Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၁၂. နိဗ္ဗာနသန္နိဟိတပဉ္ဟော
12. Nibbānasannihitapañho
၁၂. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, အတ္ထိ သော ပဒေသော ပုရတ္ထိမာယ ဝာ ဒိသာယ ဒက္ခိဏာယ ဝာ ဒိသာယ ပစ္ဆိမာယ ဝာ ဒိသာယ ဥတ္တရာယ ဝာ ဒိသာယ ဥဒ္ဓံ ဝာ အဓော ဝာ တိရိယံ ဝာ, ယတ္ထ နိဗ္ဗာနံ သန္နိဟိတ’’န္တိ? ‘‘နတ္ထိ, မဟာရာဇ, သော ပဒေသော ပုရတ္ထိမာယ ဝာ ဒိသာယ ဒက္ခိဏာယ ဝာ ဒိသာယ ပစ္ဆိမာယ ဝာ ဒိသာယ ဥတ္တရာယ ဝာ ဒိသာယ ဥဒ္ဓံ ဝာ အဓော ဝာ တိရိယံ ဝာ, ယတ္ထ နိဗ္ဗာနံ သန္နိဟိတ’’န္တိ။
12. ‘‘Bhante nāgasena, atthi so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti? ‘‘Natthi, mahārāja, so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti.
‘‘ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, နတ္ထိ နိဗ္ဗာနသ္သ သန္နိဟိတောကာသော, တေန ဟိ နတ္ထိ နိဗ္ဗာနံ? ယေသဉ္စ တံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကတံ, တေသမ္ပိ သစ္ဆိကိရိယာ မိစ္ဆာ, ကာရဏံ တတ္ထ ဝက္ခာမိ, ယထာ, ဘန္တေ နာဂသေန, မဟိယာ ဓညုဋ္ဌာနံ ခေတ္တံ အတ္ထိ, ဂန္ဓုဋ္ဌာနံ ပုပ္ဖံ အတ္ထိ, ပုပ္ဖုဋ္ဌာနံ ဂုမ္ဗော အတ္ထိ, ဖလုဋ္ဌာနံ ရုက္ခော အတ္ထိ, ရတနုဋ္ဌာနံ အာကရော အတ္ထိ, တတ္ထ ယော ကောစိ ယံ ယံ ဣစ္ဆတိ, သော တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ တံ တံ ဟရတိ, ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, ယဒိ နိဗ္ဗာနံ အတ္ထိ, တသ္သ နိဗ္ဗာနသ္သ ဥဋ္ဌာနောကာသောပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, ယသ္မာ စ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, နိဗ္ဗာနသ္သ ဥဋ္ဌာနောကာသော နတ္ထိ, တသ္မာ နတ္ထိ နိဗ္ဗာနန္တိ ဗ္ရူမိ, ယေသဉ္စ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကတံ, တေသမ္ပိ သစ္ဆိကိရိယာ မိစ္ဆာ’’တိ။
‘‘Yadi, bhante nāgasena, natthi nibbānassa sannihitokāso, tena hi natthi nibbānaṃ? Yesañca taṃ nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā, kāraṇaṃ tattha vakkhāmi, yathā, bhante nāgasena, mahiyā dhaññuṭṭhānaṃ khettaṃ atthi, gandhuṭṭhānaṃ pupphaṃ atthi, pupphuṭṭhānaṃ gumbo atthi, phaluṭṭhānaṃ rukkho atthi, ratanuṭṭhānaṃ ākaro atthi, tattha yo koci yaṃ yaṃ icchati, so tattha gantvā taṃ taṃ harati, evameva kho, bhante nāgasena, yadi nibbānaṃ atthi, tassa nibbānassa uṭṭhānokāsopi icchitabbo, yasmā ca kho, bhante nāgasena, nibbānassa uṭṭhānokāso natthi, tasmā natthi nibbānanti brūmi, yesañca nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā’’ti.
‘‘နတ္ထိ , မဟာရာဇ, နိဗ္ဗာနသ္သ သန္နိဟိတောကာသော, အတ္ထိ စေတံ နိဗ္ဗာနံ, သမ္မာပဋိပန္နော ယောနိသော မနသိကာရေန နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ။ ယထာ ပန, မဟာရာဇ, အတ္ထိ အဂ္ဂိ နာမ, နတ္ထိ တသ္သ သန္နိဟိတောကာသော, ဒ္ဝေ ကဋ္ဌာနိ သင္ဃဋ္ဋေန္တော အဂ္ဂိံ အဓိဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, အတ္ထိ နိဗ္ဗာနံ, နတ္ထိ တသ္သ သန္နိဟိတောကာသော, သမ္မာပဋိပန္နော ယောနိသော မနသိကာရေန နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ။
‘‘Natthi , mahārāja, nibbānassa sannihitokāso, atthi cetaṃ nibbānaṃ, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā pana, mahārāja, atthi aggi nāma, natthi tassa sannihitokāso, dve kaṭṭhāni saṅghaṭṭento aggiṃ adhigacchati. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, အတ္ထိ သတ္တ ရတနာနိ နာမ။ သေယ္ယထိဒံ, စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အသ္သရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနံ။ န စ တေသံ ရတနာနံ သန္နိဟိတောကာသော အတ္ထိ, ခတ္တိယသ္သ ပန သမ္မာပဋိပန္နသ္သ ပဋိပတ္တိဗလေန တာနိ ရတနာနိ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, အတ္ထိ နိဗ္ဗာနံ, နတ္ထိ တသ္သ သန္နိဟိတောကာသော, သမ္မာပဋိပန္နော ယောနိသော မနသိကာရေန နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, atthi satta ratanāni nāma. Seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanaṃ. Na ca tesaṃ ratanānaṃ sannihitokāso atthi, khattiyassa pana sammāpaṭipannassa paṭipattibalena tāni ratanāni upagacchanti. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, နိဗ္ဗာနသ္သ သန္နိဟိတောကာသော မာ ဟောတု, အတ္ထိ ပန တံ ဌာနံ, ယတ္ထ ဌိတော သမ္မာပဋိပန္နော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇ , အတ္ထိ တံ ဌာနံ, ယတ္ထ ဌိတော သမ္မာပဋိပန္နော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ။
‘‘Bhante nāgasena, nibbānassa sannihitokāso mā hotu, atthi pana taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja , atthi taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘ကတမံ ပန, ဘန္တေ, တံ ဌာနံ, ယတ္ထ ဌိတော သမ္မာပဋိပန္နော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ? ‘‘သီလံ, မဟာရာဇ, ဌာနံ, သီလေ ပတိဋ္ဌိတော ယောနိသော မနသိကရောန္တော သက္ကယဝနေပိ စီနဝိလာတေပိ အလသန္ဒေပိ နိဂုမ္ဗေပိ 1 ကာသိကောသလေပိ ကသ္မီရေပိ ဂန္ဓာရေပိ နဂမုဒ္ဓနိပိ ဗ္ရဟ္မလောကေပိ ယတ္ထ ကတ္ထစိပိ ဌိတော သမ္မာပဋိပန္နော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ယော ကောစိ စက္ခုမာ ပုရိသော သကယဝနေပိ စီနဝိလာတေပိ အလသန္ဒေပိ နိဂုမ္ဗေပိ ကာသိကောသလေပိ ကသ္မီရေပိ ဂန္ဓာရေပိ နဂမုဒ္ဓနိပိ ဗ္ရဟ္မလောကေပိ ယတ္ထ ကတ္ထစိပိ ဌိတော အာကာသံ ပသ္သတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သီလေ ပတိဋ္ဌိတော ယောနိသော မနသိကရောန္တော သကယဝနေပိ။ပေ.။ ယတ္ထ ကတ္ထစိပိ ဌိတော သမ္မာပဋိပန္နော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ။
‘‘Katamaṃ pana, bhante, taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Sīlaṃ, mahārāja, ṭhānaṃ, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakkayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi 2 kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, yo koci cakkhumā puriso sakayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito ākāsaṃ passati, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, သကယဝနေပိ။ပေ.။ ယတ္ထ ကတ္ထစိပိ ဌိတသ္သ ပုဗ္ဗဒိသာ အတ္ထိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သီလေ ပတိဋ္ဌိတသ္သ ယောနိသော မနသိကရောန္တသ္သ သက္ကယဝနေပိ။ပေ.။ ယတ္ထ ကတ္ထစိပိ ဌိတသ္သ သမ္မာပဋိပန္နသ္သ အတ္ထိ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဒေသိတံ တယာ နိဗ္ဗာနံ, ဒေသိတာ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာ, ပရိက္ခတာ သီလဂုဏာ, ဒသ္သိတာ သမ္မာပဋိပတ္တိ, ဥသ္သာပိတော ဓမ္မဒ္ဓဇော, သဏ္ဌပိတာ ဓမ္မနေတ္တိ, အဝဉ္ဈော သုပ္ပယုတ္တာနံ သမ္မာပယောဂော, ဧဝမေတံ ဂဏိဝရပဝရ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa pubbadisā atthi, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhitassa yoniso manasikarontassa sakkayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa sammāpaṭipannassa atthi nibbānasacchikiriyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, desitaṃ tayā nibbānaṃ, desitā nibbānasacchikiriyā, parikkhatā sīlaguṇā, dassitā sammāpaṭipatti, ussāpito dhammaddhajo, saṇṭhapitā dhammanetti, avañjho suppayuttānaṃ sammāpayogo, evametaṃ gaṇivarapavara tathā sampaṭicchāmī’’ti.
နိဗ္ဗာနသန္နိဟိတပဉ္ဟော ဒ္ဝာဒသမော။
Nibbānasannihitapañho dvādasamo.
ဝေသ္သန္တရဝဂ္ဂော တတိယော။
Vessantaravaggo tatiyo.
ဣမသ္မိံ ဝဂ္ဂေ ဒ္ဝာဒသ ပဉ္ဟာ။
Imasmiṃ vagge dvādasa pañhā.
Footnotes: