathavipassanākosallaṃ vā upasamasukhappatti vā! Te upasamasukhassa anabhiññā viparītacetā evamāhaṃsu ‘‘natthi sukhena sukhaṃ, dukkhena nāma sukhaṃ adhigantabba’’nti. Yo kāme paṭisevati, so lokaṃ vaḍḍhayati, yo lokaṃ vaḍḍhayati, so bahuṃ puññaṃ pasavatīti te evaṃsaññī evaṃdiṭṭhī dukkhena sukhaṃ patthayamānā kāmesu puññasaññī attakilamathānuyogamanuyuttā ca viharanti kāmasukhallikānuyogamanuyuttā ca, te tadabhiññā santā rogameva vaḍḍhayanti, gaṇḍameva vaḍḍhayanti, sallameva vaḍḍhayanti, te rogābhitunnā gaṇḍapaṭipīḷitā sallānuviddhā nirayatiracchānayonipetāsuresu ummujjanimujjāni karontā ugghātanigghātaṃ paccanubhontā rogagaṇḍasallabhesajjaṃ na vindanti. Tattha attakilamathānuyogo kāmasukhallikānuyogo ca saṃkileso, samathavipassanā vodānaṃ. Attakilamathānuyogo kāmasukhallikānuyogo ca rogo, samathavipassanā roganigghātakabhesajjaṃ. Attakilamathānuyogo kāmasukhallikānuyogo ca gaṇḍo, samathavipassanā gaṇḍanigghātakabhesajjaṃ . Attakilamathānuyogo kāmasukhallikānuyogo ca sallo, samathavipassanā salluddharaṇabhesajjaṃ.

    തത്ഥ സംകിലേസോ ദുക്ഖം, തദഭിസങ്ഗോ തണ്ഹാ സമുദയോ, തണ്ഹാനിരോധോ ദുക്ഖനിരോധോ, സമഥവിപസ്സനാ ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, ഇമാനി ചത്താരി സച്ചാനി. ദുക്ഖം പരിഞ്ഞേയ്യം, സമുദയോ പഹാതബ്ബോ, മഗ്ഗോ ഭാവേതബ്ബോ, നിരോധോ സച്ഛികാതബ്ബോ.

    Tattha saṃkileso dukkhaṃ, tadabhisaṅgo taṇhā samudayo, taṇhānirodho dukkhanirodho, samathavipassanā dukkhanirodhagāminī paṭipadā, imāni cattāri saccāni. Dukkhaṃ pariññeyyaṃ, samudayo pahātabbo, maggo bhāvetabbo, nirodho sacchikātabbo.

    ൮൦. തത്ഥ ദിട്ഠിചരിതാ രൂപം അത്തതോ ഉപഗച്ഛന്തി. വേദനം…പേ॰… സഞ്ഞം…പേ॰… സങ്ഖാരേ…പേ॰… വിഞ്ഞാണം അത്തതോ ഉപഗച്ഛന്തി. തണ്ഹാചരിതാ രൂപവന്തം അത്താനം ഉപഗച്ഛന്തി. അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം, വേദനാവന്തം…പേ॰… സഞ്ഞാവന്തം…പേ॰… സങ്ഖാരവന്തം…പേ॰… വിഞ്ഞാണവന്തം അത്താനം ഉപഗച്ഛന്തി, അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം, അയം വുച്ചതി വീസതിവത്ഥുകാ സക്കായദിട്ഠി.

    80. Tattha diṭṭhicaritā rūpaṃ attato upagacchanti. Vedanaṃ…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato upagacchanti. Taṇhācaritā rūpavantaṃ attānaṃ upagacchanti. Attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ, vedanāvantaṃ…pe… saññāvantaṃ…pe… saṅkhāravantaṃ…pe… viññāṇavantaṃ attānaṃ upagacchanti, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ, ayaṃ vuccati vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhi.

    തസ്സാ പടിപക്ഖോ ലോകുത്തരാ സമ്മാദിട്ഠി, അന്വായികാ സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ സമ്മാകമ്മന്തോ സമ്മാആജീവോ സമ്മാവായാമോ സമ്മാസതി സമ്മാസമാധി, അയം അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ. തേ തയോ ഖന്ധാ സീലക്ഖന്ധോ സമാധിക്ഖന്ധോ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. സീലക്ഖന്ധോ സമാധിക്ഖന്ധോ ച സമഥോ, പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ വിപസ്സനാ. തത്ഥ സക്കായോ ദുക്ഖം, സക്കായസമുദയോ ദുക്ഖസമുദയോ, സക്കായനിരോധോ ദുക്ഖനിരോധോ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, ഇമാനി ചത്താരി സച്ചാനി. ദുക്ഖം പരിഞ്ഞേയ്യം, സമുദയോ പഹാതബ്ബോ, മഗ്ഗോ ഭാവേതബ്ബോ, നിരോധോ സച്ഛികാതബ്ബോ.

    Tassā paṭipakkho lokuttarā sammādiṭṭhi, anvāyikā sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi, ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Te tayo khandhā sīlakkhandho samādhikkhandho paññākkhandho. Sīlakkhandho samādhikkhandho ca samatho, paññākkhandho vipassanā. Tattha sakkāyo dukkhaṃ, sakkāyasamudayo dukkhasamudayo, sakkāyanirodho dukkhanirodho, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo dukkhanirodhagāminī paṭipadā, imāni cattāri saccāni. Dukkhaṃ pariññeyyaṃ, samudayo pahātabbo, maggo bhāvetabbo, nirodho sacchikātabbo.

    തത്ഥ യേ രൂപം അത്തതോ ഉപഗച്ഛന്തി. വേദനം…പേ॰… സഞ്ഞം…പേ॰… സങ്ഖാരേ…പേ॰… വിഞ്ഞാണം അത്തതോ ഉപഗച്ഛന്തി. ഇമേ വുച്ചന്തി ‘‘ഉച്ഛേദവാദിനോ’’തി. യേ രൂപവന്തം അത്താനം ഉപഗച്ഛന്തി. അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം. യേ വേദനാവന്തം…പേ॰… യേ സഞ്ഞാവന്തം…പേ॰… യേ സങ്ഖാരവന്തം…പേ॰… യേ വിഞ്ഞാണവന്തം അത്താനം ഉപഗച്ഛന്തി, അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. ഇമേ വുച്ചന്തി ‘‘സസ്സതവാദിനോ’’തി, തത്ഥ ഉച്ഛേദസസ്സതവാദാ ഉഭോ അന്താ, അയം സംസാരപവത്തി. തസ്സ പടിപക്ഖോ മജ്ഝിമാ പടിപദാ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ, അയം സംസാരനിവത്തി. തത്ഥ പവത്തി ദുക്ഖം, തദഭിസങ്ഗോ തണ്ഹാ സമുദയോ, തണ്ഹാനിരോധോ ദുക്ഖനിരോധോ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, ഇമാനി ചത്താരി സച്ചാനി. ദുക്ഖം പരിഞ്ഞേയ്യം, സമുദയോ പഹാതബ്ബോ, മഗ്ഗോ ഭാവേതബ്ബോ, നിരോധോ സച്ഛികാതബ്ബോ.

    Tattha ye rūpaṃ attato upagacchanti. Vedanaṃ…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato upagacchanti. Ime vuccanti ‘‘ucchedavādino’’ti. Ye rūpavantaṃ attānaṃ upagacchanti. Attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Ye vedanāvantaṃ…pe… ye saññāvantaṃ…pe… ye saṅkhāravantaṃ…pe… ye viññāṇavantaṃ attānaṃ upagacchanti, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Ime vuccanti ‘‘sassatavādino’’ti, tattha ucchedasassatavādā ubho antā, ayaṃ saṃsārapavatti. Tassa paṭipakkho majjhimā paṭipadā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, ayaṃ saṃsāranivatti. Tattha pavatti dukkhaṃ, tadabhisaṅgo taṇhā samudayo, taṇhānirodho dukkhanirodho, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo dukkhanirodhagāminī paṭipadā, imāni cattāri saccāni. Dukkhaṃ pariññeyyaṃ, samudayo pahātabbo, maggo bhāvetabbo, nirodho sacchikātabbo.

    തത്ഥ ഉച്ഛേദസസ്സതം സമാസതോ വീസതിവത്ഥുകാ സക്കായദിട്ഠി, വിത്ഥാരതോ ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി, തേസം പടിപക്ഖോ തേചത്താലീസം ബോധിപക്ഖിയാ ധമ്മാ അട്ഠ വിമോക്ഖാ ദസ കസിണായതനാനി. ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി മോഹജാലം അനാദിഅനിധനപ്പവത്തം. തേചത്താലീസം 3 ബോധിപക്ഖിയാ ധമ്മാ ഞാണവജിരം മോഹജാലപ്പദാലനം. തത്ഥ മോഹോ അവിജ്ജാ, ജാലം ഭവതണ്ഹാ, തേന വുച്ചതി ‘‘പുബ്ബാ കോടി ന പഞ്ഞായതി അവിജ്ജായ ച ഭവതണ്ഹായ ചാ’’തി.

    Tattha ucchedasassataṃ samāsato vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhi, vitthārato dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni, tesaṃ paṭipakkho tecattālīsaṃ bodhipakkhiyā dhammā aṭṭha vimokkhā dasa kasiṇāyatanāni. Dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni mohajālaṃ anādianidhanappavattaṃ. Tecattālīsaṃ 4 bodhipakkhiyā dhammā ñāṇavajiraṃ mohajālappadālanaṃ. Tattha moho avijjā, jālaṃ bhavataṇhā, tena vuccati ‘‘pubbā koṭi na paññāyati avijjāya ca bhavataṇhāya cā’’ti.

    ൮൧. തത്ഥ ദിട്ഠിചരിതോ അസ്മിം സാസനേ പബ്ബജിതോ സല്ലേഖാനുസന്തതവുത്തി ഭവതി സല്ലേഖേ തിബ്ബഗാരവോ. തണ്ഹാചരിതോ അസ്മിം സാസനേ പബ്ബജിതോ സിക്ഖാനുസന്തതവുത്തി ഭവതി സിക്ഖായ തിബ്ബഗാരവോ. ദിട്ഠിചരിതോ സമ്മത്തനിയാമം ഓക്കമന്തോ ധമ്മാനുസാരീ ഭവതി. തണ്ഹാചരിതോ സമ്മത്തനിയാമം ഓക്കമന്തോ സദ്ധാനുസാരീ ഭവതി, ദിട്ഠിചരിതോ സുഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യാതി. തണ്ഹാചരിതോ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യാതി.

    81. Tattha diṭṭhicarito asmiṃ sāsane pabbajito sallekhānusantatavutti bhavati sallekhe tibbagāravo. Taṇhācarito asmiṃ sāsane pabbajito sikkhānusantatavutti bhavati sikkhāya tibbagāravo. Diṭṭhicarito sammattaniyāmaṃ okkamanto dhammānusārī bhavati. Taṇhācarito sammattaniyāmaṃ okkamanto saddhānusārī bhavati, diṭṭhicarito sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyāti. Taṇhācarito dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyāti.

    തത്ഥ കിംകാരണം, യം തണ്ഹാചരിതോ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യാതി, തസ്സ ഹി കാമാ അപരിച്ചത്താ ഭവന്തി, സോ കാമേഹി വിവേചിയമാനോ ദുക്ഖേന പടിനിസ്സരതി ദന്ധഞ്ച ധമ്മം ആജാനാതി? യോ പനായം ദിട്ഠിചരിതോ അയം ആദിതോയേവ കാമേഹി അനത്ഥികോ ഭവതി. സോ തതോ വിവേചിയമാനോ ഖിപ്പഞ്ച പടിനിസ്സരതി, ഖിപ്പഞ്ച ധമ്മം ആജാനാതി. ദുക്ഖാപി പടിപദാ ദുവിധാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ ച ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ ച. സുഖാപി പടിപദാ ദുവിധാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ ച ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ ച. സത്താപി ദുവിധാ മുദിന്ദ്രിയാപി തിക്ഖിന്ദ്രിയാപി. യേ മുദിന്ദ്രിയാ, തേ ദന്ധഞ്ച പടിനിസ്സരന്തി ദന്ധഞ്ച ധമ്മം ആജാനന്തി. യേ തിക്ഖിന്ദ്രിയാ, തേ ഖിപ്പഞ്ച പടിനിസ്സരന്തി, ഖിപ്പഞ്ച ധമ്മം ആജാനന്തി, ഇമാ ചതസ്സോ പടിപദാ. യേ ഹി കേചി നിയ്യിംസു വാ നിയ്യന്തി വാ നിയ്യിസ്സന്തി വാ, തേ ഇമാഹി ഏവ ചതൂഹി പടിപദാഹി. ഏവം അരിയാ ചതുക്കമഗ്ഗം പഞ്ഞാപേന്തി അബുധജനസേവിതായ ബാലകന്തായ രത്തവാസിനിയാ നന്ദിയാ ഭവതണ്ഹായ അവട്ടനത്ഥം 5. അയം വുച്ചതി നന്ദിയാവട്ടസ്സ നയസ്സ ഭൂമീതി, തേനാഹ ‘‘തണ്ഹഞ്ച അവിജ്ജമ്പി ച സമഥേനാ’’തി.

    Tattha kiṃkāraṇaṃ, yaṃ taṇhācarito dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyāti, tassa hi kāmā apariccattā bhavanti, so kāmehi viveciyamāno dukkhena paṭinissarati dandhañca dhammaṃ ājānāti? Yo panāyaṃ diṭṭhicarito ayaṃ āditoyeva kāmehi anatthiko bhavati. So tato viveciyamāno khippañca paṭinissarati, khippañca dhammaṃ ājānāti. Dukkhāpi paṭipadā duvidhā dandhābhiññā ca khippābhiññā ca. Sukhāpi paṭipadā duvidhā dandhābhiññā ca khippābhiññā ca. Sattāpi duvidhā mudindriyāpi tikkhindriyāpi. Ye mudindriyā, te dandhañca paṭinissaranti dandhañca dhammaṃ ājānanti. Ye tikkhindriyā, te khippañca paṭinissaranti, khippañca dhammaṃ ājānanti, imā catasso paṭipadā. Ye hi keci niyyiṃsu vā niyyanti vā niyyissanti vā, te imāhi eva catūhi paṭipadāhi. Evaṃ ariyā catukkamaggaṃ paññāpenti abudhajanasevitāya bālakantāya rattavāsiniyā nandiyā bhavataṇhāya avaṭṭanatthaṃ 6. Ayaṃ vuccati nandiyāvaṭṭassa nayassa bhūmīti, tenāha ‘‘taṇhañca avijjampi ca samathenā’’ti.

    ൮൨. വേയ്യാകരണേസു ഹി യേ കുസലാകുസലാതി തേ ദുവിധാ ഉപപരിക്ഖിതബ്ബാ – ലോകവട്ടാനുസാരീ ച ലോകവിവട്ടാനുസാരീ ച. വട്ടം നാമ സംസാരോ. വിവട്ടം നിബ്ബാനം. കമ്മകിലേസാ ഹേതു സംസാരസ്സ. തത്ഥ കമ്മം ചേതനാ ചേതസികഞ്ച നിദ്ദിസിതബ്ബം. തം കഥം ദട്ഠബ്ബം? ഉപചയേന സബ്ബേപി കിലേസാ ചതൂഹി വിപല്ലാസേഹി നിദ്ദിസിതബ്ബാ. തേ കത്ഥ ദട്ഠബ്ബാ? ദസ വത്ഥുകേ കിലേസപുഞ്ജേ. കതമാനി ദസ വത്ഥൂനി? ചത്താരോ ആഹാരാ, ചത്താരോ വിപല്ലാസാ, ചത്താരി ഉപാദാനാനി, ചത്താരോ യോഗാ, ചത്താരോ ഗന്ഥാ, ചത്താരോ ആസവാ, ചത്താരോ ഓഘാ, ചത്താരോ സല്ലാ, ചതസ്സോ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയോ ചത്താരി അഗതിഗമനാനി. പഠമേ ആഹാരേ പഠമോ വിപല്ലാസോ, ദുതിയേ ആഹാരേ ദുതിയോ വിപല്ലാസോ, തതിയേ ആഹാരേ തതിയോ വിപല്ലാസോ, ചതുത്ഥേ ആഹാരേ ചതുത്ഥോ വിപല്ലാസോ. പഠമേ വിപല്ലാസേ പഠമം ഉപാദാനം. ദുതിയേ വിപല്ലാസേ ദുതിയം ഉപാദാനം, തതിയേ വിപല്ലാസേ തതിയം ഉപാദാനം, ചതുത്ഥേ വിപല്ലാസേ ചതുത്ഥം ഉപാദാനം. പഠമേ ഉപാദാനേ പഠമോ യോഗോ, ദുതിയേ ഉപാദാനേ ദുതിയോ യോഗോ, തതിയേ ഉപാദാനേ തതിയോ യോഗോ, ചതുത്ഥേ ഉപാദാനേ ചതുത്ഥോ യോഗോ. പഠമേ യോഗേ പഠമോ ഗന്ഥോ, ദുതിയേ യോഗേ ദുതിയോ ഗന്ഥോ, തതിയേ യോഗേ തതിയോ ഗന്ഥോ, ചതുത്ഥേ യോഗേ ചതുത്ഥോ ഗന്ഥോ, പഠമേ ഗന്ഥേ പഠമോ ആസവോ, ദുതിയേ ഗന്ഥേ ദുതിയോ ആസവോ, തതിയേ ഗന്ഥേ തതിയോ ആസവോ, ചതുത്ഥേ ഗന്ഥേ ചതുത്ഥോ ആസവോ. പഠമേ ആസവേ പഠമോ ഓഘോ, ദുതിയേ ആസവേ ദുതിയോ ഓഘോ, തതിയേ ആസവേ തതിയോ ഓഘോ, ചതുത്ഥേ ആസവേ ചതുത്ഥോ ഓഘോ. പഠമേ ഓഘേ പഠമോ സല്ലോ, ദുതിയേ ഓഘേ ദുതിയോ സല്ലോ, തതിയേ ഓഘേ തതിയോ സല്ലോ, ചതുത്ഥേ ഓഘേ ചതുത്ഥോ സല്ലോ. പഠമേ സല്ലേ പഠമാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ദുതിയേ സല്ലേ ദുതിയാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, തതിയേ സല്ലേ തതിയാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ചതുത്ഥേ സല്ലേ ചതുത്ഥീ 7 വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, പഠമായം വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയം പഠമം അഗതിഗമനം. ദുതിയായം വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയം ദുതിയം അഗതിഗമനം. തതിയായം വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയം തതിയം അഗതിഗമനം, ചതുത്ഥിയം 8 വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയം ചതുത്ഥം അഗതിഗമനം.

    82. Veyyākaraṇesu hi ye kusalākusalāti te duvidhā upaparikkhitabbā – lokavaṭṭānusārī ca lokavivaṭṭānusārī ca. Vaṭṭaṃ nāma saṃsāro. Vivaṭṭaṃ nibbānaṃ. Kammakilesā hetu saṃsārassa. Tattha kammaṃ cetanā cetasikañca niddisitabbaṃ. Taṃ kathaṃ daṭṭhabbaṃ? Upacayena sabbepi kilesā catūhi vipallāsehi niddisitabbā. Te kattha daṭṭhabbā? Dasa vatthuke kilesapuñje. Katamāni dasa vatthūni? Cattāro āhārā, cattāro vipallāsā, cattāri upādānāni, cattāro yogā, cattāro ganthā, cattāro āsavā, cattāro oghā, cattāro sallā, catasso viññāṇaṭṭhitiyo cattāri agatigamanāni. Paṭhame āhāre paṭhamo vipallāso, dutiye āhāre dutiyo vipallāso, tatiye āhāre tatiyo vipallāso, catutthe āhāre catuttho vipallāso. Paṭhame vipallāse paṭhamaṃ upādānaṃ. Dutiye vipallāse dutiyaṃ upādānaṃ, tatiye vipallāse tatiyaṃ upādānaṃ, catutthe vipallāse catutthaṃ upādānaṃ. Paṭhame upādāne paṭhamo yogo, dutiye upādāne dutiyo yogo, tatiye upādāne tatiyo yogo, catutthe upādāne catuttho yogo. Paṭhame yoge paṭhamo gantho, dutiye yoge dutiyo gantho, tatiye yoge tatiyo gantho, catutthe yoge catuttho gantho, paṭhame ganthe paṭhamo āsavo, dutiye ganthe dutiyo āsavo, tatiye ganthe tatiyo āsavo, catutthe ganthe catuttho āsavo. Paṭhame āsave paṭhamo ogho, dutiye āsave dutiyo ogho, tatiye āsave tatiyo ogho, catutthe āsave catuttho ogho. Paṭhame oghe paṭhamo sallo, dutiye oghe dutiyo sallo, tatiye oghe tatiyo sallo, catutthe oghe catuttho sallo. Paṭhame salle paṭhamā viññāṇaṭṭhiti, dutiye salle dutiyā viññāṇaṭṭhiti, tatiye salle tatiyā viññāṇaṭṭhiti, catutthe salle catutthī 9 viññāṇaṭṭhiti, paṭhamāyaṃ viññāṇaṭṭhitiyaṃ paṭhamaṃ agatigamanaṃ. Dutiyāyaṃ viññāṇaṭṭhitiyaṃ dutiyaṃ agatigamanaṃ. Tatiyāyaṃ viññāṇaṭṭhitiyaṃ tatiyaṃ agatigamanaṃ, catutthiyaṃ 10 viññāṇaṭṭhitiyaṃ catutthaṃ agatigamanaṃ.

    ൮൩. തത്ഥ യോ ച കബളീകാരോ ആഹാരോ ഫസ്സോ ആഹാരോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച മനോസഞ്ചേതനാഹാരോ യോ ച വിഞ്ഞാണാഹാരോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച ‘‘അസുഭേ സുഭ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, യോ ച ‘‘ദുക്ഖേ സുഖ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച ‘‘അനിച്ചേ നിച്ച’’ന്തി വിപല്ലാസോ, യോ ച ‘‘അനത്തനി അത്താ’’തി വിപല്ലാസോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യഞ്ച കാമുപാദാനം യഞ്ച ഭവുപാദാനം, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യഞ്ച ദിട്ഠുപാദാനം യഞ്ച അത്തവാദുപാദാനം, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച കാമയോഗോ, യോ ച ഭവയോഗോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച ദിട്ഠിയോഗോ, യോ ച അവിജ്ജായോഗോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥോ, യോ ച ബ്യാപാദോ കായഗന്ഥോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച പരാമാസകായഗന്ഥോ, യോ ച ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച കാമാസവോ, യോ ച ഭവാസവോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച ദിട്ഠാസവോ, യോ ച അവിജ്ജാസവോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച കാമോഘോ, യോ ച ഭവോഘോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച ദിട്ഠോഘോ, യോ ച അവിജ്ജോഘോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യോ ച രാഗസല്ലോ, യോ ച ദോസസല്ലോ, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യോ ച മാനസല്ലോ, യോ ച മോഹസല്ലോ, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യാ ച രൂപൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, യാ ച വേദനൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യാ ച സഞ്ഞൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, യാ ച സങ്ഖാരൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. തത്ഥ യഞ്ച ഛന്ദാ അഗതിഗമനം യഞ്ച ദോസാ അഗതിഗമനം, ഇമേ തണ്ഹാചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ. യഞ്ച ഭയാ അഗതിഗമനം, യഞ്ച മോഹാ അഗതിഗമനം, ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ.

    83. Tattha yo ca kabaḷīkāro āhāro phasso āhāro, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca manosañcetanāhāro yo ca viññāṇāhāro, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso, yo ca ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca ‘‘anicce nicca’’nti vipallāso, yo ca ‘‘anattani attā’’ti vipallāso, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yañca kāmupādānaṃ yañca bhavupādānaṃ, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yañca diṭṭhupādānaṃ yañca attavādupādānaṃ, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca kāmayogo, yo ca bhavayogo, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca diṭṭhiyogo, yo ca avijjāyogo, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca abhijjhākāyagantho, yo ca byāpādo kāyagantho, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca parāmāsakāyagantho, yo ca idaṃsaccābhinivesakāyagantho, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca kāmāsavo, yo ca bhavāsavo, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca diṭṭhāsavo, yo ca avijjāsavo, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca kāmogho, yo ca bhavogho, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca diṭṭhogho, yo ca avijjogho, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yo ca rāgasallo, yo ca dosasallo, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yo ca mānasallo, yo ca mohasallo, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yā ca rūpūpagā viññāṇaṭṭhiti, yā ca vedanūpagā viññāṇaṭṭhiti, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yā ca saññūpagā viññāṇaṭṭhiti, yā ca saṅkhārūpagā viññāṇaṭṭhiti, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā. Tattha yañca chandā agatigamanaṃ yañca dosā agatigamanaṃ, ime taṇhācaritassa puggalassa upakkilesā. Yañca bhayā agatigamanaṃ, yañca mohā agatigamanaṃ, ime diṭṭhicaritassa puggalassa upakkilesā.

    ൮൪. തത്ഥ കബളീകാരേ ആഹാരേ ‘‘അസുഭേ സുഭ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ഫസ്സേ ആഹാരേ ‘‘ദുക്ഖേ സുഖ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, വിഞ്ഞാണേ ആഹാരേ ‘‘അനിച്ചേ നിച്ച’’ന്തി വിപല്ലാസോ, മനോസഞ്ചേതനായ ആഹാരേ ‘‘അനത്തനി അത്താ’’തി വിപല്ലാസോ. പഠമേ വിപല്ലാസേ ഠിതോ കാമേ ഉപാദിയതി , ഇദം വുച്ചതി കാമുപാദാനം; ദുതിയേ വിപല്ലാസേ ഠിതോ അനാഗതം ഭവം ഉപാദിയതി , ഇദം വുച്ചതി ഭവുപാദാനം; തതിയേ വിപല്ലാസേ ഠിതോ സംസാരാഭിനന്ദിനിം ദിട്ഠിം ഉപാദിയതി, ഇദം വുച്ചതി ദിട്ഠുപാദാനം; ചതുത്ഥേ വിപല്ലാസേ ഠിതോ അത്താനം കപ്പിയം ഉപാദിയതി, ഇദം വുച്ചതി അത്തവാദുപാദാനം.

    84. Tattha kabaḷīkāre āhāre ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso, phasse āhāre ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso, viññāṇe āhāre ‘‘anicce nicca’’nti vipallāso, manosañcetanāya āhāre ‘‘anattani attā’’ti vipallāso. Paṭhame vipallāse ṭhito kāme upādiyati , idaṃ vuccati kāmupādānaṃ; dutiye vipallāse ṭhito anāgataṃ bhavaṃ upādiyati , idaṃ vuccati bhavupādānaṃ; tatiye vipallāse ṭhito saṃsārābhinandiniṃ diṭṭhiṃ upādiyati, idaṃ vuccati diṭṭhupādānaṃ; catutthe vipallāse ṭhito attānaṃ kappiyaṃ upādiyati, idaṃ vuccati attavādupādānaṃ.

    കാമുപാദാനേന കാമേഹി സംയുജ്ജതി, അയം വുച്ചതി കാമയോഗോ; ഭവുപാദാനേന ഭവേഹി സംയുജ്ജതി, അയം വുച്ചതി ഭവയോഗോ; ദിട്ഠുപാദാനേന പാപികായ ദിട്ഠിയാ സംയുജ്ജതി, അയം വുച്ചതി ദിട്ഠിയോഗോ; അത്തവാദുപാദാനേന അവിജ്ജായ സംയുജ്ജതി, അയം വുച്ചതി അവിജ്ജായോഗോ.

    Kāmupādānena kāmehi saṃyujjati, ayaṃ vuccati kāmayogo; bhavupādānena bhavehi saṃyujjati, ayaṃ vuccati bhavayogo; diṭṭhupādānena pāpikāya diṭṭhiyā saṃyujjati, ayaṃ vuccati diṭṭhiyogo; attavādupādānena avijjāya saṃyujjati, ayaṃ vuccati avijjāyogo.

    പഠമേ യോഗേ ഠിതോ അഭിജ്ഝായ കായം ഗന്ഥതി, അയം വുച്ചതി അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥോ; ദുതിയേ യോഗേ ഠിതോ ബ്യാപാദേന കായം ഗന്ഥതി, അയം വുച്ചതി ബ്യാപാദകായഗന്ഥോ; തതിയേ യോഗേ ഠിതോ പരാമാസേന കായം ഗന്ഥതി, അയം വുച്ചതി പരാമാസകായഗന്ഥോ; ചതുത്ഥേ യോഗേ ഠിതോ ഇദംസച്ചാഭിനിവേസേന കായം ഗന്ഥതി, അയം വുച്ചതി ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥോ.

    Paṭhame yoge ṭhito abhijjhāya kāyaṃ ganthati, ayaṃ vuccati abhijjhākāyagantho; dutiye yoge ṭhito byāpādena kāyaṃ ganthati, ayaṃ vuccati byāpādakāyagantho; tatiye yoge ṭhito parāmāsena kāyaṃ ganthati, ayaṃ vuccati parāmāsakāyagantho; catutthe yoge ṭhito idaṃsaccābhinivesena kāyaṃ ganthati, ayaṃ vuccati idaṃsaccābhinivesakāyagantho.

    തസ്സ ഏവംഗന്ഥിതാ കിലേസാ ആസവന്തി. കുതോ ച വുച്ചതി ആസവന്തീതി? അനുസയതോ വാ പരിയുട്ഠാനതോ വാ. തത്ഥ അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥേന കാമാസവോ, ബ്യാപാദകായഗന്ഥേന ഭവാസവോ, പരാമാസകായഗന്ഥേന ദിട്ഠാസവോ, ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥേന അവിജ്ജാസവോ.

    Tassa evaṃganthitā kilesā āsavanti. Kuto ca vuccati āsavantīti? Anusayato vā pariyuṭṭhānato vā. Tattha abhijjhākāyaganthena kāmāsavo, byāpādakāyaganthena bhavāsavo, parāmāsakāyaganthena diṭṭhāsavo, idaṃsaccābhinivesakāyaganthena avijjāsavo.

    തസ്സ ഇമേ ചത്താരോ ആസവാ വേപുല്ലം ഗതാ ഓഘാ ഭവന്തി. ഇതി ആസവവേപുല്ലാ ഓഘവേപുല്ലം. തത്ഥ കാമാസവേന കാമോഘോ, ഭവാസവേന ഭവോഘോ, ദിട്ഠാസവേന ദിട്ഠോഘോ, അവിജ്ജാസവേന അവിജ്ജോഘോ.

    Tassa ime cattāro āsavā vepullaṃ gatā oghā bhavanti. Iti āsavavepullā oghavepullaṃ. Tattha kāmāsavena kāmogho, bhavāsavena bhavogho, diṭṭhāsavena diṭṭhogho, avijjāsavena avijjogho.

    തസ്സ ഇമേ ചത്താരോ ഓഘാ അനുസയസഹഗതാ അജ്ഝാസയം അനുപവിട്ഠാ ഹദയം ആഹച്ച തിട്ഠന്തി, തേന വുച്ചന്തി സല്ലാഇതി. തത്ഥ കാമോഘേന രാഗസല്ലോ, ഭവോഘേന ദോസസല്ലോ, ദിട്ഠോഘേന മാനസല്ലോ, അവിജ്ജോഘേന മോഹസല്ലോ.

    Tassa ime cattāro oghā anusayasahagatā ajjhāsayaṃ anupaviṭṭhā hadayaṃ āhacca tiṭṭhanti, tena vuccanti sallāiti. Tattha kāmoghena rāgasallo, bhavoghena dosasallo, diṭṭhoghena mānasallo, avijjoghena mohasallo.

    തസ്സ ഇമേഹി ചതൂഹി സല്ലേഹി പരിയാദിന്നം 11 വിഞ്ഞാണം ചതൂസു ധമ്മേസു സണ്ഠഹതി രൂപേ വേദനായ സഞ്ഞായ സങ്ഖാരേസു. തത്ഥ രാഗസല്ലേന നന്ദൂപസേചനേന വിഞ്ഞാണേന രൂപൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ദോസസല്ലേന നന്ദൂപസേചനേന വിഞ്ഞാണേന വേദനൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, മാനസല്ലേന നന്ദൂപസേചനേന വിഞ്ഞാണേന സഞ്ഞൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, മോഹസല്ലേന നന്ദൂപസേചനേന വിഞ്ഞാണേന സങ്ഖാരൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി.

    Tassa imehi catūhi sallehi pariyādinnaṃ 12 viññāṇaṃ catūsu dhammesu saṇṭhahati rūpe vedanāya saññāya saṅkhāresu. Tattha rāgasallena nandūpasecanena viññāṇena rūpūpagā viññāṇaṭṭhiti, dosasallena nandūpasecanena viññāṇena vedanūpagā viññāṇaṭṭhiti, mānasallena nandūpasecanena viññāṇena saññūpagā viññāṇaṭṭhiti, mohasallena nandūpasecanena viññāṇena saṅkhārūpagā viññāṇaṭṭhiti.

    തസ്സ ഇമാഹി ചതൂഹി വിഞ്ഞാണട്ഠിതീഹി ഉപത്ഥദ്ധം വിഞ്ഞാണം ചതൂഹി ധമ്മേഹി അഗതിം ഗച്ഛതി ഛന്ദാ ദോസാ ഭയാ മോഹാ. തത്ഥ രാഗേന ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛതി, ദോസേന ദോസാഗതിം ഗച്ഛതി, ഭയേന ഭയാഗതിം ഗച്ഛതി, മോഹേന മോഹാഗതിം ഗച്ഛതി. ഇതി ഖോ തഞ്ച കമ്മം ഇമേ ച കിലേസാ, ഏസ ഹേതു സംസാരസ്സ, ഏവം സബ്ബേ കിലേസാ ചതൂഹി വിപല്ലാസേഹി നിദ്ദിസിതബ്ബാ.

    Tassa imāhi catūhi viññāṇaṭṭhitīhi upatthaddhaṃ viññāṇaṃ catūhi dhammehi agatiṃ gacchati chandā dosā bhayā mohā. Tattha rāgena chandāgatiṃ gacchati, dosena dosāgatiṃ gacchati, bhayena bhayāgatiṃ gacchati, mohena mohāgatiṃ gacchati. Iti kho tañca kammaṃ ime ca kilesā, esa hetu saṃsārassa, evaṃ sabbe kilesā catūhi vipallāsehi niddisitabbā.

    ൮൫. തത്ഥ ഇമാ ചതസ്സോ ദിസാ കബളീകാരോ ആഹാരോ ‘‘അസുഭേ സുഭ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, കാമുപാദാനം, കാമയോഗോ, അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥോ, കാമാസവോ, കാമോഘോ, രാഗസല്ലോ, രൂപൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ഛന്ദാ അഗതിഗമനന്തി പഠമാ ദിസാ.

    85. Tattha imā catasso disā kabaḷīkāro āhāro ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso, kāmupādānaṃ, kāmayogo, abhijjhākāyagantho, kāmāsavo, kāmogho, rāgasallo, rūpūpagā viññāṇaṭṭhiti, chandā agatigamananti paṭhamā disā.

    ഫസ്സോ ആഹാരോ, ‘‘ദുക്ഖേ സുഖ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ഭവുപാദാനം, ഭവയോഗോ, ബ്യാപാദകായഗന്ഥോ, ഭവാസവോ, ഭവോഘോ, ദോസസല്ലോ, വേദനൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ദോസാ അഗതിഗമനന്തി ദുതിയാ ദിസാ.

    Phasso āhāro, ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso, bhavupādānaṃ, bhavayogo, byāpādakāyagantho, bhavāsavo, bhavogho, dosasallo, vedanūpagā viññāṇaṭṭhiti, dosā agatigamananti dutiyā disā.

    വിഞ്ഞാണാഹാരോ ‘‘അനിച്ചേ നിച്ച’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ദിട്ഠുപാദാനം, ദിട്ഠിയോഗോ പരാമാസകായഗന്ഥോ, ദിട്ഠാസവോ, ദിട്ഠോഘോ, മാനസല്ലോ, സഞ്ഞൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ഭയാ അഗതിഗമനന്തി തതിയാ ദിസാ.

    Viññāṇāhāro ‘‘anicce nicca’’nti vipallāso, diṭṭhupādānaṃ, diṭṭhiyogo parāmāsakāyagantho, diṭṭhāsavo, diṭṭhogho, mānasallo, saññūpagā viññāṇaṭṭhiti, bhayā agatigamananti tatiyā disā.

    മനോസഞ്ചേതനാഹാരോ ‘‘അനത്തനി അത്താ’’തി വിപല്ലാസോ, അത്തവാദുപാദാനം, അവിജ്ജായോഗോ, ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥോ, അവിജ്ജാസവോ, അവിജ്ജോഘോ, മോഹസല്ലോ, സങ്ഖാരൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, മോഹാ അഗതിഗമനന്തി ചതുത്ഥീ ദിസാ.

    Manosañcetanāhāro ‘‘anattani attā’’ti vipallāso, attavādupādānaṃ, avijjāyogo, idaṃsaccābhinivesakāyagantho, avijjāsavo, avijjogho, mohasallo, saṅkhārūpagā viññāṇaṭṭhiti, mohā agatigamananti catutthī disā.

    തത്ഥ യോ ച കബളീകാരോ ആഹാരോ യോ ച ‘‘അസുഭേ സുഭ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, കാമുപാദാനം, കാമയോഗോ, അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥോ, കാമാസവോ , കാമോഘോ, രാഗസല്ലോ, രൂപൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി ഛന്ദാ അഗതിഗമനന്തി, ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇമേ രാഗചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ.

    Tattha yo ca kabaḷīkāro āhāro yo ca ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso, kāmupādānaṃ, kāmayogo, abhijjhākāyagantho, kāmāsavo , kāmogho, rāgasallo, rūpūpagā viññāṇaṭṭhiti chandā agatigamananti, imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Ime rāgacaritassa puggalassa upakkilesā.

    തത്ഥ യോ ച ഫസ്സോ ആഹാരോ യോ ച ‘‘ദുക്ഖേ സുഖ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ഭവുപാദാനം, ഭവയോഗോ , ബ്യാപാദകായഗന്ഥോ, ഭവാസവോ, ഭവോഘോ, ദോസസല്ലോ, വേദനൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ദോസാ അഗതിഗമനന്തി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം, ഇമേ ദോസചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപക്കിലേസാ.

    Tattha yo ca phasso āhāro yo ca ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso, bhavupādānaṃ, bhavayogo , byāpādakāyagantho, bhavāsavo, bhavogho, dosasallo, vedanūpagā viññāṇaṭṭhiti, dosā agatigamananti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho byañjanameva nānaṃ, ime dosacaritassa puggalassa upakkilesā.

    തത്ഥ യോ ച വിഞ്ഞാണാഹാരോ യോ ച ‘‘അനിച്ചേ നിച്ച’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ദിട്ഠുപാദാനം, ദിട്ഠിയോഗോ, പരാമാസകായഗന്ഥോ, ദിട്ഠാസവോ, ദിട്ഠോഘോ, മാനസല്ലോ, സഞ്ഞൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, ഭയാ അഗതിഗമനന്തി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ മന്ദസ്സ ഉപക്കിലേസാ.

    Tattha yo ca viññāṇāhāro yo ca ‘‘anicce nicca’’nti vipallāso, diṭṭhupādānaṃ, diṭṭhiyogo, parāmāsakāyagantho, diṭṭhāsavo, diṭṭhogho, mānasallo, saññūpagā viññāṇaṭṭhiti, bhayā agatigamananti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Ime diṭṭhicaritassa mandassa upakkilesā.

    തത്ഥ യോ ച മനോസഞ്ചേതനാഹാരോ യോ ച ‘‘അനത്തനി അത്താ’’തി വിപല്ലാസോ, അത്തവാദുപാദാനം, അവിജ്ജായോഗോ, ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥോ, അവിജ്ജാസവോ, അവിജ്ജോഘോ, മോഹസല്ലോ, സങ്ഖാരൂപഗാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതി, മോഹാ അഗതിഗമനന്തി, ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇമേ ദിട്ഠിചരിതസ്സ ഉദത്തസ്സ 13 ഉപക്കിലേസാ.

    Tattha yo ca manosañcetanāhāro yo ca ‘‘anattani attā’’ti vipallāso, attavādupādānaṃ, avijjāyogo, idaṃsaccābhinivesakāyagantho, avijjāsavo, avijjogho, mohasallo, saṅkhārūpagā viññāṇaṭṭhiti, mohā agatigamananti, imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Ime diṭṭhicaritassa udattassa 14 upakkilesā.

    തത്ഥ യോ ച കബളീകാരോ ആഹാരോ യോ ച ഫസ്സോ ആഹാരോ, ഇമേ അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പരിഞ്ഞം ഗച്ഛന്തി, വിഞ്ഞാണാഹാരോ സുഞ്ഞതായ, മനോസഞ്ചേതനാഹാരോ അനിമിത്തേന, തത്ഥ യോ ച ‘‘അസുഭേ സുഭ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, യോ ച ‘‘ദുക്ഖേ സുഖ’’ന്തി വിപല്ലാസോ, ഇമേ അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം അബ്ഭത്ഥം ഗച്ഛന്തി. ‘‘അനിച്ചേ നിച്ച’’ന്തി വിപല്ലാസോ സുഞ്ഞതായ, ‘‘അനത്തനി അത്താ’’തി വിപല്ലാസോ അനിമിത്തേന. തത്ഥ കാമുപാദാനഞ്ച ഭവുപാദാനഞ്ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി. ദിട്ഠുപാദാനം സുഞ്ഞതായ, അത്തവാദുപാദാനം അനിമിത്തേന. തത്ഥ കാമയോഗോ ച ഭവയോഗോ ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, ദിട്ഠിയോഗോ സുഞ്ഞതായ, അവിജ്ജായോഗോ അനിമിത്തേന. തത്ഥ അഭിജ്ഝാകായഗന്ഥോ ച ബ്യാപാദകായഗന്ഥോ ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, പരാമാസകായഗന്ഥോ സുഞ്ഞതായ, ഇദംസച്ചാഭിനിവേസകായഗന്ഥോ അനിമിത്തേന.

    Tattha yo ca kabaḷīkāro āhāro yo ca phasso āhāro, ime appaṇihitena vimokkhamukhena pariññaṃ gacchanti, viññāṇāhāro suññatāya, manosañcetanāhāro animittena, tattha yo ca ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso, yo ca ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso, ime appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ abbhatthaṃ gacchanti. ‘‘Anicce nicca’’nti vipallāso suññatāya, ‘‘anattani attā’’ti vipallāso animittena. Tattha kāmupādānañca bhavupādānañca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti. Diṭṭhupādānaṃ suññatāya, attavādupādānaṃ animittena. Tattha kāmayogo ca bhavayogo ca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, diṭṭhiyogo suññatāya, avijjāyogo animittena. Tattha abhijjhākāyagantho ca byāpādakāyagantho ca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, parāmāsakāyagantho suññatāya, idaṃsaccābhinivesakāyagantho animittena.

    തത്ഥ കാമാസവോ ച ഭവാസവോ ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, ദിട്ഠാസവോ സുഞ്ഞതായ, അവിജ്ജാസവോ അനിമിത്തേന. തത്ഥ കാമോഘോ ച ഭവോഘോ ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, ദിട്ഠോഘോ സുഞ്ഞതായ, അവിജ്ജോഘോ അനിമിത്തേന. തത്ഥ രാഗസല്ലോ ച ദോസസല്ലോ ച അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, മാനസല്ലോ സുഞ്ഞതായ, മോഹസല്ലോ അനിമിത്തേന. തത്ഥ രൂപൂപഗാ ച വിഞ്ഞാണട്ഠിതി വേദനൂപഗാ ച വിഞ്ഞാണട്ഠിതി അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പരിഞ്ഞം ഗച്ഛന്തി, സഞ്ഞൂപഗാ സുഞ്ഞതായ, സങ്ഖാരൂപഗാ അനിമിത്തേന.

    Tattha kāmāsavo ca bhavāsavo ca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, diṭṭhāsavo suññatāya, avijjāsavo animittena. Tattha kāmogho ca bhavogho ca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, diṭṭhogho suññatāya, avijjogho animittena. Tattha rāgasallo ca dosasallo ca appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, mānasallo suññatāya, mohasallo animittena. Tattha rūpūpagā ca viññāṇaṭṭhiti vedanūpagā ca viññāṇaṭṭhiti appaṇihitena vimokkhamukhena pariññaṃ gacchanti, saññūpagā suññatāya, saṅkhārūpagā animittena.

    തത്ഥ ഛന്ദാ ച അഗതിഗമനം ദോസാ ച അഗതിഗമനം അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി, ഭയാ അഗതിഗമനം സുഞ്ഞതായ, മോഹാ അഗതിഗമനം അനിമിത്തേന വിമോക്ഖമുഖേന പഹാനം ഗച്ഛന്തി. ഇതി സബ്ബേ ലോകവട്ടാനുസാരിനോ ധമ്മാ നിയ്യന്തി. തേ ലോകാ തീഹി വിമോക്ഖമുഖേഹി.

    Tattha chandā ca agatigamanaṃ dosā ca agatigamanaṃ appaṇihitena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti, bhayā agatigamanaṃ suññatāya, mohā agatigamanaṃ animittena vimokkhamukhena pahānaṃ gacchanti. Iti sabbe lokavaṭṭānusārino dhammā niyyanti. Te lokā tīhi vimokkhamukhehi.

    ൮൬. തത്രിദം നിയ്യാനം –

    86. Tatridaṃ niyyānaṃ –

    ചതസ്സോ പടിപദാ, ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, ചത്താരി ഝാനാനി, ചത്താരോ വിഹാരാ, ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ, ചത്താരോ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ, ചത്താരി അധിട്ഠാനാനി, ചതസ്സോ സമാധിഭാവനാ, ചത്താരോ സുഖഭാഗിയാ ധമ്മാ, ചതസ്സോ അപ്പമാണാ.

    Catasso paṭipadā, cattāro satipaṭṭhānā, cattāri jhānāni, cattāro vihārā, cattāro sammappadhānā, cattāro acchariyā abbhutā dhammā, cattāri adhiṭṭhānāni, catasso samādhibhāvanā, cattāro sukhabhāgiyā dhammā, catasso appamāṇā.

    പഠമാ പടിപദാ പഠമം സതിപട്ഠാനം, ദുതിയാ പടിപദാ ദുതിയം സതിപട്ഠാനം, തതിയാ പടിപദാ തതിയം സതിപട്ഠാനം, ചതുത്ഥീ പടിപദാ ചതുത്ഥം സതിപട്ഠാനം. പഠമം സതിപട്ഠാനം പഠമം ഝാനം, ദുതിയം സതിപട്ഠാനം ദുതിയം ഝാനം, തതിയം സതിപട്ഠാനം തതിയം ഝാനം. ചതുത്ഥം സതിപട്ഠാനം ചതുത്ഥം ഝാനം. പഠമം ഝാനം പഠമോ വിഹാരോ, ദുതിയം ഝാനം ദുതിയോ വിഹാരോ, തതിയം ഝാനം തതിയോ വിഹാരോ, ചതുത്ഥം ഝാനം ചതുത്ഥോ വിഹാരോ. പഠമോ വിഹാരോ പഠമം സമ്മപ്പധാനം, ദുതിയോ വിഹാരോ ദുതിയം സമ്മപ്പധാനം, തതിയോ വിഹാരോ തതിയം സമ്മപ്പധാനം, ചതുത്ഥോ വിഹാരോ ചതുത്ഥം സമ്മപ്പധാനം. പഠമം സമ്മപ്പധാനം പഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ, ദുതിയം ദുതിയോ, തതിയം തതിയോ, ചതുത്ഥം സമ്മപ്പധാനം ചതുത്ഥോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ. പഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ പഠമം അധിട്ഠാനം, ദുതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ദുതിയം അധിട്ഠാനം, തതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ തതിയം അധിട്ഠാനം, ചതുത്ഥോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ചതുത്ഥം അധിട്ഠാനം. പഠമം അധിട്ഠാനം പഠമാ സമാധിഭാവനാ, ദുതിയം അധിട്ഠാനം ദുതിയാ സമാധിഭാവനാ, തതിയം അധിട്ഠാനം തതിയാ സമാധിഭാവനാ, ചതുത്ഥം അധിട്ഠാനം ചതുത്ഥീ സമാധിഭാവനാ. പഠമാ സമാധിഭാവനാ പഠമോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ, ദുതിയാ സമാധിഭാവനാ ദുതിയോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ, തതിയാ സമാധിഭാവനാ തതിയോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ, ചതുത്ഥീ സമാധിഭാവനാ ചതുത്ഥോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ. പഠമോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ പഠമം അപ്പമാണം, ദുതിയോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ ദുതിയം അപ്പമാണം, തതിയോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ തതിയം അപ്പമാണം, ചതുത്ഥോ സുഖഭാഗിയോ ധമ്മോ ചതുത്ഥം അപ്പമാണം. പഠമാ പടിപദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ 15 പഠമം സതിപട്ഠാനം പരിപൂരേതി, ദുതിയാ പടിപദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ ദുതിയം സതിപട്ഠാനം പരിപൂരേതി, തതിയാ പടിപദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ തതിയം സതിപട്ഠാനം പരിപൂരേതി, ചതുത്ഥീ പടിപദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ ചതുത്ഥം സതിപട്ഠാനം പരിപൂരേതി. പഠമോ സതിപട്ഠാനോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ പഠമം ഝാനം പരിപൂരേതി, ദുതിയോ സതിപട്ഠാനോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ദുതിയം ഝാനം പരിപൂരേതി, തതിയോ സതിപട്ഠാനോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ തതിയം ഝാനം പരിപൂരേതി, ചതുത്ഥോ സതിപട്ഠാനോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ചതുത്ഥം ഝാനം പരിപൂരേതി.

    Paṭhamā paṭipadā paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ, dutiyā paṭipadā dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ, tatiyā paṭipadā tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ, catutthī paṭipadā catutthaṃ satipaṭṭhānaṃ. Paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ, dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ dutiyaṃ jhānaṃ, tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ tatiyaṃ jhānaṃ. Catutthaṃ satipaṭṭhānaṃ catutthaṃ jhānaṃ. Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭhamo vihāro, dutiyaṃ jhānaṃ dutiyo vihāro, tatiyaṃ jhānaṃ tatiyo vihāro, catutthaṃ jhānaṃ catuttho vihāro. Paṭhamo vihāro paṭhamaṃ sammappadhānaṃ, dutiyo vihāro dutiyaṃ sammappadhānaṃ, tatiyo vihāro tatiyaṃ sammappadhānaṃ, catuttho vihāro catutthaṃ sammappadhānaṃ. Paṭhamaṃ sammappadhānaṃ paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo, dutiyaṃ dutiyo, tatiyaṃ tatiyo, catutthaṃ sammappadhānaṃ catuttho acchariyo abbhuto dhammo. Paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo paṭhamaṃ adhiṭṭhānaṃ, dutiyo acchariyo abbhuto dhammo dutiyaṃ adhiṭṭhānaṃ, tatiyo acchariyo abbhuto dhammo tatiyaṃ adhiṭṭhānaṃ, catuttho acchariyo abbhuto dhammo catutthaṃ adhiṭṭhānaṃ. Paṭhamaṃ adhiṭṭhānaṃ paṭhamā samādhibhāvanā, dutiyaṃ adhiṭṭhānaṃ dutiyā samādhibhāvanā, tatiyaṃ adhiṭṭhānaṃ tatiyā samādhibhāvanā, catutthaṃ adhiṭṭhānaṃ catutthī samādhibhāvanā. Paṭhamā samādhibhāvanā paṭhamo sukhabhāgiyo dhammo, dutiyā samādhibhāvanā dutiyo sukhabhāgiyo dhammo, tatiyā samādhibhāvanā tatiyo sukhabhāgiyo dhammo, catutthī samādhibhāvanā catuttho sukhabhāgiyo dhammo. Paṭhamo sukhabhāgiyo dhammo paṭhamaṃ appamāṇaṃ, dutiyo sukhabhāgiyo dhammo dutiyaṃ appamāṇaṃ, tatiyo sukhabhāgiyo dhammo tatiyaṃ appamāṇaṃ, catuttho sukhabhāgiyo dhammo catutthaṃ appamāṇaṃ. Paṭhamā paṭipadā bhāvitā bahulīkatā 16 paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ paripūreti, dutiyā paṭipadā bhāvitā bahulīkatā dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ paripūreti, tatiyā paṭipadā bhāvitā bahulīkatā tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ paripūreti, catutthī paṭipadā bhāvitā bahulīkatā catutthaṃ satipaṭṭhānaṃ paripūreti. Paṭhamo satipaṭṭhāno bhāvito bahulīkato paṭhamaṃ jhānaṃ paripūreti, dutiyo satipaṭṭhāno bhāvito bahulīkato dutiyaṃ jhānaṃ paripūreti, tatiyo satipaṭṭhāno bhāvito bahulīkato tatiyaṃ jhānaṃ paripūreti, catuttho satipaṭṭhāno bhāvito bahulīkato catutthaṃ jhānaṃ paripūreti.

    പഠമം ഝാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം പഠമം വിഹാരം പരിപൂരേതി, ദുതിയം ഝാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ദുതിയം വിഹാരം പരിപൂരേതി, തതിയം ഝാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം തതിയം വിഹാരം പരിപൂരേതി, ചതുത്ഥം ഝാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ചതുത്ഥം വിഹാരം പരിപൂരേതി. പഠമോ വിഹാരോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ അനുപ്പന്നാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം അനുപ്പാദം പരിപൂരേതി, ദുതിയോ വിഹാരോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഉപ്പന്നാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം പരിപൂരേതി, തതിയോ വിഹാരോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ അനുപ്പന്നാനം കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപ്പാദം പരിപൂരേതി, ചതുത്ഥോ വിഹാരോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഉപ്പന്നാനം കുസലാനം ധമ്മാനം ഠിതിം അസമ്മോസം ഭിയ്യോഭാവം പരിപൂരേതി. പഠമം സമ്മപ്പധാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം മാനപ്പഹാനം പരിപൂരേതി, ദുതിയം സമ്മപ്പധാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ആലയസമുഗ്ഘാതം പരിപൂരേതി, തതിയം സമ്മപ്പധാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം അവിജ്ജാപഹാനം പരിപൂരേതി, ചതുത്ഥം സമ്മപ്പധാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ഭവൂപസമം പരിപൂരേതി. മാനപ്പഹാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം സച്ചാധിട്ഠാനം പരിപൂരേതി, ആലയസമുഗ്ഘാതോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ചാഗാധിട്ഠാനം പരിപൂരേതി, അവിജ്ജാപഹാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം പഞ്ഞാധിട്ഠാനം പരിപൂരേതി, ഭവൂപസമോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഉപസമാധിട്ഠാനം പരിപൂരേതി. സച്ചാധിട്ഠാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ഛന്ദസമാധിം പരിപൂരേതി, ചാഗാധിട്ഠാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം വീരിയസമാധിം പരിപൂരേതി, പഞ്ഞാധിട്ഠാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം ചിത്തസമാധിം പരിപൂരേതി, ഉപസമാധിട്ഠാനം ഭാവിതം ബഹുലീകതം വീമംസാസമാധിം പരിപൂരേതി. ഛന്ദസമാധി ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഇന്ദ്രിയസംവരം പരിപൂരേതി, വീരിയസമാധി ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ തപം പരിപൂരേതി, ചിത്തസമാധി ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ബുദ്ധിം പരിപൂരേതി, വീമംസാസമാധി ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗം പരിപൂരേതി. ഇന്ദ്രിയസംവരോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ മേത്തം പരിപൂരേതി, തപോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ കരുണം പരിപൂരേതി, ബുദ്ധി ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ മുദിതം പരിപൂരേതി, സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ ഭാവിതോ ബഹുലീകതോ ഉപേക്ഖം പരിപൂരേതി.

