| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
४. जम्बुखादकसंयुत्तं
4. Jambukhādakasaṃyuttaṃ
१. निब्बानपञ्हासुत्तवण्णना
1. Nibbānapañhāsuttavaṇṇanā
३१४. जम्बुखादकसंयुत्ते जम्बुखादको परिब्बाजकोति एवंनामो थेरस्स भागिनेय्यो छन्नपरिब्बाजको। यो खो आवुसो रागक्खयोति निब्बानं आगम्म रागो खीयति, तस्मा निब्बानं रागक्खयोति वुच्चति। दोसमोहक्खयेसुपि एसेव नयो।
314. Jambukhādakasaṃyutte jambukhādako paribbājakoti evaṃnāmo therassa bhāgineyyo channaparibbājako. Yo kho āvuso rāgakkhayoti nibbānaṃ āgamma rāgo khīyati, tasmā nibbānaṃ rāgakkhayoti vuccati. Dosamohakkhayesupi eseva nayo.
यो पन इमिनाव सुत्तेन किलेसक्खयमत्तं निब्बानन्ति वदेय्य, सो वत्तब्बो ‘‘कस्स किलेसानं खयो, किं अत्तनो, उदाहु परेस’’न्ति? अद्धा ‘‘अत्तनो’’ति वक्खति। ततो पुच्छितब्बो ‘‘गोत्रभुञाणस्स किं आरम्मण’’न्ति? जानमानो ‘‘निब्बान’’न्ति वक्खति। किं पन गोत्रभुञाणक्खणे किलेसा खीणा खीयन्ति खीयिस्सन्तीति? ‘‘खीणा’’ति वा ‘‘खीयन्ती’’ति वा न वत्तब्बा, ‘‘खीयिस्सन्ती’’ति पन वत्तब्बाति। किं पन तेसु अखीणेसुयेव किलेसेसु गोत्रभुञाणं किलेसक्खयं आरम्मणं करोतीति? अद्धा एवं वुत्ते निरुत्तरो भविस्सति।
Yo pana imināva suttena kilesakkhayamattaṃ nibbānanti vadeyya, so vattabbo ‘‘kassa kilesānaṃ khayo, kiṃ attano, udāhu paresa’’nti? Addhā ‘‘attano’’ti vakkhati. Tato pucchitabbo ‘‘gotrabhuñāṇassa kiṃ ārammaṇa’’nti? Jānamāno ‘‘nibbāna’’nti vakkhati. Kiṃ pana gotrabhuñāṇakkhaṇe kilesā khīṇā khīyanti khīyissantīti? ‘‘Khīṇā’’ti vā ‘‘khīyantī’’ti vā na vattabbā, ‘‘khīyissantī’’ti pana vattabbāti. Kiṃ pana tesu akhīṇesuyeva kilesesu gotrabhuñāṇaṃ kilesakkhayaṃ ārammaṇaṃ karotīti? Addhā evaṃ vutte niruttaro bhavissati.
मग्गञाणेनापि चेतं योजेतब्बं। मग्गक्खणेपि हि किलेसा ‘‘खीणा’’ति वा ‘‘खीयिस्सन्ती’’ति वा न वत्तब्बा, ‘‘खीयन्ती’’ति पन वत्तब्बा, न च अखीणेसुयेव किलेसेसु किलेसक्खयो आरम्मणं होति, तस्मा सम्पटिच्छितब्बमेतं। यं आगम्म रागादयो खीयन्ति, तं निब्बानं। तं पनेतं ‘‘रूपिनो धम्मा अरूपिनो धम्मा’’तिआदीसु (ध॰ स॰ दुकमातिका ११) दुकेसु अरूपिनो धम्माति सङ्गहितत्ता न किलेसक्खयमत्तमेवाति।
Maggañāṇenāpi cetaṃ yojetabbaṃ. Maggakkhaṇepi hi kilesā ‘‘khīṇā’’ti vā ‘‘khīyissantī’’ti vā na vattabbā, ‘‘khīyantī’’ti pana vattabbā, na ca akhīṇesuyeva kilesesu kilesakkhayo ārammaṇaṃ hoti, tasmā sampaṭicchitabbametaṃ. Yaṃ āgamma rāgādayo khīyanti, taṃ nibbānaṃ. Taṃ panetaṃ ‘‘rūpino dhammā arūpino dhammā’’tiādīsu (dha. sa. dukamātikā 11) dukesu arūpino dhammāti saṅgahitattā na kilesakkhayamattamevāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. निब्बानपञ्हासुत्तं • 1. Nibbānapañhāsuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १. निब्बानपञ्हसुत्तवण्णना • 1. Nibbānapañhasuttavaṇṇanā
