Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi

    ൧൧. നിബ്ബാനസച്ഛികരണപഞ്ഹോ

    11. Nibbānasacchikaraṇapañho

    ൧൧. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, തുമ്ഹേ ഭണഥ ‘നിബ്ബാനം ന അതീതം, ന അനാഗതം, ന പച്ചുപ്പന്നം, ന ഉപ്പന്നം ന അനുപ്പന്നം ന ഉപ്പാദനീയ’ന്തി. ഇധ, ഭന്തേ നാഗസേന, യോ കോചി സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി, സോ ഉപ്പന്നം സച്ഛികരോതി, ഉദാഹു ഉപ്പാദേത്വാ സച്ഛികരോതീ’’തി? ‘‘യോ കോചി, മഹാരാജ, സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി, സോ ന ഉപ്പന്നം സച്ഛികരോതി, ന ഉപ്പാദേത്വാ സച്ഛികരോതി, അപി ച, മഹാരാജ, അത്ഥേസാ നിബ്ബാനധാതു, യം സോ സമ്മാപടിപന്നോ സച്ഛികരോതീ’’തി.

    11. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘nibbānaṃ na atītaṃ, na anāgataṃ, na paccuppannaṃ, na uppannaṃ na anuppannaṃ na uppādanīya’nti. Idha, bhante nāgasena, yo koci sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti, so uppannaṃ sacchikaroti, udāhu uppādetvā sacchikarotī’’ti? ‘‘Yo koci, mahārāja, sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti, so na uppannaṃ sacchikaroti, na uppādetvā sacchikaroti, api ca, mahārāja, atthesā nibbānadhātu, yaṃ so sammāpaṭipanno sacchikarotī’’ti.

    ‘‘മാ, ഭന്തേ നാഗസേന, ഇമം പഞ്ഹം പടിച്ഛന്നം കത്വാ ദീപേഹി, വിവടം പാകടം കത്വാ ദീപേഹി ഛന്ദജാതോ ഉസ്സാഹജാതോ, യം തേ സിക്ഖിതം, തം സബ്ബം ഏത്ഥേവാകിരാഹി, ഏത്ഥായം ജനോ സമ്മൂള്ഹോ വിമതിജാതോ സംസയപക്ഖന്ദോ, ഭിന്ദേതം അന്തോദോസസല്ല’’ന്തി. ‘‘അത്ഥേസാ, മഹാരാജ, നിബ്ബാനധാതു സന്താ സുഖാ പണീതാ, തം സമ്മാപടിപന്നോ ജിനാനുസിട്ഠിയാ സങ്ഖാരേ സമ്മസന്തോ പഞ്ഞായ സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, അന്തേവാസികോ ആചരിയാനുസിട്ഠിയാ വിജ്ജം പഞ്ഞായ സച്ഛികരോതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, സമ്മാപടിപന്നോ ജിനാനുസിട്ഠിയാ പഞ്ഞായ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി.

    ‘‘Mā, bhante nāgasena, imaṃ pañhaṃ paṭicchannaṃ katvā dīpehi, vivaṭaṃ pākaṭaṃ katvā dīpehi chandajāto ussāhajāto, yaṃ te sikkhitaṃ, taṃ sabbaṃ etthevākirāhi, etthāyaṃ jano sammūḷho vimatijāto saṃsayapakkhando, bhindetaṃ antodosasalla’’nti. ‘‘Atthesā, mahārāja, nibbānadhātu santā sukhā paṇītā, taṃ sammāpaṭipanno jinānusiṭṭhiyā saṅkhāre sammasanto paññāya sacchikaroti. Yathā, mahārāja, antevāsiko ācariyānusiṭṭhiyā vijjaṃ paññāya sacchikaroti, evameva kho, mahārāja, sammāpaṭipanno jinānusiṭṭhiyā paññāya nibbānaṃ sacchikaroti.

    ‘‘കഥം പന തം നിബ്ബാനം ദട്ഠബ്ബന്തി? അനീതിതോ നിരുപദ്ദവതോ അഭയതോ ഖേമതോ സന്തതോ സുഖതോ സാതതോ പണീതതോ സുചിതോ സീതലതോ ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Kathaṃ pana taṃ nibbānaṃ daṭṭhabbanti? Anītito nirupaddavato abhayato khemato santato sukhato sātato paṇītato sucito sītalato daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, പുരിസോ ബഹുകട്ഠപുഞ്ജേന ജലിതകട്ഠിതേന അഗ്ഗിനാ ദയ്ഹമാനോ വായാമേന തതോ മുഞ്ചിത്വാ നിരഗ്ഗികോകാസം പവിസിത്വാ തത്ഥ പരമസുഖം ലഭേയ്യ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോ സമ്മാപടിപന്നോ, സോ യോനിസോ മനസികാരേന ബ്യപഗതതിവിധഗ്ഗിസന്താപം പരമസുഖം നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, അഗ്ഗി, ഏവം തിവിധഗ്ഗി ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ അഗ്ഗിഗതോ പുരിസോ, ഏവം സമ്മാപടിപന്നോ ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ നിരഗ്ഗികോകാസോ, ഏവം നിബ്ബാനം ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Yathā, mahārāja, puriso bahukaṭṭhapuñjena jalitakaṭṭhitena agginā dayhamāno vāyāmena tato muñcitvā niraggikokāsaṃ pavisitvā tattha paramasukhaṃ labheyya, evameva kho, mahārāja, yo sammāpaṭipanno, so yoniso manasikārena byapagatatividhaggisantāpaṃ paramasukhaṃ nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, aggi, evaṃ tividhaggi daṭṭhabbo; yathā aggigato puriso, evaṃ sammāpaṭipanno daṭṭhabbo; yathā niraggikokāso, evaṃ nibbānaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, പുരിസോ അഹികുക്കുരമനുസ്സകുണപസരീരവളഞ്ജകോട്ഠാസരാസിഗതോ കുണപജടാജടിതന്തരമനുപവിട്ഠോ വായാമേന തതോ മുഞ്ചിത്വാ നിക്കുണപോകാസം പവിസിത്വാ തത്ഥ പരമസുഖം ലഭേയ്യ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോ സമ്മാപടിപന്നോ, സോ യോനിസോ മനസികാരേന ബ്യപഗതകിലേസകുണപം പരമസുഖം നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, കുണപം, ഏവം പഞ്ച കാമഗുണാ ദട്ഠബ്ബാ; യഥാ കുണപഗതോ പുരിസോ, ഏവം സമ്മാപടിപന്നോ ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ നിക്കുണപോകാസോ, ഏവം നിബ്ബാനം ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso ahikukkuramanussakuṇapasarīravaḷañjakoṭṭhāsarāsigato kuṇapajaṭājaṭitantaramanupaviṭṭho vāyāmena tato muñcitvā nikkuṇapokāsaṃ pavisitvā tattha paramasukhaṃ labheyya, evameva kho, mahārāja, yo sammāpaṭipanno, so yoniso manasikārena byapagatakilesakuṇapaṃ paramasukhaṃ nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, kuṇapaṃ, evaṃ pañca kāmaguṇā daṭṭhabbā; yathā kuṇapagato puriso, evaṃ sammāpaṭipanno daṭṭhabbo; yathā nikkuṇapokāso, evaṃ nibbānaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, പുരിസോ ഭീതോ തസിതോ കമ്പിതോ വിപരീതവിബ്ഭന്തചിത്തോ വായാമേന തതോ മുഞ്ചിത്വാ ദള്ഹം ഥിരം അചലം അഭയട്ഠാനം പവിസിത്വാ തത്ഥ പരമസുഖം ലഭേയ്യ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോ സമ്മാപടിപന്നോ, സോ യോനിസോ മനസികാരേന ബ്യപഗതഭയസന്താസം പരമസുഖം നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, ഭയം, ഏവം ജാതിജരാബ്യാധിമരണം പടിച്ച അപരാപരം പവത്തഭയം ദട്ഠബ്ബം; യഥാ ഭീതോ പുരിസോ, ഏവം സമ്മാപടിപന്നോ ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ അഭയട്ഠാനം, ഏവം നിബ്ബാനം ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso bhīto tasito kampito viparītavibbhantacitto vāyāmena tato muñcitvā daḷhaṃ thiraṃ acalaṃ abhayaṭṭhānaṃ pavisitvā tattha paramasukhaṃ labheyya, evameva kho, mahārāja, yo sammāpaṭipanno, so yoniso manasikārena byapagatabhayasantāsaṃ paramasukhaṃ nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, bhayaṃ, evaṃ jātijarābyādhimaraṇaṃ paṭicca aparāparaṃ pavattabhayaṃ daṭṭhabbaṃ; yathā bhīto puriso, evaṃ sammāpaṭipanno daṭṭhabbo; yathā abhayaṭṭhānaṃ, evaṃ nibbānaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, പുരിസോ കിലിട്ഠമലിനകലലകദ്ദമദേസേ പതിതോ വായാമേന തം കലലകദ്ദമം അപവാഹേത്വാ പരിസുദ്ധവിമലദേസമുപഗന്ത്വാ തത്ഥ പരമസുഖം ലഭേയ്യ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോ സമ്മാപടിപന്നോ, സോ യോനിസോ മനസികാരേന ബ്യപഗതകിലേസമലകദ്ദമം പരമസുഖം നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, കലലം, ഏവം ലാഭസക്കാരസിലോകോ ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ കലലഗതോ പുരിസോ, ഏവം സമ്മാപടിപന്നോ ദട്ഠബ്ബോ; യഥാ പരിസുദ്ധവിമലദേസോ, ഏവം നിബ്ബാനം ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso kiliṭṭhamalinakalalakaddamadese patito vāyāmena taṃ kalalakaddamaṃ apavāhetvā parisuddhavimaladesamupagantvā tattha paramasukhaṃ labheyya, evameva kho, mahārāja, yo sammāpaṭipanno, so yoniso manasikārena byapagatakilesamalakaddamaṃ paramasukhaṃ nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, kalalaṃ, evaṃ lābhasakkārasiloko daṭṭhabbo; yathā kalalagato puriso, evaṃ sammāpaṭipanno daṭṭhabbo; yathā parisuddhavimaladeso, evaṃ nibbānaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘തഞ്ച പന നിബ്ബാനം സമ്മാപടിപന്നോ കിന്തി സച്ഛികരോതി? യോ സോ, മഹാരാജ, സമ്മാപടിപന്നോ, സോ സങ്ഖാരാനം പവത്തം സമ്മസതി. പവത്തം സമ്മസമാനോ തത്ഥ ജാതിം പസ്സതി ജരം പസ്സതി ബ്യാധിം പസ്സതി മരണം പസ്സതി, ന തത്ഥ കിഞ്ചി സുഖം സാതം പസ്സതി ആദിതോപി മജ്ഝതോപി പരിയോസാനതോപി. സോ തത്ഥ കിഞ്ചി ന ഗയ്ഹൂപഗം പസ്സതി. യഥാ, മഹാരാജ, പുരിസോ ദിവസസന്തത്തേ അയോഗുളേ ജലിതേ തത്തേ കഠിതേ ആദിതോപി മജ്ഝതോപി പരിയോസാനതോപി ന കിഞ്ചി ഗയ്ഹൂപഗം പദേസം പസ്സതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോ സങ്ഖാരാനം പവത്തം സമ്മസതി, സോ പവത്തം സമ്മസമാനോ തത്ഥ ജാതിം പസ്സതി ജരം പസ്സതി ബ്യാധിം പസ്സതി മരണം പസ്സതി, ന തത്ഥ കിഞ്ചി സുഖം സാതം പസ്സതി ആദിതോപി മജ്ഝതോപി പരിയോസാനതോപി. സോ തത്ഥ 1 ന കിഞ്ചി ഗയ്ഹൂപഗം പസ്സതി, തസ്സ ഗയ്ഹൂപഗം അപസ്സന്തസ്സ ചിത്തേ അരതി സണ്ഠാതി, കായസ്മിം ഡാഹോ ഓക്കമതി, സോ അതാണോ അസരണോ അസരണീഭൂതോ ഭവേസു നിബ്ബിന്ദതി.

    ‘‘Tañca pana nibbānaṃ sammāpaṭipanno kinti sacchikaroti? Yo so, mahārāja, sammāpaṭipanno, so saṅkhārānaṃ pavattaṃ sammasati. Pavattaṃ sammasamāno tattha jātiṃ passati jaraṃ passati byādhiṃ passati maraṇaṃ passati, na tattha kiñci sukhaṃ sātaṃ passati āditopi majjhatopi pariyosānatopi. So tattha kiñci na gayhūpagaṃ passati. Yathā, mahārāja, puriso divasasantatte ayoguḷe jalite tatte kaṭhite āditopi majjhatopi pariyosānatopi na kiñci gayhūpagaṃ padesaṃ passati, evameva kho, mahārāja, yo saṅkhārānaṃ pavattaṃ sammasati, so pavattaṃ sammasamāno tattha jātiṃ passati jaraṃ passati byādhiṃ passati maraṇaṃ passati, na tattha kiñci sukhaṃ sātaṃ passati āditopi majjhatopi pariyosānatopi. So tattha 2 na kiñci gayhūpagaṃ passati, tassa gayhūpagaṃ apassantassa citte arati saṇṭhāti, kāyasmiṃ ḍāho okkamati, so atāṇo asaraṇo asaraṇībhūto bhavesu nibbindati.

    ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, പുരിസോ ജലിതജാലം മഹന്തം അഗ്ഗിക്ഖന്ധം പവിസേയ്യ, സോ തത്ഥ അതാണോ അസരണോ അസരണീഭൂതോ അഗ്ഗിമ്ഹി നിബ്ബിന്ദേയ്യ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, തസ്സ ഗയ്ഹൂപഗം അപസ്സന്തസ്സ ചിത്തേ അരതി സണ്ഠാതി, കായസ്മിം ഡാഹോ ഓക്കമതി, സോ അതാണോ അസരണോ അസരണീഭൂതോ ഭവേസു നിബ്ബിന്ദതി.

    ‘‘Yathā, mahārāja, puriso jalitajālaṃ mahantaṃ aggikkhandhaṃ paviseyya, so tattha atāṇo asaraṇo asaraṇībhūto aggimhi nibbindeyya, evameva kho, mahārāja, tassa gayhūpagaṃ apassantassa citte arati saṇṭhāti, kāyasmiṃ ḍāho okkamati, so atāṇo asaraṇo asaraṇībhūto bhavesu nibbindati.

    ‘‘തസ്സ പവത്തേ ഭയദസ്സാവിസ്സ ഏവം ചിത്തം ഉപ്പജ്ജതി ‘സന്തത്തം ഖോ പനേതം പവത്തം സമ്പജ്ജലിതം ബഹുദുക്ഖം ബഹൂപായാസം, യദി കോചി ലഭേഥ അപ്പവത്തം ഏതം സന്തം ഏതം പണീതം, യദിദം സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാന’ന്തി. ഇതി ഹേതം 3 തസ്സ അപ്പവത്തേ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി പഹംസയതി തുസയതി 4‘പടിലദ്ധം ഖോ മേ നിസ്സരണ’ന്തി.

    ‘‘Tassa pavatte bhayadassāvissa evaṃ cittaṃ uppajjati ‘santattaṃ kho panetaṃ pavattaṃ sampajjalitaṃ bahudukkhaṃ bahūpāyāsaṃ, yadi koci labhetha appavattaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti. Iti hetaṃ 5 tassa appavatte cittaṃ pakkhandati pasīdati pahaṃsayati tusayati 6‘paṭiladdhaṃ kho me nissaraṇa’nti.

    ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, പുരിസോ വിപ്പനട്ഠോ വിദേസപക്ഖന്ദോ നിബ്ബാഹനമഗ്ഗം ദിസ്വാ തത്ഥ പക്ഖന്ദതി പസീദതി പഹംസയതി തുസയതി 7 ‘പടിലദ്ധോ മേ നിബ്ബാഹനമഗ്ഗോ’തി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, പവത്തേ ഭയദസ്സാവിസ്സ അപ്പവത്തേ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി പഹംസയതി തുസയതി 8 ‘പടിലദ്ധം ഖോ മേ നിസ്സരണ’ന്തി.

    ‘‘Yathā, mahārāja, puriso vippanaṭṭho videsapakkhando nibbāhanamaggaṃ disvā tattha pakkhandati pasīdati pahaṃsayati tusayati 9 ‘paṭiladdho me nibbāhanamaggo’ti, evameva kho, mahārāja, pavatte bhayadassāvissa appavatte cittaṃ pakkhandati pasīdati pahaṃsayati tusayati 10 ‘paṭiladdhaṃ kho me nissaraṇa’nti.

    ‘‘സോ അപ്പവത്തത്ഥായ മഗ്ഗം ആയൂഹതി ഗവേസതി ഭാവേതി ബഹുലീകരോതി, തസ്സ തദത്ഥം സതി സന്തിട്ഠതി, തദത്ഥം വീരിയം സന്തിട്ഠതി, തദത്ഥം പീതി സന്തിട്ഠതി, തസ്സ തം ചിത്തം അപരാപരം മനസികരോതോ പവത്തം സമതിക്കമിത്വാ അപ്പവത്തം ഓക്കമതി, അപ്പവത്തമനുപ്പത്തോ, മഹാരാജ, സമ്മാപടിപന്നോ ‘നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീ’തി വുച്ചതീ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.

    ‘‘So appavattatthāya maggaṃ āyūhati gavesati bhāveti bahulīkaroti, tassa tadatthaṃ sati santiṭṭhati, tadatthaṃ vīriyaṃ santiṭṭhati, tadatthaṃ pīti santiṭṭhati, tassa taṃ cittaṃ aparāparaṃ manasikaroto pavattaṃ samatikkamitvā appavattaṃ okkamati, appavattamanuppatto, mahārāja, sammāpaṭipanno ‘nibbānaṃ sacchikarotī’ti vuccatī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    നിബ്ബാനസച്ഛികരണപഞ്ഹോ ഏകാദസമോ.

    Nibbānasacchikaraṇapañho ekādasamo.







    Footnotes:
    1. ഇദം പദദ്വയം സീ॰ പീ॰ പോത്ഥകേസു നത്ഥി
    2. idaṃ padadvayaṃ sī. pī. potthakesu natthi
    3. ഹിതം (സീ॰), ഹി ഇദം (പീ॰)
    4. പഹംസീയതി കുഹീയതി (സീ॰ പീ॰)
    5. hitaṃ (sī.), hi idaṃ (pī.)
    6. pahaṃsīyati kuhīyati (sī. pī.)
    7. പഹംസീയതി കുഹീയതി (സീ॰ പീ॰)
    8. പഹംസീയതി കുഹീയതി (സീ॰ പീ॰)
    9. pahaṃsīyati kuhīyati (sī. pī.)
    10. pahaṃsīyati kuhīyati (sī. pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact