Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங்
Nevasaññānāsaññāyatanaṃ
ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்மாதி எத்தா²பி புப்³பே³ வுத்தனயேனேவ ஆகிஞ்சஞ்ஞங் ஆயதனமஸ்ஸ அதி⁴ட்டா²னட்டே²னாதி ஜா²னம்பி ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங். வுத்தனயேனேவ ஆரம்மணம்பி. ஏவமேதங் ஜா²னஞ்ச ஆரம்மணஞ்சாதி உப⁴யம்பி அப்பவத்திகரணேன ச அமனஸிகரணே ச ஸமதிக்கமித்வாவ யஸ்மா இத³ங் நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹாதப்³ப³ங், தஸ்மா உப⁴யம்பேதங் ஏகஜ்ஜ²ங் கத்வா ‘ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்மா’தி இத³ங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Ākiñcaññāyatanaṃ samatikkammāti etthāpi pubbe vuttanayeneva ākiñcaññaṃ āyatanamassa adhiṭṭhānaṭṭhenāti jhānampi ākiñcaññāyatanaṃ. Vuttanayeneva ārammaṇampi. Evametaṃ jhānañca ārammaṇañcāti ubhayampi appavattikaraṇena ca amanasikaraṇe ca samatikkamitvāva yasmā idaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja vihātabbaṃ, tasmā ubhayampetaṃ ekajjhaṃ katvā ‘ākiñcaññāyatanaṃ samatikkammā’ti idaṃ vuttanti veditabbaṃ.
நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸஞ்ஞாஸஹக³தந்தி எத்த² பன யாய ஸஞ்ஞாய பா⁴வதோ தங் நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனந்தி வுச்சதி, யதா² படிபன்னஸ்ஸ ஸா ஸஞ்ஞா ஹோதி, தங் தாவ த³ஸ்ஸேதுங் விப⁴ங்கே³ ‘‘நேவஸஞ்ஞீனாஸஞ்ஞீ’’தி உத்³த⁴ரித்வா ‘‘தஞ்ஞேவ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஸந்ததோ மனஸிகரோதி ஸங்கா²ராவஸேஸஸமாபத்திங் பா⁴வேதி, தேன வுச்சதி நேவஸஞ்ஞீனாஸஞ்ஞீ’’தி (விப⁴॰ 619) வுத்தங். தத்த² ‘ஸந்ததோ மனஸிகரோதீ’தி ‘ஸந்தா வதாயங் ஸமாபத்தி, யத்ர ஹி நாம நத்தி²பா⁴வம்பி ஆரம்மணங் கரித்வா ட²ஸ்ஸதீ’தி ஏவங் ஸந்தாரம்மணதாய நங் ‘ஸந்தா’தி மனஸிகரோதி. ஸந்ததோ சே மனஸிகரோதி, கத²ங் ஸமதிக்கமோ ஹோதீதி? அனாவஜ்ஜிதுகாமதாய. ஸோ ஹி கிஞ்சாபி நங் ஸந்ததோ மனஸிகரோதி, அத² க்²வஸ்ஸ ‘அஹமேதங் ஆவஜ்ஜிஸ்ஸாமி ஸமாபஜ்ஜிஸ்ஸாமி அதி⁴ட்ட²ஹிஸ்ஸாமி வுட்ட²ஹிஸ்ஸாமி பச்சவெக்கி²ஸ்ஸாமீ’தி ஏஸ ஆபோ⁴கோ³ ஸமன்னாஹாரோ மனஸிகாரோ ந ஹோதி. கஸ்மா? ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனதோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸ்ஸ ஸந்ததரபணீததரதாய.
Nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagatanti ettha pana yāya saññāya bhāvato taṃ nevasaññānāsaññāyatananti vuccati, yathā paṭipannassa sā saññā hoti, taṃ tāva dassetuṃ vibhaṅge ‘‘nevasaññīnāsaññī’’ti uddharitvā ‘‘taññeva ākiñcaññāyatanaṃ santato manasikaroti saṅkhārāvasesasamāpattiṃ bhāveti, tena vuccati nevasaññīnāsaññī’’ti (vibha. 619) vuttaṃ. Tattha ‘santato manasikarotī’ti ‘santā vatāyaṃ samāpatti, yatra hi nāma natthibhāvampi ārammaṇaṃ karitvā ṭhassatī’ti evaṃ santārammaṇatāya naṃ ‘santā’ti manasikaroti. Santato ce manasikaroti, kathaṃ samatikkamo hotīti? Anāvajjitukāmatāya. So hi kiñcāpi naṃ santato manasikaroti, atha khvassa ‘ahametaṃ āvajjissāmi samāpajjissāmi adhiṭṭhahissāmi vuṭṭhahissāmi paccavekkhissāmī’ti esa ābhogo samannāhāro manasikāro na hoti. Kasmā? Ākiñcaññāyatanato nevasaññānāsaññāyatanassa santatarapaṇītataratāya.
