Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    11. න්‌හාතකමුනිත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    11. Nhātakamunittheragāthāvaṇṇanā

    වාතරොගාභිනීතොතිආදිකා ආයස්‌මතො න්‌හාතකමුනිස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ පුඤ්‌ඤානි උපචිනිත්‌වා ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ රාජගහෙ බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා වයප්‌පත්‌තො විජ්‌ජාට්‌ඨානාදීසු නිප්‌ඵත්‌තිං ගතො න්‌හාතකලක්‌ඛණයොගෙන න්‌හාතකොති පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. සො තාපසපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා රාජගහස්‌ස තියොජනප්‌පමාණෙ ඨානෙ අරඤ්‌ඤායතනෙ නීවාරෙහි යාපෙන්‌තො අග්‌ගිං පරිචාරයමානො වසති. තස්‌ස සත්‌ථා ඝටෙ විය පදීපං හදයබ්‌භන්‌තරෙ පජ්‌ජලන්‌තං අරහත්‌තූපනිස්‌සයං දිස්‌වා අස්‌සමපදං අගමාසි. සො භගවන්‌තං දිස්‌වා හට්‌ඨතුට්‌ඨො අත්‌තනො උපකප්‌පනනියාමෙන ආහාරං උපනෙසි. තං භගවා පරිභුඤ්‌ජි. එවං තයො දිවසෙ දත්‌වා චතුත්‌ථදිවසෙ ‘‘භගවා තුම්‌හෙ පරමසුඛුමාලා, කථං ඉමිනා ආහාරෙන යාපෙථා’’ති ආහ. තස්‌ස සත්‌ථා අරියසන්‌තොසගුණං පකාසෙන්‌තො ධම්‌මං දෙසෙසි. තාපසො තං සුත්‌වා සොතාපන්‌නො හුත්‌වා පබ්‌බජිත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි. භගවා තං අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨපෙත්‌වා ගතො. සො පන තත්‌ථෙව විහරන්‌තො අපරභාගෙ වාතාබාධෙන උපද්‌දුතො අහොසි. සත්‌ථා තත්‌ථ ගන්‌ත්‌වා පටිසන්‌ථාරමුඛෙන තස්‌ස විහාරං පුච්‌ඡන්‌තො –

    Vātarogābhinītotiādikā āyasmato nhātakamunissa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto vijjāṭṭhānādīsu nipphattiṃ gato nhātakalakkhaṇayogena nhātakoti paññāyittha. So tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā rājagahassa tiyojanappamāṇe ṭhāne araññāyatane nīvārehi yāpento aggiṃ paricārayamāno vasati. Tassa satthā ghaṭe viya padīpaṃ hadayabbhantare pajjalantaṃ arahattūpanissayaṃ disvā assamapadaṃ agamāsi. So bhagavantaṃ disvā haṭṭhatuṭṭho attano upakappananiyāmena āhāraṃ upanesi. Taṃ bhagavā paribhuñji. Evaṃ tayo divase datvā catutthadivase ‘‘bhagavā tumhe paramasukhumālā, kathaṃ iminā āhārena yāpethā’’ti āha. Tassa satthā ariyasantosaguṇaṃ pakāsento dhammaṃ desesi. Tāpaso taṃ sutvā sotāpanno hutvā pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi. Bhagavā taṃ arahatte patiṭṭhapetvā gato. So pana tattheva viharanto aparabhāge vātābādhena upadduto ahosi. Satthā tattha gantvā paṭisanthāramukhena tassa vihāraṃ pucchanto –

    435.

    435.

    ‘‘වාතරොගාභිනීතො ත්‌වං, විහරං කානනෙ වනෙ;

    ‘‘Vātarogābhinīto tvaṃ, viharaṃ kānane vane;

    පවිද්‌ධගොචරෙ ලූඛෙ, කථං භික්‌ඛු කරිස්‌සසී’’ති. – ගාථමාහ; අථ ථෙරො –

    Paviddhagocare lūkhe, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. – gāthamāha; Atha thero –

    436.

    436.

    ‘‘පීතිසුඛෙන විපුලෙන, ඵරිත්‌වාන සමුස්‌සයං;

    ‘‘Pītisukhena vipulena, pharitvāna samussayaṃ;

    ලූඛම්‌පි අභිසම්‌භොන්‌තො, විහරිස්‌සාමි කානනෙ.

    Lūkhampi abhisambhonto, viharissāmi kānane.

    437.

    437.

    ‘‘භාවෙන්‌තො සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ, ඉන්‌ද්‍රියානි බලානි ච;

    ‘‘Bhāvento satta bojjhaṅge, indriyāni balāni ca;

    ඣානසොඛුම්‌මසම්‌පන්‌නො, විහරිස්‌සං අනාසවො.

    Jhānasokhummasampanno, viharissaṃ anāsavo.

    438.

    438.

    ‘‘විප්‌පමුත්‌තං කිලෙසෙහි, සුද්‌ධචිත්‌තං අනාවිලං;

    ‘‘Vippamuttaṃ kilesehi, suddhacittaṃ anāvilaṃ;

    අභිණ්‌හං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තො, විහරිස්‌සං අනාසවො.

    Abhiṇhaṃ paccavekkhanto, viharissaṃ anāsavo.

    439.

    439.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තඤ්‌ච බහිද්‌ධා ච, යෙ මෙ විජ්‌ජිංසු ආසවා;

    ‘‘Ajjhattañca bahiddhā ca, ye me vijjiṃsu āsavā;

    සබ්‌බෙ අසෙසා උච්‌ඡින්‌නා, න ච උප්‌පජ්‌ජරෙ පුන.

    Sabbe asesā ucchinnā, na ca uppajjare puna.

    440.

    440.

    ‘‘පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා පරිඤ්‌ඤාතා, තිට්‌ඨන්‌ති ඡින්‌නමූලකා;

    ‘‘Pañcakkhandhā pariññātā, tiṭṭhanti chinnamūlakā;

    දුක්‌ඛක්‌ඛයො අනුප්‌පත්‌තො, නත්‌ථි දානි පුනබ්‌භවො’’ති. –

    Dukkhakkhayo anuppatto, natthi dāni punabbhavo’’ti. –

    ඉමාහි සෙසගාථාහි අත්‌තනො විහාරං සත්‌ථු පවෙදෙසි.

    Imāhi sesagāthāhi attano vihāraṃ satthu pavedesi.

    තත්‌ථ ඣානසොඛුම්‌මසම්‌පන්‌නොති ඣානසුඛුමභාවෙන සමන්‌නාගතො. ඣානසුඛුමං නාම අරූපජ්‌ඣානං, තස්‌මා අට්‌ඨසමාපත්‌තිලාභිම්‌හීති වුත්‌තං හොති. තෙන අත්‌තනො උභතොභාගවිමුත්‌තිතං දස්‌සෙති. අපරෙ පනාහු – ‘‘සොඛුම්‌මන්‌ති අග්‌ගමග්‌ගඵලෙසු අධිපඤ්‌ඤාසික්‌ඛා අධිප්‌පෙතා, තතො ඣානග්‌ගහණෙන අත්‌තනො උභතොභාගවිමුත්‌තිතං විභාවෙතී’’ති. විප්‌පමුත්‌තං කිලෙසෙහීති පටිප්‌පස්‌සද්‌ධිවිමුත්‌තියා සබ්‌බකිලෙසෙහි විමුත්‌තං, තතො එව සුද්‌ධචිත්‌තං, අනාවිලසඞ්‌කප්‌පතාය අනාවිලං, තීහිපි පදෙහි අරහත්‌තඵලචිත්‌තමෙව වදති. සෙසං හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයමෙව. ඉමමෙව ච ථෙරස්‌ස අඤ්‌ඤාබ්‍යාකරණං අහොසීති.

    Tattha jhānasokhummasampannoti jhānasukhumabhāvena samannāgato. Jhānasukhumaṃ nāma arūpajjhānaṃ, tasmā aṭṭhasamāpattilābhimhīti vuttaṃ hoti. Tena attano ubhatobhāgavimuttitaṃ dasseti. Apare panāhu – ‘‘sokhummanti aggamaggaphalesu adhipaññāsikkhā adhippetā, tato jhānaggahaṇena attano ubhatobhāgavimuttitaṃ vibhāvetī’’ti. Vippamuttaṃ kilesehīti paṭippassaddhivimuttiyā sabbakilesehi vimuttaṃ, tato eva suddhacittaṃ, anāvilasaṅkappatāya anāvilaṃ, tīhipi padehi arahattaphalacittameva vadati. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva. Imameva ca therassa aññābyākaraṇaṃ ahosīti.

    න්‌හාතකමුනිත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Nhātakamunittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 11. න්‌හාතකමුනිත්‌ථෙරගාථා • 11. Nhātakamunittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact