| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
९. नयथाचित्तस्स वाचातिकथावण्णना
9. Nayathācittassa vācātikathāvaṇṇanā
५६४. इदानि नयथाचित्तस्स वाचातिकथा नाम होति। तत्थ यस्मा कोचि अञ्ञं भणिस्सामीति अञ्ञं भणति, तस्मा नयथाचित्तस्स वाचा चित्तानुरूपा चित्तानुगतिका न होति, विनापि चित्तेन पवत्ततीति येसं लद्धि; सेय्यथापि पुब्बसेलियानं; ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं ‘‘यदि तंसमुट्ठापकं चित्तं न सिया, फस्सादयोपि तस्मिं खणे न सियु’’न्ति चोदेतुं अफस्सकस्सातिआदिमाह। न भणितुकामोतिआदीसु यस्मा अञ्ञं भणिस्सामीति अञ्ञं भणन्तोपि भणितुकामोयेव नाम होति, तस्मा न हेवाति पटिक्खिपति।
564. Idāni nayathācittassa vācātikathā nāma hoti. Tattha yasmā koci aññaṃ bhaṇissāmīti aññaṃ bhaṇati, tasmā nayathācittassa vācā cittānurūpā cittānugatikā na hoti, vināpi cittena pavattatīti yesaṃ laddhi; seyyathāpi pubbaseliyānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi taṃsamuṭṭhāpakaṃ cittaṃ na siyā, phassādayopi tasmiṃ khaṇe na siyu’’nti codetuṃ aphassakassātiādimāha. Na bhaṇitukāmotiādīsu yasmā aññaṃ bhaṇissāmīti aññaṃ bhaṇantopi bhaṇitukāmoyeva nāma hoti, tasmā na hevāti paṭikkhipati.
५६५. ननु अत्थि कोचि अञ्ञं भणिस्सामीतिआदीसु चीवरन्ति भणितुकामो चीरन्ति भणेय्य। तत्थ अञ्ञं भणितुकामताचित्तं, अञ्ञं भणनचित्तं, इति पुब्बभागेन चित्तेन असदिसत्ता अयथाचित्तो नाम होति, तेनस्स केवलं अनापत्ति नाम होति, न पन चीरन्ति वचनसमुट्ठापकचित्तं नत्थि, इति अचित्तका सा वाचाति अत्थं सन्धाय इमिना उदाहरणेन ‘‘नयथाचित्तस्स वाचा’’ति पतिट्ठापितापि अप्पतिट्ठापिताव होतीति।
565. Nanu atthi koci aññaṃ bhaṇissāmītiādīsu cīvaranti bhaṇitukāmo cīranti bhaṇeyya. Tattha aññaṃ bhaṇitukāmatācittaṃ, aññaṃ bhaṇanacittaṃ, iti pubbabhāgena cittena asadisattā ayathācitto nāma hoti, tenassa kevalaṃ anāpatti nāma hoti, na pana cīranti vacanasamuṭṭhāpakacittaṃ natthi, iti acittakā sā vācāti atthaṃ sandhāya iminā udāharaṇena ‘‘nayathācittassa vācā’’ti patiṭṭhāpitāpi appatiṭṭhāpitāva hotīti.
नयथाचित्तस्स वाचातिकथावण्णना।
Nayathācittassa vācātikathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (९२) ९. न यथाचित्तस्स वाचातिकथा • (92) 9. Na yathācittassa vācātikathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ९. नयथाचित्तस्सवाचातिकथावण्णना • 9. Nayathācittassavācātikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ९. नयथाचित्तस्सवाचातिकथावण्णना • 9. Nayathācittassavācātikathāvaṇṇanā