யதா² ஹி ராஜா மஹச்சராஜானுபா⁴வேன ஹத்தி²க்க²ந்த⁴க³தோ நக³ரவீதி²யங் விசரந்தோ த³ந்தகாராத³யோ ஸிப்பிகே ஏகங் வத்த²ங் த³ள்ஹங் நிவாஸெத்வா ஏகேன ஸீஸங் வேடெ²த்வா த³ந்தசுண்ணாதீ³ஹி ஸமோகிண்ணக³த்தே அனேகானி த³ந்தவிகதிஆதீ³னி கரொந்தே தி³ஸ்வா ‘அஹோ வத ரே சே²கா ஆசரியா, ஈதி³ஸானிபி நாம ஸிப்பானி கரிஸ்ஸந்தீ’தி, ஏவங் தேஸங் சே²கதாய துஸ்ஸதி, ந சஸ்ஸ ஏவங் ஹோதி – ‘அஹோ வதாஹங் ரஜ்ஜங் பஹாய ஏவரூபோ ஸிப்பிகோ ப⁴வெய்ய’ந்தி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? ரஜ்ஜஸிரியா மஹானிஸங்ஸதாய. ஸோ ஸிப்பிகே ஸமதிக்கமித்வாவ க³ச்ச²தி. ஏவமேவேஸ கிஞ்சாபி தங் ஸமாபத்திங் ஸந்ததோ மனஸிகரோதி, அத² க்²வஸ்ஸ ‘அஹமேதங் ஸமாபத்திங் ஆவஜ்ஜிஸ்ஸாமி ஸமாபஜ்ஜிஸ்ஸாமி அதி⁴ட்ட²ஹிஸ்ஸாமி வுட்ட²ஹிஸ்ஸாமி பச்சவெக்கி²ஸ்ஸாமீ’தி நேவ ஏஸ ஆபோ⁴கோ³ ஸமன்னாஹாரோ மனஸிகாரோ ஹோதி. ஸோ தங் ஸந்ததோ மனஸி கரொந்தோ தங் பரமஸுகு²மங் அப்பனாப்பத்தங் ஸஞ்ஞங் பாபுணாதி, யாய ‘நேவஸஞ்ஞீனாஸஞ்ஞீ நாம ஹோதி, ஸங்கா²ராவஸேஸஸமாபத்திங் பா⁴வேதீ’தி வுச்சதி. ‘ஸங்கா²ராவஸேஸஸமாபத்தி’ந்தி அச்சந்தஸுகு²மபா⁴வப்பத்தஸங்கா²ரங் சதுத்தா²ருப்பஸமாபத்திங்.
Yathā hi rājā mahaccarājānubhāvena hatthikkhandhagato nagaravīthiyaṃ vicaranto dantakārādayo sippike ekaṃ vatthaṃ daḷhaṃ nivāsetvā ekena sīsaṃ veṭhetvā dantacuṇṇādīhi samokiṇṇagatte anekāni dantavikatiādīni karonte disvā ‘aho vata re chekā ācariyā, īdisānipi nāma sippāni karissantī’ti, evaṃ tesaṃ chekatāya tussati, na cassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ rajjaṃ pahāya evarūpo sippiko bhaveyya’nti. Taṃ kissa hetu? Rajjasiriyā mahānisaṃsatāya. So sippike samatikkamitvāva gacchati. Evamevesa kiñcāpi taṃ samāpattiṃ santato manasikaroti, atha khvassa ‘ahametaṃ samāpattiṃ āvajjissāmi samāpajjissāmi adhiṭṭhahissāmi vuṭṭhahissāmi paccavekkhissāmī’ti neva esa ābhogo samannāhāro manasikāro hoti. So taṃ santato manasi karonto taṃ paramasukhumaṃ appanāppattaṃ saññaṃ pāpuṇāti, yāya ‘nevasaññīnāsaññī nāma hoti, saṅkhārāvasesasamāpattiṃ bhāvetī’ti vuccati. ‘Saṅkhārāvasesasamāpatti’nti accantasukhumabhāvappattasaṅkhāraṃ catutthāruppasamāpattiṃ.
இதா³னி யங் தங் ஏவங் அதி⁴க³தாய ஸஞ்ஞாய வஸேன நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனந்தி வுச்சதி, தங் அத்த²தோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனந்தி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ஸமாபன்னஸ்ஸ வா, உபபன்னஸ்ஸ வா, தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரிஸ்ஸ வா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா’’தி (விப⁴॰ 620) வுத்தங். தேஸு இத⁴ ஸமாபன்னஸ்ஸ சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா அதி⁴ப்பேதா.
Idāni yaṃ taṃ evaṃ adhigatāya saññāya vasena nevasaññānāsaññāyatananti vuccati, taṃ atthato dassetuṃ ‘‘nevasaññānāsaññāyatananti nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa vā, upapannassa vā, diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā’’ti (vibha. 620) vuttaṃ. Tesu idha samāpannassa cittacetasikā dhammā adhippetā.
வசனத்தோ² பனெத்த² – ஓளாரிகாய ஸஞ்ஞாய அபா⁴வதோ, ஸுகு²மாய ச பா⁴வதோ, நேவஸ்ஸ ஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ ஸஞ்ஞா, நாஸஞ்ஞாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞங். நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞஞ்ச தங் மனாயதனத⁴ம்மாயதனபரியாபன்னத்தா ஆயதனஞ்சாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங். அத² வா யாயமெத்த² ஸஞ்ஞா, ஸா படுஸஞ்ஞாகிச்சங் காதுங் அஸமத்த²தாய நேவஸஞ்ஞா , ஸங்கா²ராவஸேஸஸுகு²மபா⁴வேன விஜ்ஜமானத்தா நாஸஞ்ஞாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா. நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞா ச ஸா ஸேஸத⁴ம்மானங் அதி⁴ட்டா²னட்டே²ன ஆயதனஞ்சாதி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங்.
Vacanattho panettha – oḷārikāya saññāya abhāvato, sukhumāya ca bhāvato, nevassa sasampayuttadhammassa jhānassa saññā, nāsaññāti nevasaññānāsaññaṃ. Nevasaññānāsaññañca taṃ manāyatanadhammāyatanapariyāpannattā āyatanañcāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ. Atha vā yāyamettha saññā, sā paṭusaññākiccaṃ kātuṃ asamatthatāya nevasaññā , saṅkhārāvasesasukhumabhāvena vijjamānattā nāsaññāti nevasaññānāsaññā. Nevasaññānāsaññā ca sā sesadhammānaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena āyatanañcāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ.
ந கேவலஞ்செத்த² ஸஞ்ஞாவ ஏதி³ஸீ, அத² கோ² வேத³னாபி நேவவேத³னா நாவேத³னா, சித்தம்பி நேவசித்தங் நாசித்தங், ப²ஸ்ஸோபி நேவப²ஸ்ஸோ நாப²ஸ்ஸோதி. ஏஸ நயோ ஸேஸஸம்பயுத்தத⁴ம்மேஸு. ஸஞ்ஞாஸீஸேன பனாயங் தே³ஸனா கதாதி வேதி³தப்³பா³. பத்தமக்க²னதேலப்பபு⁴தீஹி ச உபமாஹி ஏஸமத்தோ² விபா⁴வேதப்³போ³ – ஸாமணேரோ கிர தேலேன பத்தங் மக்கெ²த்வா ட²பேஸி. தங் யாகு³பானகாலே தே²ரோ ‘பத்தமாஹரா’தி ஆஹ. ஸோ ‘பத்தே தேலமத்தி², ப⁴ந்தே’தி ஆஹ. ததோ ‘ஆஹர, ஸாமணேர, தேலங் நாளிங் பூரெஸ்ஸாமீ’தி வுத்தே ‘நத்தி², ப⁴ந்தே, தேல’ந்தி ஆஹ. தத்த² யதா² அந்தோவுத்த²த்தா யாகு³யா ஸத்³தி⁴ங் அகப்பியட்டே²ன தேலங் அத்தீ²தி ஹோதி, நாளிபூரணாதீ³னங் அபா⁴வவஸேன நத்தீ²தி ஹோதி, ஏவங் ஸாபி ஸஞ்ஞா படுஸஞ்ஞாகிச்சங் காதுங் அஸமத்த²தாய நேவஸஞ்ஞா, ஸங்கா²ராவஸேஸஸுகு²மபா⁴வேன விஜ்ஜமானத்தா நாஸஞ்ஞா ஹோதி.
Na kevalañcettha saññāva edisī, atha kho vedanāpi nevavedanā nāvedanā, cittampi nevacittaṃ nācittaṃ, phassopi nevaphasso nāphassoti. Esa nayo sesasampayuttadhammesu. Saññāsīsena panāyaṃ desanā katāti veditabbā. Pattamakkhanatelappabhutīhi ca upamāhi esamattho vibhāvetabbo – sāmaṇero kira telena pattaṃ makkhetvā ṭhapesi. Taṃ yāgupānakāle thero ‘pattamāharā’ti āha. So ‘patte telamatthi, bhante’ti āha. Tato ‘āhara, sāmaṇera, telaṃ nāḷiṃ pūressāmī’ti vutte ‘natthi, bhante, tela’nti āha. Tattha yathā antovutthattā yāguyā saddhiṃ akappiyaṭṭhena telaṃ atthīti hoti, nāḷipūraṇādīnaṃ abhāvavasena natthīti hoti, evaṃ sāpi saññā paṭusaññākiccaṃ kātuṃ asamatthatāya nevasaññā, saṅkhārāvasesasukhumabhāvena vijjamānattā nāsaññā hoti.
கிம்பனெத்த² ஸஞ்ஞாகிச்சந்தி? ஆரம்மணஸஞ்ஜானநஞ்சேவ விபஸ்ஸனாய ச விஸயபா⁴வங் உபக³ந்த்வா நிப்³பி³தா³ஜனநங். த³ஹனகிச்சமிவ ஹி ஸுகோ²த³கே தேஜோதா⁴து, ஸஞ்ஜானநகிச்சம்பேஸா படுங் காதுங் ந ஸக்கோதி. ஸேஸஸமாபத்தீஸு ஸஞ்ஞா விய விபஸ்ஸனாய விஸயபா⁴வங் உபக³ந்த்வா நிப்³பி³தா³ஜனநம்பி காதுங் ந ஸக்கோதி. அஞ்ஞேஸு ஹி க²ந்தே⁴ஸு அகதாபி⁴னிவேஸோ பி⁴க்கு² நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனக்க²ந்தே⁴ ஸம்மஸித்வா நிப்³பி³த³ங் பத்துங் ஸமத்தோ² நாம நத்தி². அபிச ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோ, பகதிவிபஸ்ஸகோ பன மஹாபஞ்ஞோ ஸாரிபுத்தஸதி³ஸோவ ஸக்குணெய்ய. ஸோபி ‘‘ஏவங் கிரிமே த⁴ம்மா அஹுத்வா ஸம்பொ⁴ந்தி, ஹுத்வா படிவெந்தீ’’தி (ம॰ நி॰ 3.95) ஏவங் கலாபஸம்மஸனவஸேனேவ, நோ அனுபத³த⁴ம்மவிபஸ்ஸனாவஸேன. ஏவங் ஸுகு²மத்தங் க³தா ஏஸா ஸமாபத்தி.
Kimpanettha saññākiccanti? Ārammaṇasañjānanañceva vipassanāya ca visayabhāvaṃ upagantvā nibbidājananaṃ. Dahanakiccamiva hi sukhodake tejodhātu, sañjānanakiccampesā paṭuṃ kātuṃ na sakkoti. Sesasamāpattīsu saññā viya vipassanāya visayabhāvaṃ upagantvā nibbidājananampi kātuṃ na sakkoti. Aññesu hi khandhesu akatābhiniveso bhikkhu nevasaññānāsaññāyatanakkhandhe sammasitvā nibbidaṃ pattuṃ samattho nāma natthi. Apica āyasmā sāriputto, pakativipassako pana mahāpañño sāriputtasadisova sakkuṇeyya. Sopi ‘‘evaṃ kirime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti (ma. ni. 3.95) evaṃ kalāpasammasanavaseneva, no anupadadhammavipassanāvasena. Evaṃ sukhumattaṃ gatā esā samāpatti.
யதா² ச பத்தமக்க²னதேலூபமாய ஏவங் மக்³கு³த³கூபமாயபி அயமத்தோ² விபா⁴வேதப்³போ³. மக்³க³படிபன்னஸ்ஸ கிர தே²ரஸ்ஸ புரதோ க³ச்ச²ந்தோ ஸாமணேரோ தோ²கமுத³கங் தி³ஸ்வா ‘உத³கங், ப⁴ந்தே, உபாஹனா ஓமுஞ்சதா²’தி ஆஹ. ததோ தே²ரேன ‘ஸசே உத³கமத்தி², ஆஹர ந்ஹானஸாடகங், ந்ஹாயிஸ்ஸாமீ’தி வுத்தே ‘நத்தி², ப⁴ந்தே’தி ஆஹ. தத்த² யதா² உபாஹனதேமனமத்தட்டே²ன உத³கங் அத்தீ²தி ஹோதி , ந்ஹானட்டே²ன நத்தீ²தி ஹோதி, ஏவம்பி ஸா படுஸஞ்ஞாகிச்சங் காதுங் அஸமத்த²தாய நேவ ஸஞ்ஞா, ஸங்கா²ராவஸேஸஸுகு²மபா⁴வேன விஜ்ஜமானத்தா நாஸஞ்ஞா ஹோதி. ந கேவலஞ்ச ஏதாஹேவ, அஞ்ஞாஹிபி அனுரூபாஹி உபமாஹி ஏஸ அத்தோ² விபா⁴வேதப்³போ³. இதி இமாய நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனே பவத்தாய ஸஞ்ஞாய நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனபூ⁴தாய வா ஸஞ்ஞாய ஸஹக³தந்தி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸஞ்ஞாஸஹக³தங். ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸமாபத்திஆரம்மணஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங்.
Yathā ca pattamakkhanatelūpamāya evaṃ maggudakūpamāyapi ayamattho vibhāvetabbo. Maggapaṭipannassa kira therassa purato gacchanto sāmaṇero thokamudakaṃ disvā ‘udakaṃ, bhante, upāhanā omuñcathā’ti āha. Tato therena ‘sace udakamatthi, āhara nhānasāṭakaṃ, nhāyissāmī’ti vutte ‘natthi, bhante’ti āha. Tattha yathā upāhanatemanamattaṭṭhena udakaṃ atthīti hoti , nhānaṭṭhena natthīti hoti, evampi sā paṭusaññākiccaṃ kātuṃ asamatthatāya neva saññā, saṅkhārāvasesasukhumabhāvena vijjamānattā nāsaññā hoti. Na kevalañca etāheva, aññāhipi anurūpāhi upamāhi esa attho vibhāvetabbo. Iti imāya nevasaññānāsaññāyatane pavattāya saññāya nevasaññānāsaññāyatanabhūtāya vā saññāya sahagatanti nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ. Ākiñcaññāyatanasamāpattiārammaṇassa jhānassetaṃ adhivacanaṃ.
இத⁴ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸமாபத்தியா நிகந்திபரியாதா³னது³க்க²தாய து³க்கா² படிபதா³, பரியாதி³ன்னநிகந்திகஸ்ஸ அப்பனாபரிவாஸத³ந்த⁴தாய த³ந்தா⁴பி⁴ஞ்ஞா. விபரியாயேன ஸுகா² படிபதா³ கி²ப்பாபி⁴ஞ்ஞா ச. பரித்தகஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸே பவத்திதவிஞ்ஞாணாபக³மாரம்மணங் ஸமாபத்திங் ஆரப்³ப⁴ பவத்திதாய பரித்தாரம்மணதா, விபரியாயேன அப்பமாணாரம்மணதா வேதி³தப்³பா³. ஸேஸங் புரிமஸதி³ஸமேவ.
Idha ākiñcaññāyatanasamāpattiyā nikantipariyādānadukkhatāya dukkhā paṭipadā, pariyādinnanikantikassa appanāparivāsadandhatāya dandhābhiññā. Vipariyāyena sukhā paṭipadā khippābhiññā ca. Parittakasiṇugghāṭimākāse pavattitaviññāṇāpagamārammaṇaṃ samāpattiṃ ārabbha pavattitāya parittārammaṇatā, vipariyāyena appamāṇārammaṇatā veditabbā. Sesaṃ purimasadisameva.
அஸதி³ஸரூபோ நாதோ², ஆருப்பங் யங் சதுப்³பி³த⁴ங் ஆஹ;
Asadisarūpo nātho, āruppaṃ yaṃ catubbidhaṃ āha;
தங் இதி ஞத்வா தஸ்மிங், பகிண்ணககதா²பி விஞ்ஞெய்யா.
Taṃ iti ñatvā tasmiṃ, pakiṇṇakakathāpi viññeyyā.
அரூபஸமாபத்தியோ ஹி –
Arūpasamāpattiyo hi –
ஆரம்மணாதிக்கமதோ, சதஸ்ஸோபி ப⁴வந்திமா;
Ārammaṇātikkamato, catassopi bhavantimā;
அங்கா³திக்கமமேதாஸங், ந இச்ச²ந்தி விபா⁴வினோ.
Aṅgātikkamametāsaṃ, na icchanti vibhāvino.
ஏதாஸு ஹி ரூபனிமித்தாதிக்கமதோ பட²மா, ஆகாஸாதிக்கமதோ து³தியா, ஆகாஸே பவத்திதவிஞ்ஞாணாதிக்கமதோ ததியா, ஆகாஸே பவத்திதவிஞ்ஞாணஸ்ஸ அபக³மாதிக்கமதோ சதுத்தா²தி ஸப்³ப³தா² ‘ஆரம்மணாதிக்கமதோ சதஸ்ஸோபி ப⁴வந்திமா’ அரூபஸமாபத்தியோதி வேதி³தப்³பா³. அங்கா³திக்கமங் பன ஏதாஸங் ந இச்ச²ந்தி பண்டி³தா. ந ஹி ரூபாவசரஸமாபத்தீஸு விய ஏதாஸு அங்கா³திக்கமோ அத்தி². ஸப்³பா³ஸுபி ஹி ஏதாஸு உபெக்கா² சித்தேகக்³க³தாதி த்³வே ஏவ ஜா²னங்கா³னி ஹொந்தி. ஏவங் ஸந்தேபி –
Etāsu hi rūpanimittātikkamato paṭhamā, ākāsātikkamato dutiyā, ākāse pavattitaviññāṇātikkamato tatiyā, ākāse pavattitaviññāṇassa apagamātikkamato catutthāti sabbathā ‘ārammaṇātikkamato catassopi bhavantimā’ arūpasamāpattiyoti veditabbā. Aṅgātikkamaṃ pana etāsaṃ na icchanti paṇḍitā. Na hi rūpāvacarasamāpattīsu viya etāsu aṅgātikkamo atthi. Sabbāsupi hi etāsu upekkhā cittekaggatāti dve eva jhānaṅgāni honti. Evaṃ santepi –
ஸுபணீததரா ஹொந்தி, பச்சி²மா பச்சி²மா இத⁴;
Supaṇītatarā honti, pacchimā pacchimā idha;
உபமா தத்த² விஞ்ஞெய்யா, பாஸாத³தலஸாடிகா.
Upamā tattha viññeyyā, pāsādatalasāṭikā.
யதா² ஹி சதுபூ⁴மகபாஸாத³ஸ்ஸ ஹெட்டி²மதலே தி³ப்³ப³னச்சகீ³தவாதி³தஸுரபி⁴க³ந்த⁴மாலாஸாது³ரஸபானபோ⁴ஜனஸயனச்சா²த³னாதி³வஸேன பணீதா பஞ்ச காமகு³ணா பச்சுபட்டி²தா அஸ்ஸு, து³தியே ததோ பணீததரா, ததியே ததோ பணீததமா, சதுத்தே² ஸப்³ப³பணீதா; தத்த² கிஞ்சாபி தானி சத்தாரிபி பாஸாத³தலானேவ, நத்தி² நேஸங் பாஸாத³தலபா⁴வேன விஸேஸோ, பஞ்சகாமகு³ணஸமித்³தி⁴விஸேஸேன பன ஹெட்டி²மதோ ஹெட்டி²மதோ உபரிமங் உபரிமங் பணீததரங் ஹோதி.
Yathā hi catubhūmakapāsādassa heṭṭhimatale dibbanaccagītavāditasurabhigandhamālāsādurasapānabhojanasayanacchādanādivasena paṇītā pañca kāmaguṇā paccupaṭṭhitā assu, dutiye tato paṇītatarā, tatiye tato paṇītatamā, catutthe sabbapaṇītā; tattha kiñcāpi tāni cattāripi pāsādatalāneva, natthi nesaṃ pāsādatalabhāvena viseso, pañcakāmaguṇasamiddhivisesena pana heṭṭhimato heṭṭhimato uparimaṃ uparimaṃ paṇītataraṃ hoti.
யதா² ச ஏகாய இத்தி²யா கந்திததூ²லஸண்ஹஸண்ஹதரஸண்ஹதமஸுத்தானங் சதுபலதிபலத்³விபலஏகபலஸாடிகா அஸ்ஸு, ஆயாமேன வித்தா²ரேன ச ஸமப்பமாணா; தத்த² கிஞ்சாபி தா ஸாடிகா சதஸ்ஸோபி ஆயாமதோ ச வித்தா²ரதோ ச ஸமப்பமாணா, நத்தி² தாஸங் பமாணதோ விஸேஸோ, ஸுக²ஸம்ப²ஸ்ஸஸுகு²மபா⁴வமஹக்³க⁴பா⁴வேஹி பன புரிமாய புரிமாய பச்சி²மா பச்சி²மா பணீததரா ஹொந்தி, ஏவமேவ கிஞ்சாபி சதூஸுபி ஏதாஸு உபெக்கா² சித்தேகக்³க³தாதி ஏதானி த்³வேயேவ அங்கா³னி ஹொந்தி, அத² கோ² பா⁴வனாவிஸேஸேன தேஸங் அங்கா³னங் பணீதபணீததரபா⁴வேன ஸுபணீததரா ஹொந்தி பச்சி²மா பச்சி²மா இதா⁴தி வேதி³தப்³பா³. ஏவங் அனுபுப்³பே³ன பணீதபணீதா சேதா –
Yathā ca ekāya itthiyā kantitathūlasaṇhasaṇhatarasaṇhatamasuttānaṃ catupalatipaladvipalaekapalasāṭikā assu, āyāmena vitthārena ca samappamāṇā; tattha kiñcāpi tā sāṭikā catassopi āyāmato ca vitthārato ca samappamāṇā, natthi tāsaṃ pamāṇato viseso, sukhasamphassasukhumabhāvamahagghabhāvehi pana purimāya purimāya pacchimā pacchimā paṇītatarā honti, evameva kiñcāpi catūsupi etāsu upekkhā cittekaggatāti etāni dveyeva aṅgāni honti, atha kho bhāvanāvisesena tesaṃ aṅgānaṃ paṇītapaṇītatarabhāvena supaṇītatarā honti pacchimā pacchimā idhāti veditabbā. Evaṃ anupubbena paṇītapaṇītā cetā –
அஸுசிம்ஹி மண்ட³பே லக்³கோ³, ஏகோ தங் நிஸ்ஸிதோ பரோ;
Asucimhi maṇḍape laggo, eko taṃ nissito paro;
அஞ்ஞோ ப³ஹி அனிஸ்ஸாய, தங் தங் நிஸ்ஸாய சாபரோ.
Añño bahi anissāya, taṃ taṃ nissāya cāparo.
டி²தோ சதூஹி ஏதேஹி, புரிஸேஹி யதா²க்கமங்;
Ṭhito catūhi etehi, purisehi yathākkamaṃ;
ஸமானதாய ஞாதப்³பா³, சதஸ்ஸோபி விபா⁴வினா. (விஸுத்³தி⁴॰ 1.291);
Samānatāya ñātabbā, catassopi vibhāvinā. (visuddhi. 1.291);
தத்ராயமத்த²யோஜனா – அஸுசிம்ஹி கிர தே³ஸே ஏகோ மண்ட³போ. அதே²கோ புரிஸோ ஆக³ந்த்வா தங் அஸுசிங் ஜிகு³ச்ச²மானோ தங் மண்ட³பங் ஹத்தே²ஹி ஆலம்பி³த்வா தத்த² லக்³கோ³, லக்³கி³தோ விய அட்டா²ஸி. அதா²பரோ ஆக³ந்த்வா தங் மண்ட³பலக்³க³ங் புரிஸங் நிஸ்ஸிதோ. அத²ஞ்ஞோ ஆக³ந்த்வா சிந்தேஸி – ‘யோ ஏஸ மண்ட³பே லக்³கோ³, யோ ச தங் நிஸ்ஸிதோ, உபோ⁴பேதே து³ட்டி²தா; து⁴வோ ச நேஸங் மண்ட³பபபாதே பாதோ, ஹந்தா³ஹங் ப³ஹியேவ திட்டா²மீ’தி ஸோ தன்னிஸ்ஸிதங் அனிஸ்ஸாய ப³ஹியேவ அட்டா²ஸி. அதா²பரோ ஆக³ந்த்வா மண்ட³பலக்³க³ஸ்ஸ தன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸ ச அகே²மபா⁴வங் சிந்தெத்வா ப³ஹிடி²தஞ்ச ஸுட்டி²தோதி மந்த்வா தங் நிஸ்ஸாய அட்டா²ஸி.
Tatrāyamatthayojanā – asucimhi kira dese eko maṇḍapo. Atheko puriso āgantvā taṃ asuciṃ jigucchamāno taṃ maṇḍapaṃ hatthehi ālambitvā tattha laggo, laggito viya aṭṭhāsi. Athāparo āgantvā taṃ maṇḍapalaggaṃ purisaṃ nissito. Athañño āgantvā cintesi – ‘yo esa maṇḍape laggo, yo ca taṃ nissito, ubhopete duṭṭhitā; dhuvo ca nesaṃ maṇḍapapapāte pāto, handāhaṃ bahiyeva tiṭṭhāmī’ti so tannissitaṃ anissāya bahiyeva aṭṭhāsi. Athāparo āgantvā maṇḍapalaggassa tannissitassa ca akhemabhāvaṃ cintetvā bahiṭhitañca suṭṭhitoti mantvā taṃ nissāya aṭṭhāsi.
தத்த² அஸுசிம்ஹி தே³ஸே மண்ட³போ விய கஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். அஸுசிஜிகு³ச்சா²ய மண்ட³பலக்³கோ³ புரிஸோ விய ரூபனிமித்தஜிகு³ச்சா²ய ஆகாஸாரம்மணங் ஆகாஸானஞ்சாயதனங் . மண்ட³பலக்³க³ங் புரிஸங் நிஸ்ஸிதோ விய ஆகாஸாரம்மணங் ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ஆரப்³ப⁴ பவத்தங் விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங். தேஸங் த்³வின்னம்பி அகே²மபா⁴வங் சிந்தெத்வா அனிஸ்ஸாய தங் மண்ட³பலக்³க³ங், ப³ஹிடி²தோ விய, ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ஆரம்மணங் அகத்வா தத³பா⁴வாரம்மணங் ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங். மண்ட³பலக்³க³ஸ்ஸ தன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸ ச அகே²மதங் சிந்தெத்வா ப³ஹிடி²தஞ்ச ‘ஸுட்டி²தோ’தி மந்த்வா தங் நிஸ்ஸாய டி²தோ விய விஞ்ஞாணாபா⁴வஸங்கா²தே ப³ஹிபதே³ஸே டி²தங் ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ஆரப்³ப⁴ பவத்தங் நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஏவங் பவத்தமானஞ்ச –
Tattha asucimhi dese maṇḍapo viya kasiṇugghāṭimākāsaṃ daṭṭhabbaṃ. Asucijigucchāya maṇḍapalaggo puriso viya rūpanimittajigucchāya ākāsārammaṇaṃ ākāsānañcāyatanaṃ . Maṇḍapalaggaṃ purisaṃ nissito viya ākāsārammaṇaṃ ākāsānañcāyatanaṃ ārabbha pavattaṃ viññāṇañcāyatanaṃ. Tesaṃ dvinnampi akhemabhāvaṃ cintetvā anissāya taṃ maṇḍapalaggaṃ, bahiṭhito viya, ākāsānañcāyatanaṃ ārammaṇaṃ akatvā tadabhāvārammaṇaṃ ākiñcaññāyatanaṃ. Maṇḍapalaggassa tannissitassa ca akhemataṃ cintetvā bahiṭhitañca ‘suṭṭhito’ti mantvā taṃ nissāya ṭhito viya viññāṇābhāvasaṅkhāte bahipadese ṭhitaṃ ākiñcaññāyatanaṃ ārabbha pavattaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ daṭṭhabbaṃ. Evaṃ pavattamānañca –
ஆரம்மணங் கரோதேவ, அஞ்ஞாபா⁴வேன தங் இத³ங்;
Ārammaṇaṃ karoteva, aññābhāvena taṃ idaṃ;
தி³ட்ட²தோ³ஸம்பி ராஜானங், வுத்திஹேது யதா² ஜனோ. (விஸுத்³தி⁴॰ 1.292);
Diṭṭhadosampi rājānaṃ, vuttihetu yathā jano. (visuddhi. 1.292);
இத³ஞ்ஹி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ‘ஆஸன்னவிஞ்ஞாணஞ்சாயதனபச்சத்தி²கா அயங் ஸமாபத்தீ’தி ஏவங் தி³ட்ட²தோ³ஸம்பி தங் ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் அஞ்ஞஸ்ஸ ஆரம்மணஸ்ஸ அபா⁴வா ஆரம்மணங் கரோதேவ. யதா² கிங்? ‘தி³ட்ட²தோ³ஸம்பி ராஜானங் வுத்திஹேது யதா² ஜனோ’. யதா² ஹி அஸங்யதங் ப²ருஸகாயவசீமனோஸமாசாரங் கஞ்சி ஸப்³ப³தி³ஸம்பதிங் ராஜானங் ‘ப²ருஸஸமாசாரோ அய’ந்தி ஏவங் தி³ட்ட²தோ³ஸம்பி அஞ்ஞத்த² வுத்திங் அலப⁴மானோ ஜனோ வுத்திஹேது நிஸ்ஸாய வத்ததி, ஏவங் தி³ட்ட²தோ³ஸம்பி தங் ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் அஞ்ஞங் ஆரம்மணங் அலப⁴மானமித³ங் நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ஆரம்மணங் கரோதேவ. ஏவங் குருமானஞ்ச –
Idañhi nevasaññānāsaññāyatanaṃ ‘āsannaviññāṇañcāyatanapaccatthikā ayaṃ samāpattī’ti evaṃ diṭṭhadosampi taṃ ākiñcaññāyatanaṃ aññassa ārammaṇassa abhāvā ārammaṇaṃ karoteva. Yathā kiṃ? ‘Diṭṭhadosampi rājānaṃ vuttihetu yathā jano’. Yathā hi asaṃyataṃ pharusakāyavacīmanosamācāraṃ kañci sabbadisampatiṃ rājānaṃ ‘pharusasamācāro aya’nti evaṃ diṭṭhadosampi aññattha vuttiṃ alabhamāno jano vuttihetu nissāya vattati, evaṃ diṭṭhadosampi taṃ ākiñcaññāyatanaṃ aññaṃ ārammaṇaṃ alabhamānamidaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ ārammaṇaṃ karoteva. Evaṃ kurumānañca –
ஆருள்ஹோ தீ³க⁴னிஸ்ஸேணிங், யதா² நிஸ்ஸேணிபா³ஹுகங்;
Āruḷho dīghanisseṇiṃ, yathā nisseṇibāhukaṃ;
பப்³ப³தக்³க³ஞ்ச ஆருள்ஹோ, யதா² பப்³ப³தமத்த²கங்.
Pabbataggañca āruḷho, yathā pabbatamatthakaṃ.
யதா² வா கி³ரிமாருள்ஹோ, அத்தனோயேவ ஜண்ணுகங்;
Yathā vā girimāruḷho, attanoyeva jaṇṇukaṃ;
ஓலுப்³ப⁴தி ததே²வேதங், ஜா²னமோலுப்³ப⁴ வத்ததீதி. (விஸுத்³தி⁴॰ 1.293);
Olubbhati tathevetaṃ, jhānamolubbha vattatīti. (visuddhi. 1.293);
அரூபாவசரகுஸலகதா² நிட்டி²தா.
Arūpāvacarakusalakathā niṭṭhitā.