    Paṭhamaṃ jhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ paṭhamaṃ vihāraṃ paripūreti, dutiyaṃ jhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ dutiyaṃ vihāraṃ paripūreti, tatiyaṃ jhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ tatiyaṃ vihāraṃ paripūreti, catutthaṃ jhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ catutthaṃ vihāraṃ paripūreti. Paṭhamo vihāro bhāvito bahulīkato anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādaṃ paripūreti, dutiyo vihāro bhāvito bahulīkato uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ paripūreti, tatiyo vihāro bhāvito bahulīkato anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādaṃ paripūreti, catuttho vihāro bhāvito bahulīkato uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiṃ asammosaṃ bhiyyobhāvaṃ paripūreti. Paṭhamaṃ sammappadhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ mānappahānaṃ paripūreti, dutiyaṃ sammappadhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ ālayasamugghātaṃ paripūreti, tatiyaṃ sammappadhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ avijjāpahānaṃ paripūreti, catutthaṃ sammappadhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ bhavūpasamaṃ paripūreti. Mānappahānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ saccādhiṭṭhānaṃ paripūreti, ālayasamugghāto bhāvito bahulīkato cāgādhiṭṭhānaṃ paripūreti, avijjāpahānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ paññādhiṭṭhānaṃ paripūreti, bhavūpasamo bhāvito bahulīkato upasamādhiṭṭhānaṃ paripūreti. Saccādhiṭṭhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ chandasamādhiṃ paripūreti, cāgādhiṭṭhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ vīriyasamādhiṃ paripūreti, paññādhiṭṭhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ cittasamādhiṃ paripūreti, upasamādhiṭṭhānaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ vīmaṃsāsamādhiṃ paripūreti. Chandasamādhi bhāvito bahulīkato indriyasaṃvaraṃ paripūreti, vīriyasamādhi bhāvito bahulīkato tapaṃ paripūreti, cittasamādhi bhāvito bahulīkato buddhiṃ paripūreti, vīmaṃsāsamādhi bhāvito bahulīkato sabbūpadhipaṭinissaggaṃ paripūreti. Indriyasaṃvaro bhāvito bahulīkato mettaṃ paripūreti, tapo bhāvito bahulīkato karuṇaṃ paripūreti, buddhi bhāvitā bahulīkatā muditaṃ paripūreti, sabbūpadhipaṭinissaggo bhāvito bahulīkato upekkhaṃ paripūreti.

    ൮൭. തത്ഥ ഇമാ ചതസ്സോ ദിസാ പഠമാ പടിപദാ പഠമോ സതിപട്ഠാനോ പഠമം ഝാനം പഠമോ വിഹാരോ പഠമോ സമ്മപ്പധാനോ പഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സച്ചാധിട്ഠാനം ഛന്ദസമാധി ഇന്ദ്രിയസംവരോ മേത്താ ഇതി പഠമാ ദിസാ.

    87. Tattha imā catasso disā paṭhamā paṭipadā paṭhamo satipaṭṭhāno paṭhamaṃ jhānaṃ paṭhamo vihāro paṭhamo sammappadhāno paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo saccādhiṭṭhānaṃ chandasamādhi indriyasaṃvaro mettā iti paṭhamā disā.

    ദുതിയാ പടിപദാ ദുതിയോ സതിപട്ഠാനോ ദുതിയോ വിഹാരോ ദുതിയോ സമ്മപ്പധാനോ ദുതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ഭവാധിട്ഠാനം വീരിയസമാധി തപോ കരുണാ ഇതി ദുതിയാ ദിസാ.

    Dutiyā paṭipadā dutiyo satipaṭṭhāno dutiyo vihāro dutiyo sammappadhāno dutiyo acchariyo abbhuto dhammo bhavādhiṭṭhānaṃ vīriyasamādhi tapo karuṇā iti dutiyā disā.

    തതിയാ പടിപദാ തതിയോ സതിപട്ഠാനോ തതിയം ഝാനം തതിയോ വിഹാരോ തതിയോ സമ്മപ്പധാനോ തതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ പഞ്ഞാധിട്ഠാനം ചിത്തസമാധി ബുദ്ധി മുദിതാ ഇതി തതിയാ ദിസാ.

    Tatiyā paṭipadā tatiyo satipaṭṭhāno tatiyaṃ jhānaṃ tatiyo vihāro tatiyo sammappadhāno tatiyo acchariyo abbhuto dhammo paññādhiṭṭhānaṃ cittasamādhi buddhi muditā iti tatiyā disā.

    ചതുത്ഥീ പടിപദാ ചതുത്ഥോ സതിപട്ഠാനോ ചതുത്ഥം ഝാനം ചതുത്ഥോ വിഹാരോ ചതുത്ഥോ സമ്മപ്പധാനോ ചതുത്ഥോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ഉപസമാധിട്ഠാനം വീമംസാസമാധി സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ ഉപേക്ഖാ ഇതി ചതുത്ഥീ ദിസാ.

    Catutthī paṭipadā catuttho satipaṭṭhāno catutthaṃ jhānaṃ catuttho vihāro catuttho sammappadhāno catuttho acchariyo abbhuto dhammo upasamādhiṭṭhānaṃ vīmaṃsāsamādhi sabbūpadhipaṭinissaggo upekkhā iti catutthī disā.

    തത്ഥ പഠമാ പടിപദാ പഠമോ സതിപട്ഠാനോ പഠമം ഝാനം പഠമോ വിഹാരോ പഠമോ സമ്മപ്പധാനോ പഠമോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ സച്ചാധിട്ഠാനം ഛന്ദസമാധി ഇന്ദ്രിയസംവരോ, മേത്താ ഇതി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇദം രാഗചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഭേസജ്ജം.

    Tattha paṭhamā paṭipadā paṭhamo satipaṭṭhāno paṭhamaṃ jhānaṃ paṭhamo vihāro paṭhamo sammappadhāno paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo saccādhiṭṭhānaṃ chandasamādhi indriyasaṃvaro, mettā iti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Idaṃ rāgacaritassa puggalassa bhesajjaṃ.

    ദുതിയാ പടിപദാ ദുതിയോ സതിപട്ഠാനോ ദുതിയം ഝാനം ദുതിയോ വിഹാരോ ദുതിയോ സമ്മപ്പധാനോ ദുതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ചാഗാധിട്ഠാനം വീരിയസമാധി തപോ കരുണാ ഇതി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇദം ദോസചരിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഭേസജ്ജം.

    Dutiyā paṭipadā dutiyo satipaṭṭhāno dutiyaṃ jhānaṃ dutiyo vihāro dutiyo sammappadhāno dutiyo acchariyo abbhuto dhammo cāgādhiṭṭhānaṃ vīriyasamādhi tapo karuṇā iti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Idaṃ dosacaritassa puggalassa bhesajjaṃ.

    തതിയാ പടിപദാ തതിയോ സതിപട്ഠാനോ തതിയം ഝാനം തതിയോ വിഹാരോ തതിയോ സമ്മപ്പധാനോ തതിയോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ പഞ്ഞാധിട്ഠാനം ചിത്തസമാധി ബുദ്ധി മുദിതാ ഇതി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇദം ദിട്ഠിചരിതസ്സ മന്ദസ്സ ഭേസജ്ജം.

    Tatiyā paṭipadā tatiyo satipaṭṭhāno tatiyaṃ jhānaṃ tatiyo vihāro tatiyo sammappadhāno tatiyo acchariyo abbhuto dhammo paññādhiṭṭhānaṃ cittasamādhi buddhi muditā iti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Idaṃ diṭṭhicaritassa mandassa bhesajjaṃ.

    ചതുത്ഥീ പടിപദാ ചതുത്ഥോ സതിപട്ഠാനോ ചതുത്ഥം ഝാനം ചതുത്ഥോ വിഹാരോ ചതുത്ഥോ സമ്മപ്പധാനോ ചതുത്ഥോ അച്ഛരിയോ അബ്ഭുതോ ധമ്മോ ഉപസമാധിട്ഠാനം വീമംസാസമാധി സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ ഉപേക്ഖാ ഇതി ഇമേസം ദസന്നം സുത്താനം ഏകോ അത്ഥോ, ബ്യഞ്ജനമേവ നാനം. ഇദം ദിട്ഠിചരിതസ്സ ഉദത്തസ്സ ഭേസജ്ജം.

    Catutthī paṭipadā catuttho satipaṭṭhāno catutthaṃ jhānaṃ catuttho vihāro catuttho sammappadhāno catuttho acchariyo abbhuto dhammo upasamādhiṭṭhānaṃ vīmaṃsāsamādhi sabbūpadhipaṭinissaggo upekkhā iti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ eko attho, byañjanameva nānaṃ. Idaṃ diṭṭhicaritassa udattassa bhesajjaṃ.

    തത്ഥ ദുക്ഖാ ച പടിപദാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ ദുക്ഖാ ച പടിപദാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, സുഖാ പടിപദാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, സുഖാ പടിപദാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha dukkhā ca paṭipadā dandhābhiññā dukkhā ca paṭipadā khippābhiññā appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, sukhā paṭipadā dandhābhiññā suññataṃ vimokkhamukhaṃ, sukhā paṭipadā khippābhiññā animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ കായേ കായാനുപസ്സിതാ സതിപട്ഠാനഞ്ച വേദനാസു വേദനാനുപസ്സിതാ സതിപട്ഠാനഞ്ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സിതാ സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം. ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സിതാ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha kāye kāyānupassitā satipaṭṭhānañca vedanāsu vedanānupassitā satipaṭṭhānañca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, citte cittānupassitā suññataṃ vimokkhamukhaṃ. Dhammesu dhammānupassitā animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ പഠമഞ്ച ഝാനം ദുതിയഞ്ച ഝാനം അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, തതിയം ഝാനം സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, ചതുത്ഥം ഝാനം അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha paṭhamañca jhānaṃ dutiyañca jhānaṃ appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, tatiyaṃ jhānaṃ suññataṃ vimokkhamukhaṃ, catutthaṃ jhānaṃ animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ പഠമോ ച വിഹാരോ ദുതിയോ ച വിഹാരോ അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, തതിയോ വിഹാരോ സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, ചതുത്ഥോ വിഹാരോ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha paṭhamo ca vihāro dutiyo ca vihāro appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, tatiyo vihāro suññataṃ vimokkhamukhaṃ, catuttho vihāro animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    യത്ഥ പഠമഞ്ച സമ്മപ്പധാനം ദുതിയഞ്ച സമ്മപ്പധാനം അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, തതിയം സമ്മപ്പധാനം സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, ചതുത്ഥം സമ്മപ്പധാനം അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Yattha paṭhamañca sammappadhānaṃ dutiyañca sammappadhānaṃ appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, tatiyaṃ sammappadhānaṃ suññataṃ vimokkhamukhaṃ, catutthaṃ sammappadhānaṃ animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ മാനപ്പഹാനഞ്ച ആലയസമുഗ്ഘാതോ ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, അവിജ്ജാപഹാനം സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, ഭവൂപസമോ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha mānappahānañca ālayasamugghāto ca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, avijjāpahānaṃ suññataṃ vimokkhamukhaṃ, bhavūpasamo animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ സച്ചാധിട്ഠാനഞ്ച ചാഗാധിട്ഠാനഞ്ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, പഞ്ഞാധിട്ഠാനം സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, ഉപസമാധിട്ഠാനം അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha saccādhiṭṭhānañca cāgādhiṭṭhānañca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, paññādhiṭṭhānaṃ suññataṃ vimokkhamukhaṃ, upasamādhiṭṭhānaṃ animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ ഛന്ദസമാധി ച വീരിയസമാധി ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, ചിത്തസമാധി സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം, വീമംസാസമാധി അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha chandasamādhi ca vīriyasamādhi ca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, cittasamādhi suññataṃ vimokkhamukhaṃ, vīmaṃsāsamādhi animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ ഇന്ദ്രിയസംവരോ ച തപോ ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, ബുദ്ധി സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha indriyasaṃvaro ca tapo ca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, buddhi suññataṃ vimokkhamukhaṃ sabbūpadhipaṭinissaggo animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തത്ഥ മേത്താ ച കരുണാ ച അപ്പണിഹിതം വിമോക്ഖമുഖം, മുദിതാ സുഞ്ഞതം വിമോക്ഖമുഖം ഉപേക്ഖാ അനിമിത്തം വിമോക്ഖമുഖം.

    Tattha mettā ca karuṇā ca appaṇihitaṃ vimokkhamukhaṃ, muditā suññataṃ vimokkhamukhaṃ upekkhā animittaṃ vimokkhamukhaṃ.

    തേസം വിക്കീളിതം. ചത്താരോ ആഹാരാ തേസം പടിപക്ഖോ ചതസ്സോ പടിപദാ…പേ॰… ചത്താരോ വിപല്ലാസാ തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ. ചത്താരി ഉപാദാനാനി തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരി ഝാനാനി. ചത്താരോ യോഗാ തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരോ വിഹാരാ. ചത്താരോ ഗന്ഥാ തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ. ചത്താരോ ആസവാ തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരോ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ. ചത്താരോ ഓഘാ തേസം പടിപക്ഖോ ചത്താരി അധിട്ഠാനാനി. ചത്താരോ സല്ലാ തേസം പടിപക്ഖോ ചതസ്സോ സമാധിഭാവനാ. ചതസ്സോ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയോ താസം പടിപക്ഖോ ചത്താരോ സുഖഭാഗിയാ ധമ്മാ. ചത്താരി അഗതിഗമനാനി തേസം പടിപക്ഖോ ചതസ്സോ അപ്പമാണാ.

    Tesaṃ vikkīḷitaṃ. Cattāro āhārā tesaṃ paṭipakkho catasso paṭipadā…pe… cattāro vipallāsā tesaṃ paṭipakkho cattāro satipaṭṭhānā. Cattāri upādānāni tesaṃ paṭipakkho cattāri jhānāni. Cattāro yogā tesaṃ paṭipakkho cattāro vihārā. Cattāro ganthā tesaṃ paṭipakkho cattāro sammappadhānā. Cattāro āsavā tesaṃ paṭipakkho cattāro acchariyā abbhutā dhammā. Cattāro oghā tesaṃ paṭipakkho cattāri adhiṭṭhānāni. Cattāro sallā tesaṃ paṭipakkho catasso samādhibhāvanā. Catasso viññāṇaṭṭhitiyo tāsaṃ paṭipakkho cattāro sukhabhāgiyā dhammā. Cattāri agatigamanāni tesaṃ paṭipakkho catasso appamāṇā.

    സീഹാ ബുദ്ധാ പച്ചേകബുദ്ധാ സാവകാ ച ഹതരാഗദോസമോഹാ, തേസം വിക്കീളിതം ഭാവനാ സച്ഛികിരിയാ ബ്യന്തീകിരിയാ ച. വിക്കീളിതം ഇന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം വിക്കീളിതം വിപരിയാസാനധിട്ഠാനഞ്ച. ഇന്ദ്രിയാനി സദ്ധമ്മഗോചരോ വിപരിയാസാ കിലേസഗോചരോ. അയം വുച്ചതി സീഹവിക്കീളിതസ്സ ച നയസ്സ ദിസാലോചനസ്സ ച നയസ്സ ഭൂമീതി. തേനാഹ ‘‘യോ നേതി വിപല്ലാസേഹി സംകിലേസേ’’തി. വേയ്യാകരണേസു ഹി യേ ‘‘കുസലാകുസലാ’’തി ച.

    Sīhā buddhā paccekabuddhā sāvakā ca hatarāgadosamohā, tesaṃ vikkīḷitaṃ bhāvanā sacchikiriyā byantīkiriyā ca. Vikkīḷitaṃ indriyādhiṭṭhānaṃ vikkīḷitaṃ vipariyāsānadhiṭṭhānañca. Indriyāni saddhammagocaro vipariyāsā kilesagocaro. Ayaṃ vuccati sīhavikkīḷitassa ca nayassa disālocanassa ca nayassa bhūmīti. Tenāha ‘‘yo neti vipallāsehi saṃkilese’’ti. Veyyākaraṇesu hi ye ‘‘kusalākusalā’’ti ca.

    തത്ഥ യേ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി, ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ; യേ സുഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി, ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ. തേസം ചതുന്നം പുഗ്ഗലാനം അയം സംകിലേസോ, ചത്താരോ ആഹാരാ, ചത്താരോ വിപല്ലാസാ, ചത്താരി ഉപാദാനാനി, ചത്താരോ യോഗാ, ചത്താരോ ഗന്ഥാ, ചത്താരോ ആസവാ, ചത്താരോ ഓഘാ, ചത്താരോ സല്ലാ, ചതസ്സോ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയോ, ചത്താരി അഗതിഗമനാനീതി. തേസം ചതുന്നം പുഗ്ഗലാനം ഇദം വോദാനം, ചതസ്സോ പടിപദാ, ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, ചത്താരി ഝാനാനി, ചത്താരോ വിഹാരാ, ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ, ചത്താരോ അച്ഛരിയാ അബ്ഭുതാ ധമ്മാ, ചത്താരി അധിട്ഠാനാനി, ചതസ്സോ സമാധിഭാവനാ, ചത്താരോ സുഖഭാഗിയാ ധമ്മാ, ചതസ്സോ അപ്പമാണാ ഇതി.

    Tattha ye dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti, ime dve puggalā; ye sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti, ime dve puggalā. Tesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ ayaṃ saṃkileso, cattāro āhārā, cattāro vipallāsā, cattāri upādānāni, cattāro yogā, cattāro ganthā, cattāro āsavā, cattāro oghā, cattāro sallā, catasso viññāṇaṭṭhitiyo, cattāri agatigamanānīti. Tesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ idaṃ vodānaṃ, catasso paṭipadā, cattāro satipaṭṭhānā, cattāri jhānāni, cattāro vihārā, cattāro sammappadhānā, cattāro acchariyā abbhutā dhammā, cattāri adhiṭṭhānāni, catasso samādhibhāvanā, cattāro sukhabhāgiyā dhammā, catasso appamāṇā iti.

    ൮൮. തത്ഥ യേ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ. യേ സുഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി, ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ. തത്ഥ യോ സുഖായ പടിപദായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ നിയ്യാതി, അയം ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞൂ. യോ സാധാരണായ, അയം വിപഞ്ചിതഞ്ഞൂ. യോ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ നിയ്യാതി, അയം നേയ്യോ.

    88. Tattha ye dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti ime dve puggalā. Ye sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti, ime dve puggalā. Tattha yo sukhāya paṭipadāya khippābhiññāya niyyāti, ayaṃ ugghaṭitaññū. Yo sādhāraṇāya, ayaṃ vipañcitaññū. Yo dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya niyyāti, ayaṃ neyyo.

    തത്ഥ ഭഗവാ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ സമഥം ഉപദിസതി, നേയ്യസ്സ വിപസ്സനം, സമഥവിപസ്സനം വിപഞ്ചിതഞ്ഞുസ്സ. തത്ഥ ഭഗവാ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ മുദുകം ധമ്മദേസനം ഉപദിസതി, തിക്ഖം നേയ്യസ്സ, മുദുതിക്ഖം വിപഞ്ചിതഞ്ഞുസ്സ, തത്ഥ ഭഗവാ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ സംഖിത്തേന ധമ്മം ദേസയതി, സംഖിത്തവിത്ഥാരേന വിപഞ്ചിതഞ്ഞുസ്സ, വിത്ഥാരേന നേയ്യസ്സ. തത്ഥ ഭഗവാ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ നിസ്സരണം ഉപദിസതി, വിപഞ്ചിതഞ്ഞുസ്സ ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ഉപദിസതി, നേയ്യസ്സ അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ഉപദിസതി. തത്ഥ ഭഗവാ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുസ്സ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖം പഞ്ഞാപയതി, അധിചിത്തം വിപഞ്ചിതഞ്ഞുസ്സ, അധിസീലം നേയ്യസ്സ.

    Tattha bhagavā ugghaṭitaññussa puggalassa samathaṃ upadisati, neyyassa vipassanaṃ, samathavipassanaṃ vipañcitaññussa. Tattha bhagavā ugghaṭitaññussa puggalassa mudukaṃ dhammadesanaṃ upadisati, tikkhaṃ neyyassa, mudutikkhaṃ vipañcitaññussa, tattha bhagavā ugghaṭitaññussa puggalassa saṃkhittena dhammaṃ desayati, saṃkhittavitthārena vipañcitaññussa, vitthārena neyyassa. Tattha bhagavā ugghaṭitaññussa puggalassa nissaraṇaṃ upadisati, vipañcitaññussa ādīnavañca nissaraṇañca upadisati, neyyassa assādañca ādīnavañca nissaraṇañca upadisati. Tattha bhagavā ugghaṭitaññussa adhipaññāsikkhaṃ paññāpayati, adhicittaṃ vipañcitaññussa, adhisīlaṃ neyyassa.

    തത്ഥ യേ ദുക്ഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി, ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ. യേ സുഖായ പടിപദായ ദന്ധാഭിഞ്ഞായ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞായ ച നിയ്യന്തി. ഇമേ ദ്വേ പുഗ്ഗലാ. ഇതി ഖോ ചത്താരി ഹുത്വാ തീണി ഭവന്തി ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞൂ വിപഞ്ചിതഞ്ഞൂ നേയ്യോതി.

    Tattha ye dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti, ime dve puggalā. Ye sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti. Ime dve puggalā. Iti kho cattāri hutvā tīṇi bhavanti ugghaṭitaññū vipañcitaññū neyyoti.

    തേസം തിണ്ണം പുഗ്ഗലാനം അയം സംകിലേസോ, തീണി അകുസലമൂലാനി ലോഭോ അകുസലമൂലം ദോസോ അകുസലമൂലം മോഹോ അകുസലമൂലം , തീണി ദുച്ചരിതാനി – കായദുച്ചരിതം വചീദുച്ചരിതം മനോദുച്ചരിതം; തയോ അകുസലവിതക്കാ – കാമവിതക്കോ ബ്യാപാദവിതക്കോ വിഹിംസാവിതക്കോ; തിസ്സോ അകുസലസഞ്ഞാ – കാമസഞ്ഞാ ബ്യാപാദസഞ്ഞാ വിഹിംസാസഞ്ഞാ; തിസ്സോ വിപരീതസഞ്ഞാ – നിച്ചസഞ്ഞാ സുഖസഞ്ഞാ അത്തസഞ്ഞാ; തിസ്സോ വേദനാ – സുഖാ വേദനാ ദുക്ഖാ വേദനാ അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ; തിസ്സോ ദുക്ഖതാ – ദുക്ഖദുക്ഖതാ സങ്ഖാരദുക്ഖതാ വിപരിണാമദുക്ഖതാ; തയോ അഗ്ഗീ – രാഗഗ്ഗി ദോസഗ്ഗി മോഹഗ്ഗി; തയോ സല്ലാ – രാഗസല്ലോ ദോസസല്ലോ മോഹസല്ലോ; തിസ്സോ ജടാ – രാഗജടാ ദോസജടാ മോഹജടാ; തിസ്സോ അകുസലൂപപരിക്ഖാ – അകുസലം കായകമ്മം അകുസലം വചീകമ്മം അകുസലം മനോകമ്മം. തിസ്സോ വിപത്തിയോ – സീലവിപത്തി ദിട്ഠിവിപത്തി ആചാരവിപത്തീതി. തേസം തിണ്ണം പുഗ്ഗലാനം ഇദം വോദാനം. തീണി കുസലമൂലാനി – അലോഭോ കുസലമൂലം അദോസോ കുസലമൂലം അമോഹോ കുസലമൂലം. തീണി സുചരിതാനി – കായസുചരിതം വചീസുചരിതം മനോസുചരിതം. തയോ കുസലവിതക്കാ – നേക്ഖമ്മവിതക്കോ അബ്യാപാദവിതക്കോ അവിഹിംസാവിതക്കോ. തയോ സമാധീ – സവിതക്കോ സവിചാരോ സമാധി അവിതക്കോ വിചാരമത്തോ സമാധി അവിതക്കോ അവിചാരോ സമാധി. തിസ്സോ കുസലസഞ്ഞാ – നേക്ഖമ്മസഞ്ഞാ അബ്യാപാദസഞ്ഞാ അവിഹിംസാസഞ്ഞാ. തിസ്സോ അവിപരീതസഞ്ഞാ – അനിച്ചസഞ്ഞാ ദുക്ഖസഞ്ഞാ അനത്തസഞ്ഞാ. തിസ്സോ കുസലൂപപരിക്ഖാ – കുസലം കായകമ്മം കുസലം വചീകമ്മം കുസലം മനോകമ്മം. തീണി സോചേയ്യാനി – കായസോചേയ്യം വചീസോചേയ്യം മനോസോചേയ്യം; തിസ്സോ സമ്പത്തിയോ – സീലസമ്പത്തി സമാധിസമ്പത്തി പഞ്ഞാസമ്പത്തി. തിസ്സോ സിക്ഖാ – അധിസീലസിക്ഖാ അധിചിത്തസിക്ഖാ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖാ; തയോ ഖന്ധാ – സീലക്ഖന്ധോ സമാധിക്ഖന്ധോ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. തീണി വിമോക്ഖമുഖാനി – സുഞ്ഞതം അനിമിത്തം അപ്പണിഹിതന്തി.

    Tesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ ayaṃ saṃkileso, tīṇi akusalamūlāni lobho akusalamūlaṃ doso akusalamūlaṃ moho akusalamūlaṃ , tīṇi duccaritāni – kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ; tayo akusalavitakkā – kāmavitakko byāpādavitakko vihiṃsāvitakko; tisso akusalasaññā – kāmasaññā byāpādasaññā vihiṃsāsaññā; tisso viparītasaññā – niccasaññā sukhasaññā attasaññā; tisso vedanā – sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā; tisso dukkhatā – dukkhadukkhatā saṅkhāradukkhatā vipariṇāmadukkhatā; tayo aggī – rāgaggi dosaggi mohaggi; tayo sallā – rāgasallo dosasallo mohasallo; tisso jaṭā – rāgajaṭā dosajaṭā mohajaṭā; tisso akusalūpaparikkhā – akusalaṃ kāyakammaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ akusalaṃ manokammaṃ. Tisso vipattiyo – sīlavipatti diṭṭhivipatti ācāravipattīti. Tesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ idaṃ vodānaṃ. Tīṇi kusalamūlāni – alobho kusalamūlaṃ adoso kusalamūlaṃ amoho kusalamūlaṃ. Tīṇi sucaritāni – kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ. Tayo kusalavitakkā – nekkhammavitakko abyāpādavitakko avihiṃsāvitakko. Tayo samādhī – savitakko savicāro samādhi avitakko vicāramatto samādhi avitakko avicāro samādhi. Tisso kusalasaññā – nekkhammasaññā abyāpādasaññā avihiṃsāsaññā. Tisso aviparītasaññā – aniccasaññā dukkhasaññā anattasaññā. Tisso kusalūpaparikkhā – kusalaṃ kāyakammaṃ kusalaṃ vacīkammaṃ kusalaṃ manokammaṃ. Tīṇi soceyyāni – kāyasoceyyaṃ vacīsoceyyaṃ manosoceyyaṃ; tisso sampattiyo – sīlasampatti samādhisampatti paññāsampatti. Tisso sikkhā – adhisīlasikkhā adhicittasikkhā adhipaññāsikkhā; tayo khandhā – sīlakkhandho samādhikkhandho paññākkhandho. Tīṇi vimokkhamukhāni – suññataṃ animittaṃ appaṇihitanti.

    ഇതി ഖോ ചത്താരി ഹുത്വാ തീണി ഭവന്തി, തീണി ഹുത്വാ ദ്വേ ഭവന്തി തണ്ഹാചരിതോ ച ദിട്ഠിചരിതോ ച.

    Iti kho cattāri hutvā tīṇi bhavanti, tīṇi hutvā dve bhavanti taṇhācarito ca diṭṭhicarito ca.

    തേസം ദ്വിന്നം പുഗ്ഗലാനം അയം സംകിലേസോ, തണ്ഹാ ച അവിജ്ജാ ച അഹിരികഞ്ച അനോത്തപ്പഞ്ച അസ്സതി ച അസമ്പജഞ്ഞഞ്ച അയോനിസോ മനസികാരോ ച കോസജ്ജഞ്ച ദോവചസ്സഞ്ച അഹംകാരോ ച മമംകാരോ ച അസ്സദ്ധാ ച പമാദോ ച അസദ്ധമ്മസ്സവനഞ്ച അസംവരോ ച അഭിജ്ഝാ ച ബ്യാപാദോ ച നീവരണഞ്ച സംയോജനഞ്ച കോധോ ച ഉപനാഹോ ച മക്ഖോ ച പലാസോ ച ഇസ്സാ ച മച്ഛേരഞ്ച മായാ ച സാഠേയ്യഞ്ച സസ്സതദിട്ഠി ച ഉച്ഛേദദിട്ഠിചാതി.

    Tesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ ayaṃ saṃkileso, taṇhā ca avijjā ca ahirikañca anottappañca assati ca asampajaññañca ayoniso manasikāro ca kosajjañca dovacassañca ahaṃkāro ca mamaṃkāro ca assaddhā ca pamādo ca asaddhammassavanañca asaṃvaro ca abhijjhā ca byāpādo ca nīvaraṇañca saṃyojanañca kodho ca upanāho ca makkho ca palāso ca issā ca maccherañca māyā ca sāṭheyyañca sassatadiṭṭhi ca ucchedadiṭṭhicāti.

    തേസം ദ്വിന്നം പുഗ്ഗലാനം ഇദം വോദാനം, സമഥോ ച വിപസ്സനാ ച ഹിരീ ച ഓത്തപ്പഞ്ച സതി ച സമ്പജഞ്ഞഞ്ച യോനിസോ മനസികാരോ ച വീരിയാരമ്ഭോ ച സോവചസ്സഞ്ച ധമ്മേ ഞാണഞ്ച അന്വയേ ഞാണഞ്ച ഖയേ ഞാണഞ്ച അനുപ്പാദേ ഞാണഞ്ച സദ്ധാ ച അപ്പമാദോ ച സദ്ധമ്മസ്സവനഞ്ച സംവരോ ച അനഭിജ്ഝാ ച അബ്യാപാദോ ച രാഗവിരാഗാ ച ചേതോവിമുത്തി അവിജ്ജാവിരാഗാ ച പഞ്ഞാവിമുത്തി അഭിസമയോ ച അപ്പിച്ഛതാ ച സന്തുട്ഠി ച അക്കോധോ ച അനുപനാഹോ ച അമക്ഖോ ച അപലാസോ ച ഇസ്സാപഹാനഞ്ച മച്ഛരിയപ്പഹാനഞ്ച വിജ്ജാ ച വിമുത്തി ച സങ്ഖതാരമ്മണോ ച വിമോക്ഖോ അസങ്ഖതാരമ്മണോ ച വിമോക്ഖോ സഉപാദിസേസാ ച നിബ്ബാനധാതു അനുപാദിസേസാ ച നിബ്ബാനധാതൂതി.

    Tesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ idaṃ vodānaṃ, samatho ca vipassanā ca hirī ca ottappañca sati ca sampajaññañca yoniso manasikāro ca vīriyārambho ca sovacassañca dhamme ñāṇañca anvaye ñāṇañca khaye ñāṇañca anuppāde ñāṇañca saddhā ca appamādo ca saddhammassavanañca saṃvaro ca anabhijjhā ca abyāpādo ca rāgavirāgā ca cetovimutti avijjāvirāgā ca paññāvimutti abhisamayo ca appicchatā ca santuṭṭhi ca akkodho ca anupanāho ca amakkho ca apalāso ca issāpahānañca macchariyappahānañca vijjā ca vimutti ca saṅkhatārammaṇo ca vimokkho asaṅkhatārammaṇo ca vimokkho saupādisesā ca nibbānadhātu anupādisesā ca nibbānadhātūti.

    അയം വുച്ചതി തിപുക്ഖലസ്സ ച നയസ്സ അങ്കുസസ്സ ച നയസ്സ ഭൂമീതി. തേനാഹ ‘‘യോ അകുസലേ സമൂലേഹി നേതീ’’തി ‘‘ഓലോകേത്വാ ദിസലോചനേനാ’’തി ച.

    Ayaṃ vuccati tipukkhalassa ca nayassa aṅkusassa ca nayassa bhūmīti. Tenāha ‘‘yo akusale samūlehi netī’’ti ‘‘oloketvā disalocanenā’’ti ca.

    നിയുത്തം നയസമുട്ഠാനം.

    Niyuttaṃ nayasamuṭṭhānaṃ.







    Footnotes:
    1. അവിജ്ജായ സംയുത്താ (സീ॰ ക॰)
    2. avijjāya saṃyuttā (sī. ka.)
    3. തേതാലീസം (സീ॰)
    4. tetālīsaṃ (sī.)
    5. ആവട്ടനത്ഥം (സീ॰ ക॰)
    6. āvaṭṭanatthaṃ (sī. ka.)
    7. ചതുത്ഥാ (സീ॰)
    8. ചതുത്ഥായം (സീ॰)
    9. catutthā (sī.)
    10. catutthāyaṃ (sī.)
    11. പരിയാദിണ്ണം (ക॰)
    12. pariyādiṇṇaṃ (ka.)
    13. ഉദത്ഥസ്സ (സീ॰ ക॰)
    14. udatthassa (sī. ka.)
    15. ബഹുലികതാ (ക॰)
    16. bahulikatā (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / നയസമുട്ഠാനവാരവണ്ണനാ • Nayasamuṭṭhānavāravaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / നയസമുട്ഠാനവാരവണ്ണനാ • Nayasamuṭṭhānavāravaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / നയസമുട്ഠാനവിഭാവനാ • Nayasamuṭṭhānavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact