| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්‌තකපාළි • Itivuttakapāḷi |
7. නිබ්‌බානධාතුසුත්‌තං
7. Nibbānadhātusuttaṃ
44. වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා, වුත්‌තමරහතාති මෙ සුතං –
44. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, නිබ්‌බානධාතුයො. කතමෙ ද්‌වෙ? සඋපාදිසෙසා ච නිබ්‌බානධාතු, අනුපාදිසෙසා ච නිබ්‌බානධාතු.
‘‘Dvemā, bhikkhave, nibbānadhātuyo. Katame dve? Saupādisesā ca nibbānadhātu, anupādisesā ca nibbānadhātu.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, සඋපාදිසෙසා නිබ්‌බානධාතු? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරහං හොති ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො. තස්‌ස තිට්‌ඨන්‌තෙව පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි යෙසං අවිඝාතත්‌තා 1 මනාපාමනාපං පච්‌චනුභොති, සුඛදුක්‌ඛං පටිසංවෙදෙති . තස්‌ස යො රාගක්‌ඛයො, දොසක්‌ඛයො, මොහක්‌ඛයො – අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සඋපාදිසෙසා නිබ්‌බානධාතු.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, saupādisesā nibbānadhātu? Idha, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. Tassa tiṭṭhanteva pañcindriyāni yesaṃ avighātattā 2 manāpāmanāpaṃ paccanubhoti, sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedeti . Tassa yo rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati, bhikkhave, saupādisesā nibbānadhātu.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අනුපාදිසෙසා නිබ්‌බානධාතු? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරහං හොති ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො. තස්‌ස ඉධෙව, භික්‌ඛවෙ, සබ්‌බවෙදයිතානි අනභිනන්‌දිතානි සීති භවිස්‌සන්‌ති 3. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අනුපාදිසෙසා නිබ්‌බානධාතු. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ නිබ්‌බානධාතුයො’’ති. එතමත්‌ථං භගවා අවොච. තත්‌ථෙතං ඉති වුච්‌චති –
‘‘Katamā ca, bhikkhave, anupādisesā nibbānadhātu? Idha, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. Tassa idheva, bhikkhave, sabbavedayitāni anabhinanditāni sīti bhavissanti 4. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, anupādisesā nibbānadhātu. Imā kho, bhikkhave, dve nibbānadhātuyo’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘දුවෙ ඉමා චක්‌ඛුමතා පකාසිතා, නිබ්‌බානධාතූ අනිස්‌සිතෙන තාදිනා;
‘‘Duve imā cakkhumatā pakāsitā, nibbānadhātū anissitena tādinā;
එකා හි ධාතු ඉධ දිට්‌ඨධම්‌මිකා, සඋපාදිසෙසා භවනෙත්‌තිසඞ්‌ඛයා;
Ekā hi dhātu idha diṭṭhadhammikā, saupādisesā bhavanettisaṅkhayā;
අනුපාදිසෙසා පන සම්‌පරායිකා, යම්‌හි නිරුජ්‌ඣන්‌ති භවානි සබ්‌බසො.
Anupādisesā pana samparāyikā, yamhi nirujjhanti bhavāni sabbaso.
‘‘යෙ එතදඤ්‌ඤාය පදං අසඞ්‌ඛතං, විමුත්‌තචිත්‌තා භවනෙත්‌තිසඞ්‌ඛයා;
‘‘Ye etadaññāya padaṃ asaṅkhataṃ, vimuttacittā bhavanettisaṅkhayā;
තෙ ධම්‌මසාරාධිගමා ඛයෙ රතා, පහංසු තෙ සබ්‌බභවානි තාදිනො’’ති.
Te dhammasārādhigamā khaye ratā, pahaṃsu te sabbabhavāni tādino’’ti.
අයම්‌පි අත්‌ථො වුත්‌තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්‌ති. සත්‌තමං.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ඉතිවුත්‌තක-අට්‌ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā / 7. නිබ්‌බානධාතුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Nibbānadhātusuttavaṇṇanā
