| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๖. เนรยิกคฺคิอุณฺหภาวปโญฺห
6. Nerayikaggiuṇhabhāvapañho
๖. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ตุเมฺห ภณถ ‘ปากติกอคฺคิโต เนรยิโก อคฺคิ มหาภิตาปตโร โหติ, ขุทฺทโกปิ ปาสาโณ ปากติเก อคฺคิมฺหิ ปกฺขิโตฺต ทิวสมฺปิ ปจฺจมาโน 1 น วิลยํ คจฺฉติ, กูฎาคารมโตฺตปิ ปาสาโณ เนรยิกคฺคิมฺหิ ปกฺขิโตฺต ขเณน วิลยํ คจฺฉตี’ติ, เอตํ วจนํ น สทฺทหามิ, เอวญฺจ ปน วเทถ ‘เย จ ตตฺถ อุปฺปนฺนา สตฺตา, เต อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺตี’ติ, ตมฺปิ วจนํ น สทฺทหามี’’ติฯ
6. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘pākatikaaggito nerayiko aggi mahābhitāpataro hoti, khuddakopi pāsāṇo pākatike aggimhi pakkhitto divasampi paccamāno 2 na vilayaṃ gacchati, kūṭāgāramattopi pāsāṇo nerayikaggimhi pakkhitto khaṇena vilayaṃ gacchatī’ti, etaṃ vacanaṃ na saddahāmi, evañca pana vadetha ‘ye ca tattha uppannā sattā, te anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchantī’ti, tampi vacanaṃ na saddahāmī’’ti.
เถโร อาห ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ มกรินิโยปิ สุสุมารินิโยปิ กจฺฉปินิโยปิ โมรินิโยปิ กโปตินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ ปาสาณานิ สกฺขราโย จ ขาทนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฎฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คโพฺภ, โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติ? ‘‘มญฺญามิ, ภเนฺต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺติฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, ภควตา – ‘โส น ตาว กาลํ กโรติ, ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตีโหตี’’’ติฯ
Thero āha ‘‘taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi makariniyopi susumāriniyopi kacchapiniyopi moriniyopi kapotiniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni pāsāṇāni sakkharāyo ca khādantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho, sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti? ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchanti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘so na tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhotī’’’ti.
‘‘ภิโยฺย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ สีหินิโยปิ พฺยคฺฆินิโยปิ ทีปินิโยปิ กุกฺกุรินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ อฎฺฐิกานิ มํสานิ ขาทนฺตีติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฎฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คโพฺภ, โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติ? ‘‘มญฺญามิ, ภเนฺต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi sīhiniyopi byagghiniyopi dīpiniyopi kukkuriniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni aṭṭhikāni maṃsāni khādantīti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho, sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti? ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchantī’’ti.
‘‘ภิโยฺย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ โยนกสุขุมาลินิโยปิ ขตฺติยสุขุมาลินิโยปิ พฺราหฺมณสุขุมาลินิโยปิ คหปติสุขุมาลินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ ขชฺชกานิ มํสานิ ขาทนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฎฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คโพฺภ โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติฯ ‘‘มญฺญามิ, ภเนฺต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺติฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, ภควตา – ‘‘โส น ตาว กาลํ กโรติ, ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตีโหตี’’ติฯ
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi yonakasukhumāliniyopi khattiyasukhumāliniyopi brāhmaṇasukhumāliniyopi gahapatisukhumāliniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni khajjakāni maṃsāni khādantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti. ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchanti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘‘so na tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhotī’’ti.
‘‘กโลฺลสิ, ภเนฺต นาคเสนา’’ติฯ
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
เนรยิกคฺคิอุณฺหภาวปโญฺห ฉโฎฺฐฯ
Nerayikaggiuṇhabhāvapañho chaṭṭho.
Footnotes:
